Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 45, 31 July 1862 — Ke ola o ka Nupepa a kanaka Hawaii. [ARTICLE]

Ke ola o ka Nupepa a kanaka Hawaii.

HELŪ 4.

He māv mānao e pUā ānā i kela ā me keia. Ma keia mau rula mamua ae nei ua ike kakou i kekahi mau mea nui e ola ai ka nupepā, a e make ai no hoi, a ma keia hoi, ke hoakaka hou nēi āu, o ka poe luna pai. ixa ike āu i ka hemahema malaila, no ka poe paipalāpala paha ? no ka Ahahui anei ? I ka wa ē paa ai ka p6pa muā, a mahope mai, ua hele na luna a luna ole paha, a ma kahi o ka waihona pepa, i kona wa e hemo mai ai mai loko ō ka mea wili paipalapalā, ua an'6 aumeume ka pepa, a kohu nahaehae ka pepa, ndwai ke poho oia ? no ka Ahahui anei ? na na luna pai paha ? I ko'u manao, no na luna pai kē pōho, aolē no ka Ahahni, aolē kanaka o ka Ahahuiia manawa (kanakaku i ka wa.) 0 k6 £āka ! uolelo a ka ua pilikia oia no na ope, a mē. na pepa hooili pakahi no ka mokupuni Oāhu nei, 0 wikiwiki ana o hele e ka eke ,lēfa. Eia ka mea maikai loa< mamua i ka Wa e pāi ia ana ka Hae Hawaii, na ka Lunā o ka hale paipālapala ka mana a me ka malama, a tne ka hēltf 0 kā pēpa a pau ponō, ā nāna ka haawi aku i ka Lunahooponopono, ā i kofiā Kakātiolēlō £>aha, me kō lauā helu mai a pau pono; alāila, maikai ka hana. Ihā pē kēiā ka hana a na luna lawe pepā ( a me ka nana wale māi no hoi a ka poe luna pai, makē hō kēiā nupēpā. Kē loa mai nei ka inākā o ka poe lawe pepa mā na mokupuni ē ae, o ka hiki aku o ks HokU teanaāoo ka Pakipika. E na luna o Honolulu nei, o oukou anei kekahii komo itōko ō keia hanā r a haawi wale i ka pepa i ko oukou makamaka; e hoole mai paha anei onkou, aole, nafii hoi kā ole, hiki aku ka poe luiīā o kahi loihi, ia oukōu no ke ku mai māmuā o kāhi o ka poe paipalapala e keakea ai, a pau ae ia, pinai ae ana no a olelo iho, " he hoohalahahalā hoi paha ka makou poe lawe no k& lohi/' pa ma ia ano hookahi. Kē ōlēlō fnāi ilēi kā Luhāhoopohopono a me ka pnuku 4a1% 14 ua ike moa ko Aonolulu poē lāwē pēpā i ka nupcf>a ā kakou, tia lohi | nae ke dala, ua lohi ka ike ana o na moknpuni ē āfe i ka &apepa, ua hikiwawae nae kē i dala loaā mai * Auwe ( hikiwawaekedala o nā apana e, iohiinae ka pepā, ke olelo mai nei kē Kakanolēlo 6 kā Lunahōopohopono, ua pau ka pepa, ua hapa, a lawa ole paha, 288 a ka hāiīle 6 iii i loaa olē ka pepā o ka Helu 4i> pehēa kei*h£hsPegana ? Ina no ha luna pai kēia hihiā f na lakoa no e pane ke dala o kela mau pepā, aoI« na ka Ahahni; eia hoi, ina na hia#i mai ka poe paipālapāla ma ka liuui o kē Kaiiaō!el4 me kon» ikē ua lawa io no, a ina ua nalowalē ma konā keeiia leēii man fielti 200 a keu, nona po ka bew% no h mala ole o konā keenā, nO kā lalau wale pāiia. . Biaitm&*aiao pt* loa, ehana n»hin»pu» palapalā me ka malu, ē likē me ka wa o ka Hae Hanmi. A ina i malii ma ka hale paipalā|jaUa,'ii6 lakon h6 ia poho* i ke lioo» meameai iiei ka malama ia ana o ki pep& l keia wa, no ko iakon la manao pijki o na dala he $30 i kea ka ia la mea kikod mai, a o kē dāla ka kakon īaea haawi akni pela

ka h*Bft fsptnra]e loi£"iole pow», e olek> n«i pafei anei ookoa, " i&a peim e liil «'£««( pobo, lohi lo* poha, hafs ka manawa, hooiad»> hala ka poe lawe." Ao!e pah. e hoohakhak, i hodhal»hala no paha k oe, ooki tam oe i kao ike ahiahi Poakoio T a kakahiakil «M aē o ka Poaha, bele aka kekahi poe aa paa e ia de T 1 kali lenln 'aē ke£oho fid;luftrlr#uiife #», o ka poe lona kafi srale ( hele a hiki i ka 8, biki mai ka poe paipaiapaia, ota anom&ekoa aaa'ka ia; a ike hoi ko Naoaaa poe, o me ko Kalihi, a me kekahi poe lawe pepa o Hooofula he lana e nae, a olelo naaapo Ao likoa, " lohi maoli ko makoa luna, he wahi iona hikiwawae ole," a manao e kanalaa, a e haalele paha. No ka maoao oka mea lawe, aa paa pono oa pepa, abe lohi maoli id no ka luna, eia ka ke aaame nei. Ua laea ka maoao o ka poe luna lawe pepa, o ka huikau ka bewa, aneane nalowale ka pepa, a lawA ole ma ka ke Kakaaolelo bake, ana lawa no nae ma ka ka Paukn Paipalapala, o na dala no nae ka ia la e kikoo mai.