Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 17, 16 January 1862 — O ka hana haunaele a Poki ma.-Ka hooikaika ana o Kaahumunu ma ka pono. [ARTICLE]

O ka hana haunaele a Poki ma.-Ka hooikaika ana o Kaahumunu ma ka pono.

Mahope iho tnakd o ilaila, hs«#i ti a Ine Kalaimōkd ia Kiiii' keaouli na Poki ē malema. Haawi no hoi ia ii i ki «ioa mai Hawaii a Kauai nana e (hilami, A ptta keii mau mea ia ia, ilaila, fioomanao iho la 6 Kaahomanu i ka pono a kani kāhē. Iml nui iho 1« i pooo k« Aupuni 6 krtna Alii ( maloko o ka olelo a ke Akua, ct l6aa iho li ia ii, huli io no ia a hooikailu no ia t na kanaka a me na 'Lii. Lohe b foki e hōohiuniile ina o Kalaiwahi ia &iuif4 0 ake ana oii e kiui ofie Kaikioewi, * iliili holo ae la o Poki miluni o Paalui me di kanaka a me n« pu kau poohiwi he oui f6i* Hoomakaukau iho la ia no ke kiui to»i o Kilaiwahi ii ia. A pAO ie la o Poki ma iiika, i honi iho )i liui me Kiikioewi. 0i oui a« la ko litfa uwe i6i« lioomikiukiu ii mai la ka mea ai, A poalua ka laoe «oa i kipi ( alaila, olelo iho laua e hoike mai o Kiliiwihi i kini pu, i hookuke iku ia ia. Aoa iho la o Kaikioewa, aole make hookuke ii Kilit«rihi. Alaili, hele oiai li o Poki laui me Kaikioewa a ee mai maluna o ka tiij * holcr eoii la toi ka (ouliwii i pae ma kela kipā, i kono aku iaua iloko o ka papu i hoike ibo la i ki pu * Kaliiwihi « m ki pitxii i eae ki pthi. Aoīe pu oioko 6 kā p*pti. ūa pma \ k« 4»fei ia eaa konaka iwiho. Aliila, ike iho li o l>oki f ui boloh« iono oKaliiwihi. Alaila, i ik« o Poki 'm KiUiwahi, " Ku hoi kiaim ioa Oahu, ** I aku li d &aifi*ahi, Aii paha iaiaoeL " 1 ako li o Kiikioo#*, tf E aohd no ou««. " 1 «k« o S*oki t ioi«j eu hoi oo mm/ Ae aki o Kii> kioewa, " Ae, ** jfof»o Ikola t hiki i k« vi f h»i oni ai o Poki oki I Oihu, hoi pm mili mo ho< («loai ino Koloiwohi. P«ao kei» hiiii i Poki* aki, iole i mao 100 kmoa hiM poōo iiii. EU ki haoa haoi iho la o #olti i halo kuai roon noila j omo ia»i wai#ii, oia ka hoooiaka aoa o keoa lilo ioa i H Mihopo iho # ioa iho is o Poki »ka ra«a a lilo loa i kahewa. A.hOahila o

Kalaimoka, * holo ia m« Haweii • m«k« malaiU, raa lta makahiki 1837 kona raak« •toa. H« kaoaka ano baipuf« o Kalaimoko, a kokna ikaika ako oia maoiulī oka pono. fl« Alihilaua (kaika oo boi »«. A pua iho la oia o Poki ia Kaabunaoti e kaoa, oo ka MM t aa lib do k« Ama ia Kaahumaoa. Hooikaika loa iho la o Poki a roo kaoa «ahioe tna ka beara, a aie »ui iho la o Poki; uuku Kaliholiho aieaoa; oot loa ka PokK A alakai oo o Poki laua n»e kaaa wahioe Kaoikeouli raa ka bewa. Hik( hou aai la ua (nao hewa Oai la i haoiia ma ka wa o Liholiho; o ka iao rame, a me ka aia, a luhē, hou iho 1« oa loakaaioaoa i ka pii i ka «rakie ala a ioe ka Aole be mau he«ra oni e ae e like me keia ma keia pae aina i keia naau hava nui elua, oka iou rama ( a me ka aie, o ila mea oo ia e poino loa ai ke aupuoi. Ui 66i ko Poki hooikaika aoa i huli oa kannka i ka be#a, a i kipi i ka aina, aka, nui no hoi ko ke *Akua kokua ana i ka pono, raa ka waha ō Kaahumaou. Nolaila, aolo i lilo kanaka i ka hewa me Poki, he mau opala wale oo kai lilo me ia. Nui ko Poki bana ino mei (• Kaahumano ia wa, a nui no hoi ko Kaahumaeo hooikaika aoa ma ka pono. Kau iho la o KaahumanM i ke kanawai no Hawaii nei e like me kooa aiiii oaauao. Hele aku la o Poki a hui me kekahi poo, a kue l6a mai la lakou ia Kaahumaou, pai mai la lakou ma ka 01010 kaua r a haunaele loa iho la ka aina. Noho o Poki me ke kau o kona manao i ka «reiarai me ka haoohano« a nolaila, manao oia e kipi i loaa mai ia mau oiea ia ia. I kekahi manawa holo oia ma Hawaii a noho iho la i Hilo, Okioki iho la ika Aioa, a haawi ae la ina'Lii a me na kaoaka o ke Alii a kuko oo iko kaus a me ka make no o Kaahumanu. A lohe ia nō keia kaua ma Honolulu* A hoi mao la no ia a ōoho iho la ma Othu, ia manawa iho no, hele aku la ia ma Waikiki« hoonoho iho la no ia i ke kaua, manao iho la o Kekuanaoa a me Kanaina e hele aku e nana, no ka ftiea, ua lohe no lau« i ke Be ae In laua inaluna o na lio, holo inai la laua a hiki i Kewalo. Alaila, makau mai la o i aku i& Kekuanlioa, " O hele oe, e hoi ao me na wahine a kaua, a e hoomaha aku ia laua, a me Eliaabeth M (oia o KaahUmanu,) a hoi no hoi o KanaiAa, , > hol.o aku no .o Kekuanaoa, holo aku la oti īīo « «mi mttf i w<« r k«ki. Nana la hoi ia i na kanaka, paapu ke koU o Kaha* lea, e paa ana na lima i ka pu, aole leo pane, elua mau kanaka i aloha mai ia ia, aloha aku no hoi ia. A ike mai la o Poki la ia, paweo aela kona mau maka ia ia. Ua lele aku no nae ia me ka manaolana me ka hopo ole a ku i ke alo o Poki a hoohuli aku la ia li a oki wale iho la keia haoa ana, pela ke kue ■ mau o Poki a me kana wahine, a alakai oo hoi laufa ia Kauikeaouli ma ka hewa. No keia ihau mea, rtui loa iho la ka hounaele o ka ainft, a moekolohe hou na kanaka, a hoomana hou kabi poe ina kii. Ia wa hooikaika mni ke Akuē i ka pono i ka waha o Nahienaeni, kupaa oia ma ka pono ia wa, kii aku oia a me Kaahumanu, a me kekahi poe Alii e hoohuli mai ia ia KaUikeaouli ma ka pono, aae mai oia> A nia i« hope mai, hele o Kaahumanu, a me Kauikeaouli r pnni Oahu, a holo aku laua a Maui, hui pu laua me Nahienaena a me Hoapili, a poai Ukou i puni o Molokai, a ihe Maui, ame Hawaii, « hooHuli m*i ina makaainaoa ma ka pono. Aua huli mai no na maks<ioana ma ka pono, e ua maluhia oo ke Aupuni. J. P. Kiwaim'aka. Kaumakapili, Honolulo. Jan. 7, IAKKL