Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 4, 22 January 1881 — KA LANI KAMAHELE AUKAI! NA HAIOLELO ALII A ME NA PANE. NA HOOHIWAHIWA Mamua o ka Holo ana. [ARTICLE]

KA LANI KAMAHELE AUKAI!

NA HAIOLELO ALII A ME NA PANE.

NA HOOHIWAHIWA Mamua o ka Holo ana.

E hoomaopopoia e namoa & pan, maiiaua nku noi ua lopo wale it\ ae, vi'.\ ma'kēāake ke Alii ka Moi 0 holo i ko na aina e no na komu no kona o\a kino, k& lioolaupui a me ka hoonipaa aaa i ka nioa. I keia manawa, ua maopopo loa aobe kaualua i koe. I ke ahiahi o 'ka Poalima i hab, \ia liaawi ae na Kuh'ma 0 ka Moi i papa nioa hauohano aupoui maloko 0 ka Halo Hotek> Hmvaii, no ka hoomt\nao nna 110 ko ka Moi holo konponi honua. Ua hanen pnha a o\ ka poe i kohoia, a mawaena t> ia poe na Kuhinn, na Luna Nui-0 u» aupuni e, na Knnikola. na I Lunakanawai 0 "ka Alia Kiekie, ko Kiai aina o Oahu, na Alii oka Ahaolelo, u» Hoa o ka Ahakukamalu, na Kuhunapule.naHoa 0 ka Pap» Loio, na Kank», t Lun(vhooponopoT)o Nupepa & n>« M haole Kalepa maka hanohano. 0 ka Moi a me ke Knhina oko na Aina e ma ke poo 0 ke paknukau, na Kuhiua Noho *> Amerika a moT"araui m& ko laua akwu, ke Kuhiua Noho 0 Beritania, ke Kiaaina o Oahu a me ke j Kuhiua Kalainiua ma ko lnua hema. 0 ke Kuhiua Waiwai a me ke Kuhina Kanawai ma na hio \oa 0 ua pakauk« , u loihi elua © moe ana mu k& loa o ka keena nui o ka Hotele, a o na Lunakanawai eku roa ke &lo aku o ka Moi; a o ka poe e ae, maloko a mawaho 0 na p&kaukau loihi elua. Ua huoeuako ka noho nna ma ke pakaukau i ka hora 6 a uie 30 uiinute o ke ahiahi, a ua ku a \yaiho iho i na pakankaa ina ka hora 9. He eono mau p6pa hoonohouoho 0 ua mea ai 1 hoomakaukuui». Ai ka hiki »na mui i kn iqu feope, ia wa i hooinnka ni na iuu kiaha ana me na īiuiolelo pune. Na ke Kuhina Green i webe i na inn kiaha aaa me ka huiahl'o miilalo iho nei': - -Ku-mai ka trreH~Haßot)aūō~W" "L ' Green e hoike do ke oia o ka Hoi, a kamailio mai peuei: "Uu maopopo ia oekou na kuuiu o ko kakou ukoakoa uoamHi muanei i keia ahinhi, a oia uo ka manao o ke Alii ka Moi e hele knapuni i ko ao nei. Ua mnnao aū, o k-i'u hana ka hoike aku, o knu cdbb hoa a me ibo kai hooikaīka nui 0 kaohi uku i ka Moi mHi ka ]awe ana i keia keehina, aka, ua maopopo ko ka Moi hooholo aua i ka naanao . paa ina keia mea. imua o na pilikiu i hoaiai ia iaia, a ua mnn&o na Kuhiūa,.o lilo i hana na lakou ka lawe ana i na poinoikui nui ma keia mea e like me ka hiki ia lakon. Aolo 0 keia walē, akn, ua hookohuia ka Mea Hanohano W N Limaikaika e hele pn tee ka Moi, nin ke aao Komisitia 0 ka Papa Hoopae Limahaiia, n ka liooia nei au, e loaa ana in Mr. Limaikaika he hooikaikaana me kona maa lima, ma ka lawelawe ana i na hana inaua 0 ka Moi. Aole keia o kahi b aie kn wa kupono no ka wehewehe ana aku i na hooponopono oihann Kuhina; aka, hookahi kumu a d& noonoo i knpono e hoike aku—oia hoi ka hoōpae limahana. Ke ike nei au ano . he nui na keohimana, he poe i ikoia no ka pomaikai mahi, a ke olelo aku nei au ia lakou, ma kuu laauwo ain no I kekahi man mea hookunana ma ka aoao j 0 ka poe mahiko, i ka lawelawe ana mai me ke anpooi, ma k'% ninau lioouln la-- 1 hui. Ka iini i lahui me ka limahnnH, a pelu hoi'kona iini i rnau wakīue me na .kamalii. Ano ua loaa in'u ka hoike aka i "ke 0!a 0 ke llii ka Moi 1 Kalakaua." Ua apo hauoli ia mai keia hoomaikai, a he ekola mau hnro nakolokolo i ht\awiia hoene mai la ka leo 0 ka Baua i ke mele L>»)jui. Alaila, ku ae 1h k» Moi iluoa, a ku ae la ke aeaiaa holookoa ia wa hookahi. Puaa mai la Oin; E Mit. Kohina me ka Keonikana : Xe hoomaikai nui aku nai au ia 00ieou, no keia hana oluola me ke aloha Aiii, no keia hooenaikai au i pnne t«ai nei, a ke booia piha aku nei au i ko'n nianao aloha. Ka ako»koa nei a pnoi feeia pakaukao, na kanaka 0 n» lahni

\ebulebn, a e like aie ko'a maa maß, ke

iini nai Dei au e loaa ca pomnikai oi ako, i ka poe-a paa e noho Bna malnlo o ko kakou hae īualoko o ko'ii aopooi, 'a he maDaoio ko'a o oukou e ka poe taai ua aina e mai, i Inwe pu xn«i me o.akou i ka waiwui nai, ua hooikaik» ma ka naauao o ia msnj uina, u« hui aloha po mai oukon me a'o, iloko o kau iilii e bootaaJnia ko'a mau Hanaka Hawaii ponoi me kuu Uhni.

Ma ka h»Ua nna i kein, o laweluwo iokahi maiwio o ko Kvinaukuna\vai a tne na Kaaajyai, a o ike hauoli au i ka ike aku o l&'awnii kekabi mawaona o n» ohnn» iwaena oua lahui, a e hoomalu ia i kulike me na noonoo, oana e uoho maua maluna o li» aupuni Kurauk«na. nui na ninou paoioi a kakou e hoopoīiopono fti, i \ilu ae mai ko kakou mau kulauapilikino, oia hoi M loaa ana o ka poe hoopoaopooo aupuni "naauao, tee iea noii loea ana i.na roea pohihihi. la'» e kaawalo oku ai, he manaoiana ko'u, e loaa mai na aoonoo, e kokua ai i ko Ukou hoohana aua. 0 ka oukou haea aloha v keia po, ho hoike ia i like ma kn'u i iko aku nei reu kekahi mau wahi o ko'u aupuui, a'u e hilinai ai maluna o ka poe mnikai Iloko o ko'u onpuni, na lakou o hookuhua i ka'u mau hooikaika ano, oia ka hoomau aūH i ke kuokoa o ko'u uupam mt> ka pomaikai o na kanuka. Oini ua hookoliu ia aku ko'u kaikua-i hiuo i Kflhti aupuui i ko'u wa e Uuawnle oi, a hoonoho aku iaia me ka Ahu Kuhina kupono, he manaolana ko'u, e lawelnweia ke onpuni malalo o ko K-\-hu Aupuoi me ka liilinai piha ia a i kupouo i ka lahui, lua he uiau paewa ko nawa i halaehoopomaikniia»i kakou me oa haawina o ka puu »ho ole, » rao ka mauao hoopono e neeu «ku ai kukou no

I ka wa e liiki mai an», a'« e Lilinai nei e i olinoia ana e na pomaikai m» ka m&- | uaolana. ke hoomaikni hou aka nei ru ia oukou no'n ibo eue ka Ohana Alii." I k» hooki aua iho o k» Moi, ua poLia mui la he huro hauoli oiaio uiai ke «naina mai, » ia wa i hoike mai ai o'm iuiu kooio hohonu nko la na manao walohia iloko ona, no keia honilona o waauo maikai, oii» ka aoao o keknlii helnna aeo nui 9 kona mau makHainani». Ka tn»i ku Mna H»tiahano H Al' Curter » kamailio m»i penei: "E d» Lii a tne na Keoniman», be hoomaikai ka'u e hoikß ak» nei, aole wnle uo fce kooo aiia uku i ko eukou wiwo ole me he mnn keonimima la; ke hoike nku nei au e iuu kukou uo "ke ola 0 ka Moiwuhine Ki»piol«ūi » mo na L«la oka Obann Alii. Aol» nu e Loomoali ho" ftku auii ia oukou, oiai iw iJ?e oukou e - n,e »'u in» hnna mnikai a ko kakou Moiwnhiue^i,eo,ai._njjjmoiiQo-..

pookela io», nole wnle iAV«eno 0 kona lnhui ponoi, aka, iloko pu 0 ua anaina 0 na malihini. A. he hiki ole hoi ia'u ke , hoaiai hou aku ia oukou, no k« innnaO hiina Loopomaikai no na hana mnikni hoohaooli s kekahi L-.la 0 ka Ohana AJii oīa hoi fea Leele Kiekio Kuhu Aopuui. Ua haawiia m«i na leo huro hauoli Ua pane mai ka Mea Hanoliano ke .KiaHin» Dotninis penei: "He hoowaikui kana 1 na iii me na 1 Keonimana ma ka aoao 0 ka Moiwahine, do ke ano 0 ko lakoa inu ana no kona oI«. Ma ka hnla ana aku oka Moi, o Ka Iklea Kiekie ke Aliiwahina K-.iionkaeha a kaikuahiue hoi o ke Alii, k& lawelawe aku ana i ka hana 0 ke aupuoi. He maua bon keia i kupono i ka hooikaika ana, a e kaana pu aua oia iloko 0 ke knuiuaha i loaa i ke Kamaliiwahine. Aka, he mou ko!sna koua me ka hilinai ma na kuhiknhi ana ako ka 'Moi mau Kuhiau. He manaolaoa kooō i ka huli hoi ana mai o ka Moi, 0 ike i ana oia i ka hoolawaia aoa o ka l»bu> 11 pela rio hoi ku Moi e hooluwaia aku ai. [Paipaiia ,J

Hoike mai la ka Mea H'inohnno W L Greeu no "ke ola o Kooela Oomly, a me na \ala e as o d» puali ]an» aupnni o na Ama e, e noho ana me ke aloha pili uiakamak» no ko kakou anpuui me ua Mana nui." [Paipāi nui ia.j

u« pnoe mai ko Amerika Huiia Kuiiina Noho peuei: "E oiuoiu oe eka Alii me na KeoQitnan«:~{Ja loaa mai ia'a ka hnnolī'ano e pane aleu ma ka aoao o oa Eiele o eb Aīdq ©, no kn hoike hoobiwabiiva i \oiho in mni uei, me ka nku hei ia oukou aolo roa ka aoonoo wnLe ana iho ao, nkn no ti& liooeuaikai nui wale a oukou i hooia mni ai. K.B pnne akn uei roakou i na Hawaii [ rao ka eleu—Aloha. Ee- au\biyio ioa an, īdii o ne mt?i «ria kuu makumaka a hoa naauao, ke Kon)isjna Beritaūia e pnne »ku ma k« «oao o ka puali Elale o n« Aioa e, a he oi aka hoi kuu malmlo ke ae uwi kaa mnkrtmtika a boa Doiaire p«fie «ku. U» liiki ia'n ke hooi«, o ka naanao piha o kelw hi ma ua nlakni nupuni ana o waho e loaa mai ai ia kakou kekalii tnau manno lenhohoou, e uhui pu ai me kukou tna ku hoene i raea hoomHnao tutiu. Ua biki ja'u ke haoio, o ka loii emoole aoa o na noonop hana me ka o kekahi, ka mea e pnpahiia ai k» wa maikai me ka !ei hoouoo a me ka noian, o hoika ana nia ke "no he inea nnni rae ka hauoii p.-Wena ole. [Pnipaiie.]

A no'u iho. ha hoomaikai w«[q aku no ka'a ia oukou. —i£s hoiko uka ijoi

-1 m akou ia oukou iko iunkou iini, no ko 3 ola, ka waiwni a me ku holouiua o ku J luhui Uuwaii, a o ko makpu manaolana » e man kona louakila tno ke kuokoa i m»u ann: B ola loihi ka Moi me ka ) hoomnlu waauao ana [paipai nui ia] tna » ke kono ana «ku imua ona, i na kanaka maikni a nnauuo loa i tuixu alakai nona s . [huroia]; o ua kauaka o hiki aua ke ' hookahua paa i ka nohoalii, a e hoo--1 kaulana hoi i kona.nohoalii pna [mau - > hui'o nui], o na kanaka i loaa ke aloha • me ka h'ilinaiia, aole wale imua o ka 1 Moi, aka imua o na kauaka a pau [pai- ' paiial; o ka poō i hiki lee hikii i na kauU, «ole walo ma ku lokahi lahui, o ka 1 noho nloha a mo ka hona maikui tnfi ua 1 Maua Nni iloko o ua ohana lahui, oia 1 hoi na makamak» uaaikai » oiaio loa o Hivwaii i ka wa i hula. [Huro ma ka paipai nui is.J No ia hoi e oluolu oe e ke Alii, he mau kumuhuua auo uuī keia i piha po»o ina moa e nooonoo ai—uu piluikni a hiki ole ke hookomoia taui kekuhi inau hoike o no. uia keia auainn, kuhi a ko kakou mauao i upu ai e hookahua iho me ka hawoli. Ma kn hooki ana, ke aonoi aku uei au ia oukou e hui mai ina ka mauao hookahi a'u i hoike aku nei, aole ma na kumn UoapHiiae i ka hui aloha uua, uka me oa uoonoo pookela « me ke aloha oiaio. Ke ola o ko ka Moi m»u Kuhiua. [P.ūpai nui ia me na 100 buro.] Ka Ike Makaainana ICatolika. I ka hom 10 kakahiaka o ke Sabafci 5 j hala, lanunri 16, ua oluolu i ke Alii k» M"oi ka hele kino ana »ku e halawai a e hoike i kekahi mjiu kumu o Kona inanao paa ana © hele e kaapuni i k& honua nei i Konn roau makaainana Katolika I tua Roiu.i, ma ke ano nui, oia no Kona ola kino, l?a hoolaupai i ka aiau »me lea hooni paa auu i lre Knokoa oti e Havmii noi. A pau ka haiolelo aka Moi, ua juaw imū ko Alii Kapona Loio tue keia man olelo: I KE Alii ka Mor, E ka Makua:—o inakou o Kou niau nmkaainana oiaio, ho uiau hoa no ku Hoomana Katolika i kukuluia maloko o Kou Aupuni. A oiai makou ua hoopihaiu me ua. kumu hoolauanmoao mamuli o na k'uhikuhi kaiulike ana oko makou jja kiuihoia ia .tne na manaopaa o ke Aloha Alii no Kou kino e ka Moi; nia ke ano ua poniia e ka rnakeoiake o ka Mea Mana Loa ma ka Noho Alii o ko Hawaii nei IPaeaina; a oiai i ka loaa ena mai o na hooiaio ana mai Kou mau leh«!t;he ae eka Moi, nolie ake ana e hele aku ma kekahi huakai i manaoia ma na aina mamao, a hoea i na palena kaawale loa, a e kaapuni hoi i ka honua, ,ua lawe inai makou, ma ke ano he tutiu makaaiuana hoolohe, i Kou manao Alii, a ua makaukan e hui lokahi ma ka puln inaua oke Akna Mana Loa e ukali uku ia Oe ma Kou ala; a e iivalama i Kou ola a hiki i Kou huli hoi hou ana mai i Kou lahui. A, oiai ua hoopiha pu ia makou tne ke aloha no j Kou kino Alii, ke hoomaopopo nei inakou i na kumu e olelo ae, o ka haalela , atui uuai Ou e ka Moi i keia manawa rfia keia liuakai loihi, ua houlaia ko makou mau pihoihoi kuhohonu aDa. E hauoli piha no makou ke hooi ia mai ua hooia 1 anu, o ka uiualahi Ou o ka Moi, ame ka hanohano ma na aina e, ua hoolawa pono ia; a o ka maluhiu. hoi o ke Aupuni, e mau kona paa ana, oiai e kaawala ana ko makou Moi. E OLX liA Moi I KE Ajil!A, Ka HalawaiNui wa Kawaiahao. I ka hom 7 oke ahiahi Sabati i hala, uu hoopihaia ka luakini uui o Kawaihao e nu makaainana ponoi o k» Moi no k« hoolohe ann i Kooa leo Alii mainua o ka holo ana aku i ko na ama e, me no. manao makee Alii Ika hora 7 a rae hapa, ua Uomo mai ka Moi, i ukaliia e Kooa Moiwahine, ka Hooīlina Hoī, ke Kaikaina AliiKiaaina o ka Moiwahine a me ka Haku Pouku, a ua hooinaikai mai ke anaina ma ke kn lii {t3 nn a iluoa a hiki i ka wa i hoonohoia ai la- ; koa a pau malnna oka -awai. Mahope 1 o ke mele anaeo ka Papa Hiuieai i ke mele

"Auwaua waū Ma iia nina maikoi, A ike i kaluila Mau mea maikai; A noho-huaoou M',; oa. Eale Alii, Aolu nae i like Me kuu home'noi." Alaila Uu mui la k* Kah.u a w e he j na hana me Isa hooiuaikai ana i ke Akua. A paii ka pale, ua ku niai Ua Moi; a kamailio mai la: Ua pna Kona manno g holo i ko na Aina e, no na leumu, l(« ola kitto a nie lta \iookupai nna i ka liwu. E hulawai una ia mo Hoi, o lauiui ana rne na kanaka kaul.ma, a ma ia Jauna aua me ia mau aupuni_ kahiko, via 1 manao Iu e lioomahuahuuia Koaa ike

nm tuiT haim hooponopono «upnni. E hnln nna lniii lio owalu malama n\a Ueia hunlmi. A\wk, koikoiko-a luikala uavū Oia, oiaī e kaawole una la, ua woiho oi» i ka hoomaln ima o ke Aupuni malnlo o J<ona Kaikiiahhio Alii Ka Mea Kiekie lea Kumm ni, me ke ihh aua ina kokua a me ka noho lokahi atu\ o ka lahui oini Kona Kaikimhhe e liookolo ana i ke Aupuni. I ku pau iuuv o ka luualele Alii, tia ku mai kekahi niakaaiu&iia o ka Moi a noi i lsa anaiaa, o kohoia o Hou. J M ELnpena i niea mvpa e jiane aku i ka haiolelo ma ka uoao o na mukaainana, uua liooholo lokahi ia. U» pii ] 50 Alii Kupoua » maluna o ka awai pane mui ](t i kn haiolelo rud ka aoao o na makaainana. Na Hookui'u i ka Moi. I ka Poakahi ae, ua hoopihaia ka pa alii nu'.i ko kakuhiaka u awakea, e na makaninnna -Aloha Alii 1 huve pu aku i lsa lakou mau liookupu e like nio ke ano maa o ko li&wnii uei uobo aea nmkeo Alii, A o kekahi o n» moa ano nni roa i» I la hoolcupn, oift ha iko aua aku i kekahi ! huakai leamalii o ka aoao hoomana Ka- , iolika i kouao ae, a imua o ka Moi a heluhelu i keia "L»o Aua o na Muliaainana Katolika," malalo iho nei: I ka Makua Moi Ua Lani Alii KALAKAUA; Alolm kiokie Oo :— E ko makon MaUua Moi, « muiiu ma.i Kou kiekie, e maliu mai i ka p&-e atuv, o ka leo o Kun poe makaainaua, Kau liiau keiki iinua o Kou alo; he leo hoi keia e a-e ole aku ana uialuna o Kou kapu Alii, aka e hele aku ka makou nonoi mulalo o Kou wahi; ma ke auo, aia no i ka niea e hiki ima ia Oe.

| 0 niakou o Kau poa keiki maknaina--1 oa haahaa 100, uie ku pnuwai walohia n «haeha hoi, e hoonaluta nei i Kou mau wahi makaainanii Au e li'a nui tioi e mahuuhaa ao ia; ■ko nonoi iiaahaa uei makou i Kou kiekie, e natia mai Kou muu.oluolu a tne ta aloha i ka makou pane iinua Ou 0 lioike aku nei i ka leo aloha oiaio 0 lto uūakou mau puuwai. Ua ku mai imua o ko makoa mau kii hoouianao ke aniaui oka pouwai ehaeha, ka hoomanao ana ae i keia; Ia Oe e hele ana maluua o kahi waulaua iwaena 0 ke akea moana, ua "l'ike kou waalanii ia wa me ka hunakai e puehu ana, a iua oia huaakai e pnehu ana a pela ka ulia i ike ole k, e nele anei makou i ka hooouka aku imua 0 Kou alo 5 ko makou oieneiuene no ia m_ea ? A e uele anei ko makou leo puana aku imua Ou -e n©W?-Aole paha. E maha ana ka nmnao 0 Kou poe 1 makaainana ke hiki rnai ka lono ua hiki niaalahi aku Oe i kalii a Kou mau j kapuai, e hehi mua ai", alaila aa ko luna j niana, ia ihaawi mai Kou a no makon, ! alailu, hooiuaikaiia ke Akua kiekie I loa." | Me ka hanu panpauaho i kahi rcea weli 0 ka manawa; la Oe e kau afeu ai tna ke kaa ahi, owai la koi kai ike i aa ulia oia alahele? E like anei makou me l?e aili ann oka hanu ]oa a | hiki i Ua wa e loheia mai ai ka maalahi, ahiila loaa ae ia makou he hanu maikai āha ? E nele anei makou 5 ka hoopuka ! ana imna Ou i ko makou r.jenetDßūe ; oia hoi keia: E noho mai Oe. lna aku | no imua 0 Kou aiahele, ke anu hui roaeele, he mea pono ole anei no makou ke kau» alm e uoho mai.? Ke maoao nei niakou « pnana..liko aku pek, JE uoho. 0 ka makou leo mua loa keia e pa-e nei imua 0 Kou alo, a na Kou kiekie ia e nona iho me na luaka oka oluolu. A na ke Akua e kiai ia Oe. KOU PoE MA.KAAINA.NA.tUA.HAA. NA VO LEA O Hawlu. Mai ka po Poakahi mai a hiki ika'-wa-naao Poaha īho aei, ua liaoleako, mau \a ke aio alii 0 ke Kamaliele Laui Aukai e na leo uiele lealea o ka poe puni melo, oa olioli a rue ua )>ea iuoa; aua a e ia hoi tia mi\kaaiuanii aloha alii, e hoaumoe i>u me ko lakoa Moi alolia.

Ka llaalkiī: ana o ka Moi t ka Haleauk j I ke kakahiaka nui o ka Poaha iho nei, j hora 6 a mahope iho, iia haalelo iho ka I Moi i ka Haiealii a liolo cvku la malnaa o . ke l:aa i\o ke kan maluna o ka mokuahi, i iikaliia e ke Kiaaina o Oahn, ame na

ukali ponoi o ka Moi a me na Punh Koa Kuwau, Haku Ponoi a n.i» ka Mamalahoa, : iV!aiuua iki iho o lea hora 1, i lsa moku e i makaukau una no ka neo aku, ua huluia I ka. Hao. Kalauou ma ke kia waeoa; a ua" kukai aloha ma\ 1» na pu o Puowaina, e hoiko ann, ke helo nei o Kalaai Kaulilua* ikoaouwaialeale raa ka liuakai kaap„ D i honuu. Ua piha pu lia uwapo mokuahi i na. uinkamnka, na hoaloha a nie na makaaii)!iti6 i hole aku o kalokalo a hoomalkai i ka huakai a ka Moi. ■ Ika holo ona aku o ka mokuahi «Kulanaknuhale o Klkano" mo kann ukanu makumao, Ua hoi ao rm Puali Koa a ilo\tb -D ka.pa.alil o hoohanohano aku i ka hāiolelo a ka Kahu Aupaai.

IUtOLELO A ItE KaMU AwiHl LU.IV> | OKALAMI. , t i '

Ina AVu, na Koa oka Pnali ICing's Guarcl, Pi'ineo'e Own a ine ka Mamalahoa:—Maniuli o ke kaawale an» aku o ko kakou Moi i alolia ia, a Owa_u hoi Kona llope; nulwla, ke noi aku nei au i ko oukou oluolu, e liko mo ko oukou hoolohe i Kuua ieaiiolia a ms ko ookou liooko ana i kona makemake, pela Loi oukou e | hoolohe ai i ka'u mau kauoha a mo ko'u I uiakemako ina o ka'u kano la, a g ike mai oukou ia'u ho inakua uo oukou, pola hoi auia oukou he mau keiki «a'u. 3S hoopaa iloko o ko oukou laau puu'wni pakahi i ka mannoio liana a makeo i ke Lii a mo ke JCCuokoa o ko aina i aioha. ia, Nolaila o ko'u manao keia e lioiko aka noi ia oukow.—Aloha oukou.

Ka. Htiaka īkk Al.ii a na Makai—» Ka Pane a ka Hooilina Moi Kahxj Aupuhi.

Ma ka auina lft Poaha ibo noi, laimavi 20, lio kaoo o na sfakai a tiw ua Luua oia Oiliani), kai naue aku maloko o Ilalealii Iol&ni, e ike a o paliola aku i ko iakou nloha oiaio me na hoomaikai imi ana, imua o Ka Moa Kiekie ko Kama Alnwahino Liliuokolani, ka HooilinaMoi a Iva. liu Aupuni, a i panaiia mai hoi ka lakou o k» 01010 piiuo Alii malalo iho iwi: I n» Luna a mo na ōlakai o ko Kulanakaulmlo Alii nei—Oiai viakua\valo aku ko kakou Moi i aloha in\i ia mai ko'kakou Aiua Wakua aku noi, a ua waiho iho ho \ikana kaumaha ua'u e anaino wahino aku. Nolaihi, ka noi aku noi au iko ou« kou oluolu e liko im ko onkou malama aiu i ka oihaua i iiooiliia malana oko oukon niau hokua pakahi i na 1» i kaa hopo ao "oi, pela hoi oukou e nialj*ra» ai me ka v>ololei iloko o k» nianawa o ko'u noho Kahu Aupuni ana,. a hiki i ka hoi ana mai o ka Moi, e hoako oukou ine ka poioloi i na Rola a mo na Eanawai o ka Oihana Makai. O ko'u iini nui oka malaniaia o «8 Kanaipai o ko kakou Aupiini. Aka hihnai nei au inaiuna o oukou e hooko pono ia ai ko'u makemake mamuli o ko oukou hele ana mai nei «5 iko ia'u i keia mauawa ko liaawi aku nei a« i ko'u iiialaio a uia ko'u aloha—Aloha onkoa.