Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 29, 10 April 1862 — Untitled [ARTICLE]

atjēAt>e bofo mat ōei ka bami ma kekahi mau apaW kau d ke aapuni. Ua hoalaia be mau aha kuikawa e kuokoa malalo o ke aupuni. E knika£ti like ana paha na aoao a pau o kau&ka m«lalo oia mau aha, e kokua i ke kuokoa o ke aupnui e like me na kanawai» a me ke Kumukanawai o ka Moi t koe wale no tta mea i hookoe ia e b. Ua ala nui mai no hoi na aha pai hupepaoia ano, ma kela a ma keia apana e hoonaauao ana i kanaka, e kokoa i ke Kumakanawai a me ka Ahaolelo. E kaka akahai ana lakou me ka imi, a me ka noonoo, tto aa mea t mau ai ka pomaikai o ko ka Moi Papale Atii> a e nini ai hoi kona Leialii. 0 ke kuikahi like o na kanaka ma na balota, e imi i na mea e pono ai kn maluhta o ke ola, o ke kino a o ka waiwai, no ka poinaikai o hn kanaka a pau o ka Moi. He kokua no ia o na kanaka i ke Kumukanawai, no ka p*ino o ke aupuni a me ke ola 0 ka lahui Hawaii. 0 ka hoolohe o na kanaka i ka Moi e like tne ia, a hana pinepine 1 keU a me keia kau, oia no ka hooko maoli ana o ke alii, a me kona poe kanaka i ka lakou i hoohiki ai t ka Noiio Al»i o ke Akua, nona ka hwmanaia, e haawi <nai i kona koku.i oiaio ma ka lani a ma ka honua, uo ka pomaikai a me ke ota o ka lahuikanaka. Ina t hoonaauaoia ke kanaka ma na mea e maikai ai kona oia, oia no ko ke kanaka webe ana i na hipuu kanawai paakiki ake Akua i nane ai no kona ola ana ma kela ao. Hookahi no ia—me ko ka ike ana i na parabore maikui a ka ilaku le«u Kriato 5 hoike mai ai ma kana mai> euauelio, i pomaikai no tia alii. a me na kanaka o ka honua uei. 0 ke kanaka a o ka ekalesia, i hoonaauao ia e ike i ka mea pohihihi o Kristo, no ko ke ao nei ke ike nei ia, e kokua pono i na oihana alii n na'lii o ka honua nei. Aole hoi oia e kue i kona mana alii, i iho mai luna mai; aole e ohuinu ino, aole e hooke kuu kanawai, aole e kipe alunu apuka, a e hooke k&n&wai ano uhane; oole hoi e hoohiki hoino, a e hooiloilo o ke ano pegana ludaio, a me ke ano o Kalaiopuu e hooponalo ai i ka ulu ana o ka lahui, He parabore ka ka Haku. 0 ka mea e hanaia i ka laau maka a i ka laau maloO, pehea ta iu e pono ai no laua ? Ke .waiho mai nei ka imina i hoike. He paku, he alai, no tnua ? no hoj>e, o ka oiaio. Ina aole i hounuauao ia ka ekalesia e ka naauao liohouu a ke Akua i hookuu ai ia Solomona, ina paha aole i kahulihuli ia naoihana o ko lesu Kristo Ekalesia; ina paha aole hoino alii, aole hoino lahuikauaka na lulo ekaleaia; ina palia ua waiho ka hana i pili i na'lii o ka homia, uie kona poe kauaka na lakou iho no e hana. Oookahi no mauao lana ko na kanaka a pau me ka Moi, e hele ianokila ko lesu Kristo Ekatesiu oiaio ma Hawaii nei. Oia aiiei e hooiilu i ku lahui pegana luiluio e helelei liilii nei i kela u me keia makahiki iwaena o kakou? i mea nha lu kela nuiu laau i kukuluiu i ka honua nei ? He inau kukuna malamalaiua paha ia, o na waune o ka euanelio a Kristo ka Huku o ke ao nei, e kokolo ana kona mau aa ma ka honua a puni, e huā nui. Ina ia mau lunu he kikiki puka no ka laui, e komo ai ko ka honu», alaila, e houa pono ia ka mea e hiki ai i kauaka e komo, o komohewa auanei. Nb ha aoao ekatesia e nana i ka lakou iho, a e hoopololei ka olelo i ka mea i ninau ia imua o ke alo o ka honua. Anle pono ke lalatt ka olelo i ka na pegana Baala o poino ka luhui. Ua hohonu, a paakiki na kanawai a ke Akua i waiho ai, i ola no ke kanaka ma ka honua nei. 0 ka naauao a ka Haku o lunu mai, a me kana hoopono, ke hueh> e hemo ai ia mau hipuu paa; oia ka mea e holo oluolu ai na hana a kauaka, a me na aha kuka 0 kakou, no na pono o keia ao. Aole nae e pono ke kuhihewa, o hele lalau ka hope i o a ia nei. Ua kaumaha ito ko kei% ota ana i ko na mea hanu ola mau a ke Akua i haawi mai ai. Aka, aohe kumu e huahua ai i ko lakou pomaikai nui. a me ka poino loa. Ua oi ka nani o ko ke kahakā ola ma keia ao laha ole 1 ko na anela, ka mea ano kiekie ae maluua o ke kahaka. Ua liio ke kauinaha no ka nani, i kahi inai pupaakai, me kahi Ina pela ka pomaik&i pokole o keia ola ana, pono anei ke oleīo hoino, a kuamuamu kekahi i ke ota o kekahi, a o ka laliui paha, malalo ka hoohiki pule o ka hoomana ? Pono anei ke olelo he mea laa kaua t Nolaila, e olioli ana kakou i na hana maikai a pau a kanaka e haua ai i mea e pono ai na pomaikai o na ola elua, i hooiliia maluna o ko ke kanaka ola ma keia aoao o ka laui. 0 ka hana kupobO; oia no ka hoomalu like o na kauaka a pau t ko lakou ola ana. Aole maikai na haipule oiaio e paupauaho i ko lakou ola loihi ma keia ao ino, a e hoohiki aku e p au koke keia ola una. No ke aha ka lehulehu o na huaolelo pule hoano i ka maktaa? Aole an e i e kue ia fa mana like loa o na kolu. Hoohiki lauwiH anei ia> Pono anei ke hui na mau a hope elua o ke Akua maluna o ke kanaka, a o ka aha, oiai e ola ana » keia ao, na mana hiki ole hoi o ke kanaka? Owai ka ahakau kannwai? A owai hoi ka aha hookolokolo ? Owai ka Hamuku ? Owai hoi kā Moi ? tJa ike no. E mahaloia na aha a pau oia a/io, no ka lako«t haiiA malkai. || Kia kakoo. £ waiho keia mau mea ma-

taio&o o ka (Mp<, me ke k*nob« o<C i*, * n» k* ol€ maUlo o ko onkoo ikfc • ttaē euuuiAo iiooikmo. He ie« oh ia e maiui i ka to&t*cw t ik*,. a* .**.&&> P» t apemo I ka olāk* maoli? w> k* mea, qa boil« kft bope o nj» me» a ptti i ko lakou oiaio. E iiooakeaia oa aha t me& e holo ai ka hana «H? ka hookanmaha ole i ka maeao o kekahi poe. Eia paha: Ua kapaia akn na nba kuka o ka mana balota o ke anponi, be mau Aha Klkawa. £ bana knokoa iakou mAlalo oke Kamtikanatrāi a me ke aiipuni. E like me ke Kumwkanawii, pela no ka ike o!e o ke anpaoi. Aole i ike pono ke aapnni i ka aoāo Krtstmno nana 1" hana, a i malama ka oiaio o ko lenn ekaleaia ma Hawaii nei. Ua manaoio nae i ka lakou hana inaikāi malalo o ka ckale«ia a Icsu Kristo i kukulu ai tiia ka honna nei. Ma ka Baibala Hemoleln ka hoho ana o feo lesti KHsto ekaIcsia ma Hawaii nei. Oia wale no ka ke aupuni i manaoio ai a me kana oiaio a pan. Noiaila, aole kaptt ka heluhelu Baibata a ia mea aku ia mea aku. Pai ia a hoolaha, a hana līke me ka loaa r a na ke aupttni wale no e h«M>ponop<jiho ma ke kanawai, nplaila, kuu ia na kanaka o ka Moi, e hele e imi ia pono. Na ka poe ike pono ia nuauao e aiakai pono ia lakou. No ka lehulehn o na kmnu akamai o ka manaoio ekaleaia ma Hawaii nei, a me ka hiki ole e hui ae i na inanao hope efust o ke Akua Kahikolu, iloko o ke kanaka liooknhi, a o ka āha hookahi, a o ke aupuni hookahi, ua hookaawale no E kotu mana okoa o ke Akua i ka hookahi; aka, oia mau mana hope elua. i pili i ke kau kauawai, ua pono ke hookaawale mau aku hoi. He kanaka, a he Emanuela ka Haku. Ma kona ano kanaka, ke hoolmahaa loa iho nei ia e like me ke kanako. Ke i mai nei ia, oia no ka ptika no ko ka hoiiua hei e komo i kona aupuni emanueia ma ka lani Ke i mai nei, aole ka ia i ike i ka la hookolokolo nui 0 ke ao nei. Kauoha mai hoi <)iā, e paulele 1 kona tnoa wale no, e hoopoloiei ia na lahuikanaka ma kona make ana i mohai hala nui no ke ao nei. lle kalahala nui hoi ia, a malalo o(ia i hina mai na kanawai. e kulou nia kona mau wawae, a e hoopau iho i ka inana o Sinai> Aka, ke i hou mai nei no kela, aole e hiki i kona mana kalahala ke kala i na 6lelo hoino a kanaka e olelo ai ma ko lakou waha i ka lani/ i ka honua, a i kela hoohiki keia hoohiki ana ma ka inoa o ka Uhane o ke Akua, ke mihi. Oiiiio anei ke mihi ? Aole paha e ike pono ana ua komo muiu iīoko o kona waha ka hoohiki ino i ka Uhane o ke Akua, no ka maopopo ole ia. ' lna ua ne}e ke keiki kanaka i ka mana ole o keia mana hookahi, ua kakou i kekuhi. He nele onei kakou e haua ai? Eia wale 110. Ē imi ikaika i ka Palapala līemolele, i akaka kona auo, e kokua ia niai no, e uinau i na kumu buibala Keristiauo, e kuhikuhi pono mai i akaka ke ano o na mana nei ekolu o kona noho akua ana, e lalau paha kanaka i kejfcliihewa pinepiue no ka hoohiki i oīoloia Boibala, me he mea okoa la; a malaila, ua hoohaumia pegana pinepine ia ka lahui Hawaii, ma ka olelo, ma ktt hana, ma ke ao ana, ma ka pule, a me na haumia koko o na kii, a me na mea i umi wale ia, owili inai ka poino a me ka ponalo i ka lahui» 0 na hewa nui akaka waie paha i kuhi ia e kanaka e make ai ka uhaue? Aole oia wale no. E aho poha ia, ke hiki nei i ka mana o ka manaoio i ko lesu ekalesia, e hoomake i ua mau hola ia ma ke kino, a e hoopau iho ma kona kea (make ana) i ua mali hewa paakiki la, e pakele ana paha kanaka iiaila, aole paha? Aole no e pakele. 0 ke aha ka mea e ole oi e pakele? Eia, aole hookahi hewa e komo i kona aupuni ekalesia ma k& honua nei, aole no hot i kona ekaleBia ma ka lani. Ina haūle hookahi kauoha, ūa haule a pau, o kē pani hakahaka o ke kea, oia no ke aloha oiaio i ke Akua me ka naau, a e nele ole ia i ka malama i na kanawai a pait o ke Akna. 0 ka hoohiki ino i ka inoa o ke Akua, oia ka hala hiki oīe e kala ia e ke koko o ke keiki a ke kanako. Make o lesu no kona hoohiki e hooko i kana i olelo'ai, a ua lanakila oia tna ka make o Adamu, no kona kupaa ioa iinua o ke diabolo. Aole ona hewa i ka hoohemolele ana o ke KriBto a ke Akua iloko ona, e like me kona manaoio akahai, aoīe hoi i ikeia ma ka Baibala, ua pane kona waha i ka apaki, a me ka ft»ea apaapa, e hoohiki ino wale, aole ona hewa i make ai oia, aka, uku pani oia i ka hala o ko ke ao nei> e lawe ma ka laau kea, i ka make eha nui, i mea e hoomanalo ai i ua hala pili kiho o ke kanaka. Koe vaIe no ka hihia o ke kea ma o Kristo la, no ka mea, no ka uhane o ke Akua ia mana, oia hoi ka olelo hoino i ka uhane, a me ke kinat aku. Pehea la ke ano o ta barabore o ka lulu hua? Aole o makou kuleana e olelo i keia mea laa o ka ekatesia; aka, aole bo e btki i na uhane daimonio o ka po i pii mai nei, e noho pu me oukou, e hunai ka oiaio o ko lesn Kristo mana, a me kona poniia. Ke hooiaio aku nei na di#bolo o ka Hoku Pakipiha, i ka oiAio o ko lesu Kristo ekalesia, o ka hooiaio wale ho i 'loaa i na «laimouia Aka hoi, no ko kakou noho pu iloko o keia wahi ao puuhonua, makemake no na daimonio ano kanaka, e hoopololei na lala ekaleeia I ka lakou 9 ***« ka leeu Kriato kauoha, aole

Uird«we naaiKpo i ke kāa kanaww kino f a « hooplli koi minamina ohane, [e haipaie i* mj e pemw kakoa ilaila, £ peuai paa ia ftū*i»ei paha ka puka o ka Biku fitiMii nei ke hana pela. > Eiano na Legiona H&nohano diaboio ke ūobo noi nei me ko lakoa nupepa Kuikawa e hoike ika oiaio ona mea a pao. Aole la koū e huna i kekahi mea i hanaia e ko U«u Kristo mana ma ka ekaleaia o kooa Makua Hemolele, ke makemake tio lakou e ike i oa kanaka a pau i ka hope ponoi o na ola eiaa r maluna o ko ke kanakā ola. Ke makemake no lakou, e hana pono ia ka maaa o ko leaa Kristo ekalesia ma ka honua nei i pololei na aoao a pau o ko ka honua. Ke lana ka manāo e lanakila kana oiaio, a e hoopau loa i ke koena poūli pegana o keia lahui, e haluku nei ilalo i ka po. Ke pololei ka ckalesia, pomaikai nui ko Hawāii nei. Polplēi ke kau kanawai o na'lii no ke kino, pololei hoi na rula kanawai no ke kiai i ka naau me ka makaala, o hanle ka uhane i na hala make a pau loa. Ina e liihia a lauwili wale ke ano p ka hoomana ma Hawaii nei, alaila, e hoohiolo auanei ia i keia lahui i ka nalowale, a meka poino. Ke mināmina pu nei inakou i napono elua no ka lahuikanaka Hawāii. 1. 0 ke olā pomaikāi o keia ao me ka maemae, a me ke akahni, e like me ka lepu olelo, a pau keia ola. 2. E inii no kanaka i ka pomaikai o kela aupuni e like me ka eka!esia o lesu Kfisto. 0 ka maluhia o keiu ola ana ka mea e pono ai» Ke nana nei ka Hoku Pakipika i ka hana 0 na aoao o ka ekaleaia, malaio o ko lākoii kuiWwa, a me ke kuokoa o kā iahui ao ke āupuni. Ke ike nei makou ua piha loa na papa ahaaina laa a ka Haku i na daimonio pegana, e ai ana a e inu kiaha 'ana e like me na Hoiele hookipa moni, he onāu JPetero a he mau Juda e hookoliukoīiū malii aua na ke Akua, me he poe keiki, la na ka maljamalama, a me ke kupaa. s. 0 na magoi ike pono ā na Kaula Ha^āii, 1 ke ano o ia māii inoa ma ka Baibala, mai kā lani mai, a me ke ano o ko laua noho āna iloko o ke kumū o ke ao nei, e hiki paha ke wehewehe naauao māi, me ke akahai e p«£o ai ka ekalesia o ka Haku ma Hawāii hei. Pela pahā e hooiaio ia ka Logou a me ke Kristo ana, he oiaio, pela poha e hoopololeiia'i na hāna alii o ka lehulehu.