Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 14, 26 December 1861 — Page 3
He inoa no Kaluaihaleola.
O Kaluaihaleola he inoa—la,
O Haleakala no he makua—e,
Aloha Nuuanu i ke Kamakahala—la,
Ke kuia mai la e ka ua noe—e,
Ka ua kui lima o Nuuanu—la,
Ke hehi i la i ka maka o ka ahihi—e,
Hoohihi aku au o oe ke hoa—la,
O ka la make wai o kuu pokii—e,
Inu wale a ana i Kauailana—la,
O ka lana malie a kuu manao—e,
Aole o oe ke hoa ke like—la,
Ka peni e kohu ai ke kanana—e,
Ei ae no o Lanihuli—la,
Ua ku makua wale i ka makani—e,
Aia i Kaholoakeahole—la,
Kuu lei lehua i na pali—e,
Ke kuia mai la e Lia—la,
Ka wahine kui lehua o uka—e,
E kui alawa a nani—la,
A lei maua me ke Kama—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—la,
O Kalaehiku he inoa—e.
MRS. J. LEWAINA.
O Kaluaihaleola he inoa—la,
O Makahuna no he makua—e,
E hoi kaua i Hanalei—la,
I ka limu ka kanaka o Mauakepa—e,
Aia i ke one o Mahamoku—la,
Na lai elua a ka manao—e,
E hoohie ana i ka uka—la,
Na ohia o Kupakoili—e,
Hooili ka ua i ka nahele—la,
Ka nahele wale o Aipo—e,
Pokahi ko'u me ia la—la,
Me kuu ipo lehua i ka nahele—e,
I ka ipo nahele i Alakai—la,
Aia i ka luna o Maunahina—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—la,
O Kalaehiku he inoa—e.
J. KEONEKAPU.
O Kaluaihaleola he inoa—la,
O Kahele no he makua—e,
E hoi ka nani i Haili—la,
I ka moku lehua i Haena—la,
Ua ena wale o ia la—la,
I ka pa mea hou ia paha—e,
Eia mai no o ke ahi—la,
E wela ai o ko ili—e,
O ka hao kuni iho ia—la,
E paa pono ai ka Uwepa—e,
Aia Lilinoe i ke kula—la,
Me kuu ipo pua i Panaewa—e,
Ua noho a luhi i ke anu—la,
Oia la hooluhi i ke kino—e,
Pane mai ko leo olu iho au—la,
Oia la ko'u hoa e kohu ai—e,
Lai ai maua i Olaa—la,
Ua hoolaaia ua laa—e,
I lei hoohie no ke Kama—la,
I pua lei nani no ke Kama—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—la,
O Kalaehiku he inoa—la.
MRS. LUSIA.
O Kaluaihaleola he inoa—la,
O Kealoha no he makua—e,
Nani na lehua i Luluupali—la,
Pali Maunahina paa i ka ohu—e,
Paa mai Nalokama i ka noe—la,
Na pua hala ai o ke Kinau—e,
Aia i ke one o Hoohila—la,
Ka makani lu hala o Naue—e,
Naue iki kaua ua ahiahi—la,
I ike i ka nani o Lihue—e,
Ka mea a kuu maka e anoi nei—la,
Aia i ke one o Alio—e,
Auau i ka wai o Hauola—la,
E ola ka mea nona ka inoa—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—la,
O Kalaehiku he inoa—e.
MRS. DEBORA.
O Kaluaihaleola he inoa—la,
O Uluhani no he makua—e,
Nani na lehua Makanoe—la,
Ke noe la iluna o ka laau—e,
Hoolaau ae ka manao—la,
E ike i ka ua poai lehua—e,
Na lehua wale i ka wekiu—la,
Ka'u ia i manao e kui—e,
E kui alawa a lei—la,
Ka ua lehu i Nauanu—e,
Anu au i ka ua halio—la,
Ka ua ula hoi i Mololani—e,
I ka la e welo ana i Lehua—la,
I ka pohakahi wale a ola—e,
Ua ola ke Kama i ka wai—la,
I ka wai lani hoi o luna—e,
I ka wai olu hoi a Makalii—la,
O Kalanikuakolu oluna—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—la,
O Kalaehiku he inoa—e.
MISS. L. PAHUKOA.
O Kaluaihaleola he inoa—la,
O Keakahiwa no he makua—e,
Nani ka luna o Maunakea—la,
Kukilakila i ka lai—e,
Ke lei mai la i ka ohu—la,
I ke kapa hau o Lilinoe—e,
Noenoe aloha i Mookini—la,
Ke kini makani o uka—e,
I uka Kawelu i Huehue—la,
Ke kui lehua i kanahele—e,
Nana i ka lai o Kona—la,
I ka nalu hai muku o Huia—e,
E hui ka manao o i kino—la,
Oiai ke aloha i ka moe—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—la,
O Kalaehiku he inoa—e.
MRS. KAUHANE.
O Kaluaihaleola he inoa—la,
O Mele no he makua—e,
O Lehua no ka'u manao—la,
O ka wai huna a ka paoo—e,
Aole i pili me Kawaihoa—la,
Ua huki Kalalea iluna—e,
Ka oi ia o na mauna—la,
O Kawelowai i Waiehu—e,
E oni ae ana me Keaolewa—la,
Ao e e hiki ua paa i ka ohu—e,
Ua hemolele ka la iluna—la,
Iluna hoi o Waialeale—e,
Haale mai ana Ainaike—la,
Ke ike aku ia Limaloa—e,
O ka lau o ka niu i Mana—la,
I ke one wale o Nohili—e,
Ke oni nei o Hiku i ka uka—la,
I ka alei ia e Haupu—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—la,
O Kalaehiku he inoa—e.
MIS. MARIA.
O Kaluaihaleola he inoa—la,
O Makaole no he makua—e,
Nani ka oiwi pali o ka wahine—la,
Kukilakila i Haupu—e,
Upu aku ana i ke aloha—la,
Neenee iki mai maanei—e,
Me kuu ipo lei i Waialoha—la,
Na lehua o Kaana—e,
Me ka miki ala a Kamoae—la,
I ka ai hoonuu ia Waikaloa—e,
Loa ka puuwai kapalili—la,
I ka pa ia e ka makani inuwai—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—la,
O Kalaehiku he inoa—e.
MRS. MAKAOLE.
O Kaluahaleola he inoa—la,
O Waialii no he makua—e,
E hoi ka lai Kalalea—la,
I ka noe anu o Alakai—e,
Ke alo huli i Hanalei—la,
Ka limu pehu o Mahamoku—e,
Oni ana o Naue i ke kai—la,
O ka uluhala i Haena—e,
E ake no au a ike—la,
I ke ahi lele o Kamaile—e,
O ka iki papala iho ia—la,
Kokolo ana i Makuaiki—e,
I ka Pali kui o Nualolo—la,
O Milolii ka eha a ka manao—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—la,
O Kalaehiku he inoa—e.
MRS. KAHOPEOLE.
O Kaluaihaleola he inoa—la,
O Kailianu no he makua—e,
Nani wale ka ua o Apuakea—la,
Ke hoi ae la i Mololani—e,
Halii mai la i ke pili—la,
Kaua naulu i ke kula—e,
Ke ulu ae nei ka manao—la,
Me kaanoi a kuu maka—e,
E ake no au e pili—la,
Me kuu lei mamo i Haili—e,
Ke leia mai la e na manu—la,
E ka Ou iki puni wai—e,
Uhia mai nei e ka noe—la,
Paa mai ka luna i Poliahu—e,
Aahu ka wahine i ke kapa—la,
Ouholowai Olaa—la,
Ua laa na kini olaila—e,
Ua paa i ka Molakiia—la,
Ua laki no paha oia la—e,
Ua ai, manu no Punipeki—la,
I ka hao mai a linohau—e,
Hoolahaia ka inoa i laha—e,
O Kalaehiku he inoa la.
MRS. P. KALANIKAPU.
Kaluaihaleola he inoa—la,
O Puakahinano no he makua—e,
E hoi kaua i Hilo—la,
I ka lai wale o Hanakahi—e,
Akahi kuu luhi i ka moe—la,
I ka lauapa mai i ke kino—e,
E ake no au e pili—la,
Me kuu pua Kamakahala—e,
E hoi na manu i Haili—la,
I ke kula lehua i Panaewa—e,
I ka ulu wehi i ka nahele—la,
I aloha no au ia Puna—e,
I ka la h iki ma Kumukahi—la,
Ke kau ae la i Haehae—e,
A ka luna i Kilauea—la,
Noho ke anaina a ka wahine—e,
E ake no au a ike—la,
I ka niu moe o Kalapana—e,
I ka wai hu o Kauwila—la,
Ilaila ka manao me oe—e,
Kuu pua kawelu i Nuuanu—la,
Ahihi lei o Lanihuli—e,
Mai huli aku oe ilaila—la,
I anei iho no kaua—e,
I ka uluhala i Kekele—la,
Hoolahaia ka inoa i laha—e,
O Kalaehiku he inoa—la.
S. W. KALAMA.
Kamakela, Honolulu, Dek. 24, 1861.
Maemae! Maemae!!
I Ka Hoku o ka Pakipika e:—Aloha oe:
E noho ana ma Halekui aloha, eia mai ka hua noni e pau ai ka nonole o ka manao, a e ike ai kakou i ka makapo ana o ka mea maemae, a haha hewa i ka mea i olelo ia he mea maemae ole ia no ka Nupepa, a palolo hewa ka waha i ka hai. A nona kela mau huaolelo maluna.
Penei ka hoakaka ana, O ka Nupepa i kapaia "Ka Nupepa Kuokoa" he nupepa no ia i olelo nui ia, i na huaolelo maluna, na ka poe puni maemae no i kaena, a ka poe lawe, a me ka poe i manaoio, he nupepa no ia e pomaikai ai ka lahui Hawaii. E! he oiaio no keia, i ka nana ana i na hana a pau o na mea kino iloko o ke ao nei, o ka maemae maoli o ka mea i hanaia, ke kumu no ia e komo ai ka iini o ka mea i ike, a aole no e nele kona kii, kona kuko, kona kuai, a me kona hana e like me ka mea i ike mua ia he maemae. Pela mau aku no ka mea maemae e kokolo ai, e nee ai. Ua ike no na manu ai mea maemae i ka akoakoa o na manu ai heana, aole hiki ia lakou ke hoohui, no ka mea, o ka mea a na manu ai heana e ai ana, a ua akaka ia i na manu ai mea maemae he mea ino; aole loa lakou e hele ma ka lulu o ka makani, o honi auanei ko lakou mau ihu i ka maemaea, lele loa lakou, me ka hai aku i na hoa, he mea maemae ole ma o. Pela no na mea a pau, e noho nei, a e hana nei, aole no hoi e hiki ia makou ke ai i ke kalo i ka wa maka, o maneo auanei, aole no hoi makou e ai i ka ai me ka ili pu.
Ma keia mea, ke waiho aku nei au i kuu manao mahalo no kuu nupepa "Kuokoa," ke makemake nei, a ke hooko nei no hoi au e like me ka maikai a me ka maemae o ua nupepa la, e hele lanakila nei, nolaila, ua hai aku au e lawe ia nupepa, no ka maemae iloko ona.
Eia ka ninau, heaha la ka mea i ino ai ka Nupepa "Ka Hoku o ka Pakipika?" Eia no ka hookomo ia ana o na mele a me na kanikau, na manaoino, a me ka maemae ole o ka poe nana i kukulu ia pepa. Aia hoi mahea na mele hewa? Aia ma ka pepa o ka la 7 o Sep. Malaila ko Punimaemae hoomaka ana i ke ino o na mele a me kahi manao, a o kona mea ia i olelo ai aole e hopu kona lima akau, a e haawi ae i kona lima hema i ua pepa la. Pela no hoi o Alexanedero wahi ana, he pepa ia no ka lealea a no ke Diabolo.
E Punimaemae! Ua ike anei oe ma ka Helu 4 o ka Nupepa Kuokoa i ka manao o ka mea nana e hoopuka ua nupepa la, ina ua ike oe, e hai mai oe ia ia, mai hookomo i na mele lealea a me na kanikau. O aha? O maemae ole hoi paha auanei ka nupepa maemae, ina aole e hooko ia keia, ke olelo nei au, maemae ole! maemae ole!! Kainoa hoi i hewa hoi ka Hoku o ka Pakipika i ke komo o na mele a me na kanikau, a he aha ka hoi ka mea o ka owili pu ana aku ia ope hookahi, ke pilau la hoi kela ia mea.
E kuu aku no ke Kuokoa ia mau mea, na ka ipu makani a Laamaomao, ka mea nana ka hana a miomio, a palamimo, palanehe ole, a panekaiole; mai launa aku ia mau mea, o hui auanei kaua ma ke anaina o na manu ai heana. E kikoo, e lalau, e apo no kaua i na manao e pili ana i ka maemae, no ka mea, ua hoakaka nui ia ke ano o na mele e Punimaemae, he mea lealea wale no.
Manao hope: E hai aku oe e Ka Hoku o ka Pakipika i ka Nupepa Kuokoa a kaua, e hoolei i na mele, a me na kanikau , e ku no i luna o ka maemae, a kau ka hina i ke poo, a mau i kookoo, a palalauki, a haumakaiole, alaila, ola ka nupepa i ka puaneane, oia iho
la. Me ka mahalo. S. K. KUAPUU.
Honolulu, Dek. 17, 1861.
Ahahookolokolo Kaapuni—Apana 2.
Dek., 1861.
Hon. G. M Robertson, Peresidena, a me F. W. Hutchison, Esq., ka Luna Kaapuni.
Eia na hihia:
Ke 'Lii vs. Akuu (Pake.)
No ka hakaka me kekahi mea make ma ka lima. Ua ae i kona hewa ; a ua hoololiia ma ka Pauku 9, Mokuna—. Hoopaiia $10.
Mr. Bond loio no ke Aupuni, a o Mr. Farwell no ka mea hoopiiia.
Ke'Lii vs. Kelemana.
He hoohiki wahahee; ua hookuuia no ka waiho ole mai o ka Loio Aupuni i ka palapala hoopii.
Mr. Bond no ke Aupuni, Mr. Kauwahi no ka mea hoopiiia.
Ke 'Lii vs. Kaoo.
Hoohiki wahahee ; ua hoopiiia no ka hoohiki wahahee imua o F. W. Hutchison, a ma ka hookolokolo ana, ua hookuuia e ka Jure.
Mr. Bond no ke Aupuni, Mr. Kauwahi no ka mea hoopiiia.
Ke 'Lii vs. Kapule—Aihue.
Ua hoopiiia mai ma ka olelo hooholo a ka Lunakanawai Kaapuni, no ka aihue ana i na hipa a Dr. McDougal o Makawao, ua hookolokoloia imua o ke Jure, a ua hookuuia.
Mr. Bond no ke Aupuni; Mr. Kauwahi no ka mea hoopiiia.
Ke 'Lii vs. Makekau ; kuni kolohe.
Ua hoopiiia mai ka olelo hooholo a ka Lunakanawai hoomalu o Lahaina no ke kuni kolohe i ka lio o Charles Cocket, a ua hookuuia e ke Jure.
Mr. Bond no ka Aupuni ; Mr. Kauwahi no ka mea hoopiiia.
Ke 'Lii. vs. Kaulia ; hakaka me ka hoeha me kekahi mea make e pili ana.
Ua hookolokoloia no ka pepehi ana me ka pahi ia Kaihaa ma Wailua, Koolau, Maui, a i ka hookolokolo ana, ua hoohewa ke Jure ia ia. Ua hoopai ia ekolu malama me ka uku i $25.00.
Mr. Bond no ke Aupuni, Mr. Kauwahi no ka mea hoopiiia.
Ke "Lii vs. Nu ; wawahi hale me ka aihue.
Ua hoopiiia no ka wawahi hale a me ka aihue i ka waiwai o Alai, (Pake) ma Makawao ; no Nu no ka hale, a ua hoolimalima nae oia ia Alai (Pake); a hele o Alai i Lahaina, ua ki no ia i ka hale a paa, a na Nu i wawahi a lawe i kekahi mau waiwai. Ua hookolokolo a ua hoahewaia e ka Jure; ua hoopaiia eono malama ma ka hana oolea.
Mr. Bond no ke Aupuni ; Mr. Kahulanui no Nu.
Ke 'Lii vs. Wm. Crowningburg and Geo.
McNamara.
No ka oki ana i ka pepeiao o ka hipa, a me ke kuni kolohe ana.
Ua hoopiiia laua imua o ka Lunakanawai
Apana o Makawao. Elua kumu hoopii, o kekahi, malalo o ka Pauku 247 o na Kanawai Kiwili a o kekahi hoi malalo no o ka Mokuna 26 o na Kanawai Karaima, a ua hopaiia laua pakahi e ua Lunakanawai la, a ua hoohalahala laua a hoopii.
Ma ka hookolokolo ana, ua nonoi ke kokua o na mea hoopiiia e hoolilo i mea ole kela kumu i hoopiiia malalo o ka Pauku 247 o na Kanawai Kiwila, a ua aeia e ka Aha.
Ua hookolokolo laua no ko kuni kolohe imua o ke Jure, a ma ka hookolokolo ana, ua hooholo ke Jure aole laua i hewa, a ua hookuuia.
Mr. Bond no ke Aupuni, Mr. Kauwahi a Farwell no na mea i hoopiiia.
Ke 'Lii vs. Mahukona, hoohiki wahahee.
Ua hookolokoloia keia hihia a hookahi la okoa i lilo, a i ka puka ana mai o ka olelo hooholo a ke Jure, ua hookuuia ka mea i hoopiiia.
Mr. Bond no ke Aupuni, Mr. Kauwahi no ka mea hoopiiia.
Ke 'Lii vs. Kaholo, Kelii, Palau, a me Kaenakaala.
Ua like ko lakon hewa me ko Mahukona, a no ia hihia hookahi no, nolaila, ma ka nonoi a ka loio Aupuni e hoopau i ka hoopii no lakou ; aole paha he hoohewa ke Jure.
Mr. Bond no ke Aupuni, Mr. Kauwahi no ka poe hoopiiia
Ke 'Lii vs. Hae, hoohiki wahahee.
Ua hoopiiia oia no ka hoike wahahee iloko o ka hihia o Makakau i hoikeia maluna, aka, no ka manao o ka Aha a me ka Loio Aupuni, aole paha e hoohewaia ; nolaila, ua hookuuia.
Mr. Bond no ke Aupuni, Mr. Kauwahi no ka mea hoopiiia.
Oia ka pau o na hihia imua o ke Jure, a he mau hihia e ae no e pili ana i ke oki mare, a me ka hooponopono waiwai hooilina.
Nui no na hihia i keia kau hookolokolo a ua loihi ka hana ana, mai ka la 11 a i ka la 17, alaila, pau ka Aha Kaapuni, a hoopaneeia.
Ka Hoku o ka Pakipika,—Aloha oe:
Aohe a'u mea nui e ae e hai aku ai ia oe, o ke aloha wale no. No ka mea o ka la, a a me ka po, ke pau nei ia, aka, o ka hoino i waena o ka poe naau aloha ole i kou kino, ke hoopuka mai nei no ia me ka hilahila ole. Penei ke ano: I ke ahiahi o ka la 21 Dekemaba nei; kipa mai ana kekahi Popoki hoopilimeaai ma ko makou hale, o J. W. M. kona inoa, he popoki maoli no no Hawaii nei no; aole no ka aina e mai. I kona kipa ana mai, e nana ana wau i ka olelo akamai a ka moopuna, a Hawaii o Keawe, a me Kualua, a Kauai o Manokalanipo, (oia hoi Ka Hoku o ka Pakipika.) Ninau kela ia'u, "he Kuokoa ia pepa?" hoole aku wau aole, o ka kakou Nupepa no hoi paha? "Ae, e make ana ua Nupepa, no ka mea, aohe kumu, aohe lau, he keiki makua ole, no ka mea he makua Hawaii, aole like me ke Kuokoa." Alaila hai aku au, aohe o ua manaoio pela e make ana, no ka mea, o ka ike keia i ao ia ia kakou iloko o na la i pau aku la, a ke kukulu nei kakou i keia mea i pono ko kakou lahui, a ke kue nei oukou. Aloha ino oe, i ka ino paapu. Oia ka mea hai aku me ke aloha no. J. H. KAPAIKI.
Kaumakapili, Dekemaba 23, 1861.
No ka Mahi ko.
O ke ko kekahi laau waiwai ma Hawaii nei i keia manawa. O ke ko nae, he laau mau no ia no Hawaii nei, mai ka wa kahiko mai; a he iwakaluakumamaha ano ko, me ko lakou mau inoa pakahi; a o ka waiwai o ke ko i kela wa i manao ia, he mea lapaau, a he mea hooluu kapa, he rama, a he mea ai.
Aka, i keia wa, i ka wa i mahuahaua ai ka naauao, a me ka waiwai, a ua akoakoa pu mai ka poe kalepa, ka poe mahiai, a me na mea o kela ano, keia ano hana, mai na aina e mai, ua hapai puia ka nani, ka naauao o keia Lahui, ame ka waiwai o keia Aupuni. A ua nui na kumu waiwai mai na aina e mai, a no keia Aupuni hoi kekahi i keia wa. Aka, no kela hua olelo pokole maluna ke kumu o ko'u maoao.
NO KA MAHI KO.—Ua ike au i keia hana ma Hilo nei i keia manawa, iwaena o na pake, a me na haole; he hana nui, a e like me ka nui o ka hana, pela ka waiwai i puka mai, a e puka mai ana hoi iwaena o ka poe e hana nei i keia hana, o ka mahi ko. E like me ka olelo ma ka Palapala Hemolele, "O ka mea lulu nui, e hoiliili nui no ia." Aka, elua kumu e hiki ai ke hapai i keia hana. 1. O ka naauao. 2. O ke dala. O keia mau mea elua ke hui pu, na kumu e hiki ai ke hapai i keia hana dala nui. Ua maopopo ma keia mau kumu, i na he akamai ko kekahi i ka mahi, kanu, a me ka wili, aole hoi he dala, pehea e hiki ai ke hapai i keia hana? Aole. A pela no, ina he nui ke dala a kekahi, aole nae he akamai, aole no e hiki ke hapai i keia hana.
He eha wahi mahi ko ma Hilo nei; ma Amauulu i Puueo, ma Paukaa, ma Kaiwiki, a ma Kaupakuea; aka, ma Kaiwiki kahi mahi ko hou, no na haole, mai Kauai mai. A he mau lua dala keia no Hilo nei, a no ka poe hele mai mai kahi e mai kekahi, i makemake e hoolimalima ma ka olaolao, puepue, a me ka holehole i ke ko; a ua loaa ia poe na dala maikai, ma ke dala maoli, a ma ka waiwai kekahi hapa. Nolaila, o keia hana o ka mahi ko, he hana hoowaiwai pu i ka poe nona ka mahi ko, a me ka poe lawe hana pu.
Ke hapai nei kekahi mau kanaka i keia hana, o ka mahi ko ma Hilo nei i keia manawa, me ka hoomaopopo, aole e lilo ana keia hana i mea ole. E like me ka olelo hemolele. "I ka wa pono, e ohi auanei oukou, ke hoonawalewali ole oukou." Oia hoi o S. Kipi, a Paulo, na mea e hapai nei i keia hana, o ka mahi ko. J. A. KAELEMAKULE.
Hilo, Dek. 19, 1861.
Ke wili nei ko ke o Lahaina, he wahi wili na H. Turton laua me James Crumble. Ua maikai ka malakeke a me ke ko paa, he wahi wili uuku nu kahiko no, kupono no na wahi ko e ulu nei i keia manawa.
Ke ala mai nei ka mahiai ko ma Lahaina, a aneane emi ke kanu ana o na mea e ae; a o ka hiki mai hoi koe o ka wili mahu nui.
O ka mahi ko wale no ka mea oi loa aku o ka pono ma Lahaina he aina momona loa ia, ulu pono ke ko, a hookahi makahiki, o ke oo no ia, a pela mau, ina e malamaia ke ko o Lahaina, e ulu mau no a eha makahiki paha.
O ka waina no kekahi mea ulu ma Lahaina, a me na mea e ae, no ka mea, oia ke kihapai o keia mau mokupuni.
Hanohano no o Lahaina, wehiwehi ke ike aku, a e oki pau auauei ke ku ae ka wili ko nui olaila. E pono ke hooikaika ko laila poe, no ka mea, ke pau aku nei ke ku nui ana o na moku okohola, a nele auanei ke noho nanea wale.
Hala iho nei i nehinei ka la 25 o Dekemaba, oia ka la i malamaia, a i hoomanaoia e na hanauna mai ka manawa kahiko mai, ma ka hooia like ana, oia ka la i hanau ai ko kakou Mesia, ko kakou Haku a me ko kakou Ola. A ke hooiaio mau nei na aoao hoomana a pau, ua hanau io ia no o Iesu Kristo i ka honua nei, a oia ka ia i oleloia maluna , oia ka la o kona hanau ana mai loko mai o Maria ma Betelehema.
E nana kakou ma o a ma o, oia ka la 25! Aia no la he Iesu io no! Aia la ua hiki io mai no i keia honua! Aia la, ke hooiaio ia mai la ua noho a ua make ma ke kea!
E kanalua hou auanei kekahi a hoole ae, "aohe oiaio o kona hiki ana mai." E kapa auanei kakou i na aoao e hooiaio nei he wahahee? Aka, ke hooiaio pu mai la no me na hoa lealea o kakou, ua lana ka manao, ua hauoli, ua olioli hoi ma ka olelo ma na waha o lakou a pau, he La hanau no Iesu ua la la.
OLELO HOOLAHA.
OIHANA WAI, HONOLULU.
KE KAUOHAIA aku nei na mea a pau i lawe i ka wai Aupuni, o ka la mua o Ianuari 1862, ka manawa e uku ai no ka hapalua makahiki e hiki mai ana. A ina e hookaa ole ia mamua o ka la 10 o ua mahina ia, e hoopaaia ka wai me ka olelo hou ole aku.
E pono no ke lawe mai na mea a pau i na palapala hookaa o keia hapalua makahiki i hala ae nei.
Ma ke kauoha,
H. PRENDERGAST.
Luna Wai.
Hale Oihana, me ke Keena o Alanui Nuuanu.
14-3t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI na mea a pau, na haole, a me na Pake, a me ka poe waiwai a pau. Ua haalele kumu ole mai ka'u wahine mare ia'u o Kamaka kona inoa, no na makahiki elua a me ka hapa. Nolaila, mai hoaie oukou ia ia, ina oukou e hoaie ia ia, aole au e hookaa ia aie, a maluna o oukou ko oukou poho.
J. W. KAHANA.
Keauhou, Kona A. H. Dek. 17, 1861. 14-2t*
HOOPONOPONO WAIWAI.
NO KA MEA, ua noi ia mai au, kekahi o na Lunakanawai Kaapuni o ka Apana 3, e Kekini w, no ka hookohu i Luna hooponopono i ka waiwai o NAPIO k, a me KEAUPUNI w, i make aku nei ma Kahaluu, Kona Akau, Hawaii, me ke kauoha ole; Nolaila, ke hoike ia nei i na mea a pau, ke pili o ka poakahi, oia ka la 21 o Ianuari, 1862, i ka hora 9 o kakahiaka, oia ka la a me ka hora i oleloia e hoolohe ai no ka pololei o keia noi ana mai, a me na mea hoole i hoikeia, aia ma ko'u keena ma Holualoa Kona Akau, Hawaii.
H. S. SHELDON.
Dekemaba, 16, 1861. 14-3t
OLELO HOOLAHA.
EIA i ka pa Aupuni i Pauoa nei kekahi mau holoholona hele hewa i hookomoia mai ke ano me ka hao malalo nei.
Lio kane kuapuka, aole ikeia ka hao
Lio kane lokia, hao ano e, ua ike ia no.
Lio kane ulaula, NI he kaha ma wane akau ano e kahi hao.
Lio wahine ahinahina hao i, a kekee iho maluna.
Lio wahine ulaula keiki, ka hao elua kaha kekee i huipuia.
Bipi wahine momole, kiwi palupalu, hulu piipii, elua hao ma kahi aoao, ano e, no L. Kamehameha kahi hao.
Bipi ulaula hao hapala.
Bipi ulaula hao eha manamana ano e.
Bipi ulaula kua keokeo, ka hao WL akau, me ke eleele.
E kii koke mai ka poe nona keia mau holoholona, oi pokole na la, me ke dala pu mai no, i hookuu ia aku. NAPUNAKO, Luna pa Aupuni.
Pauoa, Dekemaba 25, 1861. 14-1t*
Kuai! Kuai! Kuai!
ANOANO RAIKI.
12 lb $1,00.
Ma Niolopa Nuuana kahi e loaa'i.
14-3t HOLSTEIN.
Olelo Hoolaha.
E IKE auanei na kanaka a pau ma keia palapala. O makou ka poe nona na inoa malalo, kekahi hoi o ka poe hui e hana ana i ahaaina, ke hoike aku nei makou ma ka inoa o ka poe lehulehu, e hanaia ana he ahaaina Luau maloko o ka pa o Baraunu (Brown,) ma Maine Hotele kokoke i ka Puukolo, ke hiki aku i ka la 11 o Ianuari 1862, he poano ia la, ke hai aku nei makou, ua makaukau ka poe nana keia ahaaina i na mea ai, o kela ano keia ano, he bipi momona, he mau puaa momona i kaluaia, a hooluaia hoi, o na manu ono a momona o kela ano keia ano, o na ia o kela ano keia ano, e ono ai ka puu a a pahee ma ke kileo, o na uala momona, kulolo, maia, mea ono, o na luau palupalu o na kuahiwi, a me na maluawai, o na kalo ono, a me na poi uouo i hoonoonooia o kela ano keia ano poi, a me kekahi mea ano mea ai o na haole, a malaila na mele olioli lea, me na mele hoohaihai hoohie, a me na mea e hakoi ai ka puuwai i ka nana aku, a ua kahikoia ka poe nana keia ahaaina i na lole keokeo ko na wahine, a elua lei zizania ma ka ai, a me elua lei ilima ma ke poo, ko na wahine e lai ana, a he palule keokeo a wawae ahinahina, a he leihala ma ka ai ko na kane e hakoi ana. Ina makemake kekahi e hele e paina luau; e lawe mai i ekolu hapawalu dala, alaila, e ai oe i na mea ono i oleloia ae la, a e loaa hoi ia oe kou haawina o na mea ai i oleloia i kou hoi ana ma kou wahi ke hele mai me ka makaukau. Ma ka inoa o ka poe Hui.
Kumoku, Keoki, Kaalalo, Makaahoa, Kaipo, Hoolapa, WM Paahao, Kapa, Pila, Waiwaiole, Kuhia, Kaaukai, Hoolulu, Keoni 1, Keoni 2.
Kapuukolo, Honolulu, Dek. 24, 1851. 14-3t*
OLELO HOOLAHA.
E KUAI Kudala ia ana na Lio a me na Piula, ma ka pa Aupuni o Waiawa Ewa, ke hiki aku i ka la 28 o Dekemaba a me ka la 3 o Ianuari, 1862. E hele nui mai ka poe makemake e koho Lio ia la, me ka makaukau i ke dala, ke ano me na hao malalo nei, o na Lio, a me na Piula e kudala ia ana i ka 28 o Dekemaba.
Lio kane Lokia, hao eia Akau IB Hema HKD.
Lio wahine eleele maikai loa KUP.
Lio wahine ulaula me ke keiki ka hao ano e.
Piula kane puakea mumuku ka pepeiao akau, aole maopopo o ka hao.
Lio wahine puakea me ke keiki, hao ano e.
Lio wahine apowai me ke keiki, aole maopopo ka hao.
Ke ano a me na hao o na Lio e kuai kudala ia ana i ka la 3 o Ianuari M. H. 1862.
Lio kane ulaula kuapuka ka hao hao ano e.
Lio kane eleele, ka hao akua HN aole maopopo ka hao ma ka hema.
Lio kane ulaula, kuapuka ka hao ano e.
Lio kane eleele maikai, hao hema IK.
Lio kane ulaula, hao ma ka hema NS.
Lio kane ulaula, ka hao he hao ano e.
Lio wahine ulaula wiwi me ke keiki kane puakea, ka hao Akau TI.
Lio wahine eleele kuapuka hao Akau ano e.
Lio wahine eleele aole maopopo o ka hao.
Lio wahine puakea wiwi kuapuka hao ano e.
Lio wahine eleele, ka hao T he ano e kekahi hua.
Lio wahine Lokia, ka hao T he ano e kekahi hua.
Lio wahine ulaula, ua like pn me ka W ke ano.
Lio wahine hulupala ka hao hao ano e.
He mau Lio komo hewa e ae no kekahi e paa nei. Ua pai no au ma ka palapala kakaulima, ma na wahi akea ekolu, iloko o ka Apana o Ewa.
D. KAAI, Luna pa Aupuni.
Waiawa, Ewa, 21 Dekemaba 1861. 14-1*
OLELO HOOLAHA.
AUHEA oukou e na kanaka a pau loa, a me na haole, a me na Pake, ke papa aku nei au ia oukou, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia Makaaa, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia i ko maua wahi moe, a ua hele aku mamuli o kona manao, a lilo i ka malu o ka ulu o Lele. Aole no au e hookaa aku i kona mau aie a pau. Me ke Aloha. J. D. ANAKANAKA.
Kaumakapili, H. Dek. 19, 1861. 13-4t
OLELO HOOLAHA.
KE HAI koke aku nei au ma ke akea, ua loaa iho nei kahi pahu i aihueia, he pahu koa. Eia na waiwai i koe iho i ka mea aihue, 3 dala ulaula, hookahi palapala hoohiki kepa Hawaii no Theodore Jaggers, he mau palapala hookuu kino kekahi, iloko no ka makahiki 1860, 2 palapala kuu kino no Jno Scott kekahi a no Jaggers kekahi, a no Tho Jaggess, no Keoni kekahi, o Keau ka Lunaauhau o kekekahi mau palapala a o Daniela ko kekahi, a me na mea liilii e ae no, eia no maloko o ka pahu. E hele koke mai ka mea nona keia waiwai a loaa ma Kaakopua a me Kahehuna ma kahi o
E. P. KAMAIPELEKANE.
Honolulu, Dekemaba 25, Dek. 1861. 14-2t*
S. D. Keolanui.
UA MAKAUKAU wau e kokua i ke kakau ana no na palapala a pau loa, ke lawe ia mai imua o'u ma ko'u keena kakau ma Niuhelewai Kapalama, oia na mele, na Kanikau, Olelo Hoolaha, olelo i kela a i keia, ia'u no ka pepa, inika, nolaila, e wiki oukou, he wahi uku haahaa loa no ke kauwa hana pololei.
E KUAIIA ANA!
E KUAI IA ANA HE hale noho e waiho la ma kahi e noho ia nei e Thomas Brown, (Palaunu Kakauolelo.) ma Alanui Nuuanu. Oluolu loa ke kuai ana; a e hoonee ia no ma kahi e iloko o ka pule hookahi mahope o ke kuai ana, a maluna o ka mea kuai na lilo o ka hoonee ana.
E ninau i ka Luna kakau kope o ke Aupuni, ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu.
12-4t
MEA HOU!
MA KA HALE KUAI
O KEOKI OLELO E.
AIA ma ke kihi huina alanui mauka iho o ka Hale uinihepa, hale kamaa, malaila ka lole Nu Hou i keia wa, na ano no a pau, ka mea makemake ia, me ka hooemi ana i ke kumukuai.
8-3m.
O KEAHA AKU KOE!
EIA AUANEI O NU IOKA I HONOLULU NEI.
MA KE ANO PAI KII.
HOOKAHI WALE NO DALA KA UKU! No na KII MAIKAI LOA, i like me na kii i paiia ma Honolulu nei mamua aku nei, me ka uku $2.50, $2.00.
He Wa ilihune Keia! E makemake ana e hoolilo i na mea a pau o ka oihana pai kii e waiho nei ma kona lima i kaawale kahi no na mea maikai wale e hiki mai ana. Nolaila, ua manao ae o
KINI
e hana e like me kana hana mau (ma Nu Ioka) o ke pai kii me ka EMI LOA o ka uku. A nolaila, ke kahea aku nei i ka lehulehu a pau e hele mai e pai i ko lakou mau kii, oiai me lakou ka loaa make pono ana.
E hele mai oukou e nana i na kii i hoikeia ma ko'u Keena Hana. He makehewa ia oukou ke olelo ae, aole e loaa ia oukou na kii, no ka mea, ua emi loa ka uku, oiai e loaa ana ia lakou na kii i like ka maikai me na kii i papakolu ka uku mamua o keia mau la.
HOOKAHI WALE NO DALA KA UKU!
No ke kii maikai i hanaia iloko o na pahu mikioi, i pakeu ka maikai mamua o na mea e ae oia ano i hanaia ma Honolulu. Ma ka Hale Pai o KINI.
Maluna ae o ka Hale Paipalapala o H. M. Wini.
13-tf
ANOANO RAIKI!
ANOANO MAIKAI LOA!
O NA mea a pau e makemake ana e kanu i ka raiki, e kii mai lakou i ka anoano raiki ma ko'u wahi ma Puiwa, i Nuuanu, a i ole ia ma ka Hale kuai Buke o H. M. Wini, ma Honolulu. He 10 keneta ko ka pauna hookahi ke kumukuai o ua anoano la. G. R. ROSS (ROKE.)
Puiwa, Nuuanu, Dek. 3, 1861. 11-4t
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau loa ua kohoia mai au i Luna Hooponopono i ka waiwai o L. Wailua k, o Waipio Hamakua Hawaii i make aku nei. Nolaila ke kahea aku nei au i ka poe a pau i aie mai ia L. Wailua, a me ka poe a L. Wailua i aie aku ai, e hele koke mai lakou imua o'u ma Wainihi, Waipio, Hamakua, Hawaii, maloko o na la 30 mai keia la aku, a e hoike mai i ka oiaio a me ka oiaio ole o na mea i noi ia mai. A i ole oukou e hoolohe i keia, a hala keia mau la i haiia, alaila, e hana no au i na mea i maopopo ia'u, e like me ka pono. Owau no, G. W. D. HALEMANU.
Novemaba 28, 1861. 12-3t
OLELO HOOLAHA.
EIA i ka pa Aupuni i Pauoa nei kekahi mau holoholona hele hew i hookomoia mai, hookahi nae Lio kane e kudala ia ana i ka la 23, oia ka poakahi ae o keia pule, i ka hora 1, ke ano a me ka hao malalo nei.
Lio kane ulaula, hauliuli kua puka, hao ano e.
Lio kane keokeo, aole ike ia ka hao.
Lio kane ahinahina hauliuli, ka hao IP akau.
Lio kane puakea, wiwi, ka hao eia 3 a noe kekahi mau hao.
Lio kane lokia, ka hao eia OH akau.
Lio wahine ulaula, ka hao pakaawili.
Lio wahine ahinahina wiwi, ka hao SN hema.
Lio wahine lokia, he hao no aole maopopo.
Bibi kane keokeo, kauo kaa, me na poho eleele, ka hao eia III ekolu i, me na kiko ekolu he huina ha kahi hao, me ka hua e iloko. Ua hewa ka hoolaha ana i kela pooha no ka bipi, eia ka pololei loa ma keia hoolaha ana. Eia kekahi, o ka lio wahine ulaula i kau ia mai i ka hao huina ha, no ka bipi ia hao, ano e, ko ka lio, oia ka pololei.
E kii mai oukou i keia mau lio me ke dala mai, eia no hoi na lio mua i hoolahaia aole i kii ia mai.
NAPUNAKO, Luna pa Aupuni.
Pauoa, Dekemaba 19, 1861 13-2t*
MAKAI! MAKAI!
INA MAKEMAKE kekahi kanaka maoli, a me kekahi haole, a me na Pake waiwai a pau ma Honolulu nei, ina ua aie na kanaka ia oukou a me na wahine, o kela mea keia mea, i ko oukou waiwai, a dala maoli paha no ka aie kaaole, aie kolohe, aie loihi loa, aole loaa mai i ka mea nana ka aie e kii no ia'u ma Kapuukolo, ma ko'u hale noho, ma ka pa o Naeula. Ua makaukau au e kii i na aie, me ke koi i na aie kaa ole, a loaa mai ke dala e hana no me ka pololei me ka maemae maoli a me ka malama pono i ka loaa, a hoihoi pono aku i ka mea nana ka aie. E ninau no i ka Makai no ka uku oluolu, no ka hookauwa ana, a me ka luhi o ka hana ana. Owau no me ka mahalo.
M. KANALUA.
Kapuukolo, Dekemaba 2, 1861. 11-3m
OLELO HOOLAHA.
MAMULI o ke kauoha a ka Akukana kenela (J. O. Dominis,) Keoni Kamaki, o na kanaka a pau i haawi ia aku i na pu, a me na elau, i na pahikaua, a me na ihe, a me na puu o luna iho o na ihe, a me na kahei o na pu, a me na pahi, i haawi ia hoi ia lakou iloko o na makahiki i hala aku nei.
Ke kauoha ia aku nei lakou, e hoihoi mai i na mea a na Lii i haawi aku ia lakou, o na ano i hai ia maluna, maloko o ka Hale o ka oihana koa, ma Haile alii, ma ka puka mauka e komo ai, e hoihoi maoukou i na mea i olelo ia maluna, iloko o ka la mua o Ianuari o ka makahiki 1862.
Ma ke kauoha a ka Akukana Kenela.
W. KA.
Kekahi o na Luna Koa o ka Moi.
Hale, Oihana, Koa, Novemaba 25, 1861. 10-5t
OLELO HOOLAHA.
E KUAI kudala ia ana na Lio ma ka pa Aupuni ma Kaelepulu nei, ke hiki aku i ka poakahi oia ka la 30 o keia malama.
Lio kane eleele, hao ano e.
Lio wahike puakea, hao ano e.
E hele mai oukou ia la me ke kala i loaa na Lio maikai no oukou. POOMANU, Luna pa A.
Kaelepulu, Dekemaba 23, 1861. 14-1*
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na mea a pau ua hoolaha aku o S. B. Loa ma ke akea e hookohu ana ia'u i hooilina no kona aina ponoi ma Waiahole, Koolaupoko ma ka oiaio loa, a ua waiho mai oia ia'u i ke Sila nui a me ka palapala hooko i hanaia ma ka Ahahookolokolo ma Honolulu ma ka la 25 o Okatoba 1861, nolaila, ke kahea aku nei au ia oukou e ka poe makemake mai e hoolimalima i keia aina e hele mai oukou ma ko'u hale hana ma Kaopuaua e loaa no au ia oukou malaila i na la a pau. Me ke Aloha ke hoi nei no ko Kaopuaua keiki e kuni i ke kukui mahu. J. I. W. KAOLIKO.
Kauluwela, Honolulu, Dek. 4, 1861. 11-6t
OLELO HOOLAHA.
E IKE auanei na kanaka a pau loa, na haole, na pake, kela mea keia mea, ke papa aku nei au ia oukou, mai hoaie mai oukou i ka'u wahine mare ia Ewalina, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u a i ko maua wahi moe, ua hele aku oia mamuli o kona makemake, a ke lohe nei au, ua lawe oia i ka palapala hookamakama, oia hoi ka Laikini, ina o ka poe e hoaie ia ia, maluna no ona ko oukou poho, aole au e hookaa aku ana i kona mau aie lole pake, a mea e ae.
Na KOKOOKALANI.
Wailupe, Dek. 20, 1861. 14-2t*