Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 51, 20 Kekemapa 1879 — He Pua Rose ua mae. [ARTICLE]

He Pua Rose ua mae.

E Ko Hawaii Pae Aina ; Aīoha oe :— He wahi puolo ka'u e waiho aku nei imua o kou kino lahilahi, n nau hoi ia e ahai manaa akn ma na wahi a pau o ko kaua mau kaiaulu. Eia ua wahi puolo nei: Ma liapalama, Kona, Onhu, i ka la 4 o Dek. uei, ua mako o Kumumu Kini, he koiki maikai oin, he hoolohe, lokomnikai amo ke nkahni. lle keiki oia i alolm nni 3a e kona innu makua, ua kaikuahino a mo ka nui makamaka. I r a hanauia oia ma Keheua, Puna, Hawaii, i ka la 15 o Dekomahn, 1859, a make oku la i ka la 4 0 Dekt'maba ; a o ka nui o kona mau inaknhiki ma keia an, he 19 makahiki, 11 malaina, me 4 la. Ua haalele iho oia he mau makua, he mau kaikunhine, he mau kaikoeke, a he inau makamaka hc nui wale. No ka nui minamina o makou īaia, ua haku iho makou i wahi kanaenae nokeia He kanikau aloha keia nou e Kumnmu Kuu kaikaina mai ka makaui anu o Kona Mai ka ua liilii la o Lehnakona Aloha ia wahi a kaua e hele ai Aloha no lioi oe ka pokii Ka hoahele hoi o na kai ewalu Ua pili heie wale ia no e kaua Haalele oe ia'u i kou hanau rana Noho au mo ka u me ka minamina ia oe Kuu kaikaina mai ke kai malino a Ehu Mai ka wai huihui o Waiokapo Mai ka makani anu la he Eka E wehe mai ana i ka lau o ka nin o Helani He lani uui ke aloha na'u e noho nei Auwe kuu mea aloha ho kaikuina—e. Kuu kaikaina mai ka ihu lai o Piliua Mai na ale hulilua o ka moana Ike hou ai kana i ka lai o ke kaona 1 ka ulnwehiwehi a ds moku I ka huikau lua a na kanaka i Ainaliou Na ka ihu o ke kaa kaua ī lawe mai Ike hou ai kaua i ko kaua home A me ko kaua ohana a pau Auwe kua me» aloba he kaikaina—e. liuu kaikaina mai na ha'na o kc kino E laulele aku aku ai kaua i kahi e pono ai Manao ae ai ke ola o ka ohaua Elua liana nui a loko 0 ke kuko o ka lia ia 00 1 kou haalele ana mai ia makou Auwe kau mea aloha he kaikaina—e. WEN Kaikainao'le. He kanikau keia nou e Kumumu Kuu kaikunane aloha ua hala—e Ua haalelo mai i ko makou noho ana Kuu kaikunane mai ua pah o ka aina Mai ke awa uliuli la e Kehena Oia awa aumeume pu me ke kai Kuu kaikunane mai ka ia uwa lua 0 ka Oia ai haaheo a ko kak~oa makua ke hana m ai [lehua Kuu kaikunane mai ka pahoehoe ula i ka Oia lei kahiko a kuu kaikunane [hoelioe Kuu kaikunane mai ka ai nee maii ka paOia ai e hoonuu wale aku ai no a maona Hiila ae la ia la makaponiuniu Mai ke a maka uliuli o Makaaiea Mai kanahelo paoa ,i ke ala He alaokoa hoi ko ka hala, he ala okoa liqi ko ka mnile Oia lei hoohiehie o na I,i nui o ka aina Auwe kuu kaikunane aloha—« Kuu kaikunane mai ke one lai e Kaimu Oia wahi a kakou i noho malihini ai Elua makua, he nui kakou na keiki [him Laukaiiaka ai ka noho ana oia aina uialiKuu knikuuane inai ka uiu moe o KalaP ana [makani Kuu kaikunane mai ka wai "lewa i ka Oia wai a kuu kaikunane e pii ai Kua kaikunane mai kanaiiele loa la e Puaakanu M»j k> a-la paa la e Kauweleau I k# w»i hukihuki lima e Pohoiki Aloha ka pahoehoe ]oa 0 Mnlama Mai k«ruTu niu la e Kealiialaka MaL na lehua.o Kuaokala ke hele ia Aloha ka la hiki ma Kumukahi

O ka milo holn iho ia i ka W aiukaea Aloha Kukii me Waiwelawela Aloha ka Laehala o Kookoolau [llopoe Kuu kaikunane mai ka pahoohoo loa e Mai ka wai koolihilihi neo i ka hapapa Mai ka wahiue ami o Haena Komo mai o ka uluwehiwehi o Panaewa Aloha wale ia wahi a kakou e helo ai Auwe kuu kaikunane aloha—o. Kuu kaikunane mai ka lai o Hilo Mai ka makani kii wai ho Malualua Elua hana a loko e hana nei 0 ke kuko o ka lia e ike ia oe liuu kaikunano mai ka LTa Kamlehua Oia ua hele ae ma Panaowa E nihi ae ana paha e pili me Makaulele Lele wale mai ana ko nloha ia'u Auwe Kui' kaiknnane aloha ua hala e. Kun kaikunane mai ka ihu lai o Heki Oia moku nana kakou i luwo niai L'au 'ko kakou ike ana i ka aina hanau Helo kakou mahope o ka inakua Iko i ka aina malihini o Llonolula A noho akupakiikou i keia walii Auwo kuu kaikunane aloha ua lmla e. Mus. I' Kaikunanuolk. He kanikau aloha keia nou e Kumumu Knu keiki hoapiLi hoaliele a ke aloha e Mai ke ono alohilohi o \Yaiolama ke hole ia l>'e Kuu keiki oka ua Knnilehua o MakauKuu keiki o kanahele panoa kanaka ole o Piuiaowa Llookahi kanaka o ka leo o ka manu Auwe kuu mea aloha he keiki—e. Kuu keiki mai ka lehua nee i ka hapapa o Ilopoe ]heleia Mai ke a maka uliuli o Nanawale ke Aloha ia wahi a maua e hele ai [koolau Ua pili hele ia e maua na Laehala o Kooiloomaha aku maua o ka nani o Kukii Ilaila inaua ike i ka nani oKumukahi Aowe ku« mea aloha he keiki—e. Kun keiki inai ka waiolu o Apele Aloha ia waia kaua e auau ai x\loha pohaku o Laikia i ke kau maiiluna Aloha o Kalehua kahi hooluana o na kanaka [L~la Iluli aku kaua nana o ka waiho mai a Knn keiki mai na pue uala uwai o Pualaa A me ka ulu hoonoho i ka papa o Puna Auwe kuu mea alohu he keiki—e. Knu keiki o. ka ihu o liilauoa Mai ka maknni kuehu lepo o Kau Mai na ale hulilua o ka moana Hoomaha aku kaua i ka lai o Ivona llaila maua ikei ka pali kapu o Keoua Me he ua la ke aloha o kuu keiki ke liiki mai [Kohala Kuu keiki mai ka Makani Apaapaa o Mai na ale hanupanupao Alenuihaha E naaa ana i ka hono o na moku Moku kaua la kaawale oe Hooko-o i ka pili rae ka makua Auwe kuukeiki—e. Kuu keiki mai ka lai o ke kino ea Kuu keiki uiai na ale hulilua o Pailolo Huli mai kaua nana ia Kaimana Hila Kuu keiki mai ka uluwehiwehi o ke kaona Mai ka ua Kukalahaie o Honolulu Mai ka hele kuilua o Kaukeano Mai ka pali pakika.kika o Nuuanu Mai ke ala laula o Ewa ke hele ia Auwe kuu keiki—o. K Keikiolk. Kanikau aloha no Kumnmu Kuu keiki aloha e ua hala haalelo mai nei oe i ka pili a kaua Hele aku nei oe i ke a!a hoi 010 mai Nolio au me ka u me ka minamina ia oe Knu keiki mai ke a maka uliuli o lloolaeliala Hala ka uhane haalele i ka pili he makua Aohe keiki lie kane no ka po kane ole ke noho ia Kuu keiki mai ka lai o Kee.keo Kuu keiki mai ka wai o Ahauwai Oia wai aumeume pu me ke kai He waiwai nui ko aloha na'u e lei nei Kuu keiki mai kanahele loa o Puaakanu Kuu keiki mai kanahele o Kauaea ALoha wale ia wahi a kaua e helo ai Anwe kuu keiki—e. Kuu keiHi mai na pali o Haehae Noho ana Hanalei rae pohaku o Laikia E nana ana ia Kukii Kiina mai kun keiki e ka Mea Mana Pau ka ike'na la ualowale oe Haalele i ka pili me ka makua Nalowale na maka huna i ke aonli Kuu keiki mai ka malu nin o Lihkoi Hoomaha aku kaua o ka olu o Waikahekahe Komo aku o na lehua o Hopoe Aloha ka iliili nehe o Aalamanu Aloha ka uluhala o Kekila A me ke kai kuehu mai i ua pali Hoomaha aku i ke one o Ilaena Hele aku o ka obia loioa o Panaewa Inu aku o ka wai o Pmunaile A laila kaua ike i ka lai o ke kaona Auwe kuu keiki—e. Knu keiki mai ka wai o Wailoa Mai ke one wali o Ohele Aloha o ka nuku o ka manu Aloha MoKuola e au neī i ke kai Aloha ke one loa o Hanakahi Kuu k<;iki mai ka na Lanipih o Hilo Mai ka wai huihui o Wailuku Oia wai makaikai a ka malihini E oaua ana i ka nani o Piikea Auwe kuu mea aloha he keiki—e. Knu keiki mai na ale o ka moana Mai na ale huliiua n Kaiwi Alo ana ka lee o Kalaau mamua [kai wanu Ia Laealii e au ae ana i kfl Kuu keiki mai ka nuku o Mamala Ilaila ike i ka uluaoa a na moku Kuu keiki i ka huikau o Ilonoluln

Mai ka liuoke a na kanaka i Ulakolieo Aloha ia waln a kaua o pili ai Kiiu keiki mai ka lai o Kapalama Alohn ia liome a kaua e 110110 :ii K hooikaika ai i wahi |>ono uo ko kino Kuu keiki mni ka ua popokapa o Nuuanii Ke iiihi ae la ma Waipuhia Aloha ia wahi a kaua e noho ai I itui aku ai i ke ola no ko kino Auwe kuu niea aJoha he keiki—e, MkS. K KKIIiIUKLELOA Kanikau he aloha keia no kuu kaikuuaue Me kumakena ia oe e Kumumn Kuu kaikunane hele loa—e. Kuu kaikunane i ka la o Puna Oia la kolili mai i ka pahoehoe Auwe kuu kaikunane—e, Kuu kuikunane i ka wai puhi waha oka Mhi ka wai aumeume pu tne ko kai Oia wai a kakou o hooiuanawauui ai Kuu kaikunane ī ka uluhala o Makaaioa Ka ka uhane lioomaha i ka luna e Kana-' kaloloa Ho loa o Malama ko liele ia tlo*kokoke wnle no i kuu knikunano Kuu kaikunauo i ka pahoehoe loa o līnehae [ka lohua Ea ka uhano o kuu kaikunane hoomuha i Auwe kuu kaikuuaue —e Kuu kaikunano e kanahele o Waawaa Wawa loko i ke aloha o kuu kaikunane Kuu kaikunano i ka wai o Lilikoi Koi aku ka manao o ike ia Ilopoe Kuu kaikunane i kanahele o Panaewa lloni aku i ke ala o ka liala me ka maile Oia ala a kuu kaikunane haku e kahikoai Auwe kuu kaikunane ua hala—o. Mks. K Kaikunaneiieleloa. He kanikaiwaloha keia nou e Kumumu Kuu makuakaue niai ka la wela o Ilonolulu Mai ka lai hulilua o Kapnlama Ke malama nei no au i ke aloha o Papa Aioha ka leo o kuu makuakano i ka pane niai I ka i iiiiu e u'uki oe Auwe kuu mea nloha he makuakauo e. Kuu makuakane i ka ua o Nuuanu Ke nihi ae la ma na pali Aloha uo iu wahi nu e noho ai Auwe kuu mea alohao l'npa—e. W Iv Makuaolk. Kanikau aloha keia nou e Kumumu Kuu knikunane mai ka nuku o Nuuanu ]Mai ka makaui ahiu o Kaholoakeahole Hooni ann i ka lau o ke kawelu liuli aku kaua nana i ka ua Apuakea E hehi haaheo mai ana iluna o ke kamakahala [hine Hala oe ln haalele ia makou na kaikuaAuwe kuu kaikunnne kuu mea aloha e. Kuu kaikunane mai ka lai hulilua e Kapalama [ m ,ū 1 puluma aku makou i ko kino aohe paa Kuu kaikunane mai ka wilou lulie mai i ka ili o ka wai I waiwai nui ko aloha na'u e u nei Ke ala me ke onaona kai hiki mai io'u nei Auwe kuu kaikunane—e. Miss II N Kaiku naneheleloa. He kanikau aloha nou e Kumumu Kuu kaīkoeke alolia ua hala Kuu kaiknaana i ka la o Honolulu Mai ka makar.i kuehu lepo e Polelewa Mai ka uihe kanaka o Ulakoheo [pake Kuu kaiknaana mai ka ai uwahi ole a ka Mai ka huikau lua o ka Nekina Aioha ia wahi a kaua e hele ai E nana ai i ka nani o ke kaona Noho ana ka uhane o kuu kaikuaaua i puu o Hawaii E kilohi ana i k% nani o ke kaona Auwe kuu kaikuaana—e. W Kaikuaakaheleloa. Kanikau keia no kuu aloha Ua liele i ke ala hoi ole m;ii I kii aku la oe ia Hinulaulea Kuu kane mai ka malu wilou oKapalama Aloha ia wahi a maua i pili ai I pili ia e maua ka ua me ka la Ke anu hoi mo ke koekoe Koekoe ia nahele ua hele ae Kuu kane mai ka po loloa o ka hooilo Oia po anu kapa ole a maua e moe ai Hookahi uo kapn o ke kehau Hoopumohana i ka poli o ke hoa Kuu hoa alo o kaleo welio ki mea waiwai Auwe kuu aloha ua hala—e. Kuu kane mai ka ua halii mai i Lanihuli Ke hehi inai la ī ka lau o ke pili I Kuu ktfne mai ka hale kaupaku ole Mai ka hale hooluhi a ke Aupuni Alohaia walii a kaua o noho ai [puni Kuu kane niai ka ai uwahi ole a ke AuAloha ia wahi a maua i alo ai ī ke kau a ka luhi Auwo kuu mea aloha ho kane-^e. Mks. K Kaneheleloa.