Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 51, 20 December 1879 — UA MOKU KAAWALE KA PILI O KE Apo Gula a ke aloha kakiwi he kane, o ko maua wa heu ole. [ARTICLE]

UA MOKU KAAWALE KA PILI O KE Apo Gula a ke aloha kakiwi he kane, o ko maua wa heu ole.

Ua eha au i ka eha a ke aloha Eha la loko o ko kanakn iaia īlakn-nu wale iho no i kuu manawa Pulu pa-u kuu maka i ka waiinaka Ei ala hoi—e hoi imi kaua—a, Ma ka la 29 o Aug. I-879, wanaao i aui nku la, ua wehe mai la kuu hoapili i ka pili paa a maua o keia ola kino ana, o Ka» aoaoloa W ahinealii, a ua kauo ia aku la ia e na paa lioki eleele o ka uka i Halona, ma kela aoao o Kanehunamoku, kahi liiki ole ia'u ke kaua aua inai, a ke kaukoo koele wawae pu aku ilaila. Ua hanauia o Kaaoaoloa Wahiuoalii ma Laie-malo, Koolanloa, Oahu, i ka la 23 o Noveuial>a, 1843, nolaila, he 35 mak., I mal. a me 7 la kona mau Ia ma keia ola ana. Ile niea nui oia i kona mau makua a me ko maua niau lehulehu a pau, nolaiia, ua hahana ikiiki mai ka minamina wela nona ia makon. O ka nui hoi o ko mana mau la ma ke apo gula o ka mare, he 13 makahiki. He oluolu hnalipo, waipahe, pumehana, ko maua noho kuwili pu ana, me ka welina aloha knlu koikoi, a hiki i kona sekona liope, o ka oili pulelo ana aku nei mai kuu p-ili aku. Lle kniipau komikomi 010 Ma ke kaana ana i na pono kino o nei noho ana inea. Ile makamaka hookipanui i na lehulehu ke kipa mai i ko niaua hom6 uei, ho kala-ku, heahea, akeukeu, mahamahn, he mikiala hopo ole, eleu, a he awiwi ma ka imi ana i n.i inea o oluolu ai ka houpo lewalewa o Kamahele ke kipa mai i o maua nei, he kaumaha kona nianao ko lawa pono ole ko minia ohana i na moi. ai. Nolaila, ua enaena okonko mai ke alohalihnliha maeele i kuu kino e laukua nei, e like n)0 kekahi wahi lnlnni melo a kahiko, a penei: Wili ka okni a ka ua i Puunomali He lei ko nlohn na'u e nuu nei Akahi au aike i ka 110 iho a pau kauna na kuakoko I nolu jie i ka wai o lluia hoi mai—e. Nolnilo, na haku iho au i wahi kanaena« wulohia kanikau nona. Ile kanikau aloha keia no Iv Wahinealii ( Kuu kuue, kuu makua, kuu hoapili o ka po [a kau Kuu hoa lolipua» hoa kuwili o iu kau Akahi kau a ke aluha i lniiahi umii mai ai Ke nohoalii aimoku nei la i kuu kino lio loku luu hui mneele nei i ka iwi Ke hoonuu hoohiaiaai nei ka waiinaka Ko hiolo kawow'o nei ka ptia a Ka'u Me he kuuua la iloko o Ikeiki Ua ikiiki hiko kupouli ka manao Ua haalulu ka uhaiie hauopi ka waha Ulaia ke kiuo oholiewa na maka Mui) ka waha ono ole ka ai Nawahwali ka pana olnlau ka olelo Pii ue auu o olepaii e-a k,i liope liiiii niinamina en.ienu maalili na 010 ia oo E Kaaonoloa Wahinealii Iloi mai ke aloha e pili no kaua 0 ke aloha inueele poni i ka iwiln'lo 0 ka iiiinamina pa kanahiku-hiku ia oe 0 ka'u hiin-pea paiauma i kuu manawa E o-ioio piena haulaui n&i -i kiuj puuwoil

He waiwai nui oe na kuu aloha e liaawo līe maknnn ilihia oe mai ka lnni mai na'n Ile pol)Bku momi knmukuai nui m> Kilena He apo gula i sila paa ia nie Luey nei Ho wiliki oleu kaulana oe no Kanautilo He ]>ailata kia pololei oe no na numoku kaua 0 na aupuni piipiikai o nei mau la Au i lioonioemoo mnalea iho nei ia'u [oe A nilii mio palamino palanehe ole akn nei 1 ka moku'na meha laiku o ka pawa I ko ano melia lai anoako o ka po Ua miki ka po kaili ka hokii ia oe 0 oe ka ka uhane ī niololani aku uei 1 kaukoe aku nei e hooijio me Kahalama. puana Ka eueu nana i hehi-ku ka lihilihi o ka la Ka olali nana i liuki palaka kona puuwai Ho mea ole ia kapu ihi i ka eueu o Pihauakalani Au i makahehi kaukoe hele ino aku tiei A "waiho iho ]n ka hoka ia'u i kapakai Ka'u ia e pe-u hoonuu hoohialaai noi Me na kini papa o kaua e kani-a a uei Mo ou kuahine me ua pokii hoi ou E uwe haalipo lo'u hmi nei in oe Me ka lei wohi mili lei a kaua o luili nei li naku liuli imi nei ia oe Auhea la kuu papaf Auhea la kuu papa? Kia aku nei ka oo i ka lewanuu i ka lewalani I ka homo kapu pailii o Laikaiwa I ka pela nolu paoa i ke ala o Nakeke i ke kainiana E poni hooiie mau ia la e ke onaona E ka mura ine ka lihano paoa aala Auwe kua ka—ne, ko haalele ia'u—e Hoi mai ke aloha e kaunu no kaua 0 ke aloha keia eloelo i ua nui kino Kuu kane i ka ia pihe kanaka nui o Laie Na !:a mak ini Malu& e lawe mai ka ia Me he moku pili la i kai o Kaihnkuuna Ka hoolili pohai paani mai me Mano E kikaha holoko ana i kaaekai 0 ka ia makai o kakou mauka E uhaiaholo ai i ke one o Puehuehu Puehu ka ia ahu alala i kula Ahiu ohilahila mehopohopo Ku ana o miki mo limanui Pa-e ana ka leo o Hno rae Ilapuku Olioli o umeke me ipnkai Kani ka aka loulou a ipuhao Ka noho'na aloha o ka aina makna Auwe kuu lihaliha manaonao ia oe [wai 1 ke one au e hehi-ku ai me ko lio KalialeE haulaui pukukui kakalameka ai oe Me kahi peki o kana o Kikahakaiwaikaukaulele Mahiki na iao ke lele nei ka opua 0 knkou ka hoi ia ia one loa J\le he pualiknua lio paikau nui la Ka nee papa i ke kula o Puahi Auwe knu knne kuu pilihua ia oe [nei Iloi mai ko alona e mOe poli 110 me Lucy Mo Haimakaokalani Keliihaulelio Kau kiaha gula makamae nui 0 na kikina he nui i ani nku la Kun kane i na la nni o Laio 1 ka ulnwehiwehi li.-ikinna i Pian.iloao Mo he pae opua la na hui i Lnnilnili Me ho papa konane la i alanui Nepeta Mo he nuna manu lawakea la i Kikaha Ke kikaha hoohaha me l.e puikan koa la Kakou no ia i na la nui [makani I ka hoowehiwehi pnh-ln kaiawo mai i ka A na hae Ilawnii o na Hui I ka nuku pen hnulani mai a na paliu A ua keiki Kupiolani Hui VVaipuna 0 Ilokuloa me Laukapalili 0 ka houheiihene mai a na ohe bnluta E lai ai ke anaina wehe na hnna Ilaila loheia na olelo o ke ola nian Olioli ke keiki makna ole e nana i ke kino Ile kui ka hele na ka naau haahaa Uilani ka helo na ka naan kiekie Anwe knu nloha hoi mai kana—e Knu kano i na la nui hauoli o na lani Moi E knupau ole hala ai ka leo o ka pahu E kaukiuilele hone ni ka puniu [lewa Niniu poahi ka hnpa, hna ha opua i ka , 0 oo ka ia rae o« mau kuahine ] Hiolo oa-wai naoa a ko kenikeni 0 na halekuai, hale..inu ti ka palm hopn Auwe knu kaumaha manaonao i ka home o kaua Ahin au a eena hoppili wale i kauhalo Pau ka ike'aa i ka ia ua lawe aku oe a pau 0 ka elemilii me ka uouoa ka'u ia e pe-u Auwe kuu kane kuu lei hoohiehie Ma kau kalokalo mai kaua pn ilaila Ma kn'u honehone aku malaila mai no oe Makia paa lon ia ka lini a ke aloha No kuu lei pikake oniiona pua koliana Iloi mai kaua—e. Mi:s. Lu(iy II K Waiiinealii. Laie-wai, Koolauloa, O, Nov. I, 1579.