Ka Hoku o ka Pakipika, Volume I, Number 4, 17 ʻOkakopa 1861 — O ka Raiki i me koua mahi ana ma Amerikahui. [ARTICLE]

O ka Raiki i me koua mahi ana ma Amerikahui.

Kona laka 9sa amt k&ua āi ama. Oka r«iki, ms kekahi o kona mau 4i»6 ok«» ||e aa w*iho i* t a i t*h f*4 toa manao ia fe «aihoip aoa paha ma ka flo»ke, (oia hoi ke mat na aii&a o io«dta, Aigop»ta» Ea&oia, Uoiaoa. a me Kapolioa, % hooenaopopo aiia i kā roaffao aui ia ia o kel|*«*«rahi hapa o ha oh«» kaaaka, »• na mahele aioa {Mioiole ncsi olk hooaa oei. M« !fti* dia t a roa kp Psē Aiīa Hikms, a tna na lt*hi hooholo rooku o kfea f o ka raiki waie 110 ka at oui o ka poe 0 p«»pu ana malaUa. Ina 4ia mae e ka raiki mamua o k« 00 ana, e pa kausam ka peiino i lo ka u!u milkai ole ana o ka uaio (*i u4}a) mn Irela«s; a ina nae ua ohi nui ia, bfc pt>cnaikai oikeiakela loa keia t kolaila poe. na *ahi nahelehele wela loa o Kilona Akokoke i ka palēna o ka hau tna ka Mauna Rimalpjra t kabt i ks~ nu ta ai kekahi ano o kaeaiki, «na paakiki, 0 ka raiki no kā moa i mihi nui ia; « mai ke mao&wa o ke kanu ana, ii ka manawa n ka ohi ana, lie ku{f»aoa ko ka poe mahiai e kuabaua ana i na paahana m»na kulanakauhaie « īaa me na wahiinea tnetia keiki e kokua ' mai ia lakou; a ua nui ia ka raiki e ua mea a [mu, mai kt mea kiekio * i ka makaainana, aole i malaiAa ia kekahi bua e ae e like me ia. Ua kokna nui hoi ka rai)q t ke ola o na kausnni o na kanaka m« ua t*&ao elua o *a muliwui Nile, a m» na moku «ina nui hui ma Aferika Waena, a ina AleHka Komohana; ua hoomnka na I'aiani i ka nahi raiki ma Alegeria, a ma kola aoao h«i o ka moaoa sledileratiearta ua ikeia kotia uiu maikai ana ma na papu umu o Sadittia, a iloko ho» o oa uina pohopoho o Huttegart. Aoie i manao nut loa iu ka raiki ma na aiua o Amenka Heina, no ka ulu malkii luo ole o na hua 0 ae he lehiilehu Innlaila; aka hoi, ua hiki no 1 ke mahi i ka miki ano aiai loa, ke inanao i auanei e kanu ia* 1 Kontt nui tna JimerUta t Ma Amerikohui ( ua mahi ia ka raiki i mea kuai ma na kapa o kekahi mau muliwai liihi ma 11% moku iiina o Karolina Hema, Karolina Ak&u āme Oeorigia; aka, He iiieo n&e ia i e pili nui ana i ka pomaikai o ka lahui, aole 1 no he mea liilii. lloko oka makahiki J&5O, 1 o ka wōivyfti 0 ka raiki i kuaīia'ku he I 000 no ia i Ua ltkHt /a ma lm - > hi o ka wniwai 0 ka liuita a tno ka [wlaoa a pau, elima hnpalwa o ke kultaa a a ko- ' koke hookahi hnpaono o ke w&i«r*i 0 n& m«a ulu e ae a paU i hooiliia aku i na ahia e. Ilaiki Karoiina a me kona ileomo mua ma Jlmc* 1 rikahuL i Ua kapaia ka raiki Karolina ke pookela ia , ona raiki a pau ka Wnua nei, a o kona kumukuai ma £a«|ana he g4,60 no "Ka Imnēt ri pauna hookahi, a o ka i'niki mai luidia mai he $2,50 wale uo. L/a maniu nui ka poe mahi i ke ano muikai o ka falki 4 iua makaala loa lakou ma ka wae anu o ua anouno; a oia no ke kumu 0 ka mahuahua atia ao o ka maikai o ktt raiki i hooulu ia ma ia aina; ak-a hoi, ua kokua īki in pnhn ia maikai ana , i ke kupono loa o ka lepo a ine ka la malai!a. He pono paha e olelo mai nei, o ka puīupuln a me ka raiki, na mea komonina o Iniilm i lawuia ma Amerikahui a hoouluia malailn, ua loaa |a laua a elua he ano mni«ai oi lt»a i ko na aina eaa a pau loa oke no nei, Ua hoomaka ano e ia ka innhi ana o k& raikt ma Karolina ; ua pilikia kekahi moku Farani mai Mntlagasaka aku i ka ino ma ka moana, a komo wale oia iloko o ke awa o CharleBton, u ua lawe pu mai »a moku i kekahi mau r*iki iloko 0 kohi eke 0 ke kuk# o kd mo!«t», a oia no ka anoano mua i lulu la malaila. Ma ka makahiki 1004 keia kanu mua ana. a i ka inakahiki 1707 (umikumamnkolu makahiki Wale no mahope aku.) ua oleloin ka r#ikl iloko o kekahi huke i pai la ma Lnilana, « hoike ana i kekahi o na mea ano nui i lawela 1 Knelani, ffiai Karoliaa m<ii. Iloko o na makahiki he kanakolu mai kona kanii ! mua ana, ua hooiliia mai ke awa o Charte«lon aku, i kela makahiki k*»a makahiki ho 30,000 na pahu nui (eanku.) «* • < • # v Ma m inahuāhua ma4 trtai no ka nui o ka raiki f a k| hoouui nei ka palahalaha oka aina i k«Dtt ia i hua. - .' ilf • « % ♦ O ka raiki i lain tk« ua ano Hke kooa I ko % ka bale, a e ulu no ia ma o* (epo ano okoa los, ine ka hoōlilo kake ano l koaa ttno a kupono no kahi i kanu ia ai; aka, he m«?a rnau no nae kona ulu ana iloko o ka wai. No na aina wela no na ano' a pau o ka raiki i ike ia i keia* oianawm» a i m«a e hua oui at, e pono no ke hoeHilu malalo o ka la wela ma knhi i hoomau pono ia ika wai. Ua ofelo ia oae, aia ma «a mokupuni o lo*a a {m«j Sua>a(ara, kekahi i ulo ai m» na aoao ona Mmm oia kabi aiaa mao knpooo 00 ke kanu aoa o ka huKa a nie ka oka, a ua hua nui hoi. t*ooo waile no ka mahi ona o k* raiki mi na aioa wela, a ma ltabi wii o ka wtii'holi i mea # hiki ai ke fcootriau pinepine i k'a |rai a āui. mea 100 loa ka #ii kat J3 oaea po kakou i ke aoo o ka lepo a mo ka aiaa ma oa wahi ulu raiki ma Am«rikabui, i maopopo ke kumu o ka puka ana ok* raiki malaiia. Ma na kahakai o keia mau moku aina. ko

waiho la kekahi ma« wahi papaa *> k®'« ota hai hc maa ahu one, a rne kekahi fnau «liokupuni haahaa a tlconco 109 hoi, i noho kakaikahi ia e kaaaka; a tna e nohoia e kanaka, hc ano lapupale wale «a poe—he mao loikim palaualelo, na hapa leikinl, na mka a me oa kapaka keokeo, e noho ana Uoko o na hale ino; a o ba lakou hma, o ka lawaia a me ka haha» i «ia holohelona hihiu. Ma kekahi ma« »*ahi oa kokuluia he rnau Hale Kukui, a ua kau ia kekahi mau waapa i mea e kokua ai i na olulo ke it»a kekahi oioku, a me kekahi mau inea kokua e ae a ke aupuni i hana ei malaila no na rruku poino. Ua oi ka nui o na kaele o na moku i iliia i ka nui 0 na kanaka; a ke wailo la lakou ma ke one, » lawe »a e na nalu iuka, a kokoke e nalo i ka nu» o ke one i hoahuia e ka P°P 01 mau ana o na ale nui o ka uioana—i kanu hapa ia e like me na luana o ke kahua kaua. A i ka manawa hoi, oiar e lana malie ana ka inoku mawaho make kai malino a e kapalili wale aoa na pea i ka pohu o ke ahiahi, ua hoohanluluia ke krhakai i na nalu ano e, e poi nui aria. iloko o keia rnau kua one he rnau kowa p«|>au, kahi i pii ai a emi ai ho« ke kai,» «na k«S kohaka» mauka o ua mau mokupum, ua pau Va ikaika :i na rialu, a ua lai wale nu ka ili kti, aohe knikoo malaila. Mnuka ae o ke»" mau kai maiir», ua ike makou he mau olua ri.tku n rne kuhi mauu paanai e hoomao k « na muliwai īiilii a l«hulehu, me na loko vsi kat e waiho kikokikoi an», h ua niii hoi ka aina pohopoho kuhi i ulu ai ka naku >aie do. O rio wahi kiekie, ua paapu i na uie, na loulu, a me na laau haahaa e ae, u »a ia wahi no ua hana ia* na punana o na iranu a mu na holoholona he nui wale. iMiuka hou ae.o Ueia wahi, kahi 1 lilu ai ka wn'kai he ano "wai" uiaoli no ke kahe mau anao'na muliwai mauka mai, ma kahi no nae ihalnna ia i ka wui i ka wa kai piha—ua uluka laau kedera nūi, a ua malumalu ia wahii na laln paluhalaha o ua laau nei. Ua nuMoa na muliwai liilii e kahe maliu ana ke a? iwaenu o keia aina ano kahakai; a ua n<i hoi na muliwai, i holo mai mai na muuna nai iuka loa, i nalo loa ma ia wahi. Alunka halana ana o keia aina i ka la hookahi, v ua mau a kelekele loa ka lepo. ) l (Jlole i paii ) He luhi inea paha ke kamakamailio makou m ka olelo i paiia maloko nei. He ano like ba ia me na manao a pau i hoopukaia, e k»e una i keia Nupepa mai kona hoomakfana mai, ke wniho aku nei makou i keia plapala imua o ka poe e heluhelu ana i keia ppa, a na lakou 110 e noonoo i ka mea e kue ieinai ai ia makou e like me ia. A ke hoik> aku nei makou i ke kahuna pule ia manao malulo noi, a mo ka poe a pau i ianao e like me ia, uii hiki no ia lakou ke hoeiomo ma keia Nupepa.i ko lakou mau e hooponopono ana i ko makou hewa,'e hewa makou. Ano la, i liiki auanei oukei ke hoike mai i ko makou kina, e hana kole, a i ole ia, maihoopuka i na ōlelo maka;i wale 110. Eia mai nao ua nei Koawakapu, Honuaula, } Oct. 11. 1801. j S,K. Kuapuu, Hope Kakaiiolelo, Aloīa oe; Ke hoiko aku nei'au i ka tnea hou i puka nai ia'u, mai kuu Makun o ka olēlo liooponaikai, oia o Mr. Rev. W. P. Alexaieder. fenei : "O ka Hoku o ka Pakipika, no ka loao kalea ia, no ka Diabolo ia, e imi oe e \inai a pepa. n Fcla mr,i nei kela ia'u, ina kona L.eter. Ke kanalua nei au i kuu lilo aku i Lina paipai, no na kanaka o ko'u Apana, ma kn i ka Holui Pakipika. Kuhi no ho» au ua haule a pau i<a Hoku Pakipika, q ka ■ Nupepa Kuokoa la kona pani, a pela no s hoi ma ka lnh«* mai. A«»|« kh I - Ua kauoha la mai,nt'i nu e hooikmk e paipai i na kanaka i ka lawe i ka " Nuppā Kuokoa " ' ... E hai mni no na pepa hoike eono i hoili ia mai ai ? Owau no rue ka inahulo. ; S. VV Nueo. $CP E ko makou hoa aloha, na kiaka maoli, mai Hawaū a hiki i Kauai. <loha oukou. > ' ; Mamna inai a hiki i.keia wn, loihi.|o ia, makeim\ke kekahi o. makou e kamailioie ka nui o na kanaka no keia mea keln ea e pili ana i ke aupuni, nolaila me oukou me inakou; aku, aole hiki ia makuu ke ole aku, no ka mea, aolo' nūpopa ma ke'la wa? pai ai i ko makou mau manao. Otuolu loa makou i keia manawa o'ka puka nna mni o ka wa hou, no ka m, ua manao makou ina kekahi inea-tto hoalia ia. llawai oia no keia nupepa hoa, M kdoku o ka Pakipika," ke keik» ponoi k,ēia oa kaiiakn maoli. Ina e hanai oukbu » kekeiki me ka ai maikai pilau ole, a ina ala,i oūkou ia ia.ma. ka pololei, me ke koloh' ole i ke alanui tnaikai-rmamuli ua nui ia &aika a ike no ia, ke kauwa mē kona oneiniia no ka poe makemake e make keiu keikil Mai lohi oukou'i keia hana ana, i rnolowa nae oukou, mai lauwili—e hanoukou nre ka manao ikaika, »ne ka manaoakiki, me ka manao waie no i ka pomaika3se aupuni a me ua kanaka a pau: ola keia keiki i kekahi mau malāmaj»ahope aku ikaika.no ia, ui, makau ole ia hoo: paapaa me keia hewa kela hewa —nka maikai o keia keiki, nui kona pololi]ole ia, o ka poi wale no i ka ai o keia ano o ke!a ano, i keia h|domi i. ketJT-hebedoina; aka v no ka mea, w»ui ka ai o keia aupuni, nolaila, aole pt!»j oukou na makua o keia keiki ta, oia kefti uiau mea o feona makemake ana—ka oijta o ke aupuni, na luna o keia ano t» kelino, penei; na Lunamaknainaim, nā Luiiupuni,

na kanaka mahiai, ua mala, na iālepa; na aioa c, ka mea pili me na aoao efua, 6ia no ka poe hoole pop«, a( ttie ka poe Kakoiik# a me na mea e he hai foaī nolaHa, ioa aole mol«fvra oukou i ka haoai i keia keiki, mahuhua ia, noi kona kino, a piha no na mokupuni a pau me kaba hana, a me ka naauao, hooluolu ia i na kanaka a pau, ioa i "hookomo ia ia iloko o ko lakou mau hale, no ka mea ua hoopiha ia i ko lakou mau loi me ka ai maikai, a me ka raiki, i ko Jakou mala me na mea maikai a pau s ina iohe lakou i kona ieo, a ina hana lakon e like me kona hai aku. Oīa ke akahai, mai poina oukou i kela olelo maluna, mai hanai oukou i keia keiki me ka ai ino, me ka ai pilau, me ka ia haumia, no ka meā, ina e hano kekahi o oukou peia, e make wawe keia keiki, a pono no kona make ana, a pono no na kanaka a pau ke keehi i kona kupapau lapuwale mawaho o ko laknu mau hale. t7a pau keia manno iki; ua hemahema paha ma kn olelo aku; ua lokomaikai no o lo-i-o. nolaila, tna makemake oukou e hai hou nku ia oukou, he manao okoa, alaila, kaUolm mai nukou ia'u. HAoI.E. EHaole e; Ke kauotia aku nei makou ia oe e polapala hou mai.