Kuu Hae Hawaii, Volume I, Number 7, 6 June 1913 — NA OLELO HOONIANIAU. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

NA OLELO HOONIANIAU.

I ka wa hea e paa ai ka waha o Pali ia oe? I ka wa e nuku ia ai, "Pali wahapaa.'' He elua mau wahine; olelo kekahi, Ono mai la ka hoi au i ke kukui. Pane no hoi kekahi wahine, 0 pii no a ka ulu kukui ai ana mai ke kumu a ka lau. He hewa iho ka oe i ka Inamona i ke kaukemio i ka welelau lima. He elua mau wahine e nuku ana, a olelo kekahi he wahine wahahee oe. Pane kekahi, aohe liee o ko'u waha. Owai ke kanaka oi loa o ke pi? 0 Tomitomi, nokamea aia pu no meia o aua. Ninau aku la kekahi kanaka hana nanahu i kona hoa, 4< Heaha ka haawina e loaa mai ana ia kaua ma keia luhi ana?' 7 Pane aku la kekahi, "He eka no na maka me ka piha pa'u eleole o na ihu/' Hu ae la ka aka a haalele wale. 0 k a wa liea ka wa e lilo ai o ka niho o ke kanaka no ka īole? 0 ka wa e oleloia ai, 0 ka niho o ke kanaka no ka Iole, uwiuwi ka niho o ka Iole. Owai ka aina nona ka ua hiki wale no ke olelo ia aku e noho malie, 0 Hilo elike me ka olelo, Noho malie (maielile) ka ua o Hilo. 0 ka wai keiki ka i wali ka ihu? 0 ka Pali, penei: "Ua wali ka iliu o ka Pali keiki.

T ka mokupuni,hea o na ailana o Hawaii Aei p pau ai ke aloha? I ka mokupuni o Lehua, elike me ka mea i meleia: "E hiki aku ai i Lehua la, Ka palena pau o ke aloha la." Aia ia wai na ki a ka unu? Aia ia ka U-a. Penei: "Mauna kumuhana i ka U-a, Aole i pau pono na ki la. n 1 ka wa hea e komo ai ke ahi i K oholanui ? I ka wa e hooma-u waiia ai, penei iho: - ''I hooma-u wai ia ke ahi, Komo i Koholanui." Noi aku la o Kaleopuu ia Makole i ahi. 0 ka wa ia a Makole i hoopuka mai ai i kona aielo, a olelo aku la, Eia mai ko ahi e Kaleopuu. Ua huhu loa o Kaleopuu ia Makole, a olelo aku la,-O-Makole.penei: Ina he heluhelu Baibala oe, ina ua ike oe ua palapalaia, <f IIe ahi ke alole." Weliweli ka aka o Makole. Nowai ke alahele pali nihinihi laumania? No Salia, penei iho: f 'Ua ike mai oe i ko'u alahele, He pali nihinihi a he laumania." Owai ka aina he elua g,lo o kona pali? 0 Waipio, penei: 4< Maikai Waipio he alo lua na pali." Ihea e pii ai oe a hoomau? Ika Holokuaiwa. I pii a hoomau i ka Ilolokuaiwa. Owai ka manu pihoihoi oe ke pii? 0 Koaekea. f< Pihoihoi ka piina o Koaekea." Owai hoi ka mokupuni ihu nui peleleu? 0 Kaula, penei: <f lhu nui peleleu Kaula na k a ino. ,, īle wahi keiki ilihune o Petero ka inoa, a e noho ana no oia, lioi mai ana he kahuna Katolil;i o lakoha ka inoa mai Aikupika mai, a hui laua ninau ke kahuna x>enei: "Ea, e Petero i 1a wa hea oe i hiti mai ai?" Pane kahi keiki kolohe, "I ta wa e tomo ana o lakoha i Aitupita. ,, 4< o, e Petero, e hoi atu oe me na haneri pipi, a mai hootaulana wale atu. " Hu ka aka i kanui o ka ike o kalii keiki. īle loaa wale no ka hoi la ka haneri pipi, i ka ike wale no e iomo ana c- lakoha i aituput.'i, oha! 'iou ae ua ike?