Kuu Hae Hawaii, Volume I, Number 2, 2 May 1913 — Page 2

2   KUU HAE HAWAII

KA NUPEPA
KUU HAE HAWAII
Hoopukaia ma Honolulu, T. H., i kela ame keia Poalima.

NA LUNA NUI

J. A. AKINA.... Lunahoohana
W. K. POAI.... Puuku
L. K. KAKANI.... Lunahooponopono

KA AUHAU O KA PEPA:

1 Makahiki.... $4.00
6 Mahina.... 2.00
3 Mahina.... 1.00
No Ke Kope Hookahi.... 10c.

                E Hoomanao i Keia:—O na hoouna dala apau no ka Pepa, e hanaia no ia ma ka inoa o ka Puuku. A o na kauoha Pepa ame na manao no ka hoopukaia, e hanaia no ia ma ka inoa o ka Lunahooponopono.

                I keia pule ae e puka aku ai ka "Hae Hawaii" ame kona moolelo. E ikeia ana ka Hae mahope mai o ka Inoa "Kuu Hae Hawaii" ma na aoao a elua. E makaala i kona hoea aku!

                O na Luna Nui o "Kuu Hae Hawaii," e ikeia no ia maluna ae.

                Eia ma ka aoao malalo o ka aoao 12 e loaa ana ia oe he wahi nou e pane ai, a e kakau ai i kou inoa, ame ka wahi; alaila e hoouna mai.

KA AHAOLELO O KA A. D. 1913.

                Ma ka po iho la o ka la 30 o Aperila i hookuu ai na hana o ka Hale Ahaolelo, a oiai i keia mau la hope paha o ke kau, ua hanaia kekahi mau bila kanawai kupono me ka puapuahulu, a wahi a Lunamakaainana Sheldon mamuli o kekahi olelo hooholo ana i ka la hope loa o ke kau, e kauoha ana i ka Ahaolelo makua e hoololiia ke kanawai kumu i pili no ka noho ana o ka Ahaolelo i hookahi kau wale no, a e hookomoia ma ia wahi i elua kau iloko o na makahiki elua. I 30 la i ka makahiki mua, no na bila haawina, a i 60 la i ka makahiki elua no na hana e ae, aka, ua haule hope loa  kela  olelo hooholo. Eia nae ua hanaia na hana e na Lunamakaainana ame na Senetoa me ka hoomanawanui, ame ka nui  no o ka hana. Ua hookomoia na bila kanawai a kela me keia elike paha me ka manao o na apana kahi a lakou i hoounaia mai ai, aka nae, aole he mea maalahi ka lanakila ana. A ina ua lanakila ua lanakila paha mamuli o kona ano maikai loa. I ka makaikai ana, aole i laweia mai na like ole kalaiaina e kela ame keia aoao. Ma ka hapanui o na mea i hanaia, ua imi nuiia ka pono o ka lehulehu. A ia wa hookahi, e loaa ana ka hauoli ma kekahi mau apana i ke kulana hooikaika maoli o ko lakou mau Senetoa a Lunamakaainana paha; a ina ua nele kekahi mau apana i na pono ame na pomaikai o kekahi kumu o ka nele, oia no ka onioni ole ae o na apana e hoouna mai i mau bila kupono, ame ka lakou mau lunamakaainana me senetoa i hoouna mai ai.

KE KIAAINA ME KONA NOONOO AKAHELE.

                E haawiia na mahalo kiekie i ke Kiaaina Frear i ka haawi ana i kona noonoo nui iluna o na bila kanawai i hoea aku imua ona. He lehulehu no na bila kanawai, na hoololi kanawai, ame na bila haawina i hoihoi houia mai i na Hale me kona apono ole, a i kakooia hoi e na Hale nokamea ua hoakakaia mai na mea e lilo ai ia mau kanawai i mau mea e pono ole ai, a aole loa e hiki i na Hale ke alo ae, nolaila, aole e hiki ke aeia maluna oia pololei. Hookahi wale no paha bila kanawai i ae ia a i lilo no hoi i kanawai, a hookahi kanawai i lilo i kanawai mamuli o ka paa loihi loaia ana a hala na la he umi. Ke ole paha keia noonoo akahele ana, e lilo no auanei na kanawai hemahema i mau mea e hoopilikia mai ai i ka lehulehu.

PERESIDENA KNUDSEN AME LUNAHOOMALU HOLSTEIN.

                He mea pono pu e haawiia aku na mahalo ana a nui i keia mau kanaka me  ko laua mana hoomalu iloko o ka Ahaolelo; e alakai ana i na hana o keia kau apau pono iloko o na la o ke kanawai e kauoha nei, a e haawi ana hoi i ka laua mau olelo  ao kupono, a na hoa o ka Ahaolelo e nana aku ai,  a ka poe makaikai aku hoi e nana aku ai me na manao mahalo.  Kakaikahi na kanaka i hanauia i alakai, a ua pomaikai no ka lehulehu, nokamea, ua loaa no he mau alakai kupono maiwaena mai o ka poe a lakou i wae ai. Ua ike aku na Hale elua o ka Ahaolelo ia ano maikai o ko laua mau alakai, a haawi aku i mau wahi makana e hoike ana ia mea. E hoomanao pu i keia, ua hanauia kekahi poe i poe e hahai aku, a o kekahi i poe alakai. Ina no a waeia na hoa apau o ka Hale Kaukanawai i poe alakai wale no, alaila, e nui ana na hoopaapaa, a e emi ana na mea maikai e loaa. Aka, mawaho ae o na bila haawina, na hoololi kanawai, e ikeia ana he 12 mau kanawai hou iloko o na kanawai o Hawaii i keia la.

E MOE ANA NO ELUA MAKAHIKI A HOEA HOU MAI.

                He mea i minamina nuiia e ka lehulehu ka holo ole ana o kekahi mau Bila Kanawai maikai, elike me ke "Koho Balota o na wahine, kela Kanawai Hookamakama, Kaiulani Paka ame kekahi mau Bila e ae, aka nae, e lilo ana keia mau makahiki elua i wa no ka hoonaauao ana i ka lehulehu maluna o keia mau Bila Kanawai, a o ka oi aku, na Kanawai Hookamakama ame Koho Balota o na wahine, a i pili loa aku hoi i ka noho ana o na home. E hooulu nuiia ae keia mau ninau elua mai keia wa aku:
                Akahi—Ua kupono anei na wahine e loaa he mana koho balota, aole paha?
                Elua—Heaha na ano ino ame na ano maikai e loaa ana mamuli o ka aeia ana o ka Hookamakama?

UA HOONAAUAOIA MAI KA LAHUI HOLOOKOA.

                Mamuli o ka Bila Kanawai Kue i ka noho ona ana o kekahi kanaka i lilo ole i kupa Amerika maluna o kekahi waiwai paa ma Kaleponi, a ina e holo a holo ole, nokamea, ua kueia i na kanawai lahui malalo o ke kuikahi panailike me Amerika, ua hoonaauao mai no ia manao ana e hana pela, i ka lahui holookoa. Ma Kaleponi aia he elima kue ia hookahi no ke apono i keia kanawai a ina hana ole ka ahaolelo i ka makemake o ka lehulehu, e imi ana lakou i ko lakou pono ma o ke koho balota ana e hoopau i na hoa o ka Hale Ahaolelo. Ua ike no na makaainana i ka hopena pilikia e kau mai ana ina e hoomau ia aku ana keia kulana pela me ka noonoo ole. E lilo ana na hanauna hou i poe kuewa maluna o ko lakou aina makuahine.
                Ke noho ona nei na Kepani ma Kaleponi iluna o na eka aina mahiai he 12,000, a he 282 eka ma ka hoolimalima, a aia pu hoi i na Pake ame na lahui e ae he aneane e 20,000 eka aina.