Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 46, 7 ʻAukake 1862 — He Mooolelo no Keamalu. [ARTICLE]

He Mooolelo no Keamalu.

HM<tf &

I hon akh U kahi kahn, e hele oe a kiki i ka paka, hoolei aku oē i kāhi kaikuahiiie ou, aē mai Uho hoi ke ko Aiwohikupha hele akn la iio ia ine ka > koomeneniene, no ka mea, ua Jblliiia ni ika moena, a toe ke kapa, betfeku āka la i% a hala ha pa owaho, komo keia i ha pa ihaloko,kokolo iieia i ialo, a hiki keii ma ka pokA, nobo iho ia,kem malāihli a pan ae j»ktMia pihoihou ; -u; HoOlei akti lā ia i kekihi kaikuāhinē en% iāMaiielaoiii, oiM lele no apa i kaupoku* & mai kaupoku iho, a hāule iho la iluna |iodiod ka umauma o KeamalU, no ka mea, ua hoi akn la kela a ihoēima kona wahi moe, ke kahili nei ho hoi h* inānu, a kO waiho wāle nfei no o Keamaln aohe ā ka hope ho hoi aku ke kapāiilalo, waiho Walē biāi lā no 0 Inna, a pā iho lā lia Māilē hei i ka Uināuunia, hopu iho lā iia o Keainaīu, ā hohi iho lā keia, a he inea āiā f fātaila, hapāi ae la oia 1 keia mau hnā mele, ine ke kāhea āha āku ia Hina penel i E Hiha, e Hiiiā e he alā, mea ala hoi keia, tpa iho uei i kuu umaUma, , Hodktā 4fia I ko'ii hiāinoe/ ' Mē hīāhioē Mo'u tt& lea) 1 i ke a-la hoi ala WāU, He Ui heinināu, ' , KāWāi he ālā ? Aia no hoi 0 Hiha i kona hāle kahi i noho ai, aka, i kohā ioke ānā i ke kaheā āha maj ā KeamaiU, holāiia, hapai mai la oia i kāh£ ihaU ineie pehei» Aole hā ho āli e* :♦ 0 hā kaikuahine atā hā oAiWohikupāa, 1 kii mai ta ho ia oe, ! WĀhftte ($, ! k^hēiā/ 0 ke kane noi ia la ihOO iā, A tohe 6 Kēāidāttt I keia, hootē āktt lā ia āolē e iāunā ttiē Aiwohikupua, ā tohe hoi ke alfi kāiiē, kMē'āo httāhitā iloko oiia, ko ia hei hoi ākfi lā iib i4 M kii: Wāiaiākā, ā loaā āku iā kahi kāhu, koi aku la keia e hoi, i āku iā hoi kāhi kāhu, he ahā 'ke kutnu, o keiā koi āhā āU ia kaUa e hoi/oiaī āOtē hoi i loāā kāU ihēh ē āloha hēl f 1 1 ākh tā hoi kē alii, āole āii āip6no ke iii hOtt ākii, IhO kā tiā hii&lilā'ioā wāu, a fr ao kā kiā 0 kē āiohK ikā WāhiiH*, ā ttā WāiHīakā heleiei iho iiēi hoi au i koha hālē. t hoti ākti Ift fld kābi kahtt, |)eheā bē i hete aku nēi ī ī āktt lā' hoi k# ālli, pēheā ihāi kā hoi āUāhēi Mātt, helē ākti iiēi 'ho'hoi pāiiā waU a hiki i ka hātē/ hooiēi āktt lā no hbt Wāu iā Māilēlātttii ( hoiii pāhā ketā ā he ātk« o kē oti akU hei ho iā i*kē ktfpttiiāwkhifiēi ā oii ihāl iāid hoi 'kē "khpuhāwaliihē, ftte kā olēio titāi ttO hoi o Wātt iio kē ko kē lii Wāhine h ooty ākli tā ho ia, āolē kā OWāii kē kane» : ' '■ '' ' !:< i

Keb& aku UA Wahi kahu tiel e hēle hdtt tlOj & kiōlA Aku k*iktMifiej & hele tiO hoi ke Alii, a oia aiia io, hol aku la tto h knhi kfth'«, ktii akrt tattē k*i ! ifcfti* ka loa e hoi, hodte kai !b no kahi k&hu, i aku la tio ke mai hoōiolohē de, r tio kft ! mea, ua hiUhllAĪoi Wftu; *titr ifthtt kuu miike ana uiamuā ō keia hilāhila o'tt 4 i ae la ua wahi kahu iiei iloua, & oteld mai la me ka leō ikaiki t '?E ku be a e bdē ! uo ka m4a, aohē du rriaua keiA mka, tti!*au wale uo ka mea mana t a mamhli o kn'u m&tr olelb e paue akii ai ia oe e ka tibdiohe wāle &o kau. • ••* r ttoomauawtutti>hou &0 k« ilii, a kk\b «Iku la iio, 4 hiki no keia ma ka haie o Keamalu, kioia aku la tio keia i kekahi kaikuahine ona, a pela wale uo kaua haua aua * pau hakaikuahīue ona elima, a 6 ko lakou mau iuoa, o Mailelaulii, MailepakaK», : Mttilekuhbttua, Maiiekaluea, Maiieikawao. a O' Kahalaama* pnēue ke keikuahlne outt ikoe,uo ka: mea> ma keiamanaWa a laua e kamallio' uei,■•w haule mua aku no o Kahalaomapueue \ a koi aku la no ua alii ttoi e loi, tto k4 the4, Ua p®wi ae la uo aa kaikuahiae oWa/ i .;••• v al> ] Ninau aku U nae ua *rihi kiha * oei, ua pau uae pafe* o Jtahaiaomapueii4 f . Noonoo* iho la ttivalUt4i6i<4 hoolē mai la, tbo ka olelo mai r ua haule aku uei pahk la t eia paha 1 kal akti<tiei fie>ah«pfiha'4 ifatt ae >oe e imi. Iho 4ku la iia kahu a«i t a loaaakula^oe waihoauamakapaokaphnaww. ■ lke mai la o Kihalaoiaipuaini i kahi kahti 0 takou t a paaft mal la oi#'|ihMis *M) ke aha> holika mek i hoi iattai o ka huakai i loaa i hope oei V* I aka la kahi i ua hoolei akupei ho hoi.paha ke kalkuuana o oakon i o« kiikuaa&a, aoki aao 1 ae īn&i ka<tn<Mt < aaa 1 <aioha ai, tM>lail4 kii mai uei hoi au hi! o4 •$ p»>kwtaiH*-/ «?.7 r i ūi Ko laua nei pii aku la t» ia a had ißaa <i l» aliv a haa«ri aktt la aO hoi» a hN)e koke Jho la aohoila o ke alii, hiki kei* tna ka |Mkai kaakaa iho la kaia m*ke kalokalo ana, ā pau kana hana aua pela, houi iho la kai* ioapu* hal* n*i 5 a pa uk Lnali o ui ana» hooieiai»'l4 kaia, ota lale uo hoi ko ua puai haia aaiapaikaupokuo poku iho ka hoi au% a maluua ae o ko «Mia» taai« a moa aaa, hoolailai'iaaUa ihola keia im ka kauāheaka iHaikai ao) a ikt>aku

1* o Aiwohikapaā, aka mālh ibo li i* iloip I ona, tne ka oleki iho, heahā ibo ia ko leilii»! ka apa an* a kēla wahi kaikamāhine. | i Aka, o na wahi pna n«. emi malie iho la oia, apa ihO ia i ka opu o Keamaiii, | lalān āe ia na alii wahine nei, a ho&i ae ' a i kona honi aha, aole>no hoi o kana mai o' ke āla, hoomanman loa iho la keia ma ka | honi aiia, i pau ae lakaaahoni ana, ala āe la'keia iluna hohi no aole no keia i olLJ&ke akb> no kā lilo i kā nui o ke āla, koiho »kft lā ke ala a innanU anā i ka houpoi kā ' # ineā hoi he nni o ke aia, alinlih.loa Moni heM ni ana, alaila, hapai āe la oiā i keia mele. K Hina, e Hiha e be ala,. He ala hoi ha ala raua, , He keia loa hoi keīa o ko ala t Ko ke ālā kā iā, ■ Kē aiiuāhii hēi i kutt hoUpO, ' Oia ke aiaj x : ? Ka'u aia iā e u nei, 1 E iia nei aU o kā hoa, * 0 kā hoa o kē kane, He ui he nihatt } % i«awai kē alāi ; M Hāi ihai lā ho o Hihā ihā kē melē pebē|| Aolē ria ia hēaiāe, i 0 nā kaikttāhihē āiā nā o AiWohikhpttiK Ikii mai laiio iaue, , « 1 wahiue oe, i kahe iā/ ~ . f 0 ke kāhē hoi ha ia inoē iā; | tā mahaWa, ae koke aku tā ho o Keāinalii, me kā oleio aku ia Hinā, e hooao ine Aiwohikupua; a lohe o AiwohikhpUā i keia, o|u, iho la kona hiāhap, hpto mamā akU tā iā, ā toaa āku īa kahi kahU ohā, hai aku la ia me ka hoihoi tcā, no ka ae āhā tnai o ke alii wahihe< e tilo ia i kape, . . > i aku ta oia i kahi kahu, e hoi paha wa,tt ilaila e inoe ai, i inai la kahi kāhu r āotē e pM no ia oe ke hānā peta. I āku la boi Uā aliil uei, pehiea tā kā hoi aUanei e pohO āi īa hoi kālii kahttj|ē, hēie oe ā iho, ā inaiāiia oē āi, ,mai koipo pe ,ild?/ ko» a nana no e kii ināi ia oe, ho ka.mea, m% kāhi o ko Wākihe, he Wahi kupoho ote tto oe ke hele aktt me kā inaopopo taUā.pta r , t , Hoolphe no ke .ālii i hā olelo ā paU a kāhi kahttj koihp ākh tā no ke alii, ā inoe iho la no koi keia hiāWano o ka pā, ā i ka hikī āha, ākii o ke alii piā kā puka, ko ia nei. inpe iho īā ho ( ia manawa, lele māi la o lifettOpifitili r kāU pono iho li nei,.a makāu iho ta keia, tne kā mahāo hoi e holo, akā, aoie hāe e hiki, ho ka meā, iā ia nei e manao ana e holo aku, aka, palulu mai la ho hā ehett o Uā maiiU hei ( aole hoi keia i holo hou, koiā hei moe iho iā no iā ma ka pukā, kāft *nb hoi ua maiiu nei maiuha, aoie ho hoi i t||īiu ko ia hei moe ana iho, oWe ana hā ihahU oloko, lohe āku la no keia, li iho lā ko iā hei āto itāto, nehe|,pna : o.jLo.ko. o ka hale ia Keāihāiu, ā i kohā hiki anā māi iha kā puka, i nahā iho ka hāhā } e inpp ana hei kāhākā r tnā ka puka, naha iho tā keiā 1 Wāhi kāāWale, aka, aoie hāe he Wahi kaat wate iki, holaila, kooālā aku la ua ā|iirWahthe hēi, āole oia iiei aia, āka, kunīhi iho .ia hāe keia, a puka āku )ā o Keahiaiu i ā pāii kāhā mea o k.ā hemo ana i waho, (I hā i hā ae iā.oiā ittthā o kona haie,, apj|s fkatt o ka mahu kiāi hāte, aka, i kona aui ana pāliilu aha uā thāiitt hei ja Ai^ohikupua,, Kahuhu ino la oia me ka olelejhp, malia ho i hete ai ktttt māhU i ; ke kau ittihā, eia ;kā| iiuha o keiā kanakakahii kāt| :kā pājia ia ? A pau ae iā . kana apa, kona koino aku la ho |ā iloko, a hikitna,kfl' hi a Aiwohikupua e thoe āha, ktt t(io tā oiā malaiiā, a e waiho Wate āha ho o ( pua aphe kapa oluna, pii ae la kā. p ka uta o Keamalu, a me, he ahi la, ihālawa* lama lba ae ta kona w;ahi e ku ana,; .ike t āku, lā tiā atii wahine hei, he kapa Alii kp -M%ohikupua e aāhu aha, kfjoalā āku. li { n| ua Kttli iho la oāe ko i&neiaīo,ilāio. . •, kopala aku lanoofce«ipfttt i^, t ks t< pM> iiip, " Eia nei e moe nei, e ~atā āj»le paiia keia o kahl mpe o loko oka hale." ,' (i , . pi , Wj ( .. ;a-L j . Aole no hoi i manao o .p wohikupua Wā lāhoi keiā e hiki ii. holalla, hoole Ike liiOl kona manāwa no t aku, * honi ibo iā Uoko oka hale, a. komo āk« k t lātti kāu» loa akulā ho o Kei»iālo, i fitki iluhā o kona wahi mw v ,he uwe walaM £•* hā hāha ike kahe iā mānaw*,i i' d

UaauiloAkoaanlohaikiikaiie^iMikai» tnoe an&maw&ho» ft lio .koHtt tn*a*6 I*o -ilMi pahik aiklob& mat w> k# k*n*4l>kia# boole ana, oia no boi paha kekahi -kiHn a k« uwe W iaaa, he uw*hUkhil*rtniott 4o ka boi kekahi; «k* hoi*; w* k«» maaaolsk» hoi, ua puiewaew* ka • k*te44f»* 'hak. >) rk<&> Ala pt| *ktt.itf 110 lMl« 06&te8 ka H«M * ltnlitt loft f «lii M«i lftkō;Ai«&)Mkttpafcoflii» ka hi&moe, no ka m**,ttik aohomai; la <Mtu, a i ka, mehaoa aaa &opaha, k&t>Or f aifta a»ka i kaoa hmia o ka moe, «k% o iKēuu* )*« al& waie aku La no i& m& k*mwmm m am pQA?l t * i lui wi kakahiaka noho *aiuk eluanaaa, a»e jft» pa*lehiift, * fc*H w*r h<4' maloko. i koloi maka, ho»llfc aku lttT«,| Keamala i ke kaae, a ala aaal la ka&a, *i ko«aikeaka la ia ika w*h£as, oIa!

mau bo o k* lai, ke n«a nei keia mā ke koa o ka wahine, opiopio lā ili t mā nā be3ehelena hoi o na maka, mohalā maikai ia i ka inna akn, lele hon akn la iid keia lioni | kā wahine, aka, i mai la hae ka wahine, o bete e holoi i ko maka i ka *ai } i akn iā hot ke kane v ānhea hoi auanei kā ? 1 māi tā hoi ka wahine, Eiae no hoi ka wai iloko o hā pua a na manu e poa ihai