Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 12, 20 March 1880 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

I &ir Ma ke ohiahi* Poalua nei, i kau nUi» ui ke Kuhinn Kniaiaina ma ka LikeliI ke ih» ka mokupiiin o līawaii. J*ar T ka pnli» i hala, ku ne ma Ka--1 luilui, jM.mil, īia moku A!my n,o Honnn,;,, mo nn lako no k;t wiiiko hon a «alawina o Mnkawao Ho mau hoki kekahi no ka I maliiko o lUiku. Mi ki> ku an.i mai o k.i mokuahi Likolike i ko SaKu-i i lialn, un hiki pu mai 1« »i» l>;«ko i manaoii» ai, i )a | ; »kou kv!a pvk»nak.v manaonno mMnna o ko leino 0 llnlihnlo ma Wniohinu, Kau, a oia ko |>aa nei ma ka luUepnanno o Kawa, no ke lvnu Ki«rc o Moi ma Ililo. 6f?T I ka auina la o kn Poakalii nei ua k.i iiiai ka moknaln Ausetuvia mai na Panalanu mni o ka Ilomn, iloko o na la liolo l>e 1« mai Kiknno mni, ,i he M 1.1 mai Xu Kilnni iuai, Ma ko kakahiaka I'oalu.i nei ka hanlolo ana mai uo K;»p.»bkiko. "e anoane o hapalua mile paha ka loa o kekahi lun wai nni, e hoomakaukau ia ala e oli no ka nina mahiko o Ilaiku, jMaui, a malaila e hookioia ai ka wai no ka pono o ko laila oiliana mahiko, a i ka wa o ano kiialilii mai ai ka wai o ka auwai, ua loaa ka wai e kokua aku ai no ka m" Ika la 11 iho ,idTkeia malama, ua kaawe īho la kekahi pake [iaia iho ma Pauaikou, Hilo, a ua make loa. — lioi o ka lialepaāhao, na kaawo ilio la iaia iho a make loa, k'a pake iionn ka opimna i hoao ai e hoopae maiu ae ma ia kaona Ma ka Poakahi iho nei, ua hoikeileeia ae ma ku halekuai buk« o Wiui me liohikana, he wahi nahcßa i loaa mawaena o na bena maloo, o kekahi moku mai Kaleponi mai'e ku nei ma ko kakou !uv!i. Ua niake nae, oia paha ka mea i hoopaheu 010 mai ai i kona wale awahia, IMa k,i po o ka l'onlua o ka pule i iiala, M.ii'. y, i ka mokuahi Likelike ,raa ma ka liikina, ua ikeiakekahi ahi e lalapa ana ilalo o ka moku, i ka hele ia ana aku e nana pono, eia ka auanei o ka pea lole o ke keaka a Geo. Luproil, au a kinai koke ia a pio iuo ka hakaiia ole. Ina aole e ikeia a hiki i ka pahola ikaika Joa ana o ke ahi, ina ua loohia ka poino kaumaUa. Aka, u.i pakele nae. {gT* O na olma ano nui o kakou nei i Poalua iho nei no Kapalakiko a me ka \ ikina k!°u oia uo -° J K Mortoū ' ko kou aloalii nei a me kana wahine, Kap. Tripp me kana wahiue, J T Arundel, W lloppei', C V llousiiiari me M Hyroan. * na mokn Claus Spreckets meJD Spreckels o ka- Ona Milioua o Kaleponi mai Kapalakiko mai. Oka mokn mua he 10 me hnpa na la holo a ku ai i Ililo, a oia hiki mai i Honolulu nei. Aka,° o" nau /īae oh\ aoao liea la o ka liuinakola kai loihi. E hoao hou ko laua pono. SC7* Ma ka Poaha la 11 o keia malama 1 ka wa a ke kaahi e holo mai ana mai kai o Kahului no Wailukn, ua holokiki mai la kekahi pake o Aki ka inoa mo ka manao e kau ana iluna o ke kan, aka i kooa hono ana pela, Ha okupe iho la oia a bina nku la niainua o ke kaa, a pii raai la na iiuila ma koiia uha a hiki i kona papalina heina, aua palaho pu. Ua ola mauieule iki oia a lele loa ae la kona hanu. Oka elunkeia o na mea i poino manaonao i kela kaaalii, a he mea pono uo hoi e akaUa loaa mai he lono no ka ili ana o ka mokn Beritania Tokatea, mai Nu Knk.ila mai, ma keknhi mokupuni o Tostokka inoa, ma ka la I o Dekemaba, 1810, mo ka piha ukana he laoalm, no Wa. ila ma o keia kulanakanhale, a ua oahaha liilii ka moku, me ka poino 'holookoa o kona iikan.i, aka ua panihakahakaia nae kn moku nie ka ukana pu. Ua pakele aku na aliinioku me na luina he 18 ko lakou huinn pau, a pae ola aku la i Kahiki Iloko o kela mau la kuehn a ka ino, ua hoopuka aku makou no kekahi waapa mai Molokai mai, me ka piha i-a no ko kakou makeke nei; a i ka Poaono no o ka pule i hala iho nei, hoea hou ana ana no ua waapa mai ua mokupuni la o Hina, me ka piha oio hou no, Ua wiwo ole no lakou i ka alo mau mai i na ale kawahawaha, aka, aole paha i kupono loa e hoowalea mau mai ma ia ano, maluna o kela mau ano puuonua kapekepeke, e loohia mi na ulia poino i kekahi wa. Maloko o ka halopaahao ma Lihue, u.i kaawe ilio la kekahi pake iaia iho a uinke lon. Aole nae i maopopo "ke kum n o kona kaawe ana. — ĪMalaila no, ua oki jho la-kekahi kanaka i kona puu" ka palii, a lele 16a aku la ke alio. oke kumu o keia hoomauna. niin nna ona i kona ola iho, aoho i aknka, akft ua manao wale ia nao, ho naauauwa lahi kokoohin, e lilo ai i mea hoomann. wnhua i'ka uoonoo, a hiki Wale i ka ai hoopau loa ana. Alolia wale.

Ūa ku ae ka iuoku knaa Claas SpTccklca i Hilo o ka Ona l\lUiona o Knleponi, me na ohua lie lehoWm wnlo, a ho P 0(1 paahana pakn no na mahiko ka linpann; ona ohua. Maluna ona i loaa ai he ;)0 tini opiunia. Ma ka la 7 iho nei o keia malama, ua haule iho na kuaua hua hekili ma Kahuku, Kau, Hawaii a ua puiwa kekahi kanaka i ka ike ana, no ka mea aole oia i ike ia mea mamua, akahi wale no. Aohe io no e ole aku la ka puiwa. Bfc£r O koia ]'(Vil<ahi ao, ]\!ar. 22, 1880, oia no ka la hanan o ka Kinopoi-a Wiliama u O.n-omania, no ka moa, ua hanauia oia ma kola la o ka makahiki 1791, a i ko 83 o kona mau la ma keia ao. 110, 1» keiaokal.iiatuii.iika laliui «ei-omania, a pela me ka poe e noho nei mawaona o ka-