Kuu Hae Hawaii, Volume I, Number 9, 4 July 1913 — Page 10
10 KUU HAE HAWAII
ike aku ana au i ka'u mau mea apau i ike ai."
"Pela io anei ," i ninau mai ai kekahi kanaka.
Ae aku la ka makaikiu me ka hooia loa ana aku.
"A nolaila e hoopii ana oe ia maua." i niuau mai ai kekahi o na kanaka i ka makaikiu.
"Ae, e hoopii io aku no au ia olua a i elua, oiai ua manaoio loa au o olua kekahi mau mea i ike no ua mea e pili ana i keia hana," wahi ka makaikiu.
"No keaha la oe e hana ai pela! Aole anei hoi o oe ka mea nana i hele ae nei a hoike ia maua eia he kino make no kekahi wahine opio maanei aole anei pela?" i olelo mai ai kekahi o ua mau kanaka nei.
"Ae, owau io no ka mea i hele aku nei e kamailio ia olua pela," wahi a Keaka, ka makaikiu.
"Alaila, auhea iho nei ua kino make nei au i wahanui ae nei ia maua a hele mai nei maua no keia wahi?" i olelo mai ai kekahi kanaka.
"Aole au i ike , aka nae ke manaoio loa nei au ua ike olua ia mea, a ua ike pu no hoi olua i kahi i laweia aku ai." i pane aku ai ka Makaikiu Keaka.
(Aole i Pau)
NO KA HOOMOHALA LOA ANA I NA HAAWINA KULA SABATI.
HAAWINA II.
Kumuhana.—Ka Wiwoole o Mose.
1.—Nawaliwali mamuli o kona hilinai i kona ikaika iho.—He kanaka o Mose e hilinai ana maluna o kona ikaika iho ame ka mahaloia mai. A mamuli o ka nui aloha i kona lahui ponoi, ua hookaawale mai oia iaia iho mai ke alo mai o Parao, a haalele aku i ka hopena maikai e loaa ana iaia no ka wa e hiki mai ana, e koho ana i ka pilikia pu me kona poe kanaka, a hele aku la e ike pono i ko lakou kulana. Iaia e noho ana ma ka Hale Alii o Parao, me ke kanalua ole, aia pu kona noonoo e hana ana no ia mea i awaiaulu pu ia me ke ano haaheo, na manao ulu wale ame ka uhane ikaika. A oiai oia e makaikai aku ana i na hana hookaumaha e hanaia ana maluna o kona lahui ponoi, me ka manao ehaeha, ua ulu ae la iloko o kona noonoo e kau aku i ka hoopai no ke koko maluna o ke kanaka Aigupita, a pepehi aku la iaia, me ke kue i ka mea ana e noonoo ana, aole nae ma ke ano he mea pepehi kanaka, aka he manao aloha i kona lahui ponoi, me ka loaa ole he mana mai ke Akua mai e hana pela. Aole i loaa iaia i keia wa ka manao hoomanawanui, me ke kali aku i ka ke Akua alakai ana, aka o na manao ulu wale o na la opio. He aloha io no paha iloko ona, aka ua nele nae i na manao hoohaahaa, a ua nele pu hoi i ke ao ponoia, e pili pu me ka mauaoio. A ua ike no nae oia, aole i lawa i keia wa kona makaukau e lilo i alakai no kona poe kanaka, a aole no hoi i makaukau na kanaka e kahea mai iaia.
2.—Aoia malalo o ka noho kauwa ana—Ma ka mea oiaio maoli ua hana o Mose i na hana e kupono ole ai oia i mea hoopakele, a he mea pono iaia e noho aku malalo o ke aoia mamua o ko ke Akua kau ana mai maluna oua i kekahi hana nui. Ua lilo keia i mea hoopilikia mai i ko Mose uhane, oiai oia e noho ana ma ka luawai ma ka aina o Midiana, he uhane e noonoo ana me ka pihoihoi, a lilo aku mai iaia aku kona mana ume, a nalohia hoi mai iaia aku he wa maikai loa. Ma keia wahi, ua ike ke Akua he mea pono e hoololiia ko Mose alahele, a e ike hoi oia i ke ano o ke aloha e lilo ai ia i mea e pono ai, a e kamaaina pu hoi i ko ke Akua makemake. Nolaila, ma ka waonahele, ua lilo aku o Mose he haumana ma ke aoia e Iehova, kana kumukula, a malalo o kona noho ana he kahuhipa i ike ai oia ia mea he Akua; mai na kula mai o ke alo alii o Aigupita, a komo aku iloko o na kula nui o na mea maoli, i piha pono ai kona ike, a loaa pu hoi iaia ka makaukau no kana misiona. A i kona kupono ana e lilo i kauwa na ke Akua, he mea pono iaia e launa pu me Ia, a me ia ano, i kekahi mau makahiki mahope mai, ua halawai mai me ia he hihio, a na ia hihio i hoike mai iaia i ko ke Akua papa hana ame kona mau manaopaa. Ma ka aina o Aigupita, he haumana oia, a ma ka aina o Midiana, he kanaka paaua oia. A ma ka huipu ana o keia mau ano elua, i lilo mai ai oia he kanaka kupaianaha loa, he wiwo ole o na wiwo ole, a he naauao ma ka hooko ana. I ka hala ana ae o na makahiki he 40 aole he wahi manaolana no ka ike ia aku o keia mau ano ona, me he la ua nalohia aku, aka ia wa pu ke kali la o Iehova no ko Iseraela hoohaahaa ana iho ia lakou iho me ka ulu ae o na manao inaina no Aigupita ame ka lakou noi mai i hoopakele. A i ka hope loa ua hiki mai ka hora no ka hoopakeleia mai ka noho ana he kauwa kuapaa, ua hooho like mai na leo i kokua. I keia wa , eia he hoopakele ua hoomakaukauia, a eia hoi he lahui kanaka ua makaukau e alakaiia. E loaa i ko Aigupita he uku panai no ka lakou hana, aka malalo no nae o ka ke Akua alakai ana.
KE A'OHOKU.
5.—Heaha la ke kumu o ka hele poai ana o na Hokuhele i ka La?
O ka umekaumaha ke kumu; e hoomanao kakou i ke kanawai o ka umekaumaha, ua ume mau na mea kino apau kekahi i kekahi, ua Ratio like ka ikaika o ka ume ana me ka nui o ka materia, a ua Ratio kue ka ikaika o ka ume ana i ke kuea o ke kaawale.
Eia hou: E nana i ke kumu o ka "Motio Poai," penei: "Elua ikakia," e hoomotio ana i na mea kino holopoai.
(1) Ka ikaika imi kikowaena, e huki mau ana i ka mea kino i ke kikowaena.
(2) Ka ikaika haalele kikowaena, oia ka haalele ana aku i ka mea kino ma ke kaha pili o kona alapoai, nolaila ua akaka loa ma kela wehewehe ana, oia hoi o ka "Motio Hui" o na "Ikaika Elua," oia no ka helepoai o ka mea kino apuni kona kikowaena.
O ka La, ke kikowaena o na Hokuhele apau, ua ume mau oia ia lakou, me ka umekaumaha ikaika loa, no ka pa 700 o kona materia, i ka huina o ko lakou materia apau.
Na ke Akua no i hoolawa aku ia lakou pakahi, me ka ikaika, e haalele kikowaena kupono ai, nolaila ua helepoai mau lakou.
6.—Heaha ke kumu o ka helepoai (Ellipse, poai loihi) ana, o na Hokuhele?
No ke kohu like ole o ka ikaika haalele kikowaena ana i ka umekaumaha o ka La. Penei e maopopo ai:
I ka wa e kokoke ai ka Hokuhele i ka La, pakela loa aku kona ikaika haalele kikowaena, a holo ino aku oia ma kona alapoai, a hoomamao aku la, aka ma ia holo loa ana ona, peleleu iho la na huina o na "Kahapili" i na "Hanai," alaila hiki mai ka umekaumaha, me ka hooemi ana i kela ikaika haalele kikowaena, a emi iho la kela ikaika haalele kikowaena a nawaliwali, a hoomaka iho la ka Hokuhele, e poai hookokoke mai i ka La.
(E Nana ma ka Aoao 12)