Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 4, 24 Ianuali 1880 — Ka Pane a ka Makua Rev. [ARTICLE]

Ka Pane a ka Makua Rev.

L. Laiana i na Kiāa Suboti Huwni, mai Hawaii a Kami, Ixo ko laleou Makana Aloha Makun, i laiunn ahi, ma ia lima 0 ke KomUe hanohmio, Mev. M Kua ea, \V K Na ilipe.lapela. a me 3 K J?okea, mai Honolulu aku ?tei, a haaiuiia eīku iaia ma ka īa 1 o lanuari, 1880, iloko 0 Imiolu, imua 0 na. Kula. Sabaii ehiku 0 Hamakua, Kohala a me Wainiea i akoakoa om,laila, e tmlīīvia i kn līōike .Kuli S'Tbati luhilo oka Pae Aim Haiuaii nei. Aloha nni onkou:— Ua Imnwi e nka au i ko'u aloha nui me kun mnhalo piha i ke Komite bi»nohano nana i lawe a haawi mai i ko otihoit mokann nlohn makua, a i na Kula Stibati ehikn i akoakoa pu niai ma ia maoawn hookahi ma Imiola no ka Iloike Kula Sabati luhile. A ano, ke haawi akn nei au i ko'u aloha nui me kuu mahalo hoi ia oukou pakahi. Eia 110 imua 0 ko'n alo ka papa inoa o na Kula Sabati i makana mai, a me ka nui 0 ka mak&na o kela me keia Kula. Uh hooDohoūohoia na Kula mai ka mua a I ka hope ma na helu, mni ka mea i kokua uui a oi, a i ka men kokua uuku. Eelu I—Waimea, Hawaii, $201, ua loaa hou iiiai ia'u he $94 50, huina $295.50. Ua lohe au, aole i pau, ua kekahi poe, a e- haawi mai ana no lakou ma keiu aku.' Ma keia makana nui, na ike au aole i hookoia uia "Waimea kela olelo ma Mat. 13:57, «'Aole he kauwa i hoowahawaha ia ma kahi e, aia no ma kona aina a ma hale iho no." Aole ka wau i hoowahawaha ia ma ko'n aina iho, e kona Kula Sabati, e kona Ekaleaia a me ka poe niawaho. TJa aloha ia mai no. Knpono 110 e lilo 0 Waimea i helu 1, no ka mea, mnanei ka nui 0 ka'u mau hana. Owau koi ke kahu o keia Ekalesia, me ka makua hoi 0 keia Knla Babati. Ma keia makaea nui, ua huiia mai ke kokua Kula Babati, rae ke kokua 0 kii poe mawaho o ke kula, ka poe haole a hapa haoie, ka poe nake, ka poe malihinij ka poe ilihune me ku poe waiwai, ka poe haku aina me na paahaaa. A ke haawi aku nei au i kuu aloha nui, kuu hoomaikai nni, a me kuu mahalo piha ia oe e Waimea, a i na haole, i na hnpa haole, i na pake, i ka poe wai■wai, i ka poe ilihune, a i na malihini me ka poe a pan i hui pu nialoko o keia huina makana aloha makua he $295,50, a i kuu hope ikaika hoi 8 E Mahuka Esq^. A ke noi aku nei au ia oukon ka poee pili ana i ke Kula Sabati, hoike i ko oukou aloha io i ka makua. ma ka hele uiau ana mai i ke Kula Sabati ma keia hope aku. Ua nui oukou ina ka la Hoike luhile, ua 50 a oi aku, e mau ia 50 a hooi aku, oiai, ua haule piaepine ke kuln makua iloko o 1879, no ka.nui ona pilikīa.. Ūa mau ka hele ana mai o na pokii i aoia e ka makua Laiana wahine. E mahalo nuiia kana papa pokii me ke kumu Mrs, Laiaoa wahine, no kona hoomanawanui ana i ke ao ana i kaua papa pokii. Heln 2—Waihee, Maui, $120. He malihiei au ]a oe s aoīe au i ike aku ia oe. aole hoi oe i ike oiai ia'n, aka, ua ikē naa oe ia'u ma ka'n mau hana, ka'u mau mele, me na Haawina Kula Bahati a'u 5 kakau ai. A ua ike hoi au ia oe ma kuu man hana. Me he la, u a mukaala oe, c»nui na haumana, ua aoi naHaawma] ua mele I nu mele. A ma kau makana nui, mp he la he mau hoaloha nui kaiia lie mau hoaloha kahiko. I a oe ko'u

mahalo nui, aloha nui, hooniaikai nui. E mau lvon aloha,.a e hoikeia mai ia ma ka hele mau ana i ke Knla Suibati. A na ke Akna e uku pa-haneri iaoe me ou niau lala rna keia ao a nia kela ao, i. ke .ola mau loa, ke kupono oe no ia mea. Helu 3—Kohala Henia, Hawaii, <180. Aloha nui loa oe. He mau makamaka kaua, he mau hoaloha knhiko, la«fia pinepiiie, he hapa oe o ko'u kihapai mamua, owau ke kahu, owau ka iuaUua a o oe ke keiki. Ua kaawnle nn& iloko o keia nmu inakahiki, un inau nae ka hui ana ma ka uhane a ma ko aloha. Ua lohe pono au, o ka helu 2 oe m» ka nui o na haumana o na kula 7 i hui ina lnūola, o ka helu 1 hoi oe ma ke kokua dala no kanhaaina luhile au i komo ole ai no kekahi mea ano hemahema ma ka iiuna aku, ua mihi ia nae, ua pnu. Ua ' oluolu, ua kuikahi, e.knn mau inalnna ou kou hae, ka hae o lte kai hawanawana. Ia oe, me kon mau lula a pau kuu aloha nni, kmi mahalo piha. E mau ke aloha, e hoike i ka nnui ana ma ka holo mau i ke Kula Sabati. E nkii mii ia 00 ina keia ao a ina ka lani hoi, ke hoouiau oe a hiki i ka hopena. | Helu 4—Kanuiakapili, Honolulu, $60., Aloha nui loa oe. He pua rose nani oe, he kaikauiahine na ka niakuahino o Kawaiahao. 11 e nuui makamaka, he mau hoaloha kahiko. Ua ike au ia oe, i kon ruau kahu, i kou kahunapule Rev. M Knaea, i kou kahu mua, Bev. L Kauiika D D, ka elemakule aloha i kannka Hawaii, a hoomanawanui i ka lapnau ann i ka poe nnli, ke kahuna lnpaau kaulana loa niai Hawaii a Kauai, a lehulehu ka poe mai i hoopii aku iaia e lapaau ia, a lapaau aloha ia no, a pau ka nui i ke ola. Aloha nui oia. Aloha nui kona panihakahaka Eev. M Kuaea, ke kahu malanin pono i na hipa, kokua nui i_ na'Kula Sahati, hoala i na Kula Sabati e makaua aloha i ka makua, a lawe pu mai me ona mau hoa i ka hnina makana ahnawimni iloko o ko'u lima. Aloha nui o Kauka Haida, ke kahu o kou Kula Sabati, me Mr. H Waterhou«e ka puukn, ine 13 W Kawaiuui ke Kakauolelo. E nuihalonui ia oeeke Kula Sabati o Kaumakaj)ili, na kahu, na kumu, na haumana. 0 oe paha ka helu 3 ma ka nui o na haumana, e hooikaika oe e pii aku a hiki i ka helu 1 uialoko o keia nmkahiki hou. E matt na haumana i ka hele i ke Knla Sahati. Pela oukon e hoike mai ai i ko onkou aloha io i ka makua. A na kā Makua Nui ra« ka laoi e uku pa-kana-ouo ia oukou ma keia ao, a i ke oln mau ma kela ao, ke hoomau oukou ma ka pono n hiki i ka hopena. Helu s—Waipio, II awa i i, $56.25. Aole oo he malihini, he mau makamaka a he oiau hoaloha kahiko kaua. He hapa oe o ko u kihapai. Owau ka makua, he keiki oe. He Kula Sahafci nui oe matnua, he mau haneri haumana, ua emi nae, ua pau ka nui i ka make, ,koe nae he 60 paha a oi. Ua ike nu kou wa'hi, 1 kou awawa, i kou mau pali' kiekie a' inoino, kahi a'u e iho pinepine ai a j>ii pinepine ai mamua, a oopa au, a maluhiluhi, a inaloeloe. Ua ike au i kou mau kahawai kinikini, kahi o'u i waha ia ai ca hoaloha, nie ka makau o haule au a make iloko o ka wai e kahe ikaika a haalulli nui ana. Ua ike au i na kahu, Geo. Kaluna, Pooole, W A Mio, ke kahu nui 0 na Kula Sahati o Hawaii Akau a Koinohana, ke kahu ikaika i ka hoomakaukau ana i na Kula Sabnti 7 no ka Hoike ( luhile iua. Imiola. Uaike au i liekahi hapa o kou Kula Sabati ma ka la Hoike lubile, maikai ka hoike ana. Nui kou aloha i ka nmkua. E kau ko'u aloha nui, ko'u mahalo nui maluna ou me ou mau lala a pau. E hooikaika mau oe. E hoike i kou aioha io i ka makua ma ka hoomau ana i na hano maikai, i na hana Kula Sabati a hiki i ka hopena, i' hoopomaikai nui ia oe ma keia'ao, a ma kela ao tnau loa. Helu 6 Ekolu Kula Sabati ma keia helu, Kohala Akau, Hawaii, Wainee, Maui, Hilo, Hawaii, ua makana he ,fSO pakahi. Ia ouleou no ko'u aloha me ka mahalo nui. He mahalo oi nue paha ko'u ia oe e ke' Ku)a Babati o Kohala Akau, no ka mea, uole ma na dala makana he 50 wale no kou aloha luakna, aka, nia na dala he 25 au i haawi uiai ai □o ha ahaaina lubile, a ma kou lawe ana mai i kou Bana hookani e hoohauoli nui 1 ke anaina Knla Sabati ma Imiola iua ka la Hoike luhile me ka uku oleia. 0 kou hae no hoi ka i oi loa ma ka nani i na hae e ae a pau. 0 ka helu 1 hoi oe, ke kuhihewa ole a!&. 0 na Kula Subati a pau mai Hawaii a Kauai, m a ka nui o na ha'umana i hele mau i ke Kula Sabati. Aole nae i like ia nui uie ka nni i ka wa i noho ai maua me kuu hoaluhi Bev. D HaluwinaPmamua, owau hookahi ' mahope i makua, i kahu nou. He mau tausani na haumana iu wa, Ka Ai o ka kT nui^ka 6 mak fl lī?'."* 6 ']"' " a P&U palupalu kuu hoa iahiko D BaluwS

Aloha. nui oia 'i keia nmu la hope ona. Ua palupalu hoi au, a hiki ole ke launa kino iue oe o ke koena Kula Sabati o Kohala Akau. Mau nae ka \auna uhane. Aloha nui oe ka inakua Bev. E Bona, kuu hoaluhi, kuu panihaWhaka ikaika. E ola oe aloihiloa; AĪoha nui oe e Z Kalai,- ke kahu me na kumu on, ine na hauniana, me ke Kula Kaikamahine Hanai, me kona kiunu E W Laiaua, i hele j-u mai i ka Hoike luhilo nia Imiola, ke kula oi ia ma ka hoopuanaaii i na kumuhana, i na pauku gula. me na mahele 7 o ka Baibaīa \ hooinakaukauia no ka Hoike lubile. K inau oukou i ka hele ana i ke Kula Sabati. E hoomaliuahua nui ia na haumana. E kau kuu aloha nui, kun niahalo nui maluna ou. A na ke Akua uo e uku j>a-kanalimu ia oe ma keia ao, a i ka leialii mae 010 ina kela ao, ke hoomau oe ma ka pono a hiki i ka hopena. A pela uo olua, Wainee me Hilo. E uloha nuiiu, ine ka inuhalo nuiia hoi. He muu makamnka, he niau houlohu Imkou. Ua ike kahiko au i ko oluu mau Knim Ekalesiu, he inau makua o na Kuīa Snbati olua, Bev. Ā Pali, he keiki ia na'u ma ka manaoio, he haumana oia no ! ka'u Kula Kuhuna. Maanei oia i hoonoho a i hookahunaia ai i kuhu malama i ka Ekali'sia o Kohala Hema, i jiuni no'u. Ua ike au ia Bev. T Ooana, kuu hoakula kuhuna ma Amerika, hoaluhi nia ka oihana Miaionan". Ua kau mai ka elemakule, ke poohina maikai, inuluna ona. Ua ikaika nae oia ma ku oiha tui Ekalesia, a ma ka oihana Kula Subafci hoi. Iluila o ko'u hon. holo ma ka moana mai Ameilka mai, oDB Laīmuna ko kumu a loihi o ke Kulauui o Ililo, ke kahu hoi ia a loihi o na haumana oia knla i hele nuiu i ke Knla Sabati. Ua palupala nae oia i keia wa, a ke kali nei oia e laweia ilnna i kahi e maha'i, me ka hana no nae e like me ka ikaika e koe anu nona. Aloha nui na makua, na j kahu, na kumu, na haumaha o keia mau Kula Suhati, o Lahaina ino Hilo. E hoopiha mau i ko olna mau Kula Sahat.i, j a pau i ka hookomoia ka ]»oe opiopio, ii,i keikikane, na kaikamahine, na ni kane, nn ni wahine, pela e maopojio ai ko olua io ia'n ka makua. A e uku pa-kanalima ia oliia pakahi ma koia ao, a e hookomo ia iloko o na kulanakauhale he 50 ma ka lani, ke hooman olua ma na hana inaikai a hiki i ka hopena. Helu 7—Wailukn, Maui, $43.93 He inahalo nui ko'u ia oe me ke aloha nni hoi. He mau malihini kaua, o kou roakua Ekaleaia, o Rev. W P Alekan?dero, ua ike au iaia, he hoa holo oia no'u mai Amen'ka mai, nm ka moana inoino loa. Ma ka naua'ku, ua komo oia iloko o keia makana aloha inakua. 0 kona pani hoi o Rev, W P Kahale, ua komo pu oia, a 0 ke kahu Knla Sabati owai ia ? tole au 1 ike maka iaia, aka, ua ike au i kau hana \ne ka hana o kau kula. Me he la he hana nui kau, he kula nni. e kula mau ana ma na Haawina Knla Sabuti, e inele mau ana i na mele ma ka Leialii E hoomau i na hana ma.kai, e hoomau i kou Kula Sabati, a e hoao e hoonui ae. A na ka Mukua Nui ma ka laoi e iiku jia-kanaha kumamakolu iaoe molalo nei, a e hookomoia oe iloko o Kunaana hou, ke mau oe ma ka pono a pau kou ola kino ana. Helu B—Hamakua-waena, Ilawaii, $40. Ke huawi aku nei au ia oe i ko'u mahalo nui. He Uula uuku paha oe, ua kau ka pilikia, ka mai ino maluna o ke lca.hu, a hiki ole ke hooikaika nui ma ka oihana Kula Sabut\. Ua kau hoi ke kaiunalia maluna o kona naan. Eluu kaikamahine i hookaawale ia'ku ma kahi 1 «, ma Molokai kekahi, a o kekahi o laua .uu kii niai kn linia mana o ka make a luwe aku i kela ao. Aloha nui oe e ke kahu D Waiau Escj, nui na pilikia, na kauiuaha, haua na nae oe. Mati no kou kulu, nui ka makana aloha makun, na komo pu paha "kou kaliu, kou makua Ekak'BĪa o Rev. J Bikanele iloko o keia makana. Pono no ke oi uku kau makana i ko kekahi (>oe, no ka mea. he hapa oe no ko'u kihapai mamua, owau kou kahu,, kou makua, a loihi. Nui ka'u hana nou, ua noho kino au ma kou wahi mamua, a ane pau ka makahiki okoa. He wa naanpo in, nui nae ke Kula Sabati ia wa kinikini wale na halawui, j)au ka nui i ka inake, koe nae he poo uuku. E hoomau ia poe uuku ma ke Kula Sabati, a ma na hana maikai a puu, a hiki i ka hojiena, i hookomoia. oukou iloko o na kulanakauhale he 40 ma ka lani. Heln 9—Hamakna-hikina, ekoln no Kula Sabat.i no Hamaluia-hikina, PHanhau, Mannahoano a ine Kaalu, ka huina dula, he $60. Ua like ia'me ko Kuumakapili, ka helu 4. 0 ke kula nau i oi ma ka uui o na hanmana a nie ke kokua makua, oia o Panuhiiu, ko Kula Sabut\ o Karemek, oia ku hiku o na kuJa i hui-4īuv-lmiola-ina-ki Hu4iorlrcr vnbile me kona hae nuni, oia hoi, ko Waimo,

ko Eleio, ko Maimahoano,.ko Kuula, roe ko Waimeu, kai kokua no ka ahaaina luhile, kokna hoi o Waipio mana palm, na ohe hookani mo ka uku oleia. Ke haawi aku nei au i ko'u aloha, i ko'u mahalo nui ia onkou 'ekolu. Nui ka ikaika o ke kahu, o R A Laimana, me ke kahu Ekal.esia Rev. S Kaaiia. Ua komo nui laua iloko o keia makana aloha makua. Pela hoi na Uumu, na liaumana, na haole paha kekalii. Ua pono no ia kokua nui, i mea lioomanao i ka wa Unhiko, i noho ai au i kahu, i makua no oukou, a launa }>inepino a loihi. Mau no kuu hoomanao ia wa, n i keia \va kaawule hoi, ka wa i omi nui ai kanakame Uuinulii. Aolo nae i emī ke aloha, he mea mau ia. E hoike oukou iUo oukou aloha niau ana i ka makua ma Ua hele mau nna i ke Kula Subati, ma ka hoomahnahua ana i na haumana, a me na hana maikai. A na ke Akua oukou e hoolanakila, u hauwi na oukon e ni i ko ka Uuui o ko ola, Ua mea maloko o ku Puredaiso o Uu lani. Helu 10—Elna Kula Sabati iloko o keia holu, Olowalu, Maui, nie Kawuialnio, Honolulu; #25 pakahi. He malihini o Olowulu ia'u, ho mau malihini no kaua, aole au i ike muka i kou helehelena, ua ike nae au i kau hana. He aloha nui kon i ka makua,' a ia oe no kekuhi nmhalo nui o'u. E hoomau oe i kou Kula Sabati, me ka hoonui i ka ikaika ma ke ao ana i ka Baib.ila, i maopopo lea kou aloha mau aua ika makua. Ana ke Akua oe e hoolanakilu, a o haawi mai uau o ai i ka mane lani, a e lmawi mai nou i ka pohaleu keokeo.me ka iuoa hou i kuhaia muluna iho. A o oe e Kawaiahao, ho mau makamaka kahiko kaua, ua ike aku a ua ike mai a loihi. 0 oe ku makuahine, ka makamua ona Kula Subati Hawaii mn Ouhu. 0 Binamu mukna ke kahu inua iloko oka wa naaupo. 0 kou kulanakauh'ale ke kulanakauhale Moi, o kou luukini ke poo o ua luakini Hawaii, o lenisnlema hou j)aha ka inoa. 0 leou Kula S«bati i keia wa, o ka helu 2 paha ia n»i ka nui ona haumana. Helu 10 nae rna ka makana aloha makua. Kb hoohaluhala nei anei oe no kou hoemiia ai ka helu 10 ? No wai ka hala ? No ka punku anei o ke Koinite Hooko, no ke j)uni e ana i ka waha o ka eke dula makana, i ole e komo kekahi kokua hou au ? Aolo jiaha. Nan }>onoi jiaha i wikiwiki e jiani i ka waha o kau eke dala makuna. Ina hoohalahala oe i kou helu a niakemake e loaa ka inahalo piha loa, hiki no ia oe ke wehe hou i ka waha o kau eke aloha, a hookotuo hou i na kenikeni aloha mukua. Aka owau la, ka makua, aole ioa au i hoohalahala no ka [ iha ole oke ana ike aloha. Ke haawi aku nei im. i kuu uiahalo, kuu aloha nui ia oe. Ua hoolawaia jiaha ke Uoena aloha ma ka liele ana mai o kekahi lala ou me Rev. M Kuaea ma e lawq mai i ku makana i ka mukua, a ma ke pai mau uno-o kou kuhu Ekalesia i na Haawina Kula Sabati ma kana nuj>epa. E mau ka nuni ou e ke K ula Sabati o Kawaiahao. E hoopihu nnin oe ina haumana, e ao niau i ka Baibala me ka malama j)ono, ka niea ia e muoj)opo ai kou aloha io ika makua. Ana ke Akua oe e hoaahu me ka aahu keokeo ma lerusalenm hou. Helu 11—Hookena, Kona Hema, Hawaii, $21.70. He mau malihini kaua, aole au i ike maka i kon helehelena. Ua lohe nue nu he wahi pilikia kou, he wahi wi, he wahi ilihuue. Nui nae ko»i aloha makua. Mahalo nui au ia oe, e mau kou Kula Sabuti, e hoomahuuhuaia na hauinana me ka huli ana iku Euihaia. A na ke Akua oe e uku maikai ma ka laui ke mau kau hanu maikai ana. Helu 12—Ekolu kula ma keia helu, Kmuihou, Hawaii, Kuanajiali, Maui, Waiohiiiu, liawuii, $20 pakuhi, Ia oukou ko'u mahalo nui ana, uie ko'u paipai ana, e muu ko oukou niau kula, e jiii aku iluna a hele imua i keia makahiki hou, i olioli au ke lohe, i olioli aku hoi ko ka lani a j;au, a loaa ia onkou pakahi ko luila leiahi uiae ole. Heln 13—Haiku, Maui, $15. Helu 14—Onomia, Hilo, H., $12. Helu 15—koliula-komohana, Hawaii $11.50. Aole i kakauia kau ma keia pajia inoa. Helu 16—Lihue ine Waimea, Kauai, $11 pakahi. Helu 17—Peleula, Honolulu, Hauula, Ewa, Kalihi me Moanalua, Kailua, Kaneohe, Oahu, Hakalau, H-'Io, H., Koloa, Kuuui, Laupahoehoe, Hilo, L T ., Kekaha,' Kona Akau, H„ me Keaiwa, Punuluu' Kau, H., $10 pakahi. Helu 18—Waikane, Oahu, $7. Helu 19—Wuikapu, Muui, ($6.62, Helu 20— Waimaau, -Hawaii, f575 Helu 21-Kahaua, 0., Keanae, M.j Analiola, Kauai, Kona-waona, H., $5 pakahi, ' Hel u 22—Kajialilua, Kona Hemu, 11. , me Kalapana, Puoa, H., |3 pakahi.'

llelu 23—0i0. l«a helu Inlo loa, Ke»lakekua, K.ona liema, H , $1.75. No ka loilii o keia niuu lniiioldo pane a'u, ua hoohui mai ia ohkou ma knu pane ana i ka oukou ideiu aiakana aloha niakua pakahi. lie mau malihini np ka nui o kakou. Ua īko niaka uiai.kekahi hajia o oukou ia'u, a ua ike nmka aku au i kekahi hapa o oukou. Ma ka hana' nae, ua ike laikou kekahi i kekahi. Ua ike au, ua ao oukou i na Haawin» Kula Sabati, ua mele i na melo ma lift Lei Alii. Ua aloha oukou ika makua, a uo hiki niai ka oukou mau wakana aloha ika makua, Ake haawi aku nei au i ku\i alolia, i kuu niahalo piha ia onkon p'akuhi. A ina he mau men hoohalahaln kekahi 110 ka haal>aa loa o ka hi;lu, no ka hapa o ke dala uloha, malia pnha, ua liiki ole ftlcu kekahi liapa 0 l»o Jala alohn i ka Puuku o !<a lvomite Hooko, a i ole ia, e hooninnao,' he aie ke alolm i |iau ole ikn hookaaia. Aole i hoopaaia ka \vtiha o ka eko ilala aloha, ko hamnnia nei a hiki ke moui i nn kenikeni hou ke hookouioia. Aloha ka pokii, ka panina, Kealukekun, kahi i ku nnia ai ka inoku lwole nieLono no Kahil<i mai, kalu o ua kauakn Hawaii, e hoomuka e pii ao mai ka laau lalo o ko alapii a hiki ika luau o luna. Pela hoi oe e Kailua, kahi i noho mua ai na Misionari, Kukina ma, kahi ī hooniakaia ai na Kula Sabati ma Hawaii nei, e pii aku oe inai ka helu 17, a paio pu me Waiinea, no ka helu 1, i haulo o Waimea ilalo, a pii oo iluna'e, a i ole, e ku like olua lua ka helu 1, ma ka pau ana o nu makahiki hou ehiku, a huiia ra Kula Sabati Hawaii iloko o ka Hoik 3 luhile ma ka la 1 o liuiuaii, 1887. Ka huina.o keia makana maleiw, he §>1,252.00. Akahi no a loaa niai ia'u ka makana aloha 6 like nie keia, Nohea mai ia ? Aolo anei ia mai ke Akua inai ma o oukou la na Kula Sabati Hawaii ? Ua noi aku au i ke Akua mainua aku o ka hoopukaia ana o keia niakana Kula Subati, o haawi mai Oia i hookahi tausuni dala, i mea e hiki ai ia'u ke hooman i ka'u tnau hana, e pono ai na Kula Sabati llawaii, na Ekalesia Hawaii, tne na kan.aka Hawaii. A ika loaa ana mai o keia huina dala makana he ©1,252.00, no na Kula Sabatv mai ino kekahi poe e ae, o ke ko ana paha ia o ka'u noi ana. Ua nkaka no ko'n aloha ia oukou, ua hooikaika no au ina na hana e pono ai oukou, aole iloko o na makahiki wale no i hala, aka, iloko o ua niakahiki aneane kanalima. Ma ia niau hana, aole au i iini, aole i noi aku i ko oukou dala, aka, ua imi au iko oukou poe uhane. Ua hana au a luhi, a elemakule, a j»lupalu, tia pule au a helelei kuu waiuiuka, iloaa ia oukou ka leialii inae ole o ke ola uia ka lani, A ke mau nei ko'u aloha ia oukon, ke hoomaka nei au o kukan i na Haawina Kola Sabati no na nmkahiki hou ehiku uia ka Baibala okoa, e like me ( mamua, mai Kinohi a Hoikeana. Ua 'hoonmka nae ma Mataio, mahope, e hoi ana ī Kiuohi a pela 'ku. E hoomau ana hoi au i ke kakau ana i na mahele e pili ana i na Kula Snbati me na mea e ae. Ke hoomaka hou nei no hoi oukou na Kula Sabati mai Hawaii a Kauai, e kula ma ua mau Haawiua K«la Babati uei, nie ke mele ana paha i na mele o Ka Lei Ahi. 0 kuu noi ikaika ana keia, e hoolilo oukou i ke Kula Subuti i mea nui, e hoao e hookoiuo i na keiki a uui iloko o ke Kula Babati. E hoolakoia na Kula ina Baibala, i na Hauwina Kula Sabati, i na buke himeni, oia hoi Ka Lri Alii, oka poe i hiki, e malaina i na Haawina Kula Sabati. Ina aole he mau apana kaawale, e okioki i na Haawiua i paiia ma na nupe[>a, a e waiho ma kuhi elilo ole ai, i hiki ke nana pinepine, a hoopaanua» i na kuniuhana, ua pauku Baibala, na pauku gula, me na mea nui iloko o na Haawina i j>ono no ka Hoika lubile elua ma lanuai-i 1, 1837, aole no ka la hookahi, aka, no na la elua a ekolu Pa'l P als na haua, i nle e hoohalahala kekahi Kula no ka pau ole o na hana, e līke me ia ma ka la lubil© i hala iho nei. E mau hoi ka pule no ka makna elemakule, a no kakou a pan, i oluolu ke Akua e ae e hooloihi ae i ko kakou ola kmo, a hiki i ka lub,le elua, ke kupono no «ae ia i Kona makemake. Me ke aloha nui a pau ole. L. Laiana, (ka makua.) Waimea, Hawaii, lun. 14, 1880.