Ka Hoku o Hawaii, Volume XLI, Number 5, 30 October 1946 — Kupaianaha Nohoi Na Hana [ARTICLE]

Kupaianaha Nohoi Na Hana

Ua lohe pinepine makou 1 ka ha'i ia mai o keia mau olelo imua o na anaina, oia hoi keia, "!Vlai naiia i ka pula iki iloko o ka maka o kou hoaiauiia, a no ka mea aole oe i ike i ke kaola iloko o kou maka iho."

He olelo ano ni|i keia, a kakou e hoomaopopo iho ai I kekahi manawa e noonoo ana kakou i keia mau mea a i kekahi manawa e hoopoina ana nohoi a me ka noonoo mua ole ae e hōopuka ana i na olelo kupono ole no kou hoalauna, me ka noonoo ole iho no nae hoi i kou kina. Ua hoopuka ae la makou i keia'mea, mamuli o na mea i iohe a i hoike ia aku imua o ka lehulehu ma na pule i hala aku nei. Ua hoopuka wale ia na mea e hoino ana i ka hoa kanaka, no ka mau mea i hana ai i na makahiki i kaahope aku. Me ka nana ole ae o kekahi poe iko lakou mau kinaunau ponoi, ua hoomaka aku la e kipehi i ka hoa kanaka me na mea i hana ia i na makahiki i hala aku. Owai la kekahi kanaka hemolele loa ma ka honua nei i loaa ole na kina ame na kinaunau?

Aole he kanaka hemolele ma ke ao nei. £ nana i ke Keikihipa a ke Akua i hoouiia ia mai ai i ko ke ao nei no ka hoopakele ana i ko ke ao holookoa. laia e hai ana 1 ka olelo a kona Makua ma ka lani, aia nohoi na keiki a kanaka e maina ana iaia, a imi e hoopoino iaia. O ka hope ua kaūlia ia oia ma ka laau kea. IV!a ke kau hooikaika balota iho nei, ua kuekaa ia ae la ka hana a kekahi o nk moho i alualu ai no kekahi kulana kalaiaina o na makahiki i kaahope aku. Ua liio nae ia mau olelo hoino i mea piepiele balota na na enemi, me ka hoao ana e hoohaule i ua mohala.

Oia anei ke kalaiaina maikai? Pehea, e hoihoi ana anei oe i na o oe kekahi e alualu i kekahi kulana kalaiaina, a hoino mai kou mau hoa holo kue ia oe, ma o ka ohiuhiu ana ia oe a kaulai ae i kou mau wahi iuna i ke akea, i mea nou e haule ai? Oia anēi ke kalaiaina maikai ma kou .noonoo ana? Ma ko makou noonoo akahele ana, aole ia o ka ke kalaiaina maikai, ua kue oia i ka olelo a ka Buke Nui. Mai hoino wale aku i kou hoa launa, ma na mea kupono ole, a no ka mea aole i ike a noonoo iho aia no he mau kee iloko o kou ola honua ana, au hoi i makemake ole ai e kuekaa walie ia ae i ke akea. Aole oe i makemake e hoike ia ae kou mau wahi kinaunau imua o ke akea. Ua lilo na hana a kekahi poe ma ke kau koho ba!ota iho nei, i mea e hoehaeha aku ai i ka manao kaulike o na mana koho.

O ka hapala wale ana aku i ka lepo maluna o kou hoa kanaka, ua like no ia me ka hapaīa ana i kou inoa maemae. Aole nohoi i hoomaopopo pono kekahi poe i keia mau mea. Ua manao lakou o ka hailuku a kipehi wale ana aku i kekahi hoa kanaka, he mea ia e lilo ai oia i mea nui a lanakila. I kou lanakila ana ma kekahi kulana au i alualu ai me kou kipehi ana a hailuku wale aku i kou hoa kanaka, e hiki mai ana no i ka la e huli mai ana kou mau hoaloha a i ole na mana koho a nanahu ia oe. E eha aku ana no oe ma ia hope aku, a he eha hoi i oi aku ka walania mamua o ka eha i hekau aku maluna o kou hoa kanaka au i kipehi wale ai. 1

I na paha, ua kukala ae kekahi mea he hmpule oia, a alualu aku i kekahi kulana kalaiaina, a i kona hele ana e hooikaika balota imua o na mana koho, a hoomaka aku e hai i na olelo kupono ole imua o na mana koho, me ke kipehi kohu ole ana aku i kona hoa kanaka, nig ana ae i kahi kinaunau o kona hoa kanaka i oia anei ke karistiano oiaio?

Ma ko makou manao, aole e apono mai ana ke Akua iaia, no ka mea ua kapa oia iaia iho he haipule, eia. nae ma kahi o ka malama ana i na olelo ao a ka baibala, "E aloha aku oe i kou hoalauna, e like me kou aloha ia oe iho. He ehia o kakou i hiki ke malama i keia mau olelo b o. Aole paha he kanaka i hiki ke olelo a*e, owau ua kanaka la, i malama i keia mau mea. Aole loa. Noiaila. ua hala aku !a ka la koho balota me kana mau hana, e pono kakou a i ole o na |K>e i alualu iho nei i lia kulana kalaiaina, e hookupono ia īakou iho a e noonoo no/keia mau mea. "Mai Nana i ka pula iki iloko q ka

maka o kou hoa kanaka, aia no nae hoi aia no he kaola! . iloko o kou mau maka ponoi iho. I Ua pololei nohoi ka olelo a ka buke nui e pili ana ij keia mau olelo, aole kakou o na poe e ola nei ma ka honua 1 nei i hiki ke paa iho i ko kakou mau alelo, a noonoo me ke akahele, aka, ua wikiwiki ka waha i ka olelo a puka I na olelo kupono ole mai lokq loa ae o ko kakou mau naau a hoomaka aku e hailuku i ka lepo maluna o ka hoa kanaka.

Aole nohoi keia i na poe kalaiaina wale ijo aka, i na poe e ae pu no kekahi. He nui a lehulehu na poe i malama ole i keia mau olelo a ka buke Nui. Pau pu mai na poe kalaiaina a me kekahi poe e ae. Mihi mai no kekahi imua o kona hoa kanaka no na hewa ana i hana mai ai oJkena hoa kanaka, a mahope iho lohe hou ia aku la no e hoino ana i kona hoa kanaka. Ma ka hoomaopopo ana aole no paha e pau ana keia mau hana iwaena o ko ke ao nei poe makaainana. Ua like paha me ka nahelehele ke hookuku ae kakou ma kekahi olelo ana. Aole makou e olelo ana he nahelehele ke kanaka, aka, e lawe ana .makou i keia ma ke ano hoohalike. E nana kakou i ka nahelehele a mauu paha. Ē lawe kakou i ka mala kalo a ka mea mahiai. E. waele ana ka mahiai i kana mala a mahope aku kanu. i ka huli kalo iloko o ka lepo, a mahope iho e ulu hou ae ana ka mauu ana i waele ai i kinohi. E hoomau ana oia i ka waele ana i ka nahelehele iloko o kana mala ai a hiki i ke oo ana o ka ai. E ike ana kaua aole he wa e pau ai ke ulu ana o ka nahelehele, odca, e pau ana no i na Ia mua a mahope iho e ulu hou ae ana no. I na aole e waele mau ia alaila e paa.ana ka mala ai i ka .nahelēhele, a o| ka hope e make aixa ka ai, a he nele ko i Pela no ke apo o ke ola ana o ke kanaka, e komo ana' no na olelo maijkai a ke Akua iloko oxia, a e maemaej ana no oia. No ka manawa wale no naq hoi ia maemae I ana, a mahope iho e ulu mai ana no na njanao lepo iloko ona, a hoōmaka aku e hailuku a kipehi i ,kona hoa iaup.a a hoa kanaka paha. HLe mea makemake loa ana kekahi poe i ka imihala ana i kekahi hoa kanaka, i wahi nona e haule ai ilalo. Oia anei ka hana pono a kekahi kanipka o ke kipehi i kona hoa kanaka. Aole ia o ka hana maikai. E i aija i ]vpi>aJioa a e hele maluna o ke kahua maikai, a e hoike*aku imua o na mana koho i na mea maikai a mai no a hpino wale aku i lvou hoa kanaka. E like me ka maikai au e hana aku ai, pela no auanei oe e ohi mai ai i na hua, maikai, a i na pela oe e hana ai, he mea maopopo loa e loaa ana ia oe ka lanakila no kekalni kulana au e alualu ana. Kekalii, aole o ke haanui wale aku imua o ke iehulehu i ka mea ayu e hana ai, a i kou lanakila a,na, a hele oe i ! ka ahaolelo, aohe I>e wahi mea e hiki ai, ia oe ke hana no ka pono o ka lehulehu. E hele n\alviua g ke kulana maikai u muemue, aole hoi o ke kulana o, kil hoino wale aku, i I J