Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 6, 31 October 1861 — Olelo Pane ia Waianuenue. [ARTICLE]

Olelo Pane ia Waianuenue.

No ka Hoku o ka pakipika, a no na mea e ae e nana mai ana a ike. Owai la keia kanaka i kapaia o Waianuenue e kakau mai nei i kona inoa iloko o ka Nupepa kuokoa, a ua pane mai nei iloko o ua pela lai puka i keia la, 26 o keia malama? O Wini no anei? O kona hoahui paha? Aole paha? No ka mea, ua olelo he kanaka Hawaii, no ka mea e i ana oia, o kona one hanau o Hawaii nei; malia nae paha he haole no, a i Hawaii nei kahi i hanau ai? a ua hui iho nei me Wini e hoolaha nupepa? Ke olelo nei oia malalo o kana palapala rna ke ano kaula a wanana iho "he oiaio, ua aui ae ka la o kona (J. W. H. Kauwahi) akamai, a ke puolo nei ka naauao i kana ukana rne ka hoomakaukau e hele mai ona aku la." Auwe ! Aia ka ka mea kupanaha ! o ka lilo mai o J. W. H. Kauwahi i hupo ! a o ka pono loa e lilo i ua o Waianuenue ka naauao o Kauwahi. No ka nele olelo paha i olelo ai pela ? A ke hunahuna nei i na olelo ana i kakau ai a hookomo ma ka Nupepa Kuokoa mamua iho nei, a pane hiki wawe mai no ka naauao loa ana ona paha ? A hookuahilohilo ka olelo ana. Aole e kaulana i ka inoa pela ; e kaulana auanei o Waianuenue i ke akamai, a nele ke kino nana ka olelo, no ka mea, he huna oe i kou inoa ponoi iho. Ina he kanaka akamai oe, a ike hoi i na rula a me na kanawai o ka palapala ana, ina aole oe e kamailio hou ; o ka noho malie ka pono. No ka mea, ke olelo nei oe, ua kakau au me ke kuhihewa loa ; aole au i hana me kuu ike mua ole i ka pono. No ka mea, o kela mau olelo a'u i kakauia rna ka hope o ka'u palapala i paiia ma ka Helu 2 o ka Hoku o ka Pakipika ; a ua paiia iloko o kau palapala o keia la 26 rna ke Kuokoa, aole au i olelo iho, nau ia mau olelo, aole hoi au i olelo ua laweia mai noloko o kau palapala ; aka, uo lawe au ia noloko ae o ko'u ike i ke ano nui o kou manao i paiia ma ua Nupepa Kuokoa la. Nolaila, makehewa kou kamailio ana me he mea la, ua olelo au nau ia rnau olelo, a ua kapa pololei mai oe pela ? Ina oe e olelo, aole ke ano o kou manao i like me ko'u manao i koho wale iho ai a hoolaha ; ina pela kau hoakaka ana, alaila ua pane pololei oe ? Aka, no kou manao aniei e huna i ka ikeia o ke ano o kau olelo, a makemake e hoolike me ka maauauwa ? No keaha la kau olelo ana e ninau aku i na luna lawe nupepa ? e ninau i ka lako a me ke kuonoono ? Kainoa, e hoaiai ae ana oe, e Wini, be kuonoonoia, a e pono ke lawe ma kana pepa ; a o ka nupepa Hoku o ka Pakipika, he poe nele hoi ka poe nana ia ? Heaha hoi ke kumu o kou ninau ana pela ? e ninau no anei oe pela ina he kanaka waiwai ka mea nana i hapai keia nupepa ? Aole oe e ninau. Ke hookohukohu iho nei kahi olelo, e ninau ana, "Owai ka Ahahui ? Owai ka poe lala ? Heaha ka lakou hana ? Aia ihea ko lakou mau hale ? He poe ano maikai anei lakou, a he poe ano inoino anei? Kupono no keia mau ninau, no ka mea, he malihini oe, aole i ike; a he kane ui oe, a nani, a i ole, alaila, he kanaka pono loa paha; a aia

ia oe ia wahi ka hoohui ana o na Ahahui? Ua loaa iho nei ka paha ka oukou palapala hoohui me Wini? A nolaila i paiia ma ka aoao elua o ka nupepa a oukou o ka la 26 iho nei e kau ana ka inoa o kekahi malalo? Penei: "KEKAHI O KA HUI KUOKOA." Makemake no au e kamailio loihi me oe; aka, eia nae ko'u makemake, e hoopuka pololei mai oe i kou inoa e like me a'u; a ina ole pela, alaila, aole au e olelo pu hou me oe. Owau no, J. W. H. Kauwahi.