Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 40, 26 June 1862 — Olelo kanoha. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Olelo kanoha.

Ke kaooha ia ak<Fnfi na ō ' nepepa e b<x>ikaik* u» ohi i k* dala o ka p-n» j i k»* oie taai i k& uka makahiki. Ca hala ? n» mftmne eiwa o Ka roaa ena o keia p<»p«,; tole r i tdta U ke dals e like ka i ,a ott-j kon i ke daīa, a e lawe rnai no i kela ponooo | keia poao&o a paa. Lc*.inoefcyorcyo. i - : ; j lOP" tji mlhamina ftiakoo> kamAi'lio bou j no ka «kw 0?e inHi o kekahi poe i ka nka ■ mākahiki o ko kakoiī nnpepa, aka, no ka j hakaHa lōā, a inē ke ano hoole maoli o kēka-1 hi por; f aolaila, na hookikmaifi mai rnakoti e ] oiēlo akti- He meā akaka loa i na kanaka a | paor, aole no e ola kekalii Knpepa, ke ole e loiia iĒttaf ka nkii fe poho ai no ke pki aiia : ā ina e nkn ole mai ka poe lā*re Knpepa, i ka ukn a lakoil i ae ai e nkn, alaiia, na !ike no ia tne ka hana apnka i ko hai waiwai. Eia mki ieekahi blelo Halbkd ae o ke Kunkoā, a no ka pi!i pono aha i ka mea e kamaliio ia neij nolaila, ke pai hoti iiei makon:^— " ifa kfe kāuoKa ā ohkon o ka poe e bult ana i ka naaaao, na kiiknluia keiapēpa iloko 0 Okakoha, o ka makaln'ki i hala, i liio ai ia 1 kukui nana e h<Kjmaiarnalaraa mai na kapa kahakai ō Pnnā, ā hik! iraīe āku i ke kai lailāi o Waimeā, a me Niihaii j a i mea hoi nana e hai aku i na iuea hou, a nie na mea ano nui hoi mai na aina e mai i na ipuka haie hoi a pau." Eia hou mai kekahi olelo, na oukou e noonui ai, a ina he inanao pololiei ko ka poe i uku ole mai f ke lana nei ko makou manao, e iulnmi mai ana lakou e liku. Penei:-— " Ua kokua mai oukou me ka maikai i keia hana nui, o ke kukulii ana i nnpepa like me ko nahaolē feā niii, e pulia anii i kelii a me keia pule, ā o na mea ai i hoomakaukauia 110 pnkou, ua like ioa no me na inea i hoomakaukauia 110 lakou na haole : nolaila, ua pono kō oukou hiipoi aha i keia pfepa." " Ke makemake ni»i hae āb e lioomanao aku ia oukou, he hana nui ke pai ana i ka nupepa nui e like me keia. He nui oukou e ka poe e heluhelu māi ana i keia pepa, ua ua ukn ho a pati rio ka onkoh pejin, a liiki i Dekomaba, 1862. 0 kekaHi hae o oukou, uku hapa wale mai no, a o kfekahi poe ke hilahila nei makou i ka hai ae, aole i uku iki hiāi nb ka pepa a inakou ē hooiiiia akti nei io lakoii ld i kela phle keia |)itlti. Aoli* ahhi he hilāhila ? He hiea liiau i ka liaoleka iiku no ka pepa, ikawaalakouehoomaka aielawe, ūku e no lakou i ka mea Paipalapala no ka hiakahikī okoa ihamiia. biā ka rtila tna lik aiiia naiinah, il he poiio hoi kb hooiilo maiia rtila noonei. Mamua aole uo oukou i koi ia aku e uku e mannia no ka oukou maU nupepa, no ka mea, e malihihi ana no kakou i na ano 0 n:i :un:i !ja:iu:ni. A ka, iiii liaīa aku ia mnu la, a uu pa i ka hupo ana o ka Lahui Hawaii. -m6O P,:- 'i!':-: ' toV ( nr.T 1 ' «=r;t i Ano h*Tf t kl' nman aku nu ia t)UKōu b * ka p<«' i uku ole a pau ka lakou mea i ae ai, i aole auei oukou e kokua mai, a e hoouna mai 1 ke koeua o ko oukou aie ia makou, e Oliio#ltt nui ka naau a me ke kamailio anā o inia-' koii ina pela. A nolaila, e pono ia oukoii e , 4 ka poe i uku ole mai ke hookaa koke ae i na ' Luna, i hoike t»lo mai ai ko niakou lsuke ka5H.u inoa i na hana iiaaupo a ka poe e lawe anali keia pepa.'V Nolaila, e ka poe lawe i ka Hoku o ka Palipika, a i kaa ole mai ke dala, ke kaliea hoii' net inakou ia oiikoh e ho&Kāā nid.i. /Ua nui loa ko aole; no i a tne - mlUo; ua ai oukou i,na p6ht> o ka nupepa ; > |§|||tta ottkou i.kona mau mea naauao a ine ōlioīi ; a nolaiia, he mea hiiahila a apiki ; ke hookaa ōle mai oukou i ke daia. f Eiā fnai kekahi thdii paiikii olēio l f£atiiā Jōlm ltlie, hb Hatia> Maiii, a i iihila noloko dib ti kii fitipfepji haoīe, 6 fea Pāyn&;iūfi. tJa mihdthiha ib makōii no ka hiki ole i& makou ke uiiiiīli a |)ki bfeoa i iia ; ifi4u oiēlo fieī; Jo ka inea, he aiio liōhōhii nō ii, a iia jiifi pōno lioi i fed poihaikai ō feeia Pehēi: - " Maiōkō pātaf>nīā a-ii niahiiiai Ha hoāo uo au e hoike o ha pōiho ō feati nei Uialuha o kft lahuikatutka ; Iluwaiii ii e hoomakaukaU aha i ko lakoU kinai Ipa ana, hā hookiihiU ia ho e ffcfe&fi(Ur&i |)ōiiō ōle dha. Ua hoao nō ati īī r ftoikli &feiij 6 jāōhō hō ke hoōhalike ia ke AVio o ha feaiihwai ihe fee aho ō fcti lahūl; h inafe hōokheiā feefeftlii i kekaiii, o t>ōinb no fea ii6{je. u īiofeo ō ha palkpaia'aHi $ |>aidjpaia hēt 4 iia kuhikliiii akū aii i ekōiii meft itiō hiii itraiīha o feeia lalihii a e hōōii&i āiiā 5 i feō W koii hōōpiii ioa ia aha/ōia tibi fea , tnofcfcoīcH *he, kii ō feē feīhō, a htō feā inahao ōīe i ke ahō hethoieĪ6 6 fei hooīiiki ana. tla hai iku au i kāhiia o ke ano o ke kanāwai ana< i kd*U mihko, hā hoike akh au, oia ho k<J kumu nui o ka mahiiahiia woliweli aiia o keīā » hiah ine. tJā hōikfe akii o na hiea hoo- | tK)no{k>jjfb, ha Hilii* a hie ha feana%ai |»i)i \ lVthō£koibhe, he niiiu meā e hoqhhi Hi, ā ua !li>ōhiii lākōii, 1 hā hiea i manāoia e kaōhi ia ai e īākōu, : t. Māfeeāhōo ko īakou hōopāi āha i £a - fel lihb īokoiiio ho, aote ō lā boohuli āe i feā Jk>Aō : ā, hiā ka lafare āna ō keia £oe ihāi ko'lākōh ināu feahu pouoi afeti. * e hoohuikāh ahā i ha hā w&liine, a me feeife( ā iai« hā feāU Hwāmahihe, mi kālii hōokāhi, ttie ka malama H|oho ote ia, uāliīō lākohi fea ihō iāpiivrāīē f B| lia haāWiiā āku kā mal i ka poe a pau i |HoopaUā e ke Aupuni. ■ a. kaumāha loa ana, i 61 ■Btti mimha ō ka meā ā ka lehulehu I mahao |Hp he kupono ho iā hi&u he&ā, fcā mehemene ■ ii mai }ekou, aeU e hoōWāba*rebaia; * ao.

i&a i hoa-J ;fcjlahila Hoi ma na. ii- • | na inwua»>, oia pa {mpa- oni e ra*kaa ai i lea | ! hf*a f «ole 6 kft hoopai aaa. «• « j I. No ke ktre ona fka inanaō a ks ffiit-f ker o na ra*ka* a me na kane inea wa-1 ; hiae amre, n»bookooo i* lakoa ehooa i ke-j ; ia mau *bfeWii, a e pakō ika ihea i liana | [ hewa, a nnl*i!a, aole o iakoa mana e kaohi | | a.V3*J 4. 5o ka mea, māwaeaa o aa 'ahai a pao,' : aa nui no ka manao e kapae i na kanawai e- [ kue ana i ka makemake o ka bapauni t ma ka nhai ana ika hemolele o ka hoohiki aiia, a ; lilo ae Ja ia i mea ole imna okē akea r nolai-, ( la. e manaoia ? i no oii ka hua ma keia aina j | o na kanawai e kamailio ia nei ; o keia j [ hua o ua mau kanawai nei, no ka noho | ano e ana o keia lahui ma ko iakoa pili | ana aku i ka hoomana hou, ua hoeu no ia i ■ ka ino h<; nui launa ole inai, aneane e hoo- ī lilo ana i ka ho<(ko ana i ke kaulike i mea j olp, a e alakai ana i ka manaoio ole i ke j Akua, a i ole ia i ka pegana paha. 5. A ma ia mau mea no, mahope o ka hoo; lilo ia ana o ka mana o na makua maluna o j na keiki i mea ole, o keia mau kanawai e laa • me-ka hooponopouo hewa ana o.na kula, oia ! no ;ke kuiuu nui o ke kuulala wfiliweli o na i keiki kane a tne na kaikamahihe a no ka ; nui loa o keia kuulala ana,.ua ouli mai ia i ke kinai loa ia ana o keia lahui no keia kut | mu hookahi wale no« ma ka hooiilo aha i iia wahine i mau wahine |ja, aole e hanau.i ke keiki. 6. No ka hoomahuahua loa ana o ka mookolohe i hpouluia ma ia inea, ua laha nui loa ae ka mai ino i pili ai rne ia, a ua inake na kauaka he lehulehu loa i kela makahiki i keia makahiki i keia mai. , 0 keia mau kumu 8 paU loa, iia hooemi nui ia ka iēhulehu o ke kanaka, a ke mau nei no ia hooemi ana. 8. llā hoike aku aii i kekahi nianao iio ki', kumu o keia Kanawai liewa ana», a i ko'u manao, oia wale no ka inea pono e akaka ai ia. .; ... . | Ma ia mea no, ua akaka ia J u, aole 110 kekahi ino paa iloko p keia lahuikanaka kt> kuinu o keia hiaii ; poino hookauUiaha, e haka nei ma ko makou maka ; aka, p ka -iiiō loa o kekalii mau kanawai nq ke kiihiii. He jahui m.iīkai no kela luhui nana <s hoopaa i ko inakou aloha, a mahalo hoi iwaena o na mea ino loa u hoowuhawaha ia'i i lahui e ae.: He inea kupanaha no, mahope o ko lakou hookamnaha loa nna i kamjeakot;kae loa, oia ba /loo&auMa/iapoīio, ke mau nei ho kekahi o ka lakou mau pono maoli, a ua hooalalai aua ia lakoii ■ mV, ko iakou mauaō pplplei ana jl kekahi mau mpa, a i ko lakou maka»4kau hoi ma na ike mailuilu i loaa ia lakou ona buke. Ua aknka no, aole no lakou* iho> iio ha mea o puni aua ia lakou, ke kuinu i polio ai ,lakoti malalo,o mākoii; ft ifi~a ; ua loaa ia lakou ha pono like,. e pii ae Ukoii a : liko loa ine ua haoie."