Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 19, 7 May 1881 — Untitled [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

I ka I J ULE i hala, i kn umi ai k» moku kalepa Geremania ka ffigbjlyer, mai na Pae Aina St Mioliael mai, me 340 poe eenaoku uo ka Papa Hoopae Limuhauo, o lakou hoi kft poe Eomoku Pukilii. Ma ka n«nft oaa i ko lakou mnu heleholena, u» hoike mai lakou i ku ui, ka opiopio a tna ka ikaika o ko lakou eonu kiuo. 0 kn hnponui loa o lnkou, he poe kino opiopio, a be knkaikahi kn poe ano noo. Ua liole mai lakou eoe kn lnkou miiu wnliine u me nn oliuiui. Mui ka lioomnki ana euai o kukoii, o poloai nku i ka Uwoiu mai o na ohiuia ti me napoe pnalmna Pukiki. ua nui na lilo, nn kenkea a \ne no alalni i halawai mni; aka, mamuli no ia o ko k«kou mau ano nmHhiai m? na ano e lo»a iani »i lakou. 0 ka ino a me ka polio ana o ko lakou mau oo waion, ke knmu nui nana i hoonele i ka poe Pukiki o ia uian p leaina i ka h»n«; a no ia mea, ua nui los> o lakou i ake e hele ma na wahi e loaa ai o ka bana ia lakou, a e bvki pono iii hoi ke hoūniaikniia ae ko lakou m>iu nolio ana. 0 ka liele nui anu mai o keia poe 'mawaeua o kakou, he poe lakou uolo i ane hoole'e mai i kn hnuli e makau a e hopohopo ai no ko ]ttkou lehulehu loa nua mai. No ka mea, ke nniia ae no kakou i ka hapauui o na Pukiki i uoho a knmanina me ki-.km, he poe uoho mnlie, he hana, he mikiala, he mnluhia, a he malama mnikai i na kaoawni, o me ka pinanu ole mni o lilo ia lakou kahi mmi oihana aupuni, e like me lakou la, "me kiui o Honokohau e nouoho nui ilio 1»." Aole o lnkou i hoeueu n i hooikuika nui mni hoi, e hoIo Lunnnihkuainana i Hoa no ka Ahaolelo; aka, o ka hooikaika no ma ka Ihkou mau hana ponoi. Eia iho uo Akoui; n eia iho no o Paiko ma e nonolio iho lu; o ka halekuai no ka kuhi, o ka hanai lioloholona no ka kahi; a o ka nui 0 lakou e noho iho la, o ka Loopapau mau pule ae, e knmailio nui un makou no kahi poe eemoku a lima paahuua e ae e lawein mai nei. 0 KO kakoū laiuia una aku me na ao owaho ma o na hoopili teleg-rnpu ana, oia kekahi o na men nui hoehaa a kakou e kali ai, a me he la, uo ua mnkakiki pokole loa i koe a ike no kakou ia mea kamahao noi, o ka lioohui ana i oa leukalu a pau o ka houua iloko o na minute pokole, mamuli o ka mmn kupaianaha o ka uila. 0 ka hiki ana i ko ke kaoaka manu ke liookauwa a ke hoounauna aku i ka uila, oia no kekuhi o ko ke kanaka aiau hana ike knpaianaha a ka lokomaikai a a>o ke ahonui o ke Akua i kokua mni ai. Auo, ke pue ooai nei na ulono, he mau la helu a hoobolo pono ia na anuu mua o ua hoomakaukau ana, e hiki ai ke hoomoeia ka waea telegarapa moiina ma keia nla moana e lioohui pololei ai ia Asia me ke kapakai Komohana o Auierika Hnipuiu, a ma ka moe una o ia laiua telegnrnpa, he mea kui{ie a knnnlua ole i ko makou mnnno ka loaa ana ni'ii o kahi mau pomnikai ia kakou. He mea pomaikai oui i ko knkou kulaua ma ke-ia-moana, k;\ paaana o kahi hui ana me ko na ao owaho e like ine keia. Mawaena o ko makon mau heluhelu ana uoa ua nupop;» o na aina e, n i ka hoaiai.pu ia ana mai no hoi o ka inoa o Cyrus W Pield, ka mea n.toa e hapai 1 ana ka hookoia ana e paa ai,—ua hupni ia ko makoa manaolaua e hiki ana. No ka mea, he ieoa i knmaaina i ko ke ao o ka poe hoomoe telegnrapa a me k» pohai o ka poe wniwai kuonoono o ka Donoa, —oia ka mea naua i hoomoe i ka waea mua loa o ka moana Atelanika; » oia kanaka i kamailio nui ai me ko kakou Moi Alii Āukai, iaia ma N % u loka i na la hope loa o ka 1874, ma na mea e pili ana i ka teli?g»rupa. I ka Wii o ke Kau Ahaolelo e noho ann, i hat« iho nei, ua'k-iaiailio uai ia kahi tnea e pili ana i ku hoomoe telegiriipa inoana, a me ke noi anu m ū i kahi puu dala kokua nui,—ua kan:\lua nui no inakou i ka hiki pouo ana h 0 hooiioeiu ka waea teiogur.ipa moauu e ka Pukikoīe nui o na la pokole kukahalake i hal« ibo nei. No ki naea, aole ona hilinaiia e ko ke ao, e like une ka inoa o Oyrus W Field. He hoike ikemaka makou no ia kauaka. M-i ka hoomoe a'ua i ua telegarapa moana nei, ua manaoia e hoomoe i elaa mau laina. Huokahi naa ka Akuu o keia moana; e hoomaka ana ma kao wahi ē pili anai Yanekoriva; nfai laila aku i Ouualaaka, he mokupuni e pili la i ka pae aina oAleutia iloko o A.ukaki ; mai laila oku i Kamaaaka, a hiki aku i Ha-

kodadi i Inpuu»; lie 4,000 milo ka luiln j a ke lioohuiia rae na mile o na «lu aua iloko o Ua moana ka waea, hiki uku •i ha 4,600 mile waeo o ai. O ka lua o ka laina, e hoomakaia an« mni Kapalakiko mni a hiki i Hawaii noi; a uaai ianei akn e hoomoeia aku ai elua muu laino; e moe ana kahi i lapana; a o kahi e moe aku ana i ka Hemn, ma o ka'paenina »ku o l'ilii ma, Knledouia Hou, a hi,ki aku i Nu Holaūi, O kj> loa i manaoia o keia laina a me na hooInla ana, a i elua, e hiki aku ana ia i ka 12,224 mile waea e hoomooia ai. O keia laina hope, oia ka laina a makou i kaunu ai,_e loaa mai ana na. pomaikai ia UaUou; a o koia haua i huipuia m>u me ka moku ana o Ua Puali o D.irioua, lie mau mea nui ia e hoowaiwai mai ai i ko kakou knlana pomaikni. Ma ka hwlnwai »na o ka Aha Kukamnlu i ka Poakolu i liala iho nei, ua ulono mai makou, ua waiho mui ke Komito a i>* Aha i lioonoho ai m» Ua noonoo ana i kn pal.ipala lieopii a ka poe noi o hooomiin n o hoololiia hoi ka hoopai o ke kauaka pepehi o Polui», o knii nei i Ua hoopona o koua ra»u la ma ka halepanhao. Uft hoiko mai lnkou, «oho mau kumu hooiwio kapono i lona ma ka ; lakou mau □innninaii ans-, a me na nnn-1 au ana o n». uuo a puo, e hiki ni ia 1"kou ke waiho mni, he mea kupouo i ka Aha ke maliu a ke hoolohe nku i ua noi a mo na pule oka pnlapala hoopii' a na inoa he lehuloha wale i wailio aku »i. U"a hahai mai lakou ina oiea iuit o ka lakou nimi nieniele nnn, oi«i, i na la o lakon i noho ai e hoomanawanui i ku imi nna i uu kueau i koe akn, o 1 ike we'na noi ana oka p.ilapala hoopii; a 0 ka hopena iho la oia o na mea a laknn i huii ai. I ko makou lohe ana oia iho la kn ho ike ake Komite o ka Aha Kukamnln uo keia mea, nole i hoolele ikiia ko innkou hauli, ahoauoe-ia hoi-ko makon mnu manao. No ka mea, uia mau hooluno nna o makoa i na poe kak»u> iuoa i ka palapala hoopii, i ko lakou mnu wa i niuaniuauia >\i imua o ke Lvomite; ouu kumu nui i hoikeia mai, nno:i i konohia ia lakou e kakauiuo», mawHen>v o kahi hapa o na haole, u* manao lakou, ua pnpule' ia o Polua; — mawdena hoi 0 len Liapmiui o ka poe Hawiiii i kakuninoa, ua hoopuka mai 1»--kooy-no~—aloha—k-&-k u m u —oui um īit i kouo iii lakou e kaknuinoa. MufE.nl i o ka huopaakiki ana o knhi Kauka mnlihini hon, e olelo ana ua pupuie o Po lua; ua konoia ke Kooiito e poloai aku 1 na Kauka a pau o-ka oihana lapaau o keia kulanaki'uhnle, © he!e aku e unna ia Polua ma ka Halepaahao. Ua hoike mai na K-iukn, aohe he pupule o Polua, a ua lioouna pu ia o Knuka Oliva e hoike mai, ina, i kona mlanaoio, ua pnpule o Polua i kona wa i hnna ai i ka hewa; ua hoole roai kela. Oka pupula oia ke kumn nui i hoopnpnu ia ai, he mea ia e hoololi ne ai i koua hoopai; nkn, ke i nei na K.auka a pau i nana ai in Poluh, nohe pupule, a hookahi wale no o l»kou i olelo be pupulo. Ano, ma ke kumu eluu, o ke aloha (ee muuao nei makou, aohe ia he kumu koikoi e hoemi'ia ai me ke kupouo ke kakauhu o ke Kanawai; u e Lieoloiii» di hoi me ku hoomalielie i ka hooko ana no ka hooprtiia o kooa kar iima. No ka men, ina kakou e lioopakele ana i keia kanaka, mahope iho o koon hookolokoloia ana, a ahawaia ena Jure umoli o kona kuko ponoi, niauiuli o na ikem«kn a me na knmu pono maoli o koaa uliewaiit;.a e Uapae ae kakou i kona ahewa ia, mamnli o ko kakou mau manao aloha. Manao anei kakou, he nloha oiaio kakakoni hanaai? Aole loa peln iki ko oidkou manao 1 Ua kauia ke K>inawai i mea e pale uku ai i na huna ino, i uiea e naalama ai me ka hoopoino ole ia o ko kakou m«u waiwai, a i moa hoi e hoopakele ai me ka muluhia i ko kakou mau poii a tne ke ola makamae o ka yoe i moainoa ia kakou a pau. Ma ke kamnilio aua ma ke ano e like me kein, uolo o makou makemnke, e ma naoia mai e ko makou ra iu poe m-.ika-maka n pau o ka iahui, ua hooneiein ko uiakou manao ana, "E ike ia kekou he hoakanaka I" Aole loa pela ko makou manao; aole & hiki i kahi poe J?e olelo mai, ua oi ae ko lakou aloha ia kakon ponoi mamua :oko mHkoo; a aoie hoi a hiki i kahi poe haole e hooikaika no kahi kumu e ola kala kannkn, ka olelo mai, ua °i k « puniele oko lakou eloha iko mabou. no keui lahuikauak». Aka, ua makee nui loa makou, e haule ole ilalo o ka b °uoa i paumaele ai i ka-lepo ka eehia » me ka maua o kala puana kanlana, "0 ka pono ke hanaia, ioa e haule mai ana ka lani I"