Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 16, 9 Ianuali 1862 — Page 4
KA HOKU O KA PAKIPIKA.
POAHA, IANUARI 9, 1862.
HE MELE NO V. K. K. KALOHELANI.
He inoa e Kalohelani,
Hanai oe a Kimihaku,
Nani Nuuanu kahiko i ke Kamakahala,
He onaona okoa no ke nahele la e Kawaihau,
I hana ka eha ia oe e kuu aloha,
Aloha au o ka pua o ka ahihi,
Hoohihi kuu manao oi ala ke hoa,
O ka hoa no oe ike i ka luhi,
Ka imi ana i kahi e lai ai,
Hoolai ka manu i ka pua o ka lehua,
He lua no ke kawelu holu i Lanihuli,
E huli mai oe e ke hoa, eia wau,
Owau no o oe kohu kaua,
Ua kohu no kaua i ka wai o ka Inika.
He inoa no Kamamalu.
Na PIILANI.
He inoa no Kalohelani,
Hanai oe a Kaimihaku,
Nani wale hoi ka luna la e Haili,
O ka haili a ke aloha kai hiki mai,
E hana kuleana ana i ka manao,
Hoomanao mai la au i na ai o Hinakahua,
Ke ua mai la no ka na Lemaohu,
O ka ohu no ia o ke kanaka,
O ia kanaka ia o kahi alii,
I alii oe i konohiki au no kou waiwai,
E aloha iho ka pono a paa i ke sila nui,
Oia ka oiaio, a mau loa aku,
E hoomau iho ka pono i nani ai,
Nani ke aloha kahiko i ke kino,
He inoa no Kamamalu.
Na HANAIA.
He inoa e Kalohelani,
Hanai oe a Kaimihaku,
Aloha au o ke kai o Kuloloia,
Oia kai lana malie me he wai la,
Me he wai la no ke aloha,
Ka hoi mai e pili,
E pili no kaua i ka pua o kalima,
He hoolimalima ke ola e noho ia nei,
Noho no au kakali i ka ua Naulu,
A ua mai ka ua i ka maka o Kaopua,
Ola ia Kini,
O ke kiaha kofe mai keia e wela ai,
E paila ai o ko nui kino,
O ke kino o ka lama kau i ike,
I ka pua mai iluna o ka laau,
Mai lalau aku oe i ka pua o ke kupukupu,
O kupu mai auanei a kiekie iluna,
Kiekie ka ala i paia e Makaleha,
Lea ka walana ana a kaua i Haleauau,
Au ke kini ka kehau o Malamanui,
I ka haanoluia e ka ua Waahila,
He inoa no Kamamalu.
Na AWANA.
He inoa e Kalohelani,
Milimili a Kaimihaku,
Auhea wale ana oe,
E ka pua o ka Loselani,
O ka'u lani nui oe,
Au i ike iho ai,
Ua ike aku no au,
I ka mikioi o Lehua,
He lehua nani no oe,
I ke kaha o Halalii,
He lii o Kawaihoa,
I kaulana a ka la,
Welo aku i ka ilikai,
I ke kai o Kaulakahi,
Hookahi no ke aloha,
Hoolana i ko'u kino,
O ka ike maka keia,
I ka ohai o Kahelu,
Mai helu papa mai oe,
I ke kaha o Ainaike,
Ke ike aku i ke koa,
Na koa o Malaekoa,
He koa no Limaloa,
Ke kanaka alo i ke anu,
Ua anu no maua,
I ka wai a Kaliula,
Ua lawa no ia pono,
He inoa no Kihealani.
Na KAMAMALU.
He inoa e Kalohelani,
Milimili na Kaimihaku,
Auhea wale ana oe,
E ka pua o Kailiau,
Ilihia iho nei au,
I ka nani o ka nahele,
He nahele no Alakai,
Paku Waialeale,
Ke poo o Kawaikini,
O ka'u kini nui oe,
Au i mahalo ai,
Mahalo au o ka nani,
O ka liko lama i ka pali,
Pali mai Kaukaopua,
He pua ai o Kalani,
No keia Aupuni,
Mai puni hei aku oe,
I ka makika waha kani,
Nani wale no ka ikena,
I ka lauae o Makana,
I ka wai o Waialoha,
He aloha no Nualolo,
I ke ahi a Kamaile,
I ka wela o ka Auha,
I ke kai o Kaholanui,
He inoa no Kihealani.
Na KAEA.
He inoa e Kalohelani,
Milimili na Kaimihaku,
Auhea wale ana oe,
E ka noe o Kaala,
Ke ala o ke kupukupu,
Noho mai i Kanehoa,
He hoa o Malamanui,
Hooipo i ke kehau,
Haua koko ea,
Maeele i ke anu,
Ua anu no Lihau,
He ala o ka Naenae,
Honi mai kai o Ewa,
Ua ena oe e ke hoa,
I ka paiki ia paha,
Pela mai ka manao,
E halia nei ia nei,
I lono mai hoi au,
I ke ahe ka makani,
Kai no ua ana oe,
I ka nani o ia pua,
O ka pua mai keia,
E lai ai ke Kaona,
Ke kaona nui iho ia,
A ka laki i noho ai,
Ua noho no a kupa,
I ka nani o Mauliola,
He inoa no Kihealani.
Na LONOKAHIKINI.
He kanaka Hooio.
Ka Hoku o ka Pakipika e:—Aloha oe:
Akahi no ka ulu mahiehie o ko'u manao e waiho aku imua o'u i keia wahi kanaenae ke oluolu ia nae.
Ia'u i nana aku ai ma ke Kaona i ke ahiahi poaono, e nana ana i na mea hou, a he mea lealea ia i ka ike ana o ka maka. A hookoene hele loa aku la au a hiki ma ka huina o Kolopo, aia hoi, ike aku la au i ka muimuia kanaka e paapu ana, ia wa lohe koke no au i ka leo e pane ana. Ina owau ke komo i ka Ahaolelo iloko o keia makahiki alaila, pau ka auhau o oukou ia'u. A i kuu kokoke loa ana'ku i kahi o ua muimuia la, ike pono loa aku la wau i ka mea nona ua leo nei. Ninau aku la wau i kekahi e ku ana, owai ka inoa o kela kanaka? Hai mai la kela o Kanalua, ninau hou au, o hea kona wahi? hai mai la ia no Hamakua i Hawaii. A ku iho la au malaila e hoolohe ana i ka olelo a ua Kanalua nei.
Ia wa, kukala ae la ua o Kanalua penei, ina oukou e koho mai ia'u owau ke komo i ka Ahaolelo i keia makahiki, alaila, pau ko oukou pilikia ia'u ke koi aku e hoopauia ka auhau ana o ke Aupuni maluna o ka poe mea keiki ole, aole e haawi i na dala elua ($2.00.) A o ka poe mea keiki o lakou ke auhau ia i na dala elua ($2.00.) Ikaika loa au e hoopau ia pilikia o oukou. Eia kekahi mea a'u e koi ai e hoopau, o ka auhau o na lio, a me ke Kanawai e ae ana no na wahine hookamakama, a me kekahi mau kaumaha e ae o oukou, hiki ia'u ke hooikaika loa i ko oukou pono, paakiki loa au iloko o ka Ahaolelo, aole loa au e ae iki ana. Nolaila, e koho mai oukou ia'u i Luna Makaainana i pau ko oukou kaumaha. Owau ke kanaka akamai, naauao, makaukau ma ia hana, a owau no hoi ka oi aku ma ko makou wahi, mai koho i ka poe hawawa ike ole. Pela ka wanana nui o ua o Kanalua imua o ke anaina kanaka he lehulehu.
A kapa aku la kela i ka poe e ae he naaupo, a e hoole ana hoi ia Kaaukai, a me Honuaiwa, he mau wahi kanaka naaupo, a oia no ka ke kanaka akamai ma ko lakou apana (wahi ana.) E nana pu ae hoi kakou i na olelo a ke kanaka akamai, aka hoi, he Hooio, a he Liki-pau-pa-ka wale iho no, ka! Hilahila wale! Hilahila ino!! a he Io-ioena wale no i ka makani ka Hi-o o Haleakala, kalalilua i ke anu Waialeale, hao ae la na Kaleunu a ka puukolu.
E o'u makamaka e. Ke waihoia'ku nei imua o oukou na olelo wanana a Kanalua, ina ua ike paha kekahi ia ia he kanaka naauao, e hai mai kekahi, a me kekahi poe o kona aina oia o Hamakua i Hawaii (wahi ana.) A ina no hoi ua ku io kekahi o keia mau olelo wanana i ka pono, alaila, e mahaloia no ka mea nona ua wanana la, a ina aole, e lilo keia mau olelo i kumu nana e ao ia Kanalua.
He mau iho la ia. Ke hoi nei no au e hoomaha ka wela i ka wai olu o Kuhimana.
J. W. P.
Kuhimana, Kapalama. Jan. 3, 1862.
Olelo peku ia Kanaka Hawaii.
Owai la o Kanaka Hawaii; e kani makika mai nei kana olelo ana ma ke Kuokoa?
Ke olelo mai nei o Kanaka Hawaii, e aha ana la o L. P. K.? E moa kanihewa ana paha la? Auwe! Kupanaha!—Auhea oe e K. H., aole a'u olelo pane ia oe ma ka Helu 12 o ka Pakipika, e kuleana ai kau kapa ana mai ia'u, he moakanihewa, eia wale no ka mea i kakauia ma ko'u kumumanao, no Kanaka Hawaii. O oe no ka'u e kapa aku he moakanihewa, no ka mea, ua kakau oe ma ke poo o kou kumumanao, he "Olelo pane ia L. P. Kaleilehua." A, lna hoi pela kau kakau ana mai, alaila, aole e hiki ia'u ke pane aku ia oe, aka hoi, no kou kakau ana mai i olelo pane, nolaila, kuleana wau e pane hou aku ia oe, oiai kaua iloko o na la opiopio o ko kaua kamailio ana.
Ke i hou mai nei o K. H., aohe like loa o ka'u ninau me ka'u haina, he lalau loa no wahi ana, o kana no ka ka ninau pololei, a me ka haina pololei. A ke olelo hou mai nei, ina e hoounaia ua mau ninau nei a'u ma na aupuni naauao Beritania, Farani, a me Amerika, aole e hiki ia lakou ke hai mai i ka haina, no ka mea, he lalau. Auhea oe e K. H., haliu mai, a eia ka'u ia oe, e nana kaua ma ka Helu 3 o ka Pakipika, aia no malaila ka olelo nane a J. W. Kalaiolele; a e nana hou ae no kaua ma ka Helu 6, aia no malaila ka haina a P. W. Kaawaloa. I ka nana ana i ka ninau a me ka haina, he lalau loa io no. No ke aha la? No ka mea, aohe i like ka manao o ka mea nana ka ninau, me ka manao o ka mea nana ka haina. Pehea la? ina na'u ka ninau, a hai maoli iho no au i ka haina o ka'u ninau, he kumu anei ia e kapa mai ai oe ia'u he lalau ka'u haina; ko'u manao a kau haina no ka i lalau, a ua pololei ka'u.
Ma ka lua o ka'u ninau, na hoohewa ia no e K. H. Eia ka ninau pololei, wahi no ana. "Elua anei wahi i kuhikuhiia'i ka hoolaha nupepa?" Alaila, e pane iho oe, aole, hookahi no wahi i kukuluia'i. E nana pu ae no kakou i ka ninau a ke kanaka noiau a me ka naauao loa. I ka nana ana iho i ka ninau a ka mea noiau, ua lalau loa ka ninau, a ua hilihewa ka haina.
Ke olelo hou mai nei o K. H., aole no ka hoopilimeai ka'u lawe ana i ke Kuokoa, wahi a K. H. A ina hoi o kou manao maoli ia, aole no ka hoopilimeaai kau lawe ana i ke Kuokoa; a o aha hoi oe ke lawe i ka Nupepa a kou lahui i kukulu ai? O makapo anei ko mau maka? Eia hoi ke olelo mai nei oe, he hoopilimeaai au mamuli o Mila a me Kauwahi.
Ke hai aku nei au ia oe, aohe ou kuleana e kapa mai ai ia'u he hoopilimeaai mamuli o Mila, a me Kauwahi. Oiai, ua ike oe ia Kauwahi, a i ole ia, ua lohe paha oe i kona moolelo, aole ia no Amerika. O Kauwahi, ua hooliloia oia i Luna nui no ka Nupepa a na kanaka Hawaii; a o Mila i Lunahooponopono no ka Nupepa a na kanaka Hawaii; aka, aole no ona makemake e lilo i Lunahooponopono no ka Nupepa a ka lahui Hawaii, aka, no ke koi maoli ia aku no e ka makemake o ka ahahui; aole pela ka Wini, no ka mea, ma kana mau palapala, eia kana: "Ia ia na lilo a pau, ia ia na paahana, ia ia ka uku ana i na paahana; nona ke poho, nona ka waiwai loaa, (oia ka puka.)
Nolaila, mai kapa mai oe ia'u he hoopilimeaai mamuli o Kauwahi ma, no ka mea, he kanaka Hawaii no ia aole he haole; a o ka Nupepa i kapaia kono inoa ka Hoku o ka Pakipika, he Nupepa ia i kukuluia e ka lahui Hawaii; nolaila, ua kupono no ia'u ke lawe ia Nupepa, oiai au i hanau Hawaii ia, no ka mea, aohe no he kuleana o ka hoohalahala ana a K. H. e hiki ai. Ua ku oe i Kapaakai e ka mea haku ole.
"Mai olelo hou mai, o ku i ka nuku eueu." Ma keia olelo au, e ao ana no ia oe iho iloko o kou kuhihewa. A eia hoi ke olelo mai nei oe, me he mea la e hoopau mai ana oe i ka kaua kamailio ana. A nolaila, e aloha auanei.
L. P. KALEILEHUA.
Honolulu, Jan. 4, 1862.
He mele no ke aloha.
Auhea wale ana oe,
E ka lau o ka Inia,
Kai noa paha ua nani,
Na pua ma ka hikina,
Ka hikina mai a ka la,
O ka oi o Kumukahi,
A kahi au a ike,
I ka ino o ke aupuni,
Kaumaha luuluu wale,
Ka lohena ia i ala,
Ilaila no hoi au,
Ai kena launa ole,
E ake no ka manao,
O ke kuikahi like mai,
O Farani me Belekane,
Hui pau mai Hawaii,
O ka oi o ka ailana,
Ua lana ae nei loko,
I ka lohe i ka nu hou,
Oloko o Ladana,
O ka wai o Nolewai,
A he waiwai no oe,
I paa i ka Nupepa,
Hoolaha ia i Maleka,
Lohe mai nei Kaleponi,
Ku e ae Lukini,
A he kini kamaaina,
Ka hau o Nouaiki,
Mai hooueue oe,
O oni o Niakala,
E kala kuu lohe mai,
Kai ala pa leo ana,
O ka hoi paha keia,
Iloko o ke Kaona,
Ua ana ia mai hoi,
E na manu kolaka,
E kala ko hoi nele,
He kaua mai ko mua,
O ke keu no Punipeki,
Nana i alo na ino,
Inoino mai ka moana,
I ka hao a ka makani,
He makani a hai leka,
Lohe ae ka Iapana,
O ili Kilauea,
I ka lae o Leahi,
Welo ae no e ka hae,
I ka nuku o Mamala,
Hookomo i ke awa,
I ke awa e Keawalua,
Elua no kaua,
I ike i ka mea nani,
I ka ua kipuupuu,
Ma uka o Nuuanu,
Ua anu no Lanihuli,
I huli ae kuu hana,
Ku mai ana Kaala,
Kuahiwi o Waianae,
Kahiko i ke Kupukupu,
Kupu ae nei ka manao,
E hoi no a pili,
I ka poli o ka makua,
Me oe a ke aloha,
Ka Hoku Pakipika,
MRS. HANA.
Haliimaile, Honolulu, Ianuari, 4, 1862.
No ka poe hoonahili pule i ke Akua.
O ka pule o ke kamailio pu ana noia me ke Akua, nolaila, ua olelo nui ia ka pule, he alapii no ka poe haipuleio i ke Akua, ka ka poe manaoio me ka paulele nui o ka naau, a me ka manao, a me ka ikaika a pau. Nolaila, o ka poe haipuleio i ke Akua, he poe hookaokoa lakou i ko lakou kino, me ka hookaawale i ka hewa mai o lakou aku, okoa ae ke kino, ka naau, ka manao, ka ikaika, ka hana a pili paa loa aku ma o ke Akua la. Nolaila, ua kapaia ka poe haipuleio, he poe kanaka ponoi no ke Akua, a ua makau aku i ka hewa, a me na hana puliki paa o ka pouli.
Iloko nae o na aoao pule a pau a piha ke ao nei, hookahi wale iho no Akua, aka, o na pule, a me na hana, me ka manaoio, ua okoa, a kaawale liilii, nolaila, ka nee liilii ana o na kanaka, me ka hio nui i o a i a nei.
Nolaila, o ka pule ikaika a ke kanaka pono, ua lanakila loa ia; pela no o Elia i pule aku ai i ke Akua, e paa ka ua i ka lani i na makahiki ekolu, a me na malama keu eono; nolaila, ua hookoia mai kana pule, no ka mea, ua ukaaka lea, he kamailio ana ia, he noi ana, e hooko mai i ka makemake o ke kanaka, nolaila, ua hookoia ka mea a ke kanaka i noi ai.
No ka mea hoi, o ke Akua, ke ku kokoke mai nei no ia, aia no kona pepeiao i ka pule a ka poe haipule; ua mamao loa aku ia mai ka pule aku a ka poe hewa pela ka mea i hoomaopopoia. Nolaila, ua ano okoa ka pule ma kekahi aoao hoomana Akua, a pela no hoi ma kekahi aoao hoomana Akua, nolaila hoi, o ka poe hoomana Kristiano, he poe hoomana Akua no lakou, o na hoomana pule a pau a piha ke ao nei, he okoa ka pule, aole no i like loa, aka, ua like nae ma ka lakou ka pili ana mai i ka huaolelo Kristiano, nolaila, lehulehu ka olelo ana, he Kristiano kela, he Kristiano keia, oia wale no iloko o ka Baibala a kakou e ike ai, i ka pili io ana o ua huaolelo Kristiano la i kela ano hoomana, keia ano hoomana, a kakou e ike nei iloko o keia mau la a kakou e noho nei.
O ka pule i ke Akua me ka manaoio, ka hilinai ana noia ma o ke Akua la, a ua olelo nui ia iloko o kana olelo penei, "a i pule oukou mai kuawili wale aku ma ka olelo." Ua okoa ka pule a ka Parisaio, okoa ka ka Lunaauhau, pai iho la oia ma kona umauma, pane aku la me ka pekole, "E ke Akua e aloha mai ia'u i ka mea i hewa."
O ke kanaka nae i manao ia ia iho ua haipule, aole nae oia i kaulawaha i kona alelo, alaila, lilo kana haipule ana i mea lapuwale, a o ka waha wale no i pule i ke Akua, a makemake aku kona naau i ka ino, aole loa e hooloheia kana pule, e pule aku oe i na no i kahi nalo, a nana oe e uku ae i ke akea. Nolaila, o ka pule oia ke noi ana aku i ka mea a ka manao i makemake ai, a e hooko pololei ia mai no auanei ua makemake la. Nolaila, he maikai loa ka pule he mea hanohano. J. K. KAUNAMANO.
Maemae, Jan. 3, 1862.
Lio Kupanaha.
Ma Kaneohe ua make kekahi kanaka, ma uka o Luluku, kahi i make ai, a ua kanuia kona kino kupapau iloko o ka hale, make i ka la 16, o Dek. makahiki 1861. Kupuni kona inoa.
A i ka la 18 oia malama, kanu ia kona kino kupapau ma kahi i haiia maluna, a po ia la, a ao ia po, oia ka la 19 oia malama no, hele mai ana ka lio o ua mea make nei mai kula mai, a hiki i ka hale no o ua kanaka nei i kanuia ai, poai hele ua lio nei mawaho o ka hale, a hiki ma ka ipuka o ka hale.
E noho ana elua mau wahine iloko o ka hale e unana moena ana, kiei aku ana ua lio nei, e komo iloko o ka hale, hoemu mai ua mau wahine nei i ua lio nei, a holo aku la ka lio a ma kekahi ipuka, he wahi ipuka uuku ia, komo mai ana ua lio malaila, i hoemu aku ka hana o na wahine, aohe holo aku o ka lio, komo loa iloko ua lio nei, holo ua mau wahine nei kahea i kanaka, e eli iho ana ua lio nei i kahi i kanuia ai o ua kahu nei ona, kaeli no ia o ka lio a loaa na laau kea o luna o ka lua o ke kahu, pau loa ka moena i uhiia maluna o ka lua i ka nahaehae.
A hiki mai kekahi kanaka o Keoho kona inoa, a ua lio nei, hikiia i ke kaula a hoopuka aku la iwaho, hookuuia'ku la i kula a pau ia.
Ia la no hoi ua mau wahine nei i kahi e aku, e moe ai, hikii lakou nei i ka ipuka o ua hale nei i ke kaula me ka laau, a paa loa na ipuka a i elua, ia po no, kii hou no ua lio nei e wawahi i ka hale a komo hou no, iloko o ka hale a eli hou no i ka lua kupapau e like me mamua, a hele aku la ua lio nei a ma kekahi kahawai aku, make loa iho la ua lio nei i huai ai i ka lua kupapau. Ua ai ia ke kino kupapau o ua lio nei. He mea hou keia i ka nana aku.
M. J. KAPIHENUI.
Kailua, Koolaupoko. Jan. 2, 1862.
No na Nupepa elua.
Ka Hoku Pakipika. Aloha pikawai kaua.
Ua halawai au me kekahi kumukula o Kohala, ma ka la 29 o Dek. iho nei, a ninau aku la au ia ia, he lawe no anei oe i ka Hoku Pakipika? pane mai la kela, i mai la ia'u, aohe o'u lawe, no ka mea, he papa ia. Hookahi no ka pepa a lakou e lawe ai. He mea e ke aloha ole o ka mea nana i papa aku i ka mea a na keiki kupa o ka aina i kukulu ai. Aole pela ko'u manao e noho nei, e lawe like no i na mea elua, mai lawe i kekahi a koe kekahi, a e oluolu hoi ina mea i loaa. Ina ua manao kekahi e lawe i ka Nupepa Kuokoa, oia iho la no; ina e lawe kekahi i ka Hoku Pakipika, oia iho la no, aia i ka makemake o ka mea e lawe ana, aole hoi he pono ke papa aku, a huna iho malalo o ke poi i keia malamalama o ka lahui Hawaii nei, a e ia kahi mele no olua.
Auhea wale ana olua,
Na Aego lele i ka lewa,
E kilohi haaheo ana,
Ma keia mau mokupuni,
He manao no hoi ko'u,
E pane aku ia olua,
Mai wahakole olua,
Ku ole i ka hana pono,
Ke kau nei au kau ka manao,
E ake au la a ike aku,
Kela wai nani noho i ka iu,
E lawe olua a oki pau,
Ua pau keia me ke aloha,
D. W. KEUKAHI.
Kalihi, Oahu, Ianuari 5, 1862.
He koena "Naaupo."
E ka Hoku Pakipika Aloha oe:
He wahi hua olelo ka'u e hoike aku ma ke akea, a nau ia e kukini mama'ku ma na wahi i hooipoia e ka naauao, o ko Hawaii nei Pae Aina; penei noia, ma ke ahiahi o ka la 14, o Dek. nei, oia ka poaono; e ku ana au ma ke kihi o ka hale hulahula o Keopu. Alaila, ike aku la au i ka paapu ana'e o na kanaka ma ke alo iho o ka hale kuai o ka Pake, oia hoi o (Akai.) Alaila, hele aku la au a hiki ma kahi e paapu ia ana. Aka, aole au i komo pono aku iloko o keia huikau kanaka, no ka piha loa; alaila ninau aku la au. Heaha kela mea e paapu ia nei e kanaka? Alaila, pane mai la kekahi kanaka, penei, He kanaka hoi paha e ai ana i ke Koelepalau ua hanini i ke Alanui oia keia mea e paapu ia mai la. Alaila kau nui aku la au a ike maka, oi aku la au a komo iloko. Alaila ike pono aku la au i ka hana naaupo a keia kanaka. Penei ke ano: e kahi ana kona mau lima ma kahi i i kauliilii ai o ke Koelepalau, kahi mai la oia a akoakoa ma kahi hookahi, alaila, ai iho la oia me ka hilahila ole, a iloko o keia kahi ana ana, ua komo pu mai me ka lepo, a me kekahi mea ino e ae paha kekahi; aia hoi o ka mea nana keia mea i hanini ai, aole oia i lihilauna mai iloko o keia huikau. Auwe! Auwe!! Kupanaha ka hana a keia kanaka naaupo. Me he mea la no Kahuwa i Hawaii keia kanaka; oia iho la no hoi paha, a i ka mole ko kuaaina.
J. KAILIUAKEA.
Maemae, Jan. 4, 1862.
He kanikau aloha no B. Mahune.
He kanikau aloha keia nou e B. Mahune,
Ka pua rose maikai i mohala i ke kakahiaka,
I ohaoha kona kino i ke ahiahi,
Eia ka oe ua hele iho nei,
I palanehe ole aku nei ka hele ana,
Hele oe i ka la 27 o Dekemaba,
Oia kou la i haalele mai ai ia makou,
O keehi kulani o ka uhane hele i ke kakahiaka,
I naue aku la i ka hora ehiku,
Nou ka ka ua me ke anuenue,
He hooailonaia no ka uhane o ke'lii o ka hele ana,
Hele oe aohe lua, aohe kolu,
O oe hookahi wale no ia i hele iho nei,
O nihiki o pipa ia nei,
O ka uhane hele ma ke kala o ka hale,
E hoolohe ana i ka uwe helu aku a Ainini,
Aloha ino no kuu 'lii kuu me minamina,
Kuu aloha pau ole i na makahiki elua,
Uwe kanikau mai Davida,
Aloha ino no kuu luhi haalele wale,
Kuu lei mae ole i ke kau a kau,
Akahi kau e mae ai ua hele oe,
Uwe aloha mai o Iosua,
Aloha ino no kuu hoa pili,
O ka ua, o ka la, ke anu a me koekoe,
A kaua e alo ai i ke kula i Kahehuna,
Aloha no hoi kuu hoa uhai a holo o ka naauao,
O ka ike a me ke akamai,
Aloha kuu hoa o kaua loku o ka hooilo,
E hehi mai ana i ka lau o ke kukui,
Huli ae au apo i ka uhane kino makani,
He makani ka ke kino o kuu aikane,
A maua e pili nei,
O kunewanewa ia nei, ka uhane hele ma ka ulu o ka makani,
E hoolohe ana i ka halu a ke kai,
I ka owe a ka nalu o Kapuni,
Nana aku o ka ua lililehua,
Aia i ka nahele i Waiomao,
I walea ka uhane i ka malu o ke kukui,
I ka haiamu a ka lehua i ka nahele,
O hele kohana ia nei,
O ka uhane hele i ke kakahiaka,
Ua ikiiki, ua uiha, ua mauliawa,
Ua pau ka hanu,
Newa aku la ka uhane makai o Ainahou,
Haalulu ka moku, o hewahewa ka ike, pau ka hanu,
Hele hookahi ka uhane i ke kino wailua—e,
Maalo hookahi ka uhane i ka lai e Honolulu,
E hoolohe ana i na pihe uwa lua,
E nana ana i ka ua kiowao,
Ke halii mai la la i ke pili,
E hoi e pili ka uhane me ke kawelu,
I walea ka uhane i ke kui lei kamakahala,
Ku ka uhane nana aku o ka ua apuakea o Mololani—la,
Ke hehi mai la i ka maka o ke kai a luhi,
Luhi wale hoi ka uhnae e Mahune i ka loa e,
He loa ka ua poai hale ma uka o Kahaluu,
He luuluu kaumaha ia oe e noho nei,
Noho ka uhane nana aku o ka haale mai a ka wai o Maluaka,
O ke aka o ko kino wailua ka maua e hiipoi,
Noho nani ka uhane iluna o Kanehoalani,
He nani oe he milimili na ka ua Holio,
Na ka ahiu makani o Kahana—la—e,
Kou uhane, ua hele, ua hele loa—e.
D. WAILEA.
Kawaiahao, Honolulu, Jan. 2, 1862.
Ua ike au i ka manao ninau a kanalua o S. D. Keolanui maloko o ka Pakipika, Helu 13 penei: "o J. Papa anei?'' No ka pilikia paha, aohe akaka, ua uhi pouli ia ka noonoo, nolaila, kou ninau ana. E like me ka mea mau, i na e pohihi kekahi mea, e ninau i maopopo lea. Ina pela ka manao o ka mea nana ka ninau, e haiia ka haina pololei loa, i waiwai ai ka ninau, ke pane aku nai au ia oe, he oiaio he oiaio ka'u e hai aku nei ia oe, aole na kou makamaka ua manao la au i ike ai, aole loa no.
I ko'u ike ana i kou manao ninau, haohao ua, e kala hoi ka haohao, i ko hoopu iho no loaa. I na paha na'u ua manao la au e kue nei, a ua lilo ko'u manawa i ka noonoo ana malaila, a oiai ua paapaahana ko'u lima mamua o ka lawe ana e hoouka ma ke kua o ka makamaka pauaho ole, alaila, e kaulawaha au i ko'u alelo, a e noho mumule hoi, i mea aha ia e pane aku ai, no ka mea, ua pokole ka'u noa.
Aka, no ko'u ike aohe no'u ia manao, nolaila au i hoohamama ae ai i ko'u waha a pane aku la, i mea e pohala'i ai kou manao pohihi, a i mea hoi e akaka'i ia kaua aole io no nana.
He manao ku kaawale loa ko'u, aole i pilipili kana iki iloko o keia mea a kaua e kamakamailio nei. A ia kaua e kamailio nei no keia mea hookahi, ke nana maila o J. Lunamakaainana me ka olelo iho iloko ona, aole io no na ka mea nana keia manao, a ua pololei kana e olelo nei, me kona i hou iho, na'u no ua manao la, a ua pololei ka manao koho wale ma ke kaha hou ana. A noia pili ole i ka mea nona ka makamaka leo ole e halawai pu la me oe, nolaila au i hoomanao ae ai i kekahi mele paeaea, penei: "aia ka ia i ka moana, aohe pilipili aina."
A no ka hele ana aku o ko'u inoa i ka loa a i ka laula, pela hoi au a hookuu aku nei i kona ukali ma kona alanui e hele la. Malia paha ua hookahua ka manao o na makamaka o kaua i ka mea mua i hooea aku i ko lakou alo, nolaila ko'u manao lana e hele aku e halawai me lakou, a ke haawi aku nei au i keia ti i hoomakaukauia i mea e mohala ai ka manao, i haalele aku ai i ke ku mua ana a neenee mai. J. PAPA.
Honolulu, Dek. 23, 1861.
OLELO HOOLAHA!
NO KA MEA, ua haalele mai nei ka'u wahine mare, o Halelaui, i ko'u wahi moe, a me ka'u ai, me ke kumu ole, nolaila, ke kauoha aku nei au i na mea a pau, aole e hoaie ia ia, no ka mea, aole au e hookaa ana i kona aie.
HENELI.
Honolulu, Dekemaba, 26, 1861. 15-3t
OLELO HOOLAHA.
HUMUHUMU PEA!
KE HAI AKU NEI KA MEA NONA KA inoa malalo nei, i kona mau makamaka a i ka lehulehu hoi, ua makaukau no oia e hana i ka hana a pau i haawiia ia ia e hana ai
MA KE ANO MAIKAI!
A ma ka Uku Emi loa!
E pono no ke hele e imua ona, mamua o ka hele ana io hai. E ninau hoi no kona ano, ia Kimo Pelekane a me Paulo Manini.
1-3m WILAMA G. WOOLSEY.
KA LAKO HALE A ME NA
Pahu Kupapau!
AUHEA oukou, e ka poe e makemake ana e kuai ma ke ano makepono wale! Eia no ke waiho la ma kuu hale paahana, ma Alanui Papu.
NA PAPA KAUKAU!
NA LAKO HALE!
NA PAHU KUPAPAU!
Ua loaa mai hoi na mea hoonani pahu kupapau he nui loa, a e kuaiia no ka uku makepono.
A ua makaukau no hoi au e hana i ka hana kamana, ke manao oukou e hoolimalima mai ia'u, a ma ka uku emi loa. E hele koke mai i pau ko oukou kuhihewa. H. ALENA.
2-tf Alanui Papu.
OLELO HOOLAHA.
PIULA WAI! PIULA WAI!
O ka poe e makemake ana e hookomo i ka Wai Piula ma ko lakou wahi, pono no ke hele lakou imua o ka mea nona ka inoa malalo nei, no ka mea, ua hiki ia ia ke h ana i na Piula me ke ano paa, aole noha koke, no ka mea, o kana hana no ia ana i ao ai a maikai
Aia no ia ia na lako a pau e pono ai keia
–HANA, OIA HOI–
Na Ki Wai o na ano a pau!
KA PIULA WAI
A ia mea aku ia mea aku e pono ai.
Aia ma ko'u wahi hana ma Alanui Kaahumanu,
Ka Hale
Hana Piula Maikai Loa!
Mai kuhihewa oukou, no ka mea, ekolu na hale hana piula ma ia Alanui, a o ko'u hale, oia ka Hale mauka loa.
2-tf J. J. O'DONNELL.
OIHANA LOIO!
JOHN L. NAILIILI, AIA KONA KEENA Oihana Loio ma ke ALANUI NUUANU, makai iho o ka Hale Kuai o A. S. Cleghorn, ma ka Hale ai o na kanaka Hawaii, i kapaia o "HALEOLA," ma Honolulu. Ua makaukau oia e kokua ma ke ano Loio i ko oukou mau pilikia ma ke Kanawai no kela hewa keia hewa i hoopiiia'i oukou, a ua makaukau no hoi oia e hana me ka maemae loa a me ka pololei i ko oukou mau palapala kuai o kela ano keia ano, me na palapala hoolimalima, me na palapala haawi waiwai paa a waiwai lewa, na olelo ae like o kela ano keia ano, na palapala hoopaa o kela ano keia ano, na palapala moraki waiwai paa a waiwai lewa, o na palapala hoohui o kela ano keia ano, a me na palapala hoopii i na Ahahookolokolo no kela hewa keia hewa Kivila a Karaima, a me na palapala kauoha a pau, a me na palapala a pau o kela ano keia ano. E ninau no ia ia no ka uku.
Honolulu, Augate 31, 1861.
HALE KUAI O AKE.
O KA POE A PAU E MAKEMAKE ANA I ka oluolu a me na mea kupono o na ano a pau e kuonoono ai i ka noho ana, e haele nui paha lakou ma kahi o
AKE,
Ma Alanui Nuuanu, ma kela aoao o ka Hale Hotele o KOE BU, malaila no e loaa ia lakou ka lawa o ka makemake, oia hoi na lole o na ano a pau.
2 tf AKE.
S. JOHNSON (Ioane,)
KAMANA HALE, &c.
UA MAKAUKAU ka mea nona ka ina maluna e hana i na mea a pau o kana oihana no ka uku haahaa loa.
Na kii o na hale, me ka hoakaka aku i ke ano a me na lilo, e haawiia no ka uku ole.
Pahu kupapau koa nui, - - - $12.00
Pahu kupapau pine nui, - - - 3.00
Aia ma Polelewa ka h ale hana.
8-tf
OLELO HOOLAHA!
HALE HANA NOHO A ME NA KOKI!
O MAUA o na mea nona na inoa malalo nei, ke hai aku nei maua ma ke akea, ua makaukau no maua e hana i na mea a pau e pili ana i ka oihana i oleloia maluna.
Eia no hoi ma ko maua wahi na noho a me na papakaukau e kuai ai ma ka uku emi loa.
Na lako hale kahiko i hana hou ia.
O na pahu kupapau o na ano a pau no ka uku make pono loa kekahi mea a maua e kuai ana.
E pono no i na kanaka a pau e hele mua mai e kamailio pu me maua mamua o ka hele ana ma na wahi e ae, no ka mea, ke manao nei maua e oluolu no oukou e kuai me maua. ALAPINI,
KALE.
Alanui Alii, ma kahi e pili ana i kahi o Keoni Palaunu Luna Makai. 11-tf
Pai kii! Pai kii!
E. D. DURANA!
EIA kou Hale Pai kii ma Alanui Alii, ma ka Hale e pili ana ma ka aoao hikina hema o ka hale kuai o Daimana ma, kahi i aha ai o na mea maikai a pau o ka
OIHANA PAI KII.
Nolaila, ua makaukau no au e pai i na kii o ka poe e makemake ana, me ka hilu a me ka nani, no kahi uku oluolu loa. E pono no e haele kino mai oukou i ike maka. E. D. DURANA.
Mea Pai kii.
Honolulu, Okatoba 25, 1861. 11-tf
LOIO! LOIO!!
INA MAKEMAKE KEKAHI E KOHO IA
J. W. H. KAUWAHI
I LOIO, e pono no ke hele ma ka hale hana o HALAKI (C. C. HARRIS,) kokoke i ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, mawaena o ka hora kaka hiaka a me ka hora o ke ahiahi.