Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 24, 12 Iune 1880 — Moolelo o KE KAU AHAOLELO O 1880. [ARTICLE]

Moolelo o KE KAU AHAOLELO O 1880.

. La Ī-lana 28—Poaha lune 3,1380. Halawai ka Ahaolelo e like me ka mea mau. Ma ko noi a Kannaana ua hapai hou ia ka noonoo no ka haawina no na lilo o ke aloalii. Na I'alapala Hoopii. Na Hanuna mai Waialua mai, i $3000 no ka hoomaeinae ana i ka halekula kai kamahine o Waialua. Waihoia ma ka papa. Hoike mai na komite wae i ka lakon ho iko no ki. hana a na keena oihana aupuni. Kauoha ia e pai, a e lilo i hana no ka Pokolu, Olelo Hooholo me na Bīla. Na Knnuiakea, e kohoia i komite he 13 lala e liolo aku-e nana i ke kulaua o'na mai lepera raa Halawao, Waihoia a Poalua noonoo. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua helahelu mai'o Pilipo he hoopii mai na mai lepera raai, nialalo o na kiuuu.hoopii be 12. Waihoia i ke komite wae, Aholo, Ilanuna, Pilipo, Rhodes, Kuhina KalaiMa ke kapae hou anß i na rula, ua heluhelu hou mai o Pilipo he hoopii hou niai na mai lepei'a mai, e noi ana e lioopaii ia lea lnna nui haole, a e hoouoho i kanaka Hawaii. Waihoia ike komite wao maluna ae, Ma ke kapae. ia ana o na-rula, ua heluheln mai ke I-enhina Kalaiaina, he hoopii mai na lepera mai, e noi ana e haawiia i 50 paona ai na ka mai lepera hookahi o

ka pule. Waihoia i keU komuo wao ma« lana ae. Waiho mni o Woods ho olelo hooholo, e Wauohaia ke Kuhioa Kalaiaina o wehe i ka paliu leta ma Kaauhuha. Ao ia. Heiuhelu raai o Kakina no ka manawt mua hc bila e hoololi ai i ka pauku 6 o ka mokuna 13 o ke karairaa. Waihomai o Kaulukou he olelo hoo* lioio, e kauohaia ke koraite wae i waihoia aku ai e noonooi ka bila e hoomana ana i ke Kuhina Waiwai e malama ina dala kula. Hooholoia. Na Ban% o ka La. Komite ka hale no ka noonoo ana ika bila haawina. Noho ke alii Martin ma ka noho Hapai liou ia ka uoonoo do ka haawina "na lilo o ke aloalii #16,000." Noi tgai ke Kuhioa Waiwai e hooholo loa i ka haawina, a haiolelo ikaika mai no ka pono e hooholo. Lilo ka hale ika hoopaapaa, a ma ka ninau anaūo ka boopanee loa, ua haule. Kinauia no ka hooho'o loa ika haawiha aua aponoia. Poo ma ka ae: Waila, Kapena, Parker, Kui. helani. Kanoa, Kaai, Kahanu, Ak«, Keoni Kamaki, Moanauli, Kale Kauka, BuBh, Lilikalani, Hoapili, Kalama, Kaulukou, Kahulu, Hipikona, R WWilikoki t Hanuna, Wahine, Kaunamano, Kalauli, Kuapuu, Kakina, Kahapula, Kupihea-2d Bihopa, Kakela, Kapena Loke, J Mott Smith, Kunuiakea, Keau, Glendon, Nawahi, Wbod, 8 W Kaai, Pilipo, Mahoe, G N" Wilikoki huina 13. Hoopanee ka hale. La Hana 29—Poalima, lune 4, IBBu. Haiawai ka hale e like me hoopanee 1 ia ana. Hoike ke komite wae i kohoia e noonoo i ka ho.opii a ka ahahui malama waihona buke o Honolulu nei, e-apono ana i ka la«kou noi. Aponoia ka hoike. Ma ke noi, ua haawi hou ia he manawa no ke komite wae o ka bila kanawai e po ana aole e kuai hou i na aina ainu aupuni. Na Olelo Hooholo rae na Bila. Heluhelu mai o G N Wilikoki noJgg manawa mua he bila e haawi ana i nku mea nana e hoohiki kekahi hihia hewa. Waihoia malalo o na rnla. Na Keau no ka wa mua e hoololi ana na pauku 527 ame 530 o k.e kmla.' Waihoia malalo o na rula. Na G N Wilikoki no ka tnauawa mua he bila e hooponopono ai a e hoohuihui pn ai ina kanawai o ke aupuni. Waihoia malalo o na rula.. N"a Kakina he olelo hooholo e hookomoia ma ka bila haawina i 86,000 no ke katna aliīwahine Likelike, ke waiho oia i kc kulana kiaaina. Hooholoia. Na R W Wilikoki no ka wa mua he bila e hookuu ai i na auhau pilikino o na inakua keiki lehulehn. Waihoia malalo o na rula. Na Hanona he olelo hooholo, aoJe e halawai keia hale i ka la apopo no ka hoike Kula Sabati. Hooholoia. Na Kalama he olelo hooholo e hookaawaleia roa ka bila haawina i $1000 no ka luna makai o Waialua a me Koolauloa. Waihoia a noonoo me ka bila haawina. Na Keau be olelo hooholo e kauoha ana i ka hale e koho i komite 13 lala, o ke Kuhina Kalaiaina ka lunahoomalu no ka wehe ana i ke alanui o ka Puukolo. Pakui mai o Kakina, enanapu kelaleomite i ka hooloihi aha akn i ke alanui ma Kikihale. Hooholoia ka pakui ame ka olelo hooholo i ekolu wale no lala o ke konute. Na Kahapula he olelo hooholo i $15,000 no ka haoa ana ike alaoui mai H&lawa a Kalae, Molokai. Waihoia ma ka pupa. N"a K W Wilikoki, no ka wa mua he bila e hoopau ai i k;t mokuna C0 o na kanawai o 1870. Waihoia.malalo ona rula. Hapai ka hale i ka noonoo ana i ka olelo hooholo e kipaku i na hale hana kopa ma Leleo. Kooloia. Na Hana o ka La. Koraite ka hale no ka noonoo ana i ka bila,haawina. L Aholo ma ka noho. Uku O ka mea kiekio ī ke alii Likelike $6,000 Hoomaha ke komite o ka hale, a ma ka halawaihou ana ma ka hora 1 pm, ua hooholo loa ia ka haawina. Moiwahine Ema $12 000 Hooholoia. Mea Hanohano P Ka. noa 2 400 t ... Metusala Mahuka 600 Ahahaole ame Kukamaiu 16 000 Kakauolelo Ahakukamalu. 200 Lako Palapahi me na * lilo Ahakukamalu. 100

!Uku Lanakanawai Kiek'Ow 12 000 .. J Uktt Kokua Moa, k , J0 000 Vku Kokua Alua 10.000 j Uku Kakauolelo .. ? . 8 000 ~ Uku Hopo Kakauololo a me Malama Buko 3 800 Uku Maheleolelo Aba Kiekie me Hooma3 600 .. Uku Lunakanawai Kaapuni Apana 2.... 4 000 Lilo kaahele Lunaka* nawai Apana 2.... 200 Uku o na Lunakanawai, Kaapani Apana 3. 4 000 UknLunakanawai Kaapuni o Kaoai...!. I OC>O Uka Lunakanan'ai Hoomalu o Honoiulu. 4 800 Uka Lunakanawai Hoomalu o Hilo.. 2 000 Uka Lunakanawai Hoomalu oLahaina., 1600 Uku Lnnakanawai Hoomalu o Waitnfca. 2 000 Uku Lunakanawai Apana o Hilo Akīu... 800 Uku Lunaka'nawai Apana o Puna.6oo Uku Kakauolelo Aha Kaapuni o Kauai. 3 000 Uku Lunakana wai Apana o Kau ......i. 1 000 Uku Lnnakanawai Apa> na o Kona Akan a me Kona Ho'ma... 900 Noi oS W Kaai e hōopau i ka hooliui ana ia Koaa Hemi a ine Kona Aleau m«lalo o ka lunakanawai hooEahi, a e hookaawale. Uku Lanakanawai Apana o Kona .... Hema ... .......... edo Noi o Hanana, nku lunakanawai Apana o Kouu Akan, $600. Koi o Pilipo, ina hookahi lunakanawai i 81 000 Hooholoia. Uku Lunakanawai Apa> naKohala Akau..| l 000 hoaholoia Uku Lunakanawai Apa na Kohala Hema. 600 Ukn Lanakanawai Apa aa Hamakua...... 800 *fTkn Lunakanawai Apa na Honuauia .. 400 Uku Lunakanawai Apa na Makawao.. ... 1 000, Uka Lanakauawai;Apa na o Hauame Ka» upo, 800 Uku Lunakanawai Apa na Mo-iokai.loo Liio kaahele. Lunakanawai o Molokai.. 50 Uku Lunakanawai Apa na Ewa a meWai- | anae 300 ~ Uku Lunakanawai Apa ua Walalaa a me K001au10a........ 800 Uku Lunakanawai Apa na o Koolaopoko.. 1 000 Uku Lunakanawai Apa na o Hānal#i ... ~ BŪO Uku Lunakanawai o Kawaihau... SOO Uku Lunakanawai Apa nao Lihne 800 U)cu Lunakanawai Apa na o Waimea.. .1. 800 Uku Lunakanawai o Koioa. 800 Uku liakanolelo Aha Kaapuni Apnna 2. 400 Uku Kakauolelo Mna Aha Kaapuni Apana 3 ...... ....300 .. Koena uku... 31 50 Uku Kakauolelo Alua Kaapuni Apana 3. 300 Uku Kakauolelo Apana 4 300 Na Lilo o ka Ahā Kiokie 2 300 Na.lilo hoike ma na hihia karaima' na ka Lunakanawai Peuku,... sōo Na lilo Aha Kaapuni Apana 2 . ..... 1 000 Ifa lilo Aha Kaapuoi Apana S 1 800 Na lilo • Aha Kiapuni • Apana 4-800 Kuai ana i bnke Kanawai ...... ...... 500 Na lako palapala no na Aha 3. pan i hui ia lilo pai <!kc ; 1 200 No ke pai ana i na olelo hooholo a ka Aha Kiekie .$ 3 000-hooholoia

Oihaoa Aiua c. Übii,K;«lwa $10 000 Hoolioloia Uku Kakaaolelo 6 000 LiloKeena 3 100 Pooleia kt 1 000 No Elele in» Aina e 600 Uku 0 ke Kuhina Noho m& Waainetona... 10 000 Koiaa a hoihoi mai ika poe ilihune mai na . Aitia e mai 1 500 UleuElele 6W> Kakauololo Kope 600 KuaianaiKea hooliauohano 1 500 Hoppanee ka liale. La Haiia 30— Poakahi, lune V, 1880. Halawai ka hale o like me ka hoopauee ana. Na Palapala Iloopi I '. Na "Wooel mm Kohala mai, 1 E papaia m pake ika lama. 2 E hooeuahiiahua i lc& uka ona makni o Ilawaii. Waihoia i ke k»aiite kupeno. !Na Gleadoa mai Makawao wni e noi mai ana no na hoailoaa pai. Waihoiai ko kotnito kupono. !Na Nawahi mni Honolnlu uiai e noi ann e weheia ko alanui e kaliia nei no ka olelo'īioohola aka aha kiekie. Waihoia i ke komite kupono. Ka G N" Wilikoki mai Kauai mai i $2,500 no ka hoomoe ana i talefone a puni 0 Kauai. Waihoia ike komUe kupono. Na Wood niai Kohala mai e noi mat ana e pnpa loa i» ka rama a a«! ka <ipi«ma, a e hoihoi ia na pako i ko lakon wabi. Wnihoia ike komite kupono. Na liimpuu niai a Kahaieaahu e ui.u hoomauia aku oia. "Waihoia ma ka papa. Hoiko a na Komitr. Hoike mni ke kon>ite o na ahalioo.kolokolo no ka bila e kauoha ana i ke liuhiua Waiwai e malania i na dala a pan o ka Oihana Hoonaauao. Ua manao ke komi ta e apouo i ka bila me ka lakoa mau hoopoooponoiana. Waihoia ma ka pap», Hoike mai ke komite wae i kolioia «o ka lielo aqa aku o nana i ka halemai pu» pnlo e aot ana a hookuui» o Kahauuaele wahine a nie losepine w. o Wailnku, na hoopaaia ma\ laua no ka pnpule. Miahope oka hoopaapaa ia ana, ua hoihoi hou ia ka hoiko a ke komile. Hoike mai ke 'komHe wao no ka noouoo ana ika memoriala a 0 C Moreuo ka agena o ka b«i hooholo mokuahi o Kiua, e uoi tnai ana e kokua aku ia laiua mokuahi i $18,000. Ua manao ke komite e hoole i keia memoriala, a e hoihoi hou ia aku ia memoriaia i ke Kuhiaa Kalaiaina. Aponoiā Ka lioike. Hoike mai ke komite wae i kohoia e ka AliaolelcJ o IBfB e unuhi mai i kekahi roau rula e pili ana ika malama ola a e humu ia ma na bake, ua makaukau na buke, a ua haawiia i na hoa o keia liala he 350 huke, a aia i ka Papa Hoonaauao he 250, a ua haawi ia i kekahi mau makua mei keiki 150 a o ke koena o nahuke he 300. Ua hooliloia iia §1,445.25, a ua koe he $54.75, a iaa hoihoiia aku i ke Kubina Waiwai. Aponoia. . Hoike mai ke kotnite 'wae i kohoia ai no ka hele ana e ninanioaa pono uo ko Kula Hoepololei o Keoneaia, e noi mai ana e hoopauia ko Kaluakini noho kokaa kumu ana, no kona hoohaīnu aua ia Keonaona k. he keiki noua na makahiki 9. Waihoia i ke komiie Hoonaauao, Hoomaha ka hale hora 12. Halawai Lou lta hale ma. ka liora 1. Hoike mai ka hapapanui o ke komite wae i kohoia no ka noonoo an& i ka bila pauku 1 oka mokuna 59 o kanawai karaima e pili ana i ke ola oka lehulehu, e noi uiai ana e hooholo loa ika biia, Waihoia ma ka papa, No Oielo Hooholo me na Bila. Helnliela mai o Kaulukou rio ka tnana>' wa maa he hila e hoo'oli ana i ke kana--wai e piVi ana i ka ai\a mahu a ae na mea pahu a paiu Waihoia malalo ona rula. Hōokba mai ke Kuhiaa Waiwai ho bila e huikala aku ai i ke Kuhina Waiwai: no k'ona hooiilo ana aku i n a dala $76,- 1 a ma fea kapaeia ana o na rala, ua | heluhehi maa ia ka Vi!a a -waihoia malalo o namla. i Helnhelu mai o JHanima he olelo hooiiolo e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina ■ e pane mai i keia mau ninan. 1 Pehea la ka ukuia ana o na keia a- ma* aa'lii o na moku Stona Bird a me Hawaii. Ua pane mai ke Kuhiua KaU'uina pe-1 nei: !N"o na kela ona moku a elua, he 25 ■dala no ka malama, malama moku, 80 <lala no lea malama; kapena o ke Storm ] Bir<ā 100 dala no ka malama; kapena o ! Hawaii 125 dala no ka malama. 1 N"a Kunniakea he olelo hooholo e noonoek ka bila haa-wina imua o ke komite 0 ka ba\e ma ka Poalna, Poaha a me ka Poaono. Hoololi mai ke Kuhina o ko na Aina e Poakahi, Poakolu a rae ka Poalima, mai keia Po«kolu akn. Hooholoia. Hoolaha mai o Kanlukon lie hila e booloVj ai i ka pauku 1,009 o ke kanawai ki. vila. Ma ko kapaeia aoa ona rula, ua heluhelu mua ia ka bila, a "waihok malaio o n&«la. Helnhelu mai o Kaanaana no k» inana■wa mua he hila & hoekau ana i ka auliaa o na makna e hoouna ano i ka lakou mau keiki ike kula olelo Beritania, a na makß'a mea keiki e uku ana. Waihoia malalo o na ruh, j Na Hana o ka la. ! Hapaiia ka noonoo ana no ka hoike a I lee kom!tG waiwai. Mahope o fea hoo-; paapaa loihi ana. ua hiike q I KPkoroitē! | Hoopanee ka hale.