Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 41, 11 October 1879 — HE MOOLELO KAAO NO KE KOA OPIOPIO WIWO OLE MASEPA! Ka mea i hiki i ka Pahu Hopu o ke Kalaunu o ke Aupuni Liona! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KE KOA OPIOPIO WIWO OLE MASEPA!

Ka mea i hiki i ka Pahu Hopu o ke Kalaunu o ke Aupuni Liona!

A kau i Kilohaim, i Kaupakuo Ilanalei.

[Umihiia o Most> Mnnu n»k» īliwaliiwA a ka Lnhui,] MAIIELE 111. Hklu 30. IK EIA WA, kaiioha m;ii l;i oia i leonii iiwu lion peni*i, Ii ln'le i ko hiim no kn [loua « iiie ka nmli.hia o ke nnpuni, a me ko aloha i ka aiua, wahi a lee alii K l. L>ati\. A pau na olola a \ia nlii la, ua hoomakankuu iho la oia i na mean pau loa, kaleana knpono 110 ka liele ana i ko kuna, a me na keiki no lakou na nnikuhiki lie 1 nnii a oi aku, a ho inau huiu-ri hoi o na wahine opio[)io no lakon na niakaliiki ho 20 a oi akn, he poe aloha i ka aina ha nau, e like nie ka mea maa mau i ka uolu» ana o ia mau inea maluna oka hotnia, aole e }ioina una ke aloha oka aina, oia ke kiunu nui o ka n»anao uui ana o keia poe wahine e hele iloko o ke kaua me ua eneiui, aole o lak<»n makau i ke kaua, no ka mea a lnkou i kau nui ai na manao, e looa ia lakon ka inulnliia a me ka lokalii. A o keia iho la ke kaua aka Mni Rubata i komo kino maoli ai ine koua īmui koa ioiua o ke koa Mast-pa maluna o ke kahua kana, a o ka luihi mai ke kniauakanhale aku o Edineburo n hiki i kahi a ka Liona opio e noho nei, ua lil<e me ke 75 inile. I ka makaukau ana o na Sekotia a pau, he mau tausani ko lakou nui, oiai, ua olii pu ia inni o ka poe e noho ana ma na walii kua.nina loa o Sekotia, oia hoi ka poe e uoho ana ma na ululaan iua ka akau loa, he }>oe oki wahie a lu[loe luinai hololioloua, o leeia ka [ioe i hele [)ii mai no ine ka lakou mau koi li[ii kua wahie a me na jiahi. I Moi īli)biita nei i maknukau ai a me kona mau juialikoa, n»e ka ilee mua ole nae o ua Moi nt*i lie mun wahine keknhi poe e kouio [iu nei iluko o kona uiau [iiialikoa, mamna okahooinaka ana o ke alii e nlakai i kona mau koa ponoi, aia hoi, ua hai akea ae la oia i kana olelo lio|ie loa im'ua o ke anaina nni e hoololie mai ana, a īne kiina olelo kanoha .ho|t; loa iioua iho a me ke iui|iuui a me kona lahui, a [>au keia haiolelo ana ke iilii, ua wnwalo ne la na k*o huro i na [iaia 0 ka lewa, no na manawa ekolu, alaihi, ua uee mnlie akn la ka ln-le ana o na mahele koa malalo o ke nlakai ana o ka Moi Robati iloko o na mile i oleloia, ia lukou i hele ni i uu la nei he umi mile, na hoonoho ibo la oia 1 kekahi mahele koa nmlaila, a [iela oia i hoonoho aku ai i kona niau uiahele koa ma na wnhi a piiu o na enemi imua o lukou, nia na iilulaan kekahi poe, a um e ko-" koke aku ana i na knpakai keleahi mahele koa, a o ka jioe iho i koe, oia ka poe koa a ka Moi Rob,ita i alakai aku ai a liiki i l;o liikou halawai ana aku me ke koa opio Masepa, e liaka pono mai ana kona mau luaka. I ka hoi'a 7 o ke kaknhiaka, ua ike pono na aoao elua i ko laiia k\ilana, a ' oia nb ka uiamiwa i linliu like ai na aoiiii elna no ka hooili kaua ana. Aole i huomm akn ke alii Rob.ita i kekahi kona mau elele imna o ke koa o[>io, o na •' hae hoailomi wule no o ke kaua kai hoiJ ke ia aku iinua o Masepa, mo na hae ; Selu>tia e pnklo ana i ka muknni. I ka halawai ana mai o ka ilee iinua o ke koa opio, ua jiane koko akn la oia i ke koa oko kea a ino na koa Pelokauo, penui:

E im lioku o Pelekauo, l l ' K'lo oukou uiahina na eneuii, L luHiikaika uie ka hopo ole, L woiie i tm pahikana, E hnala i ua maka īhe, ii paa i ka hao o ke kea, E like n.o ka Liona, E ah> niu» kona eiu-n.i, E hohol i i »a inaiiiu, l'i oni p-ia me |;a ikaika, lniua! i Kdinvb.>i\>! I ka pau ana o keia inau olelo a ko koa opio, hooiiianao ae la oia i tia Lani. n\e ka hai aku i ko koa o ke kea a uie kona kou ukali, Ma ke awakea oka la apopo, o konio aku ana kakon iloko o lulnn'honi, ko loaa ia kal;otH>a lanukila nia kei.'i 'liiiua una, Hoko o keia wa a Mnsepa e olelo nei, oia ka manawa a ka Moi Rob\ta e nee awiwi mai ana imua o kikon me knna pualikana nwi, aluila, uu ]inka koke uku la ka ninln-le kaua o ka M.idanie Rose nie ka hakalia ole, a ku aku la lakoii innia onu enemi. la ni.inuwa i kan ae ai ke koa o ke ke.'i i ka hoailona hae uiaula ii»o ke kea keukeo i knkau ia uie nu hiuiolelo penei: " E hooniiumo no inakou i ka Mana Lani manuia o ko makou ola ana, a nie ko makou niau eekona ho]ie lua." A pau keia, ua nee pono na uoao elua ino ka liaka pono o na uiea a pau e lnliilnnii Aiia. I keiu wa, ua hemo like no la na pahikaiia inailoko ao o ua pale keleawe, a hoaka tve la k;i huali o na pahi m;i ko lakou niini linia, aia no hoi ka Moi Robata mawaeim iionoi o kona mau niahele koa, e kau ana ninlnna o kona lio nni nlaiila, a o ke kaikiim.'ihiiie nlii ka Madiiine Rose hoi, aia oia nianiui pouoi o kona pualikoa kahi i kti ai nie kona lio. I keia wa i makaukau ai na aoao elua e aikuuiau-ma- u ae o i-e, aia hoi, na konio koke alui la ke koa o ke kea mo na koa lMekaue iloko o ka pnalikoa Sekotia ine ka elen mii, a wiiwalu aku la na maiiin o na Liona o Pelekaiie i na koa iSekotia. Ua ikeia aku la hoi ke. koa o ke kea e oaka ana ka uila o kana pahikaua nie ka niniu hala ole iloko o ka lewa, a imua . hoi o na eneini, a oia kai ikeia aku e koele man ana liana pahileaua me ka na koa Sekotia, me ka puuwai koa io e hoonianawanui ana a me kn haliu ole uiui ihope i komv mau koa, a aole no hoi ona niiiu leo i loheia aku e hookikina ae ana i kona īmiu l;oa e hele nnua, ii ke onioni akn nei ke koa o ke kea e koiuo pono iloko o ka nlnaoa o na eneini. Ia nianawa i poha mai ai na leo knpinai mai ua kileo mai o ka poe Sekotia uie ka pihoihoi nni, oiai, ke nee pono inai la ko lakou kulana me na keehina wawue iinna o na koa Pelekane a me l;e koa o ke kna hopo ole, a lie inau hoike oiaio keia, na paa ke kuhma o na aoao eluu i luilii hookahi, a ke hi-o uoi riei ka aoao o inv Pelekane, aka, ua hooinau iio nae lakou 1 ke knupau ana i na inea kinia iunia o na euemi me ka hooiuaha 010. Iloko o keia wa, ua hiki aku ke knpi likii innia o ko koa opio Masepa, a hooliina hou ue la i kona maimo, a me ka uinalo ana ae o na ouli o ka poe Sekotia miuiiua o konu alo, ine he kikiao makaui nui la e nu ana i ke knahiwi, ka nmhanalmna ke iliki iho, ]iuehu a lele liilii lan laan, i ka na niea o ka ikaika launa ole 0 ko koa opio, ke liele la a "iian ])nLn aohe opala koe" omi koa Sekoti;v, i ka ''hao a ka wui nui" iluua o ke kahua kaI ka halawai ]iono ana mtvi o na kiionohi o ke koa o ke kea malnna o Masepn, akahi no a loaa- iaia ka hoihoiia mai una'iee poho a me ke„koko o mi koa Pelekano i niake aku la inalutm o ke kahua kaua, nolaila, ua hooman aku no oia i ka nee atm imua a hilei i kona kokoke loa ana aku inahope o ke koa opio, ka niea eaneane .aku nun e haluwai he alo a he alo me ka Moi liob,it;i.a me kona maii mahele koa he uui, nio ka nianaolana oua Liona nei o Pelekiine, uohe e nni aku na niiiinte i kop, aliiila, e hookau no auanei oia i koeia ikaika me ka nmka o kana pahikaua u)i\'liina.o ua Moi Rob.ita nyi a 1110 kona niau mahplo koa ho nui. (Aole i jxiu.)