Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 12, 12 December 1861 — HE MOOOLELO NO KAILIOKALAUOKEKOA. [ARTICLE]

HE MOOOLELO NO KAILIOKALAUOKEKOA.

[ E kapa ia keia mooolelo o' Kailiokalauokekoa, i ōleioia maialo, o ka Helu 1 6 ia Helu i hoopiik&ia ē Hinau, a o ua ftiau Hela la, ē kapaia .0 na Helu hope; aka, ma ke k<iena 0 keia inooolēlo mahope iho o ka Hinin hoopati ana, ē oleloia, oia ka Helu 6 maka'n niana; i o k» Helu 6 ina kai Hinau m*nā, aia a pau ka hooponoponp ana 0 ka mookuauhiu o ka iuēa i olēloia o Wailiia&uiahoano, a i&ē mēa i komo ole iloko o na Melu i kaio mua ia ma keli mau pepa a inē na kunu hoohalahala e &ē t alaila, e hoopukaia aku ke kōeiiA taa kli Helu 13.] tTa ōlēloia iloko o keiii mooōlelo, iia alii nui ka makuakane o Kailiokaiauokekoa io Kauai, « o na kupuna o ka mea nona kda wKK>lēf6, noloko niai o ka aina i kapaia o « Kealohilani, aka, ma ka Helti mtm 6 keia mooolelo i hoopukaia e Hinau, ua olekāa makila, o Kealii6kauai ka makuakane o t£*r iliokalauokekoa, o Wailuanuiahoano ka oairahine. Ma keia mooolelo hoi, o Poloula ia makuakane no loko mai o Kealohilani, o ka makuwahiue hoi, o tlakoilani t no Kauai ia, makai o Mana i Kauai, kona waiii i hasau ai, malaila no oia i noho ai a h&i i ko laaa ho«o ana me Poloula. ' Mamua o ko laea hoao ana; { liolo ttm o Poionla maluaa okona *aa LeHh} a pae iia ke Kabs 0 Mana, mailoko mai Uaē b ki aina i oleloia aaalui», o Kealohilaiu. laia &ēi ē naiia aaa i ka auapa o k* wailiuiā, Hte

'•ko la keia i ke aks o HakallAoi k* Hlo ko i« nei wwk* f ka natiā ita!o;: s pela &'9 hoi o HakoilAoi, aa ike akn ia i* | jPolotila maioko o ka wailhili ma ke aka: * im ?i!o na maka o iaaa i ka naaa ilalo,: ma na aka i hoike ia e ka Ihila. Aia o Polouki e nana ana na maka iialo, me ks hele ; Ho inina a hiki i ko !ada halawii ana zqe I Hakoi)a>jī. i ko latfa iauna pn ana, akahi no :« ike kino iaua. a lanna kamaOio, ia mana* hoao koke laoa e like me ke ano mau. la laua nei i hooo li, ua haoao aku o Hakoilani, eha keikikaiie me kekahi kane e akn. Aka, mamaa o ko lāoa lioao ana y na hai maa aku ke kahuna o Luanuu ia Hakoilani penei. O keia mau keiki kane au eha, he man keiki waiwai ole, ina e hanau fcou ae i kcf kf iki, a he keiki kane, alaila, oia ko keiki e ku ai i ka moko f mai kukola o Tahiti a keia aioa, aka hoi, i hanaa he kaikamahine, Jbe kiki waiwai no, e kn an& no i ka moku. Oia ks wanana a ke kahuna mamua aku o ko la* ua hoao ana, me Poloula me Hakoilani. Ia )aua nei i hoao ai, lilo ka noho aHi ia Poloula, a puni o j£āuai, a me Niihau, a ua maikai ia mea imHa o na makaain&na, ā tae na kaukaualii a pau. Ia noho ajitf a iaua nei, hāpai o Hakōilani, ā hanau mai he kaikamahine, kapa iho la o Hakoilani, : ka inoa O ua kaikfimahift* nei o Kiiliokalauokekoa mamuli o ka inoa o kona kupuuawahine. Eluo anahulu mahope iho o kahanau ana, hele mai la ke k&huna o Lnaniiu, a niii» iho la i ke kaikamahine, a olelo £&tt la i na makua. Eia ka ouli o nei kaikamahine, tiē kaikainahin® hanohano, aole nae oia e moe āna i kekahi o nalii o keiā aina, he kane akua ka ia nei kane, ma keia hope aku, he mann ko ia nei hoa poho, aole olua e ikē ana i ka>> na Wahi e hele ai, a loaa kana kane, i ka manaWa nae e l<saa ai ka ia nei kane, e mainoino ana nae laua, me . ka inaKe p kekahi'o laua; eia hou, o ka wft e loaa ai /ke kane ā keia kaikamahine, pfā kōna manuwa e pipUi loa aku ai i ke kane, Jfhe ka fi6olohe ole mai i ka oloa olelo, a me ka īiiake o kekahi o laua. Nolaila, ke olēlo aku nei au ia oluā, e malama pono loā olua i keia a hiki j ka olua manawa k&pono e manao ai e mare ; Oia ka wanāii* alua a u& kāhu-^ 6 *y-',?-•->" -m. No keia mau oleto a ke kahuna i haiia maluna, nolaila, malama nui loa ia o Kailiokalāuokekoa me ka ike.ole o nā mākaainana ia ia, a me lia kaikamahine nēi i na mea a pau, ma ke alo £Hi wale iho no oia e ikeia ai. Pela oia i malamāia ai a nui tfa kaikamahine nei, ua ane hiki pāha i ka palenā ona makūa i oleloiā ma ke kanāwai e pili ana 1 kā . makua mē ke keiki. I kekahi po oko iā nei mau la hookanakamakua, loaa ia Kaih'okalauokokoa ka m'oeuhane, no kona halāwāi āha me kekahi kejki 'opiopio maikai, i oi āku māmuā o iia k6iki kāne oke alo ālii.' .Pela māmua aku, a hiki i ka umikumainalua o ko ia nei hālawai ana, mā ka moeuhane, nolaila, mamule ka manao oke kaikamahiine, no ua keiki" nei, a kaumaha ka naau; me kā liiuluu, ame ke ake nui e ike kino i iā keiki nei aia nei e moeuhane nei. I ka po hope loa p ko lāiiā hāliwai ana ma ka moeuhāne, i kā wani&o, hoala aku la oia 1 ke kahu Wāhine, a alaiwāi la ke kahu, hai aku la o Kailiokalauokekoa i kona kahu i ke kumu o konā hoalā ana. ' I hoala aku nei au ia o6 f ng kā mea, ua hi« ki ftiai hōu mai nei no ua kane uhahe akolu foaa ana ia'u, mā ka moeūhane iloko o keia po, aole au i moe iki y i ka hiaa jrāle iho ne» ne «!, « hosfa wal£ sku la no ao i& pe, nolaila, pēhea la wau e ike āi i ke kino maoli oka meā au e moe uhane nei. Afliia olelo aku lā ke kahu wahine pehēi. £ olelo aku oe i na makua ou e hookuū ia de, e hele 5 ke kāapuni ms Kauai nei ā puni, maliā o loaa ia oe ka mea aa e moeuhane nei, ms i ae oie mai ou mau makua i ka hoo* kiia 16 oo« wale no, alaila e oleib **jkn oe, ēheie jro me nā makua malia oae mallāua. |C7» Ikā *a kahikō, he «iaa mauni o Paliuli ma ka Mokupuoi o Hav*ii, a e koe •&* oī£t kshsks #«I* ao oiiiiilā, iko Itos iko ios ms kii o llilo i keia ttso li'kei n6i; i hiki laua ms k«hi kokdke iki ik<i t oloi iko lat3s, a ttsoa i ka msikai o kihi kioiīiW 6 Panahoa, i lN»oksai lioa i ks oaiakai o ii Luakiai o Haili, olilo aka ls kekihi o lsos i kikahi mm km. oiiia *l|«, u &a»kaika hale, * om! k«ki oioi 6«s Uio l*f i* iki ako la ao iiii os? psb« mai la kalioa, i«.*' Ni6s« ko« āka ka aai, "ke ike aka li Oo hmēi ot i kaki oalo •<« • kolo ao 1« ilaiia « os wahi oini I«?" «iiis pooo »ko k k« kok«olu« eao ke ks««fas lii ao k« ka|MioslHi bi o ioi«]s ike sas is i«lo ōs kahi hiM lai, «lioM i«its £«ba, » haupa keis &e ks m««so e r iiC9« koopaoipaoi tesi «o« ksis, s ps«« «ku 1« ko l»o«if* aot« o'«i ik* aka, aka/ke lolte «si so I ks aakēko o kooa om«i ,"M*ksā*s s «tkos « s«« Aa «i ( pclsso ookoii ē.āmi* M si*? • •