Ka Hoku o Hawaii, Volume XL, Number 43, 20 March 1946 — Ka Paka Puhi [ARTICLE]
Ka Paka Puhi
Ma ka nupepa "Ka Leo O Puumaile" 1 hoopukaia ai ma ka mafiina o Pepeīuali 'iho "nei, ua ala a'e he ninau e pili ana i ka paka puhi ame ka ma'i akepau. Ua waiho ia keia ma ke ano he ninau imua o ke kauka o ka Home o Puumaile e kekahi poe me ka manao i hinau i na mea e pili ana i ke ano o ke ola o ke kanaka i loohia i ka ma'i akepau a hokii paha ia kakou Hawaii o ke au kahiko. Ma ka hoakaka a ke kauka, he mea hoopoino mai ka paka i k« ola o ka mea ma'i. Ma ka nana a hoomaopopo aku na'e, aole he papa ia 0 ka puhi ana i ka paka. Aole no i like na ano pau apau. O kekahi ano ma'i hokii, ke hōomaka e puhi i ka paka e hoomaka ana e kunu. O ke kunu ikaika ana a kekahi mea i loohia i ka nawaliwali (akepau) he hoakea ana ia i ka puka iloko o ke akemama. Ke hoakaka mai nei ke kauka i ka poino e loaa ana i neia mea, he paka, aka, aole i papa mai, mai puhi i ka paka. He hoakaka na'e hoi ka ke kauka, i ka hana a ka pake e hana mai ana maluna o ka mea i loohia i ka nawaliwali. Aia i kela ame keia mea i loohia i ka naw!nKvali e noonoo nona iho, i'iia oia i manao ia mea he ola. Aole makou e olelo ana aole makou he poe pnhi paka. He puhi paka no mamua a mamuli o ka noonoo ma lia he mea maikai ke waiho i ka paka, ua waiho aku. 10: nana aku i keia manawa, ua oi aku na poe puhi paka mamua o ke au kahiko. He nui na poe puhi paka ole mamua, i keia la he poe puhi paka lakou, a o ka oi loa a'e aia iwaena o na poe opio. Aole no ka hoakaka ana mai o ke kauka he mea hoopilikia mai ka paka i ke kanaka a hoopau lakou la i ke puhi ana i ka paka, aka, he puhi no lakou i ka paka. Nolaila. no ka ke ola o ka mea i loohia i ka ma'i akepau a hokii hoi, ua hoakaka ia ae he mea hoopoino ka ka paka. He nui no ka poe i hiki ole ke waiho ka paka. Ua lilo ka paka ia lakou, i mea hooikaika mai 1 ke kino Ina aole puhi i ka paka, e ano holulu ana kahi kino. I na ha'u ana i elua a oi aku, alaila, e' pii ae ana ka ikaika. Ma kekahi ano, i na puhi ana kekahi mea ika paka e poina ana i ka pololi a ka ai. Nolaila, i na ua hoakaka mai ke kauka he mea hoopoino ka paka puhi i ka mea i loohia i ka ma'i akepau, "a heaha ka mea e pau ai ka ma'i?" He hookahi wale no alahele, e hoao e waiho i ka paka. Malia he mea ia e kokua nui mai ana ia kaua e ka hoa i loohia i keia ano ma'i nana e anai nei i ka lahui. Ma na hoike i loaa mai he kakaikahi loa na Hawaii ma Puumaile e noho nei mai na kane ame na wahine. Aole i oi'aku maluna o ke kanakolu a aia he elua haneri umi poe, oi a emi mai paha ma Puumaile, aoka liapanui o na poe mai oia no na Kepani a i ukaliia aku e na Pilipino a o na Hawaii aku. Ē hoao e kinai i ka laha ana o keia ano ma'i nana e luku nei i ka lehulehu.