Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 11, 5 December 1861 — HE MOOLELO NO KAILIOKALAUOKEKOA-Helu 5. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO KAILIOKALAUOKEKOA-Helu 5.

Pio iho ia ke anuenue, ēia no keia iloko o kā hale, e«kapili ana uā keiki nei, i malo nona e.hele ai,>ke uWa nei o kai o Wailua, na i keia mea kupānaha, a kahi wale no lākou a ike t ka 6hii,J ka ua awai 1 1 ks ua noe, oia ko ia nei kahiko/e hele .ai. halii mai la kā hk ula, a māo ae'la ia, ia mao dfha ae ia o ka ua'ula, hiki mai la ke alkanē, ua kahiko no hoi keia iā ia nei a malkal, hele inli la fieia, pūka mai la ō Kauakahialii, mai luko mai o ua hale nei, me kona nani a pau, ke uwa hou nei na kanaka o Wailua i ka nani o ua keiki hei, ninau ae la o f Kefiiokauai i nā kahaka, he pihe aha keia, e uwa ōlēlo aku la na kānaka, i ka piaikai, i ka nani, he anuenue, kona malō e hele la, he enah alii nūi olha ho kauai nei, aole i ikeiā keia mea īnāikai ia olua, ka ua noe, ka ua awāi ka ua liīa; ke anūenue, a pūka āe la ua kēiki nei me ke aikane, kipaku ae īa 0 Kauākahialii i ke aikane mamua ae ona, helē āku lā laua nei, ōlelo ae lā o Keliiokauai 1 ke kahuna, e ūhau aē ka ihu 0 kā piiaā, hoole aku la ua kahhna nēi ( āple e maliu mai, ua olelo mua ākti au ia 6e< Eia jkā'u olelo ia oe, e ke afii, he alii oe # he alii wou ke kahuna, he ala iki ko'u ko ke kāhhha, olelo aku la ua kahuna hei i kona poe ā f āh, ē hahai mai ia'ū me ke ' afua, e hele la, kā helh aku lā no ia o dei, a loaa laua la, e hele ana i ua mau keiki nei, nioau aku la o Kauakahialii, ia Kēkalukaluokewa, o kotl wahi keia, āe Inai la ke āikane, āe; e ku i|pa ia lepa la, oia no, ninau āku iā o Kaūākahialii, owai keia aina, olelo mai la ke aikane o Kapaa, hāawi aku li o Kāuakāhialii i ke aikane kt Kapaa, a hele aku la laiia oeī 4 a hiki i Keālia, ninao hou no keia ia Kekalokaluokewa, owai keia āiha, olelo mai lake aikane, o Kealia, kaawi hou 00 o Kaoakahialii, a li* 10, peia no ka ninau ana a ia hei i ka inoa o ha aina, a biki i Kalihikāi, aliila kauoha aku lao kauakahialiH ke aikaeie, i hele kana, ā hiki i Hānalei, mai makao oe, ō make, no ka mea, i keia wihi, pau ka naikai, hiki kaua ilaila he inoa, he imki ke hookuli oe, inā oe e hoolohe, āole e make, ae mai la kW la ae ( ia ōlo|e ana a laua hei, lohe mai la ke kahunā. 1 Hele aku la laua oei, a hiki 1 ka paK 0 Haaaleii koholo mai la ka aoo, a pii iloaa 0 ūa aikaee het, hooiālaawāo&i ihd la keia, 1 patu ka pn ana a ka moo, ninaa aku la o Kaoakāhialiii ha nukaa paha oe, bo*(e mai la kele aole, a hiki laāa nei i lalo o Hanalei, kokoīo o»a« lā tu lole, a pii ilona o ko poo, a iho ilalo, pao ae 1« ka pii taa, nloao alw la keia i ke ua »akso paha oO I ka lola, hoole aku la kela, aole. I*ela 00 ka

•? * " hste sdi i t«kou o?« a ptu na kopu lulii, * hiki Ukoa mi i kthi oJm om oyi, w«|»w*U f ike nii leM moo o«i t pii le li ke «lelo i ka l*oi. e huf» »a* id l|kou nei, cote h« lo«a hoi ke i hiki\i ka-|»onuß, ol«lo «ku 1« o K«o«k«(ii ti« »ik«ae, i puk» mti «aan«i k« «lelo, * hikj m« |» «k«u t «!«U«, l«ie kekou m« k« beoilf i boi ke «!«lo ib« ka hem«, «l«i)«, )d« kakou ma k« «kau. I p«u «u«nei k« huii «a« m« ki tk«u, a Moi ke |}elo iloko, lele *ku ika l«e fi tele ae oe. Lobe ke kahuoa i keia mau olelo a laoa nei. peU bo keia i lek aka «i, a pela no ia Jehutehu o ualtahaa« nēi. 'Hamama ae !a kea luoa, tf»e k«a l«k>, iele iho ta kfci«, a ku » ke« 'lalo, tete tnti Uke nei, a pela no bofke a me m lehulehu, o u« kahun* nei. A ippoi iho la kea luname kea l«k>, a pau «|tko» «iei iloko» t iiuliu al«ilrlu«i mti la ua kupWaaikane Aei, a pau laknu nei i tr«ho, le* '* le aku ta« ftftußkahi|lii, a ktti ifoa|ij| ka >a ua elemakule nei ia K«u«kah&lii, nawni ke kopua o oe; olelo nku 1« 6 Kauakahialii, Nakoimhailo, o ke keiki wau a Kaonilani, a lauame Ka'paaikahonua, alaila, lalau ao la keia i ka iho o k« moopuna, a honi ae la, uwe%e 1« keia. * Mai make hoi la e kuo hako, kuulani, kuuiailimili, o kuu inake hoi koe, i|te aoa wau f« oe. Nintu tku la ua kupuntkane nei. Heaha ka huakai a kuu haku i hiki ai i keia wahi, olelo aku It ka tnoopuna, o Kauakahi* j olii, f*hele mai nei wao, i ku kuu kumakaia, | uwe mai la ke kupunakone, i ka elelo fe ka moopuna, olelo aku la He kupanakaoe; ua Makē hoi paha ko lawehala, knl noa p«ha he ; hannJpu< aoje ka, a pau ae la ka olelo aoa, a Kau'aknhiaHi, me ke kupiihakane, alaila, kahea «ku la ke kupuiiakade i ha ikue, i ai nf ao moopool nei, kahea aku iV ia penei; e- kipi o ke akua, Itt lehu 0 ke akua, ka mk»6 o ,ke nkua, e kapilikua e k«pilialo, e ke namu, e ke na wa, o ka wawa mai la no ia o na poli e lawe mai ana i ka ai, i na mea ono nh o ka aina a pau, na ka moopuna, a ai iho la lakou nei, a maona, alaila, manao iho la o «Ktuakthialii, i fi ke kaikuahine, unuhi ae la keia ia Kawau i ka ohe ana, a huli ae la ke alo iluna, ani peahi aku la keis i ke poo o ; ka ohe, e hai ana i kn inoa o kir mk ® ikurla Pih«flakalani, kā pio ka niiiiu 'itnua, kapu kolea, o Kawau ka ohe, e Kahale e! e Kahale e!J e Kahalehua e. Eia wau ma Koolau nei» i imi-mai nei wati i ola no'u a loao iho nei, ke kupunakane o kaut, i ninau mai kela ia'u i kau huakai, i hiki mai ai, oieio aku nei wau i ke kupunakane o kaua, i hele mai nei wau, i ku kuu kumakaia, i mai kela ia'u, ua make hoi paha, a pau ka laua' olelo ana, poeleele iho la, a hiki i ke kihi o 'ke ahiahi, alaila kdhea oku la,- ua kupunakane nei, i na akua, e kini o ke ikua, e kalehu o ke* akua, e ka manao o ke akua, o kahullkaa, e kahuli alo er ka oni kua t e ka oni alo, ke natnu ke na w*, o ka wawa mai 1« no ia, o kapali a hiki ilalo o ka hooua, e kapu ka walaau hoolohe mai oukou. Hai aku la o Auwahailo i ka oleloi na akua. E hele oukou, a hiki i Wailua ilaila ka oukou ai, a tne ka ia, a me ko oukou wai e inu ai, o ni hale e ku ana ka lepa, e koe | ia wahi mai ai ookou ia W|hi, a pau ae īm keia olelo ana, o ka meh«»beba mai la no ia 0 ka wala&u aoa, o ka hele no ia, a | hiki i Wiilua, o ke ai aku la no ia i na alii, 1 na pau loa o Wailua, iohe mea : i : ;kost oka b6i aku la no ia o lakon nei, a bi> ki i Haena, wawawnai ana lakou nei i ka pali. Ninau mai la o Kuwahailo, ua maona mai nei oukou, hoole aku la lakOo nei, aole; niaau aku la keia, t ke aha hoi ka meai maona ole ai. 1 aku la lakou nei, no ka uuku o ka ai, nolaila, muka wale ia ae no, no k& uuko o ka ai, a pau ae 1« ka lakou nei olelo aoa. Hoi aku la lakou nei, a hiki iuka o Pibanakalaoi c moe iho U lakou nei, a ao ka po, alaila, h«o--hoomakaokau iakou nei, e paina a pau k« at ana, alaila olelo aku la o Kaoakahial», i ke kupunakane, e hoi ana wau la f ae mai lā ke kupunakane eia ka aina o Kaoai nei, i aku la o KaUakahialii, no kuu aiiiaoe ka aina. A hoi aku la |akou nei, haawi hele aku 1« keia i ka ainu i ke aikane, o Lua oo kona kanaka, a piin na aina i k« haawi ia, a hiki i Wailtfe, ike mai ia o ia Kauakahialii, owe mai la ike aloha ike kane, a' pau ka uwe ana, alaiia olelo akp la o Kaoakahialii ( ke aikane, ō oe oo ke alii o Kaoai oei a pnpi, ae mai la ke aikaae ae, i ako 1% keia ī* L&a ke kahuna, eia no ke alii o kou aikaoe, o oe no ke kaoaka, ka ae mai 1a oo ia b Loa ae, o oa olelo a pau o ka aina, aia wale no ia oe o ka ooho alii wale iho oo ka ke alii. Ekolu la o laua nei i noho ai i kai o Wailoa, a i ka ha o ka la, hoi ako iaua oei juka 0 Pihanikalani, aloha ako la o Kauakahialii 1 ke aikaoe ia Kekalukalookewa, aloka oē, ke hoi nei maua, o nobo i ko «ioa, ae ako la keia, ae; lilo ia ia oei ka ooho aIK, o Keliiokaoai. 1 Kōloko m«» a keia mooolelo, kaao, kaiooa o fea h»fe o ko kakou Moi Wahioe kane make, oia hoi H. |£. Kaoaleuhaili, o Pihanakaiaol, ka iooa o ka bale, o Haioweipo ka iooa oka pa. Ua fe*aJ«te o Kai&okalaookekoa i ka la i ka 'mea mehaoa. 8. Hjxāv. Hooolulu, I)ekemaba 1991