Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 12, 12 Kekemapa 1861 — No ke kuhihewa iwaena io kekahi poe o kakou e noke nei, a me a'u no hoi kekahi, Helu 2. [ARTICLE]

No ke kuhihewa iwaena io kekahi poe o kakou e noke nei, a me a'u no hoi kekahi, Helu 2.

' t k* #i maiAu*, iolē *üb«ti wii#ai, i i k#i* tfi*nawa f ki *tih«uia rt«i ka a the i* haole, a ttiē itā lifi*k* wai#*i ēāē< 0* hookuui* ftiat k*bi mnlaila, ka mea uuku o ! k*bi loaa, ina 6 tiui akn k* kaui lo**, i aui b*ti oui ia 60. Meaha k* hew* oii poa Lunamak*ainaft& tnua? hp\* be*r* ( pond> 60. ' I Kē bui fiei ki l«o o ka Lunamaklainana, | mawaho nei ( a komo kela i ka Ahaolelo, he hoohiki mua I* mai ma ke kiīmu Kinawai, Piuku 0? p<frifei/ " Ke hoohiki tiēi āii, irfcua 0 ke Aku* (n*u* lo*, e kokua au mamuli o k* Kumu &a&***i, * me na Kanawei 6 ko tlawaii Pae Aiha, ā ē hafta pololēi me ka tmi?Wā olē i k* hāhā kipoho i ka mea i koM % t ui MākāiWinii | thā paha ē hali hawa aku ua Lunamakaainana hoti fiei, * liki nei mawaho oei, * pau ia i* k* tAea, k* mea, it hoi, kupouo ole nae tn* ke Kumu Kanawai, a m o» tuf* pahi o ka 9ale; he mea henehene ii mai, 8 ka po* 1 ike pnhoi ā bta* i ka hiBi aua. Ēia kekahi men kuhlhi#* o kakou, o ka hoopau i na Luna haola, uo kakou tfoia, k$M, hu* olelo hii k6 poo o keia mooleio, I ka wa o G. P Jtidd (Kauka,) i noho Mii ai 6 malama i ke Aupuhi o Mawaii nei, i 6iamua Iho, u* ittu āhēi kakou i ka wai piula, mai uka mai o Kapena, ia manawa; ul paa anei o Aina Mou, ua ku anei tia hale duke? Ua hooponopono ia atiei ka waiwai 6 ke Aupuni ia manawa? Aoie, aōle 1 ka #k i hi* ki tfiii kekahi moku kaua ma Lih*ifl*, 'o Hftepili ke KiaaiuA ia manawa, un pue ttial ftdia Hoapili e kaua ( ua ae tto o Hoapili, eia ke* kahi olel6 nui iHoapiii. 4 " Pono no kē kaua, o k6na mokti no ke poho aha, ao<e poho ka ainn/' Owni ka haole ii ttiAM#āt Ō W t iiikik* ba t itia āōl? o Kikeko/pehea fa? kaua pifti, iē/ kaua no. Heaha ka Hikeke ōlelo? eia rio, "Ūa Ua oki ke kaiii, i alohi aku no, e hooluolli i ka mahao o ka haole, e poho *fti oo keia moku ia oe,*i ē hiki hou mei ana no riie, * e pakui'hou mai uo, i ē lilo iku no ka ait*b i k* haole/' Aole anei he ōlelo hewi ka ka heolo, aole h6wa, pono l6a no tia luha hnole. ; Pehen o Lape!ate ki manuwa Farani noi dtfl|, a lawe aku i na lauiiani dala he itfftkn* lui, ($Q0,06(f.) In* iōlo loi* «ku 6 ki dali lil($ muā pahn kela Aupuni ia s*afihir o tia !- lu«i haoii ka mea na na i olelo aku i ti&'fii, e liaawi aku i ke (lala, i (nahopo no e hoihoi | ia moi ( * ua hoihoiia mni no i keia ma* 1 nawa. Ua hōlo aku o Hnalilio, fne HiI keke, i ha Aupuni hui, e ittii i ke kuokoa 6 kein aupuni. Ūā, t maka o Haalilio fna fta mo&na, i u* hol 6ltt mai 6> ftir< Hikēke, me ke kuokoa 6 kiii Aupuni. t7a hiki Mai o Lokeoki Pauleke e lawe i keii Aupunf. Adf& anei he poe luna haoln ii manawa, he luna *hioli nn o 0, Pi Jhdd (oia hdi 6 kouka) iuka * noho h6i, oii ka mea olelo pu me ki Moi. lua ua lilo klhik6 kēia aupuni ia Beri(*ni*< • Ktr hāii nei no na haole i ki l*k6U Mau hani hiiiiei e pili *ni i ki iupun), I hb hiia a Inkou i ike *i ma ko lakou mau aupuhl nui. 0 ke duke o lii M6ku f nia no i ki ha016,0 ka. Ilaniuku, ke Kuhiua waiwai, LunakanaWai Kiikie, Luni 6 blhan« Kuhini 6 ko hi aina e, * pela aku, kupono no i ka h*6ie ia mau h*n*. Mo ki friei, a6te kik6ti I i6 ia mai i ka olelo haele i kinohi, o na kanaka 1 piu, i ftie ni'lii, o tTe kahiki no li hōi ē lalau, a e kalohe, o ke kanaka no hoi « noho maiie, pai no I* ia ia kefFikl fti£u h*6A o Aupnnh A kē lilo riēi n6 b* ka haoie e hoop6nnp6rio nei ke Aupnni. A ke pii nēi no k* Wiiwai, a kēēmi nei rio hoi. Ke |nahalo iku nei no āiii na iurii hiēle, hē pono ki lakou hiii'i lii lliikai no. ki Hi*aii Imi loa, M ināi kiuMihi oe i kou kapiii mii, hē kanika kalohe, kdē ni* ki po« pono maoli aolē e £6h6 ki oihin* 0 ke iupunl ia likou» Aēlē lo ft6 ē £6no, i 0* hookahi dali ki lāWe, ki lohē iA*« Ui lil« ii i tfiēi tiihu*hu» lo«, i ku mai na, hoi- | kē Ikē pon6, (i w«hahfe« pihi.) tū lilē io i6 I fnēi heWi. Ēii tto pih« kek«bi foe« ku-1 paoaha I ua ff«w*ti ael, ua ikē altu no u« l pii ni puki homo o ki hil» 4ukē ( i teē bi | pUk« et»«kini i k« paaiia (rfif * N6«, i o* p*-1 (wini hio. He m*« *k «ili «« |« ao ki li i i k« ta* k»i. h6. 1 ām, ē hililēl m*i iii #8,00(1 1 kēii mē p«t»« ki po« k«n«U i kol Ih6l tt#i ē holo I ki ilii 6 Kiiihuniiioku, ē h6P liil» Ui »ke * —4i 1«, (pihiilu,) I ulu kē koa, I ī i6i* aku o Hikii iliili. Ktththē#i h6ci «o kēkēd t no ka piu no o kē dili o ki iupuii I ka iui o ki aku <n, oi hiolē, pēli £ih*, iki, « irih«irdfē &o kikfn li kikoa iho, i * Bi&*tt ao. H* iipuii noi o F«r«oi, he 90 niiW&i k«n«k« a kea, o ka uku m«k«biki • ki Mim, 5 miiioai ;o ki ā$ puii 6 An«Hki Mui f krf iupini oui no, fni ko9i i««« «kiu t kē ni* AiieHki, *• ki hlkiii ki m6ii« Atēliiik& i Mi.lii h*cni k« kiiko«n6 o M*«iko, a Kitt6 Kiai»,

lu>, m* k« km&āā*, k§ mb*m P*kipntā} « $ā**āM 6 Att*rtla tiui f hā Māā āāpm mvdte£ hā $i, ā tti 6« pāāiiāāā l«k«b? ā* Amtik* t mu>k<f 6fciiā mkmkā kāso ilāoā ā kāā. (7« xtkv mkāUki tā ki PāHfo i«om 0 /Übtffflt« fl*f, i «• b« $2&,600 AoU hoik«i« «c«i m« 6* d*#«ii «ei kā ttktl mkāhiki 9 H« ki*fctft« ( « »# «i i««« ra«fāld ihS. ff*mi tiii U* <J«t« AtfN« «*«< kfibiii «f«if« bē foiti hāoēti tnifl<rtit. M««f«ii fiēi Vā ākā mākāhikhā k« Moi i 4«l« Ao kona ol«, fi6 $10,000 k« Hanoheiao Afii $4,000 ho k« b«tit»«« l«p««o $a,OOO. O 6« ktihin« ib6, $4 t dōo « « $Ā,OOO he f«attpobiku «6, b« Āf«tt p6b«ktt lo«« «ka ftd 1« 6ē « k« Hāwiil i<toi lo«, « oioin tnāi 6ē. #6 kēHhi? N« k« ttttktt 6 k« ti«itt«o* Nāi u<r kō iākott iā āāioao, koēiē ib</ po+ka ki-in&m, (M« k« b«fobefu ih» i kei« m«u bu« hida ftb«ino« ibd 6«} m« k« )«o kfr« bi, lt« f>ofto me k« Wiki«riki ōle.) Hēāhā ko lakou be#« ms i« uku, «o)« b«w«, pooo fio. O kou «r«bi uhu » ko k« Hawaii &««apo f Wfe mat3 b«p« kebēt« ko k« I«,* b« ol#lot tso ko hekahi. E nnha ae ) k6 f«koti 1« 6>«6ftW« t u« pau poho i ka uku ia, no k« b«f« «fta ra« k« aUnui, be uku no, tio k« kifft«itio «ft« thē kekahi, h« uku no ( fio k« heluhēlu Ālupepa* « fittk« pih« r h« akir uo, bo kp 6oho aea ffufia o k« iinhō jfe, f»oho hoohlliloll, fi« uk tt fto, no k& han« hiaoli «ft« aku I k« hana, he uku io aku hoi ia ( fio ke kakau inua ana ma ka buke, fie uku fi* ( uo k« helo «fl« I k« palē i ka li he uku fio. ' Wnhahee ioi ttlai tiei k« b6i 6ē, ae, pef«io paha. B heluhelu hou k«U« i ke po<i o k« olelo ftialuf»« # p6fiei. ke kuhihewa iw««h« 0 kekahipoe o k«kou « uoho hei, « tne a'u hō hoi k«kahL f Owau kekahi i kuhihew« fn«< laila; e kāffiflllio Ho ba« k«us, a « hoolohe pofio iti«i 'āe i kf«'u ftio«u, Ehia la iloko o k« M&kahiki e fiai mai a#t Eia/0f& la, Ēhia hof-ā haftlo ka 1« hookahi fna k« ho& halike ana? ela fio, 8 hrtra hana, Ehia fiōtā hana iloko 6 ka malialnki « pau loa d« 1«? Adfo ftu kakau ma na ho«ilftfta helu, a6le paha ike nui k« po« lawe I kft Nupepa Ut>ku Pakipika fn« ia ttiēā. fila fto, 6 hooniii i« 8 hora 6 k« la ho6k«hi/ ffie 065 !&„ i Uiā rt»ai «t ti« hora 66 ud pbho, u« loiH mai f« ia oe na h6ra. £ puuhaue iho oe i oa («ū' aani elima (p,000) fne 2020 h6fa, i loa« mai «i k6 kl h<if A h6ok«hl| « h66ftui «ku frte 8 hdf« 1 ka la f ke puu"fiaue au, a fo«« fnai « koe ke k66n« 6 fia hakina, a hoonuiia fhe 8 hora< loaa tōai h$ #13,6& U& like i« fne $l3 ( ?0 n6 ka l« f b66k«hi f>«u pu rtie k« la Sabati, « haalele paha ( Ahe ! ko'u kuhihewa iho la k« ia' lā oe< Pēhēi ffi«Nri* kuhififl malalo ihd 6 1 ēml mal $3,000, « hikt I k« p,ooo> Ē 6ml pu frial ho ko lakou, « hiki pib« J ka $7,00 tto ka la. Pehea kou fiaflua6, makemake anei oe e hoemi mai i ko lakou ukii? Ae, o ko'u ff»ftkefnake ia ( , ke emt mai fiei ke d«fl 6 ke aupuoi, « e h6etni 'pu ia tio . koldk6u uku, Inā i booh«l*iiflla t«kou « Walho i kekahi poe e āe, a ke Alii e makefnake ai, o ka po« pono nae, i eftii k« uku ok« mea i ka 5 t«u«i(nf/*i « pelā hoi ka mea $4,000 f fB,OOO S peW« efni mai ai ka ka hapaha ho6kahi 6 kooa uku, '*•, Pela io no, ua h6olkaik« no k6 kakou mau o ki M\ H. 1660, 6 hoemi i ka uku mai kā Moi m«i, « hala t ka poe iltf--16. A,61« 6«e i k6 t u& h66f«ia n6 « kekfihf poo Lunamakaainana pilipili hāna iloko o ke AupHni, « h6ole pu me"ka Ahiiolelo Alii, Ke kokoke mai nei ka Ahaolelo o ka M H< 186*2 paha 66« « 6 kakou pu palia, e aku i k« Aupuni e h66fnl mai i ka uku 6 na luna oke Aupuni, fnāi ka Moi, « klkl i .na luha mal«l6 loe, irt« 6ia kekahl fnea e pomaikai llke «i ke oo(stifli, « fn« ffa makaai&«n«< Pō* fio' fi©*pfch« ifi„ he auan«i kekahi ō kf 001, 0 ka aihue no paha ka b#wa, « fne ka 6humu. He noi flku no ka h«i ma ke a h« uhumu aku n« hoi m« k« «10, 6 na of«is.< hoi k«l« « ohumu «itu no k'a hoi tn« ke «U(f «ia paha tfft hewa o.ke kamnilio ma kahi «f he 6hufnu la, E i mai paha dftlānei oukou ka poe iloko 6 ka Ah«6f«l6| He kufnu kfll« u« W«hi k«n«ka i., b«,jid ( «6 k« Aialiina, e hōēfot puiā kona uku. Af« h6 paba ia i« oukhīi/i hāHā pu ih6 no hol pahi oukou i f«6 6 kahi uku, kupono lnei ia k« hoemi ia, «ole. Eia k«K«hi kuhiheka 6 k%fiou, k« poe ««* aupo 6««. 0« lohe «u i kekahi po« n««ttpo « olelo an«. 0 keia dlKf paha e bo«ktt{itil« tfēi i ke'Lii, i n« «ole liĪ6, wiiwai m«oli ke'Lii piha k« h«l« d«l«, i«t« k« nui 6 ka li(o, lilo i kela h«6ltf, lilo hoi $ k«i« kan«k«, l«we hei 0« ku«lu kulk, tl«1f« ««f« iho n6 k«, a, o k* nele ih6 l« «6 k« i« 6 k« d«l« 6 k« y «uponi f ō« WM )« h6i « ftf« k« fiel«, io n6 k« h6i, i« nei ua d«l« « «h|)iihaa ia iho ai, a, o ki p«U nol«, luhi 66 kakou i ka imi. Ali« « k6hi ikr m«i 6« i k« k«ul«waha o kou lio mal«if«, ft«i uhuohu oui «ku 6«, 6 ok«p« «ku «u«h«i 4 « hai ikt *ku «u i« ««««« k« āīāā tāāopop« ia'a « « k« f*«*ko*i« k«oa, āā lakou 1« hikāi *'»• o k« ii)« e uku i« ««f ma o« du> kāi m «a At>hag, m m koi««, m «* ■&**■ hookolokd1«, «I U w«i#«i lo«a wal« ā kā;Auponl, o kef« «no k«i« «66, iā tāēā ākā t * | i« Ae« «ku. H« dal« i« no k* Ip k«Mk« ktf i 1« mā. # P AafHi6i l otfi ia'ia'u, pUi ia ««, p|f| 1« iala'ku, («£««&«*, Mt« ta«kap6, i'k« ««p« I ki el«ift*latl« t ' t k« ltt«bib«, j ke | iā M«i, i ««'Lii 6 k« AbtfM«ki A!ii t # «e ft«nak««ioafta * kakoa « kost «ku āk, »"*« Mmiā, ttoā ā tgāāāfi tiM-> A6if i p m k* Avp««t no LUiolmo wale K6,fcai»«hiafceha IV

ā Miē k kāk*,, 0010, p&ksk6m fito* k* A« p9ii t O X«i»6itf4ff«fc* IV IM# 1«, P#tf*rt4«*i, i M«i N4; lM «e»« A» tf | MiAāēh āēUMWki. 1 lft« Iml iM« fc«&*fe*, oft kift« ft# AēpMi t 61« 1« i O ft« # Q • «nMaiM ioā ā*te * bāā+i 2« k« daJ«, » Hb okt pēhā māāim*āē fi*6oiiU A*pw*i, < i oi fākā o ft« Uā mkā iio H A*pMi ?eliē« <*, i«i p§b« 6« « ai«n<9 lāM ā b»*ā i ft«li«rt b«IM 1111!« fee iāh t««« p«hi ftdfl/« lot« H <*M di/i #4,000 k<Kf li«ttft«r iiii 6o pib« 64 »« pāit dile f « #«i(K» tf«i o ft« p«Hfl hāo pāhā, « « flwft« «• i ft« «Jfu««a i kk h*l# b\ā t ā tti« kā i kā il dte, « ē ĀMift« *o oe. , A»k i pan.