Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 49, 4 Kekemapa 1880 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

E 1)3113 ae c na makamaka i na Pauku o ke Kanawai Kivila, o pili ana no kaoihanaooko aupuni, e hoopuka ia aku nei makapepaokeia la. m- Pa kokoko loae,mkā lua wai a ke keiki Samuela Alekanc ( uro manka pono o Ilaik». In» e paa }>ono ana, alaila, na l.ikī k«> liookio i» ho «'hva paha milio. na galani wai. l-W Ui l>ik> aku i ka 33« kapuai ka hohonu o ka lna wai oli o Waikapu 1 ka j Poalima o ka i hala, aoho naa 1 i loaa aku ka \v»i, ke hoomau la no iiaa ka t >U ana. ' 1 m~ Ua paa loa ao nei kāliale wiliko 1)0,1 i»a Ni,>, K< kaha, a n,a kekahi la o ka pulo i hala, i hoaok a i ka hooniniu ana i na mea paahana, a ua ikeia ka liolopono oha holoko ana. Bi?** Ua louo mai makou ho 2,100 pa- : ha na eka aina e kanuia ana i ke ko, ma ka aina maliiko nui o ka ona milio::a ma ko Kul» o Kaniaomao, mamua ae o ka pau iiua o keia makaliiki. Aiwaiwa nd. Ile leuaua koikoi haule iho ma keia kulanakauhale i ka po Poalua nni, a ua hoolana ae i kekahi mau alanui ame kekahi mau hale noho. Aka, ike ao anaae. ua hiki mai ka la, a emoole ua %W Ua pau nui mai i ka hoi kekahi mau kamaaina i holo aku nei i na aina e e hoomaha ai, i,ni i ka waiwai a e makaikai ai. Mawaena o lakou ka lunakanawai Makale, I) K Fyfe, Rev. S C Damon a me kana wahine, J A Hopper a me kana w.-ihine, A H Spencer, Mrs. J B Artherton, Kaaka Tisdale, a me kekahi poo oiho. e®r Ua lono māi makou, ua hiki mai nei ma ka mokuahi A U seteralia iho nei, kokahi poe hoolealea, no ka hoau ana i ka'kale pohaku hou e hoalaianeima Ewa iho o Aliiolani Ilale. A mawaena | o iakou, kekahi poo loea ma na hana hoo lealea i hiki mna io kakou nei. I ke ahiahi Poalaa nei, ma ka uwapo o Likelike, pakele mai poino ke ola o ka Ilooilina Moi, ina aole malaila o Uilama Kele, kekahi o na lima eleu o ke aupuni o keia mau la. Ua lono mai ma. kou, no ka palaleha ka o ke keiki hookele, ke kumu o keia aneane ana e komohia iloko o keia ulia poino. Anoai o hoonaauao iho ma keia mua aku. 13" Ua ano hemahema iki ko makon hunahuna i kela pnle aku nei, no ka mea e pili ana ia W Jarett i make, a o ka poI lolei, ua hanauia oia ma Livapula, i Aug. 24, 1815, a ua hiki mai ianei ika maka. I hiki 1840. A ma kona la i make ai, ua ina makou i ka hoike aku, uahanauia nana a me kana wahina mua, he ekolu | Ma~ka la l7okeia malama, ua loohiaka ulia poino koikoi i kekahi wahine Kilipati ma Kawaihae, i opa puia 1 me ka uwapo, i ka wae makaukan ana no ka holo aee iiuna oka Līkelike. No ka mahiko o Pahala ma Kau ua wahine la, aī laweia mai oia ma ke ano he hoike no kela hihia pepehi o Punaluu. Ua loaa mai ia makou kekahi lono no ka pele ma Hawaii, mai k« leta mai a Awai Akaa o Hilo, i kona hanau muli Ai Akau o Honolulu nei, e hoike ana, aia no ka pele ke naue malia la i kai o Hilo, aole »ae ,ne ka a lalo o ka honua e aome mai la, o ke aa ko ku ana ke ahua ilnna. He elua hoi raaa puu uuuui i kn ae h ma ka aoao o kuioHilo, a mawaena mai o keia mau puu ina i ka po, me he kahawai ahi la e kahe ana a i ka mole o ke kuahiwi, ka ula okooko a ke ahi, a ke pii pn ae la ka ikaika o ke ahi, ke nana aku i keia mau po. Ka Mokuahi Likelike no ke kaHUA Pele.—l keia Poakahi oe, Deketnab» 6, e haalele aaa ka mokoahi Likelike ia Honolulu nei no ka holo aku e ; ike i ke kahna paani o Pele ma Hilo. Ē ku ana ka mokuahi naa Hilo i ekoln'la, i lawa ai he manawa no ka poe makaikai pele e pii ai a hoi mai uia ia mokuahi liookahi. oka uku po ka ohua o hopenokaholoanaahoi mai, he $20 wale no. He oia mau no ka uku ona ohua oneki. oka poe i ika ole ina haww kupueu a ka wahine hookalakupua o Ealemaumau, eia wale no ka wa kupono e holo ai i ike kuaiaka. P.uika mako— Ma ka lokomaikai o kekahi makamaka o Kapaau, Kohala, ua loaa mai.ia makou keia mea hou malalo iho; "I ke awakea o ka Poakahi, Novemaba 22, ua poi ia ma kahakai o Hon Pkaheka, Kohala, kekahi pake e ke kai a' muke loa, oiai, oia o nanea ana i ke kui opihi. Aole no hoi i ike hou ia iona kino a hiki ika poeleele ana. Amakekahila ae, mawaena o. ka hora 3 1 a roe io ke ahiahi, ua ike aku la kona mau hoa J>aaua iaia o okukuia mai ana e ka i-a waha nui o kai. Ua kan iho ka ilihia maluna ona mea a paū, a he ku maoli no i ka mainō. ino ka īke ana aku»

S3!F"* Ua liele ka a nonolo ka Iha o Jka moku kuna Rosano i na waiwai Hawaii nei mai ko nwa ao o Kshului, a ©kn aka Ja 1 na alo o ka moana no k» makek® nu Kapalakiko. L u l uu \ 0 a k u j a not'W~ No ka hakaliaka oka makalua o ke kakauolelo o ko kenna o ko na Aina p mamnli o ka inalo ana o W Jarolt, k« kakauolelo mno, ua liookohuia aku o Mr. Curlis P iaukea, i kakauoli-'lo no ia kwna. Ko manaolana nei makou, nkaliia oia e ka pomaikni a nu< ka hoopono. KT* Ma ka wanaao oka ). S?C o jS Tovcmal>a, nia nlanui Mannakea, Ilonolulu nei, ua oili aku la ka uh*no mai ko kino lepo aku o Mr. Koliilelopa, a hela kooina ole aku la 1 ka aoao mau o & lionua. lla wahiuo, ho kaikamahino monamakainaka lie nui, kana i haalelo iho mahope nei, e noho n man aku nona. Oka lao kanlana o Leleiwi kona onelianau. Walohia wale. JVla ka po Poalima o ka pulo i hala, ua make iho l a o Hoo. Peter Yoii- g Kekuaokalani Kaeo, kekahi o ko kakou man pua alii, ma kona wahi noho ma Honolulu Ilale kahiko ma alanui Papu. Ua malama ia kona hoolewa ma ka aui'na la Sabat,i iho nei, i ukaliia e kekahi" huakai nui o ka poe hoolewa, me na kahili a me na puloulou e hoopuai ana i ka pahu. Ua ukali pu aku ka Moiwahine kanemake Kaleleonalani, me A K Kunuiakea i kana huakai ūope loa, no ka ilina alii ma Kawananakoa.