Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 6, 5 February 1881 — EHIKU MAKAHIKI I NA AINA E! [Hakuia e Joseph H. Kawelo.] [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

EHIKU MAKAHIKI I NA AINA E!

[Hakuia e Joseph H. Kawelo.]

No ewalu la o ko makou ku ima ilaila, a hoomaka hou akn la e au.i ke kai uo ka mokupuni o St. Thomaki. Haalole ia Domorara, Au-. 9, a elua la mahope iho, ikeia aku la ho wahi ailuun nopunepu uuku nmmua pouo o makou i kapaia o B,irbadoos; a ho oi keia o kahi mokupuni uuku maikai, nolo e loaa he like uoua ma Inia Komohana a puni, he no.moneiuo maikai aoho puu, aohe no hoi he ikeia aku lie mau oioiua pohaku kokuhi. No Enolani uo keia mokupuni malalo o ka hooponopouo a kokahi Kiuaina; o .Bridgetowu koua kaona nui. Ia la liookahi no, ua ike hon ia akil la no ho mnu ailnua liilii hou elun, oia hoi o St. Yincont a mo St. Ljcia, no īamni kein mau ailana. Ma ko knkahinka nui o keknhi la hē, e laua pono ana ūiakoii ma ka noao komohana o ka ailaua Martinqvie. I ko'u hoolei pono nna aku i ka lona ikaika a ko'u mau kiionohi, ho mea o ka pololei o ke kn Inlani ana o koia muu mokupuha i oi aku ke kauwnle mawaena o kola a me keia ailana he 50 mile. He aiua pnli keia o Martuique, elua nne kaona nni, oia o St. Pierre a me Verdes, a no Farani no keia aīlana. O ka lima o na ;.ilrtUa i īkeia e makou, oia o Domiuica, a o ka ailana hope oia o Antigue, no Farani ka mua, a no Enelani ka hope. Maauei i pau aka ai ka ikeia ana o ua ailana Caribbe, a hooiho pololei aku In makou no ka akau komohana ka ihu pololei- e ike nku ai ia St. Thom»B. Eono la mai Doaierara aku, ike ia - aku la o St. Johu e moe kea ae ana mamua o St. Thora»s; bora 5 o ko ahialn o ke Ono o ka la, kuu iho la 1«> makou heleuinu i ke awa kumokn o St. Thomas. St. Thomae a me na mea i ikei i.—O kahi kulanaknuhale uuku o St. Tbomns, knalapa pali maluna o na pun like ekoltt, no lakou na towera pakahi i kapaia, o Bl»ckbenrd, Bluebeard a me Redbeard. He maikui a uliuli knpouo lea uanaina o ka mokīipuni. Aia ma k» aoao hema o ka nuliu o ke awa, e ku nna he papu pnna;' a na keia pnpu i lawe pio o St. Thomas i ua la o Denemaka e hakoko aha me Euelani; na kukuluia keia papu e ua Borit-mia iloko o ka po hookahi me ka ike ole īa e ka poe o ke kaona; a aia no hoi he uwapo hapai moku malaila, i kapaia floating dook. He ili eleele ka hapanui o ua kanaka. Aia o St. Thoma ß malalo o Denemaka a hiki i keia la. Ekolu Ia o ko makou ku ana ilaila, a naue hou aku Ang. 19, haalele ia St. Thomas no ko awa i oleloia ae la, a i ka aui hope ana aoo St. Thomas, aia hoi, moe lapnu mni la ka ailana o Porto Bico mamua pono o makou; he ailana nui keia a no Sepania oia. 1 ka aui ana ne o ka 1», ikeia aku la o S,m EominKo, ka moknpuni kuokoa o luia Komohnna, be Eipuhalika oia uo ka poe ili oleelo. Ma ke awakea o kakahi la ae, i liookokoke loa ia aku ai makou ma im kapakai o Cubi\, e huli hele ana i lee awa a loia iki, oiai, he malihini ko makou kapena i keia nwa. Ma kekahi la ae, ikeia nku la he moku e hookomo ana i ke awa kumoku malnna aku o makou, a ukali aku la makon mahope ona no na mile ehkiu a oi. I ke ku ana o ko makou moku mawaho iho o kekahi wahi papu uukn a huli aku h\ ko'u mau maka nana in nka o ka aina, he oi aku o keino a ku i ku hoowahawaha i ka nanaina o ke kaona oia wahi, oiai, aohe i kauna na wahi hale. Ho kanakolu mile mai keia awa kumoku aku, o Guanatanamo kaona; he mau hale wiliko nui ko laila, a o ka oi no paha ia o ke ko i ka'u ike; na ke ieaa ahi e lawe mai a ka uwapo. O ka pahu ko oia wuhi, aole e like me ko kakou uei ka liilii, heMiaki nui pono ole kela i k.ipaia he poo-puaa Chogshoad), elua tona kekaumaha o ke kaki hookuhi. He kaua man o Cuba ia mau la mawaena o na koa Sepun'm » me na kauwn kuapaa kipi o Cnba. Ua iko pono ko'n mau kiionohi .i ka inuke ana o kekahi kanaka Cuba ma ka noao o ko makou moku, mai na hancri poka mai a na koaSepania. Ua aluulu ia mai keia kauaka Cuba e na koa mai ka hale hookio mai o na kaa ahi me kona manao e pakelo kona ola iiuna o ko makou moku. He ma« haneri ohua hoi no keknhi lnokuahTe naue"lnāīle ana maluna o ka wapo i keia manawa a keia Pauiolo eu

hulo anu, mnwaonu o lnleou, 'ū» Vi mni X)H koa lio knnulinnw kii lnkou miui poliH wela iwacue\ o ku leliulelni, o hihio hele ae ana moluna o lto īnnkou oneki mo be pnkn un 'la no ka hooilo; kmi mai la uu kannkn k ilunu o ko makou moku, a pau ae la ke knni nna o na -pu ana koa. I ko'u iko nua aku iain, aia haiieea oia i ka maka'u. Y?ohe ao 1» oia i kona nalui, « lole aku la iloko o ko kai, a i kona pii nna ae iluna o ka ilikai, _vm luni liou aku la tm elele a ka make maluua ona, umi na pu aloha 010 aku a na koa Sopanin, e haulo nna ho maii hanori poka ma kola a uie keia no«o ona, a hookiihi nue poka i ku pono ma koua poo, a po ao ln ke kai ike koko. Ua manao wnlo in, bo kiu oia no na Ci\biann. Ivau ilu> la ka woli ia makou a pau o ka moku. Piha iho la ko makou Avahi aioku i ko ko, a huli hoi aku la.no Nu loka. Hnnlolo ia,G nalannmo, Sept. 10, o hoomaka mui aua e auu ia inau la; nolo i loilū ia au ana aku, liala hopo ao ln na kinikini o llahama, a lioomaka aiv« la o pii no ka akuu. Ho 14 la mai Gunnntnnnino aku, iko i ka ailanu o Bermndn, a o ka hope loa ia o na ailann o lnia Komohana, k»u pouo aku la ko makou ihu no Ln» llateniBa (Capo Hatter»s), kekahi o na lao kaulana o A'fiaorika lluipaia, no ka ino a nio ke anu i ka wa oka hooilo. Hala hopo ao la ua iae 'U in makou i kn la 21 0 Sopt. a hoohnli hou uku la ka ilni no ka hikiua akau. Bept. 2-1, oili pono aku la makou mawnho ao o Barnegat, ho wahi kaona uuku o ka mokuaina o Nu lercse, uoua na' uiile ho G0 paha a oi aku ka mamao mai Nu loka mai. Malaila i loaa ai ia makou ke pailata ame ka mokuahi kolo no Nu Iok», a lioomak'a aku la laua o hana i ka laua hnna, n kolo ia nku la makou iloko o na hora iuilo he 10, a i ko ano liula o ke ahiahi, kuu iho la ka heleuma o ko mukou moku mawaho i.ho batari nui. Ma ko kakahiaka nui ana no, ua hookahnhaia ko'u uaau i ka ike aua nku i kaupaku o ua halV-tv..pau o ke kulanakauliale, ua uhi paa pu ia e ka lilelile keokoo o ka hau heleloi; o ka iliwai hoi 0 ka muliwni, he mau iniha ka maeoauoa oka hau, me he auiani ; la ka m>bpa..i ka laHoopili ia aku la makou ma kft pīer 3 o Brooklyn, he uwapo uo '-a Hui Hoouiaemae Kopaa o Nu loka. Pan u» haua o ka moku i ka hooponopono me ka maikai, a lele akn la inka o ka aiua, aole aae ma na eheu, aka, me na knpuaī wawae i opili i ke aiua. Hiki aku la makou ma ka hale kakali ohua o na mokuahi ferry, nona ka inoa nioakaka ma ka oielo hanle i palapnlaia peuei: ."HamiUon Ferry L-inelini;-," na like no hoi ka naui me ko Fulton Perry. Knu iho la maluua oka mokuahi, a holo i.ku la no Nu loka. Nu loka ame koua uani. Ka hiehie lua ole o ka Ripub,.lika Nui.—l na makamuka hauohano nana e muknikai uei 1 ke aniani kilohi o ko Anpuni H»w..ii, "Ko Ha-waii Pue Ain»,"—o ka uhoī hope keia a ko oukou mau kiiouohi noiau e ike iho ai malalo o ke poo "Eliiku Makahiki inu Aiua E." mai ka peui innuawalea »ku u ka oukou kauwa. Ua kukuluia o Nu loka muluuu o ka moknpuni Manahutana ( Maiihattan Islaiid), a me kekahi apaua uuku o ka mokuaiua o Nu lokn, i knupalein e ka muliwai Halema (Harlem river). He auo oluelne ka imnaina o ke kahua i ku iho ai ko kulanakauhnle, mawaena o na mnliwui elu«, ka muliwni Akau a me Hikiua. ONu loka ke kulauakauhale kalepa kiekie o Amerika Huipuiu, a nana e hnnai o Europa a ma Beritania Nui me ka ai a me ka i-u, a he kiekie oia ma ke kalepa. Ekolu miliona aoi k» heluna o na kanaka o Nu loka i ka A. D. 1879. . Ua noho au iaka o Nu loka no na mulumn okolu, a aueano o piha ka eha o ka maiauia, u ua ane kamaaina i ko iaila noho uua. E like me ko'u wahi ik 4 e, pela uo au e hni aku ai ia oukou. He nnni lua ole na paia alanui, oia hoi na hale nui nani, aole o loaa he like uo hikou ma ke Anpuni Hawaii nei, oia hoi keia: Astor Pal.iee, Burminghnm Paluee, City Hull, a he aui wale aku i k-osrnole e hiki ia'u ke helu papa aku no oukou. Ko Nu loka Hale Leta nui.—Ain keia hale inaw.ienakouu O-na alauni elua no laua na iuoa i kapaia o Eroadway i me Park Bow. Aohe mea aka naau e i kunuknnu iho ai, oiai aia ma koun mau L paia waho he mau nihoniho nani i hatia i noiau ia. lua oe e mualo ae ana ma na i- pftka-aniani ( alaila, e ike aku no oe i na ■ tausnui puahana e lioloke ana i o a ia- . uei. Aole he mau pahu leta liiiii o ke- • jn hale o liko «ako kakou nei, no ka ■ mea, h'ō okoa ka poo nana o lawe ho!o i kela a mo keia la o ka ma kuAohipau.