Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 29, 16 July 1881 — Untitled [ARTICLE]

0 KO KAKOU OIHANA KANAWAI, Oia kel?ahi o na oihaua nui a koikoi mnoli o ko kakou Anpuni enohonei; a oiai, ia kakou e kokoin mau nei i kela a me keia la, ke ike lea nei kakou me ka mnopopo i ka oi loa aku o na kumu e kupono ai ke hoomaopopo nui kakou no ia oihana me ka makaala loa. No ka mea, aole walo no me ke koikoi o ko kukou muu oihaua kuloko o keia la; aka, o kahi mea uui, oia i)o na mea e pili ana i ko kakou mau pono pili kalepa tuo ko waho. Eia iloko o keia mau la, ua ikamaka ia ka pii mahuahua ana niai o ko kakou mau oihana kalepa kuwaho, a he moakāka loa na kuhoaka e ka-ku-knu nui mai nei, e oi mahuahua loa aku ana ko ka wa e hiki mai ana. E like no me ka pii mahuahua ana mai o na uno oihana a pau mawaena o kakou, —pela no e ea mahuahua mai a> na hoohalahala a me na hoo]iii o na ano a pau; a liookuhi 0 lakou ilina Dui, —o ka Aha Kiekie o ko kakou nei Aupuni. He mnu kumu kupono no a kakou e hoouiuikai ai ia kakou ilio, no ku mea, mai kinohi mai o ke kukuhiia ana o ko kakou oihana Kanawui, a iuahope mai o kona mau hoano e hou ia ana, —'iia hoo- . piha mmi i.i ia i»an nohn laaa_punL ole_j_ na mea a pau, me na kaiiaka i hoaoia a 1 ikeia ko lakou kupua, luli ole, a hooko pjlolti i ka lakou mau hana i ka lehulehu a nie ke Aupuni nie ka ewaewa ole. ■ He mea nui keia i kahi aup'uni e hiki ai ke haaheo. Aole o keia uiea wule, aka, ua laweia i mea i;ui ma ka hooholo ana 0 kahi mau hihia o na aina e, na olelo hooholo o ko kakou nei Aha Kiekie; a i kahi mau uianuwa ua lawe pinepioe ia i mau rula e nlakai ai i ko lakou mau olelo Muluna o keia iuuu lono maikai, he mea kupono loa ia kakou ke kiai me ka niakaala nui i ka hiehie a me ke koikoi o ko kakou Aha Kīekie; —a i ko kakoa Moi hoi ke nana a ke wae hoi 1 mau' kanaka kupono ke hoonoho ma ia makaha ano nni o ko kakou oihana kanawai a mana hookolokolo hoi. JMa ka lawe ahonui ole ia auu aku e ka make i kela mau la aku nei, o ko kakou Lunakauawai Kiekie, ua ilihia mai he poinb nui muluna o ko kakou oihana kanawai, a he kuumaha nui hoi uiuluna o ka lehulehu. Mamnli o keia muke ana o ko kakou Lu'nakanawai Kiekie., ua hookauia aku he hana kaumaha a koi,koj maluEa o ko kakou Kahn Aupuni o ka wae a ine ka hookohu aua aku ī mea nana e hoopiha ia makalua hakuhaka. līa ulono mai makou. me hela, aohe paha i hala na hora he iwakalua, a e mau ana no ka pumehana o ke kino i hala; aia hoi, ua onou ia aka ka manao he mea knpono loa ke hoopiha koke ia kahi i hamama. Aka, e like me ke ano o ko kakou Kahu Aupuni ke akahai a me ke akahele ma ka noonoo ana i na oihana e pīli ana i kb ka lehulehu, ua haiia mai makou, na hookolo aku oia no keia roea o ka hookohu ana i ka LunakanawaHiiekie, i kona Kaikunane Alii. Malia iloko o kona maiau haahaa ana, ua" komo mai la iloko ona ka noonoo ana, ho mea nui a koikoi maoli ka hooko~hu ana i Lunakanawai Kiekie no ko Aupuni. Aole i like ka hookoliu ana i ke kanaka ma keia kulana, e like me ka hookohu ana i ke kanaka rua ka oihana Kuhina, ka hiki ke hoopau aku iaia i kela a me keia wa a ka Moi e manao ai. O- keia, o ka make ka pahu hopu, a i ole ia o ka hoopii luna nui ia. Eia no he meaka i ka pono muoli i ka luhuikanaka, ke kakuaia, ko knkou Moi a Alakai Aupuni hoi me na munao i kn \ ka noonoo akahai a me ka hana akahele malie ana. No ka mea, e like me ka makou i wehewehe mua ae nei, eia ke pii niau nei ke ano' nui a koikoi na mea e pili ana i ko kakou oihana Aole oia wale, aka, o ke kanaka e noho uku ana ma ia wahi, e pōnō oiu e hoaa-~ huia me na manao a pau i ano e ae ma-

nuui o Uu holonu nui o na ano kunak;v rotin. Aole walo o uhua ia oiu pe unike laula a |iol»onu o l<o kauawai; aka, 13 pono pu oia ke hauhoa ia me na mnmio kuliu i lie aloha i keia aupuni a nui keiu lahuikanaka; e kaana luuilike aua i ka pono a oio ka hewa me ke kapakuhi a me ka ewaewa ole. O ke Uanaka ,a kan iiku laaluna 0 ia kulana, aole he mea pono ke alakaiia e na hilinai hoomuna, a ke paulele aku lioi maluna okahi "poaij" 110 ka niea, oia kahi oloko 0 ka uuua 0 na "manu hula like." A'ole loa he mea ku i k-a pono a ra« ke kauliko ka hoohaliu ia anai 0 na manao 0 ia, nno kanaka maluha 0 ka liaawi w'ale i na hooholo ana no na mahiko; no ka nien, oia kahi i k'olllo pu uia ia mau hana imi loaa. He mea knpono loa ia kanaka ke noho hilu mai i kona kulana haiuihano a kiekie, a aohe ho mea pono ko loaa aku oia i ke kihelo ia nie ka lou 0 ka imihala a 1110 ka hu-ahu-a walo ia. Ke nit\nnohu>a nai niukoi», 0 «l.ikniia ko kakou Moi u Kahu Aupnni hoi u na nianno kakali maikai 0 ko akuhui iv tne ke akuhele; a e loiui ia laua he kuuaka kupono n ka aiua a ino na kaūaka e haawi ai i ko lakou mau paulele, a 0 ko kakou inan oihana hoi a pau 0 kalelo nui ai nie ka hilinai. Oiai, ke hookokoke loa io mai nei no lea manawa a rue na la 0 kukou i hoouianaia »i no ka wae a rae ke kolio nna i mau Luna, a i luau wnlia hoi 110 kakou e kauiuilio, a e hooponopouo ai i ke ki\u ana i na ī'ula a me na «alakai, e nialama ( pakahi a e hoomalu lehulehu ai maluua o ko kakou mau poao a me na pomaikai. Ma keia mea, a oiai, eia kakou i 0 lahouua, he naea maikai, a he kuleaua kupono *uo hoi i.i kakou, <3 kaana, e kauiaUio, a e uiui ai hoi ma kela a tue keia oiliaua e pili ana i ko kakou Aupuni. Ano, aia ma ka noho'na 0 kela a mo ke ia anpuni akauiai, a peia 110 lioi ma ka haiainu ana o kela a mo keia anaiua nafluao, ho mea nui a iuaalahi hoi ka uialama uiakaala a me ka hiipoi moamoa ia o keola o ka lahuikaiKika; a rae he mea l.i, aohe wahi a kahna e ae ma'una 0 keia ili papaliua lionua, i o'i ioa aku o ke kupono o ke kiai unkiala j:i o ke ola o ka leliulehu, e like me ko kakou raau pukoa uliuli nei i hoopomaikaiia me na haawiua uiniUai. No ka mea, up. hoohuliia ae ko k:ikou naau auo i kiuoln; a mamuli o kci;\ nlau huololi ano e ia ana, ua pipili ia mai ko kakou lahui o kekahi mau mailo, a niau omali hoi i kuluna ole ai hoi 0 na oiwi o 1 keih iahuikanaka mai kinohi uuii. No ka ulu mahuahna ana inai o na iuai malilūni 0 kela a me keia ano mawaena o k.ikou, a 110 na makahiki he kanakolu a keu aku i liala ae nei, ua nui ko kakou mau naiohia ana aku nw o ua heluna mahuahun; a ma ia mea e le'a nei o na hooiloilo kupaianaha a me na wanana hoonaikola 0 na makaula lealea kalakalai. Nq keiu kninu o ka pahola mau 0 na ano mai mahhini o ke anaina o kakou, ua hanaia a na kukuluia kahi oihana i kapaia he Oihana 0 ka Papa Ola Ae, akahi makou a hoohuoi ae he -w-uhi Papa Ola ka paha ko-«kukou la ! Aia la ihea ? Aia malalo o kahi o-pu weuweu o ke Keena Kalaiaina kalii i lapee ai. Eia kakou i kela a me kela Kau Ahaolelo, e hookaawale nei he mau puu haawina dala nui 110 ka hooholo a tne ka malamu ana i na oihaua i pili i ka Buro Mulama Olu, he Buro a makou i manao nui ai, a me ke kali ana i keia a me keia <nanawa, e loaa mai ana la kahi mau hoomaeinae kupono hou ana, i oi ae la mamua ae o ko na wa i kaa liope aku; eia nae, ke hoea tnai na hoike iuuia o na Kau 1 hala ae, oia mau no, aohe mau.mea.hou i hauaia, a he mau hoaiai ana mai hoi o na manaolana e loaa mai ana la he mau lioomaikai ana ae 110 ua Buvo nei. Hookalii mea nui i hoomaopopoia imua o ke akea, a oia hoi ka hoopaki hoolila ia ana o na tausain dala he lebulehu wale; a heaha na hopeua kupono i hoikeia mai 110 keia mau hoonu'a hoolilo dila nul ana i kela a rae keia Ahaole'.o. He maa raanaoluna kai loko o na umauma 0 ka lehn leliu, ina, he nui a manuunuu wale na dala i hooliloia; alalla, lj,e mau kumu maikui a kupono kahi e hoike marai i na hopena 0 ua mau dala nei 0 ka lehulehu i hoolilo maliuahua ia ai. Me he la, ma ke ku ana aku mawalio nei o ka pa ulili, a nana aku 1 ua hauna a kahili a ka poe hunn no'a, i.e niau mea ano ponalonalo a pohihihi no kahi i ka awihi wale 'aku. A no ka loaa ole mai 0 k:ihi mau hoike a mau hoaiai ana no ka hoomaikai hou ia ae oia oihana ao na makahiki loihi i kaahope ae; aole anei he mea ku i ka pono a me ka holomua ke hoano e hou ae i ke kulaDa o ia Buro, raai ka hookaawale ana iuai ke Keena Kalaiaina mai, a e kuknluia e like me ke kulana o T»a Buro Hoonaauao i keia manawa e noho nei ? Ma ka nana ana i na moolelo o kahi mau hooponopono anpuni ana o na aina e» ua kuluoia lnkou i ka hoao hooiala ana 1 ko lakon man oihana ma na ano.i oi aku mamua o ka hookuhi. Ina aole e ike i» ka holopono ana ma kalii ano, me ke kiai makaala aua i na auuu.pka holomna a me ke kuemi hopo paha. Pela no lakon e hoomau ai i na houikaika boao ona ma na ano a pau i manaoia no ka holomna; a

hiki walo i kn wa o loaa ai ua liopena kupono i mnkbmnku nui in ai, a 0 lnnnkila ai lioi ko au holonuui, i loaa ai ka hoopan'ha nna aku i na kuinunui a 1110 na loloiahili hoonu'n (l.ila wale ouawa i hala. Mo ho la, aoho wahi aupuni e ao, .e'liko mo ko kakou iH'i i makemako nui ia ai o na hoano e ia ana ae o ko kakou tnau oihana; 110 ka mea, ho aupnni opiopio kakou i hiki 010 aku i ke kanaha Q na makahiki 0 ko kakou noho aupuni kuokoa ana. lle lehuiehu wale no na aupuni e hoao mau ana 0 hoano e ae 110 ka maikai i ko lakou inau oiliann; ua hana piuepino ia ma Amerika Ilnipuia, a pela no ma-Beritania Nui a 'me kalii mau aupuni naauao eao 0 ka honim. No ka mea,'hc ao leeia i pihai na kuhihewa a ino na alaalai o na ano ho lehulehu; a 0 ka hoao n mo ka hooikaika ana e hoano 0 hou ae no ka maikni, na mea nana 0 palo a 0 kinai hoi i na kuhihewa a lue ua alaalui kupono ole. Ma kiwhapai ana i na kalai manao e like uio keia 110 na moa 0 pili ana ina hoano e ana.o ko kakou mau oiliann aupuni; aole makou i ulnkaiia e na mauao e hookalnili i na kalum mii, kaln i hookuhuaia ni oko kukou nuiu oiliana a pau. Aolo loa. Aka, eia kahi niau oihnua oko kakouaupuni, ke liea n u nei lakou i keia la ho mea kupono ko hooponopono hou ia, e kahilihih ae i ua punawelewele 0 liilupea nei i na paia o ko kakou uiau oihiina aupuni. A keia inau hoo]ana hou ia ana aku o ko kakou uei wahi waa, 0 kamailio uui aku ai uiakou no na mea e pili aua i ka Papa Oia a me kahi mau oihana e ae.