Ko Hawaii Pae Aina, Volume I, Number 37, 14 September 1878 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

[Unuiiiia e ka peni nianawalon a Joscph Pooj)oo no ka Iliwahiwa aka Lahui.]

MOKUNA 1. H'ELII 8.

kaumaha loa kuu malaiaknne no ku liololea ole aua o ka liana i kuuohaia iuai ui iain a liana, oiai. na kuo io oku !a kekuhi poo'o «a dorugouii la, a ma koi.i kou ann, ho oiuio e hooko io ia an i lia mon a pau a ku kupua Pohormla i liai t) tnai ai inanina.u polu io ih>, iika, lie kiokie lua 010 uuo ku hauoli i loaa iaia i kola manawa, no k<» meu, ko ike lu oia eia no ke kn nei inn kona »oao Jj;uiuv lodo nloliu, n ua hnula ia hoi k'oha aiuu mui o ao iuni mv Inniu hoopoiuo wi\le uit'i koia woliweli. laiu i liuli lioi inai ai me kana hiwnhiw;i iil'ilui, a;i U.ilnWiii aku lu mo laua ka okm olioli hiolo aiw, nw iia leo hooho wiiwalo i) kala iina mo ke knpinai a me nu liopunuolelo pouoi : "E ola e ola ko A1 ij Eog;oi'Vkii ī na Akua, ko Alii koa Uia ole inahilo ilio o ua kukuna o fcu Lh, kn hooin hai o konn lnhni—l3 laalaLim maalahi mai'no lioi na Akua i ko oln makauiae o ko makon Aliiwahine puuwai uloha oiuio, kai ho»o o molia i koua oiu-i kiliikila no kiv pulekuna oko laua uiuu. 0! E ola na 'Lii i ijn Akuii, a e lioomnlu i ko laua Aupnui me k» maalahi a hiki i ua mukuhiki e o īuai ai tiu uho l.iua." Noiaila. ka uuua aku un lilo ka Inipa uina o keiu ln i hapu no ke kaumalu-i eehia kukonukunu no ko kuuikiiii, « <> ku hnpa hope, he liupa ia i llOalii iu o lla ao olinolino o ka haooli, a o lc;i mua no hoi keiiv o u-.i wa liauoli kiekie lou nia ke Aupuni holo' oko i o Biileg';iriu i ike ia ma mi moole' lo oia Aupiiui. Ika lnki lon uūi» aku o m» 'Lii iko laun halealii, nu hunle koke iho la lmia njrt ko Jni)ii i»Miv kuii h b;i«wi »o )« j ko laoii iukii hoomiukai pnlena ule uo ko haiii pakeie aua u ine ko h.ua lahui aio- ■ ■ aieu ine ku piiikuuu o ka nolio ana nku o tnoa ihhlhlo o kona Akiiii lokomuikni, a na laknu e kiai nn»i ia laua a tne ko laua laluū tae k.\ maalahi. Ika p ntl rtnil o ka lamk lumi kalokulo a hoomaikni ;>u;i i iia Akna, ua kn ue la laua ilnna a iioi ako la nr»a ko laoīi fumi liookipi» i liooliiwahi waiiv i na meu e h-moli «i ka uaau, h imhai mui ia hoi o Bt>gorika in lvtiridutie i na olelo a paii a ke knpua Doberadi» i hai mai ft i iniu, a niahope iho uu hoihoi «ku la ia i ku pahiki.ua o ke Alii Sesoterika a kuu maloko o ka niiūi hoahu o kanu mnu mea kaua,e liko me ke kauoha.

Un hoohiila iho 1h kuu idau tn;iluin i ko koenn o ko l„na ,nt.u Ju mahopo ra«i ilolio o ku ranluhia n tne kn rjluo]u, ,1 i ko'u uni :iun «e, uu hnhai m»i la kpn mnkuMhine in'u i keiii moolelo woliwoli e pili nna onuu, a nie k» poiuo o kali nei no'u luni kei» kupua ra«i o Tng-tri-mi, ii pii 11 kiinu hnhni nnu mai in'u i ke1h moolelo, hooloi mni oinmHlimn o'u 1 kein pupn 1010 iiu e iku mai lu, kn mon lioi i loiin iuni i kuu m.ikunhino mai kt) kupun nlohn DubevnUti. A.OIO i linliu miiliope ilio, liiulnni nku 1« o'u wuu maluin nm kn iin>o 0 kti «inke.

Maliope iho 0 ko hmu hnln ann «kn t))!> kelu noiio o keia olu una, un noho pil iho lu 11 u me knu hauan nniu, ke Alii Tetowiilu i kei;i wu oim Bnlegi, r ia, no kakahi raau nwknhiki he lehulehu mo kii maluhia u uie k« oluolu, u me ku ike ole hoi i kekuhi inuu houilonu o lule :ii ku hiinli mukmi si kau niui hoi nu liu weli liopohnpo 1111 kii hopeua weliweli II kuu mnkimhine i Inii mai ui i«'u e kuu mni .'i.na mnlana o'u, ak«, i kekahi ln— he lu hoi iu na'u e hoomamio muu lou ai u e hilei ole ai iu'u ke hoopoinn iki, he lu iu i P'.lliolh pu iho ui oka weli eehia u hoomnlule in ko'u mmi im 1010 inni 0 uo, n hoonukii ho.ilualuiu lioi ku'u 111 ini »mi o liu mnkuii—i koia lu eu, e e hoololie nwi e knu "V"Hl f idimirn ulohii, 1 fioe;i mai iii he lono puhiiolmo 110 keki.hi inou kupi'.iiinuhu lou i ikein tnu knhi kokoke lOiii i ko mukou kuUiiukiiulin/e nlii.

Noluilu, i ko ke ulii loho unn mui no kt)iu meu, lioen miii luoiu i„'n e liele innua e nunii u e ike mnk» hoi i ,kei»i. 111011 lioti, H no(«i/u, 111 nknii aku īn nu iaiu, mu ku oiiiukn īnui 110 mie 0 im hn» upu Uiiuli hoomnnni) no ku niua i wuna'. ii'i o in iinii kni.i Miun-. ulolia, u in ri)»ma e iiolo anuinu fu> ulu, u karn,iilio umi' unn leuu huiuiii umu inu nn ole'lo pih:t i ka'leuloii. aka.owua i kuU w,,, lu * piha

i k» inaknii a nnuuiiu im.u liiki ole ko liooniuu i kit hoie una imuu, nkn, i mea uae o liooinio loa in mūi »i ku'n e lele o nei o ka hauli weli ilihii*, haonnui nku la uo au i ka ukali aou i kuu hnnau

I ko mnn.i hiki una nkn m;i kulii o «n meu kiipniimiUiii. nei, un knhikulii iiini la kniunuūin ia manu i kokahi pohaku i h<)oitinliniilniti inMU in kona tiui i kela a me keia 1», n i kein ]h i kiia lio ai i«, la'u o hoowaopopo akvi ana i tia uaea a pmv i iko i kein mou, me bo Uma ln he Imuu nno pahaohuo wulu no kei'i mo ko lnkou hoonmopopo ole A «i« he poino ke kuu mai nua mnlnna o kn alnn, aka, owau n#e, ua kakia lotv. ujai lu ka oiaio o ka'u i lohe ai, a hooraakrt inai ln oa kuhi' hou puanuniiu o k» mukau o kukuhe, okuUi iiiui la leun poo, n'nka hnnlnln ao la o'u nmn ami, a iiponpo lole «e la ka uili, Aowe! He la eohia ia iio'n. Lolo leoko mai lu. ko'u hooniunao una no na haiia woliweli i lnmaiuaka malnnu o Kui'ielann, lani maknahino, a knku uiai lu iunm o'» mo he mon iu ko iUw inaka aku la noiUi, n haupu «« lu hoi uu

nole i maniiio loi» ako ka horn o liiumu ia m:ii iii Uo ki)|.iua Tnguritiu, ako koUoko niui noi ka wa o lianlohia ui ivn i pio poiuo tn» kana īnan hum» weliweli.

la'u « poluhihi iUia iuo koiu niau lia nno e aini, aia lioi ua hoohikilelo ino i>> inai l;i makoii o k-.i nei haalnlii ikaika iiiiii ao o kekalii olni, a iko koke nkii la niakou ika o-a _au« niai o lea Miiuim J)erngora»—ua kupnia pelu no Uo ke deragoua o liogorikn i pepohi ni, lele nnn a konio ihiih»—n iko uku la no hoi niukou i ka puka nna tuai o kekahi imuui hiona ano e, a hehi Uu inai 1» i ka wai o kiv miiliwai VoIo«m, me he uiou paa lu. a hoeu mu keia aoao, a hele polulei .mai ln hoi a hiki i knhi o ka lio pohaku e ku uun, a iaia i kau iho ai i koua liina muhuia, ua lilo Koke no la i lio m ioli, knu uo la hoi »uv nnuui 1» ma lnna a liolo niai la iuuia o'u, a hoao nuii la e hilau inui iu'u, aka iiae, ekekei o wulo aku la no kona īnuu lhua pakaha w;»le, nm lie mea h» ua wela i ko «hi. 'a hoomaopop" ilio la i»u ni» ka niana o ka pupo a'u o lei īii-i i hoekekei aku i koua niau Liiuu. Iluli aku la me iu i kuu knikmiHiio ulii a puue uku la me ki» leo uui weliwoli ; "E heoloha mui oe e Telewula! Ko ike nei ou aole hiki ke i»we ia uku kou kuikuuhiue mn ke ano lium ikaika, a uohiila, ke uouoi uku doī

<iu la oe e koi aku oo iaiu e liaawi wulo uiai no ii» i Uou.i liuni ia'o. Ko hanwi n"kīf noi ictr ī eko!ir ōiriīuVn I i o noouoo ni, a ika paii «ua o kuia m m la ekolu, e pono no e loua mai o Milolika mui kou mau lima mai, » i ole, na iu» h nu a'u a haun aku ai i kou aina."

I ka pau an» ivd o keia man olelo a ua unnui la, ua milowale koke aku la ii» maluua o koun lio e like tue ka hikiwawe o ke ahi uwiLu.

Huli hoi umi lu a\ mu rao kun ban«« inuii i ke kulaniilvHL>linle me nn nimu liiuhiu ii kHiimali,!, ii i ko umua hiki nmi i ko kulai)iik;,mi:ile t ua lioiikonkoa koke aiai 1« o Torewulii kuu hunaa mu» i kn Aba o iiii LunulOkiiHwai, h honkakn kokn aku ia oūi iuina o lnkou i ke noi u kn nunui <i me ka mmmopan o u« uuimi ]« e u/upii tru uiiiu u neoueo, ke hooko ola i;i knua uoi.

Mll kein ;vko;ikon ami, nrx puka mai 1; ho olelo liooholo pouei:

0 nnikou o iia Luuiik/in.iwui o kn niDn, nia kn iriu» o ke Alii ku Aloi Tore-| wuhi 0 Buk-g >riu, ko ūoike iiku noi imuu 0 ku luhulaliu holookon, kouu 1«-1 hui, uu kiiu ttiai lio ukuun kiiīiinulm īnnluiiii o ko uupimi holookoa iuni o n 0, oiu iioi kn houii Hiiii nūiii lie aueuii woliweli, 0 110110 »«nii e lmve uku i ko Alii-1 wnhiiie opio, ko k«ikuahine alii o ko knleou Moi, nm ko mio puknh» wule n I nit; k.i liuju ikiiili>j,n mo ku keia eneiui usi o ku ;tin,i o nn Bul«g.iri.i, uolnil», nu huoholoiii, e hooiunk.iukiiu koke ii> i koin ivu (tno mnlulo 0 kii tn«ituio ke knuohii »lii i puuh fc.-i.tirt imi, » penei kit uinhule iin.), i miīi t,iius.)in poii pnun pua, 1 elim tat)S;ini poo kou knunlio, 11 i ekohi tiius.ii)! nuit.i wuo, a e kn iiiHkankiiu lakou i nu wn ,1 p»u mh'i kui» wa uku. Elo hooholo uei 110 hoi makon, aole lou o liniiwiin «ku tw lima o ko kukon Moiwnhiue opio iloko o Ui » li mtt hooknhii wiile o koia euemi. Iloko o kii manuwu pokole, nu ak o a. koa Kok« mni liv kn poe i knliiMi» e like me ke knuoha nlii, u i kekuhi lu ue uu kui uku la lukou uiiiniun pono 0 ke k-u--lnnHknuln\l« me ke kulUmu no ke 9eko un no ku haieoko nni u woliweli. I Aole no i linliu iho hoea uiai ano k» niinui TtiguriiHi miilnnii 0 kona lio liina j n holo pololei mni la imun,nia wn i lioohuuia 11 ku ui na pui. o lole uje he ii)au hniiiH lehnleliu la, 0n» kulu p H kn uii iuhluuh ilio oku nnnni, aU», ho muu | ineii hipuwulo loiv keiu imun o kn nuuoi, oiui nii Imh-lei wnle iho lu no 1111 pi m n | hnulo i- ku ili-houun, (slof.e ipnu.)