Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 9, 1 March 1879 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

[Unuhiia o ka peni manawalea a Joseph Poepoe no ka Hiwahiwa aka Lahui.] MOKUNA 111. HELU 22. E na makamaka niaikai i pili launa aloha mai me ka moolelo o lea Naita Bokekila Hioekn, ka hanai makaniae aloha a ke kupaa Doberadft; aloha no oukou a pau. Mamnli o ka holo paukiki loa ana o ka niaka peni a ka oukou mea unuhi a kakau moolelo lioi, ua ike ia ua hihia hewn mai Ia raa ka nnuhi ana na lalaui ma ka hapa hope loa o ka Helu 20, o ka puka ana ina " Ko Hawaii Pae Aina," i ka la, 12 o ka malama i hala.* Ea, o ke ano paha keia k Pikoiakaalala, i hookahi no iole i kupono he hihia mau wale mai no ko kekahi mau iale ma ka umiumi. * Nolaila, ke nonoi aku nei au i ko oukoualionui e nana ikī mai i keia wahi hooponopono a hoopololei aua : " E he? luhelu nwi kiaohi mai o ka Helu 20, a j hiki i ka huaolelo " daimonio" ma ka hoomaka ana o ka 13 o na lalani mai lalo ae, alaila, lele koke mai i ka Helu 21, me ka hookomo ana iho i ka huaolelo'Mioi" mahope iho o na huaolelo " 0 ka hana," (ma ka Helu 21) a penei e heluhelu ai ia mauiala 01010 " 0 ka hana hoi, &c. " E hoomaopopo hoi oukou, e kapae a liaalele loa i na lalani hi'liia walo he 12, a mo k» hapa o ka lalani 13, e paa la uia ka Helu 20, hapa ho[ie." Me onkou ke aloha oiaio, Ka oukou Kauwa, J. P. lAIA i lioomau aku ai i ka hele aua ike aku la ia ma kalii mamao ho uiuiki loalamnlaina, a manao ae la ia he olapa a-ula no konu"mtta maka, nolaila. auaauai ae la ia. a nand aku la no, aka, ke mau mui la iio ka a ana inai o ua wahi malamalama la, uolaila, manao iho !a keia he kukoi hoolalau puha keia na na powa o ka ululaau i mea e kaualakoia aku ai kamahele malihini, a komo pono iloko o ka lakou mau pahele mainoiuo, oiai ua kamahele la eake ana e hoea maalahi aku i kahi i hoowaokanakiiia e ka poe punwai aloha a hooleipa, aka, mamuli o keia kukni upuka e hooaka mai nei i kona mau kukun#malamalama komohia aku la «a kamahole •pakalaki la iloko o ka poino mauwale nana e apahu e mai i kona ,raau ln. I ua eu nei e kuko ana penei, aole no i ike ia aku ho-iluli ue ana i kona'aiahele, aka, me na keehina i hooi ia aku ka awiwi kakele pololei aku la ia ma ke ala e hoea pono aku ai i kahi o ka malamalaina kukui ana e iko aku aua, me ka houpo i hoopiha pono ia i na lmawina o ka hopo ole a me ka wiwo ole i ka helu- j lui nui o na powa e halawai aku ai ia hoomau aku la no -ia i ka. hele ana, a me he raea la ua pili pono i ka kaua kamalei e leii mea heluhelu keia mau lalan i mele: "Aole no'au e hopo 1 ka'nui mauu o ka uka ; Eia niai hoi e ka en 0 ke kono manu'a ka lawkana." laia e kalele pau nei i ka hele ana imua, nana iho* ue, " kohu pae'na na kaKi waa kialoa" ka hele " u nmlin'o lua ke koioiē kai o lihpe," uole i emo puka maalahi akn la ia inawaho o ki^

ululaau a " hehi knlana " ana ia ma kekahi luila papu palahalaha, a ia wa ia i hoomaopopo iho ai o ka malamalama kukui ana e ike nei no kekahi lama auo kiniia e a-a «na ma kalu' ho aneane eiua ruile tftai iaia aku, a iaia no hoi o hoomamao loa mai la mai ka ululaau mai, lohe hou ae la no ia he pu-puhi ano ahiu ana i lohe mua ai iloko o ka ululaau, a ma knna hoomaopopo aku aia ma kahi i malee ai o ka powa nana na umii oolea i ko ia nei mau poohiwi, kahi i kani hakanu ai ua pu k nie he kani leo ano kanikau la, aole no hoi i liuliu ke kani ana o ua pu la lohe hou aku la ia he leo awiwi mai kekahi pu-puhi hou rrjai, aole i emo a liuliu ioa melia iho la ua mau leo kani nei a me ho mea la ua halawai ae la na mea puhi pu ma kahi hookahi a me kekahi puulu powa nui paha. Nolaila, hooi hou ae la keia i ka awiwi o kona mau hoolei wawae ana, me kona ake nui e hoea koke aku i kahl o ka laiaa ana e ike aku nei mamua pono ona, aka, maiuua ae o kona hookokoke ana i kahi ana e kau nui nei hoea e aku la ia i kekahi hale kua. Kolaila, hoohuli ae la ia i kona ala hele no na hale la, hele aku la ia a hiki ma ka puka o ua hale la ku iho la, a liuliu iki kikeke aku la ia a loihi lohe aku la ia i ka hele ana mai o kekahi mea a me he mea la hoi e kaualako mai ana oia he pauku laau nui. Ika h:"ki ana mai oua mea la nona kapuai aia nei e lohe aku nei, kahea mai ]a ia, " Owai mawaho ?"' Pane aku ia keia, "He kamaheie malihini, nona]sapuuwai e ake nui ana e loaa ona wahi e hooaumueia ai kona poo." I Pane hou mai la do ua kanaka mea hale nei. "E ka makamaka a hoaloha oiaio, aole e loaa ia oe he wahi e hiki ai ia oe ke moe iho maanei, oiai, he wahi noho kou ioi ae iko ko'u wahi nei; a ina oa e j>aakiki loa mai, alaila, e haawi aku no au ia oe i hookahi o ka'u-niau |hahau newa aūa, ka mea nana i lawe i na 'olahe lehulehu o ko oukou poe, nolaila, e ku oe a hele pela e ka maalea/' Auwe! wahi a ka kakou kamalei, alia paha oe e ka makamaka maikai, e hooknke e īnai i ka malihini me kou manao ano leuhihewa, he lala au no ka hui powa, aole. He malihini au .mai ke kulanakauhale mai o Keiva, a o kā elim la ponoi keia o'ko'u kuewa malihini ana maloko o ka ululaau a hoea mai ianei. E ke kanaka wahi a ka mea hale, ke hoikeike lea oai nei oe he powa oe, no ka mea.,, aohe knnaka kuewa-frale iloko o ka*ūlulaau e hiki e pakele inailoko' mai o na'lima «leele o na powa, a he oi aenei ka hoi o ka aea haukae pakela aui wale o ka laki, aohe komo iloko o ua kipuka umi pu-ai ana powa. He mau hora o keia ahiahi iho nei,- kipa mai la ,na Naita Oreina a me 01ufe Upehama maanei, a hai mai la he lono kaumaha, mai papapau laua i ka inake ia oukou, i ole wale no he keiki opio ui auo kupanaha nana i lukn i kekahi poe o oukou a pau ika make, ]iakele ai lana. Ea, e hele oe pela e ka powa pakaha wale, o loaa aku auanei ia oe he haawina awap.wa. ta wa, wehe ino mai la - ua kanaka uei i ka puka, a hoani niai la i ka' malainalania ma kahi a ianei e ku aua, a i kona iko pono ana mai i ka hiwah'iwa a ke koae ku aku ana, lele mai ]$ ia iiuua a wala raai la i kaua pauku luau palaualelo tue ke akamai nui, aka, aoleoia i moeuhane mua lie wai holoi lima ia no ke koa Kokekila. Alo ae la o Eokekila, apahinu aleu la ka hauna laaii a ka mea hale, hoala hou uo ia a wala hoii inai la, a oia'na uo ka liKluhu inau. I ka ike. ana o ua niea hale nei i kona hoohoka ia, oiai elua kana hoomoo anaa he elua no ka liala, a ike pu aku la oa hoi oia, aoho mea paahana lawe ola o kona eoenii e ako aku uei e hoopio, komo mai la kahi ouiaka mua o'ka oiaio ō na olelū iloko-oaa, ku iho la ia me ke kali i ka mta e hana ia mai au:i e' kona enemi. i I keia wa i ninau mai ai o Kokekila, Ua pau anei kou kuhihewa e ka j uiaka ? Ke mau la uo anei kōu kuhihewa owau kekahi o na nea ola uhaue i apoia e ke kaula koko o ka hana ku wale no i fee daimonio? Ea, e nuna pu mai oe maluna o keia oiwi, ahoomao[Mpo iho ina- jjole e loaa ana ia ou he-i'nau oiili hoomaikeike •' iiooiaio ak'u ana i ka'n i hai aku ai ia oe ?