Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 24, 11 Iune 1881 — KE KUOKOA O HAWAII. [ARTICLE]

KE KUOKOA O HAWAII.

E Mr. L'unahuoponoi'ono ; AUia oe :~r Maliu paha e kupono i kou nuuiiio uuu ku liookipa biiu aku uo kou uupepn i keia ami mauno. A.knv oe uoi liulu o tiu "Elolo Pon!<olu" knmnkuinailio pokolo ann no ke Kuokou o ko Anpaui, u nio kona keukeu ii>. lun he biki iu oe ke b«awi inai i k:\ii walii o ki*u uupepu ia'u, e Loike no au no m> tuea pili i H muu mniwo pep-i o "Elele Po«koIu."

1 "No na koi a na kulepa o Beritaniu o hoihoi aku i ko lakou inau d.U i ohi TTT«nō-¥mrHīte.''-Eia ka'u: Ūe huaia no kela Kuikahi Ameriku me Hawaii aei. He ekolu ae nei Kiu Abuolelo i hnl», ua iknika na p..io nna mu nu aoao elua no ia kumn. ]\jU kuu ano kuala lon au no kein mea, aole hoi i p«ni i ko'u waha no keiu mea nui; a ua hoepiknika 1110 ka ikuiku a p..u e pule aku i na kumn a puu e ala m..i ui o ru kue iu e n» mun.* mipuni 0 waho, ak-., aole i liiilin mai 1111 maku 0 ka hupauHi 0 nu Eawuii pouoi e uoho uua iloko oīa m.m kau. iMuhope iho 0 ke kuu o 1876, ua komo koke mai la na koi aua a Enol.ni i keia Aupuni, mululo o nu kumu ekolu. 1 Ele hunu aloh-i ole du Hawaii ka hoopau aua oia wale iho no, i kekahi mnn Pnuku Kuikaiii a hua o 1851. 2 E hoopnuia ke Kauawai Dute kaukapakahiaka Ahaolelo o 1876 i liooiiolo si. 3 0 nu D .la, i ohiia ma na wuiwni Befitania mu aa Kunawai 'ia, e hoihoiia ukn. Uu hoouna ke Aupnui i a H A P Kunku, e holo i Enolani e kuku pu ai uo keia hihi.., aka, aohe moa i loaa uia iu lmi.kui puou. Ma ke kau o 1878, uu nunaia na palnpulnpiliuupuniapau mawuena 0 ku Elele H A P Kuaka a me ku Haku Derby 0 k° Beritauia Kuhina Nui, a nn ikeiu } e ka Elole L ka Moi : kulike ka hoike a ke Kocßita o na Aiea e no na mea pili i keia mna meu. Uu wuihoia keiu mau hoike imua 0 kekuhi Komite Wae, a o Kipikoua uo ka Luna Hoouialu. 0 ku hoike a ua komite wae Ia ku ku Ahaolelo i houpono ai; mamnli oiu hoapono Htm, iiole loa i maikui ka noouoo o 11 a komita wae Ia a ka Ahr,~ olelo i houpoūo ai, H nolaila i al i m.ii ui keia koi niia. Kohoom.mao nei au, ina e huliu oiui ka Ahaolelo mamuli o fea hoike a ku hapunui o ke Komite o ko na Aioa e iua uu pau na. ko-i-koi ana mai o kei.i ano. Nolailu, «ole i kaawale ae ka Luna Hoopuka o ka ' SleW Poukolu;" aole hoi oia i hemolele, ina kona hooili ana nkn i ke Kuhinu K.laiuina a me ke Kuhiua 0 ko na Aiua e, no ka hoole ana aku i kela koi a ke anpuni 0 Beritaniu. He koi pilianponi malulo 0 ke kuikahi keia, a .nuwuena 0 ke unpuni a me ke aupmn e hoopnnia ai keia mau hihia. Aka, o ka p„ne Hn » U k u 0 k a Aha Aupuni 0 knkou e hele »ku imua 0 ka Ahu Kiekie ke nupuni 0 Enelani e koi ni, ho h..na ku ole j tt \ ku noho uloha una 0 nu nnpuni olun, a ho bana hoi 0 'hoom.ukiuki aku 11 i i kela nupuni muna ikuika. liopoliopo nei au, eia ou anoano Tnū.rt kuuuiu i.i, u he kokoke- koo i ka wa e puku a niuka ue ui. Owai na Ha-

waii oinio iioko o ko knkoii miin Aljh Aupuni? 'Owhī lioi ? Owai na mnkumnka oiaio o Iliiwnii iloko o ko kukou

mnu Alia Aupuui ? Owni lu ? Mamuli o keia koi a Eoeloiii, n mo ka lioole «mi u ka Ali» Kuliina o ko knkou oiipuui, he elua mau īnea e hiki mai nna in knkou. E konoia aku ana o Eoolnui e liooaua nmi oia i kekalii limn kokua uo konti kanakn uui miianei. 2 It\a e ikeia kein e ko kakou mnu Lunn Aupuni, «lailn, e kouoia nunnei lukou e Uookomo aku ia kukon malalo o kekahi mnua o waho. Oia ku'u o liopobt)po ai, a e hopoliopo mnu nei, e konio aku ana knkou iiih ka lioohui anpimi it\ īiie Amei'iku. Eia kukou a pnu iloko o na liinn o ua ku»ukt\ Aniei'ika; oia ia laIsoti ka umna nlnkni, mnnn ue i koiu wn. E nn Ilnwaii Ponoi, īnni hinmoo oukou, e ki.ii, e mnknnla kukou, e pule ikuika aku i nn nlnkaī a pnu e hoo.lmiki ni i ke Kuoko.i, a i ka lioopnu loa nna palin i ke Kuokoa o ko kukou nupuni. 2 K'i 01010 llooliolo a Kipikonn.— "Hooholoia—o ka uiunno o kuiu Ahnolelo, ho moa pono o poloai nku ko Aupuni ma o nu maua oihnna i pili i na Muna Nui a pnu o ko ao nei, a o ka oi loa aku nao ka Kipuhalika o Anienkn, 0 liui pu mn ku no loknhi mm, o kupaa m«u ko* k'u kaawulo nua o ke Aupuui Huwaii."

Aole uo i waiwni lon keiu 01010 liookolo no ko kukou Kuokou, oini, ua iko iamai knkon e leekahi luuu Muna Nui be Aupuni Kuokoo. Ua hnuu iho noi pnhu ko kukou nnpuni e liko ino kaift e»lelo hooholo, aole pHlm; iu» uole i l'uwelawe ko kakou aupuni, ul.iila, waiwni ole hon no. Ma ka naua aku, aolie wuhi noouoo no keia mea e ka Aha Kuhidh. ona lima hooko aupuni o uolio uei, aole pah» o l.ikou mauuo e kukulu i ko kukou Aupniii mahiua o ko Kuhua a Berit,unia a nie F»rani i liooia mui ui i ko knkuu.Kuokoa unu. Ke wuiho wule mui noi lakou i ke nupuni luululo o nu kumu hoohuhu uku i kekuhi munu ikaiku, e ha .lele ui oiii i kona noho mnkuuiaka tinu mui mo kakon; a i ole, e knua ia mui ai puha kukou. Mn ka nana akn ma koia m»n hiona, uole i innnaoia ke kuluna paa o ke Kuokoa uua o Ouwaii.

Uwni Ia kai ake i ka mau o ke Kookou ana o Huwiili ? . ■ » ka Hawaii oiu-

e aloha nui ana i ka Luhui Huwuii. E aha ia »ua ka L-i4iui Hawaii i keia mau la i hulu aku la, a i keia mao la hoi e hele nei ? Ae—l Ke noho kanikau nei kakou ii» kakou iho, na huule uku lu na mea i ulohaiu. A r u ka hoohemahemaia oko kukou ola. Ua hookipa muoli ia uiai no ka mui i meu luku mui iu oe, i-»in ].i, iu lukon lu a h kakou no a pau. I keia m»u la hoi, he kulna wulo no ia i.nurfo ki Ahu Oookulokolo e nokeia mai nei. No ka Loio Kuhina kuik.iwu, ku Peresidena o k i Pop.i Ol.i, aku 1» ha muu huneri ul» EUwaii i moniiu e ka luakupupiiu; kapilipili ae ka make, ka h.hu aua, ng ku huua ia; huulela ia aku la nae ke kumu o ka hunu, o na Peresidena la no o ka Pi.pa Ōlu. E uha ana ko kukou Kahu Aupnni i

ku io 0 ua io a me kn iwi 0 na iwi 0 Hawuii e hana muka mai noi. Eiu iho Hiiwuii la ke aD.ii iu 1..; pakele inui I» i make n ka mai luku, loaa liou aku la i ua luku hou. Aloha iuo ume kana muu keiki ponoi; r n» ku mulihioi ka ob e hoomuewuewa. E ku M.nu Nui—eiko iho ia Hawaii, ue huawi Uiai i K-iu Hoolu ana. Owau.iho no, G W P. Honoiulu, īuno 3, 1881.