Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 36, 27 December 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]
NA MEAHOU O KE AO NEI
lIOOPAI IA MAI .KEI TJa hooMu ia mai aei q KqA Joseph Janicj> Canellsi Kekahi aliikoa - a mea niulama. waiwai o ka .oihana kaua lewa iua Santa Ana |no ka manawa o elua makaiūki ihoopaahao mahope iho o kon-o. ahewa ia ana no ka hewa ohumuhumu .no hoao ana i apuka i ke aupuni. LELE kaua na moku kelemama O kekahi o na lono i loaa mai Ladana mai e hoike ana no ka lele kaua ananiai o na moku kaua Kelemania o ka mahele "E" maluna o na auiuoku o na aoao huiia oiai lakou e holo ana ma ko lakou eiaiiele no eia nae hoi ua huli kaua aku la no ] na moku ukali o na aumoku o na, aoao huiia, a he elua moku Kelemani<a i hoopiholo ia, & h« elua paha i manao ia ua pihoio pu, a he elima i hoopoino ia, ma ua kaua ana ala i hooiii ia ai a aneane e ao. NUI NA POE KEPANI I MAKE E like me na lono. i hoike ia mai, eia.no ke hooili ia mai nei k§ k-aua ma Lieyte, me ke alualu ana o na Amelika i na Kepani oiai lakou e auhee ana, me ka luku ia' ana hoi o na Kepani a i hiki aku ma kahi o ka 1,800 Kepani i make i ka la hookahi o ke kaua ana.
Ma ka mokupūni hoi o Mindoro, aole he mau puālikoa Kepani i huli kue mai i na Amelika ma ka aina, eia nae hoi ua hoomau maila no i ka hahau an-a mai ka lewa iho, me ka poino ana he ehiku mau mokulele. He elua mau mokulele Aimelika i poiiio ma keia hooili kaua ana. AOLE I PA KE KAHUA HOOMOANA Ua kukala maila ka radio Tokio e piji ana i ka hoopa-hu ia ana o Tokio e na mokulele B-29 imua o ke ao holookoa, "he oia mau no ke kapikala." "Ma ka hoopa-hu ana a na mokulele nunui B-29, aole he 'kahua 0 pa oihana aupuni i pa iho i iia poka pa-hu a aole nohoi he māu wahi ano nui i ho6poino ia. O na wahi wale no i poino oia na wahi i noho ia e na poē kiwila. I na no 1 hoopilikia ia aku ka lehulehu o Tokio mamuli o na hana hoopahua na mokulele B-29, e hoike ana nohoi ua holopono na hana kupale, ma o ka lukuia ana o ka enemi, a ua kupono loa ia." Ua hoike ae ua lono ala no ka hōohauleia ana he 33 mau mokulele B-29 ma ka la 3 iho nei o Dekemaba. (Ua hoike ae nohoi ka Oihana Kaua he hookahi a i ka ekolu mau mokulele nunui i poino ma ka lakou huakai hoopa-hu maluna o lapana, me ka o ka hapanui o lakou ma ka moana a me ka hoopakele ia ana o ko lakou mau ko-lu.) loaa aku na lako amelika He akahi hapakolu o na lako kaua ame »a mea hōopa-hu i loaa aku maloko o na walii hoahu o na Kepani i lilopio mai i na Amelika ma ka hoomaka mua ana iho nei o ke kaua ma Lieyte, ua hana ia i»a Amelika. Ua loaa pu aku kekahi mau poka o ke ano hou loa i hana ia oaa. Amelika a no na pu laipala Amelika a i oi pakela aku i ka ha Kepani mau pu. Ua loaa pu aku na lako kaua e like me na kopa auau ame na pauda holoi niho i hana ia ma Amelika. Ua loa* pu aku he heiuna. nui o na poka pu mikini Amelika ma na wahi hoahu mea kaua a na I Kepani. j He nui wale aku o na lako ka- j ua i loa>a aku i hana ia ma AnwUka malalo o ka malu o na Ke-| jpaai. U» loaa aku keia mau niea j ,kaua ia lakou, maliope iho o ka| lilopio ana aku o kekahi mau mo- ] kupuni uuku o Amelika ina | paoi iaaliope koke iho o ka hoopa-1 hu &na o Puuioa. !
PA O MANILA I NA AOI&UU ) U& kukaia ae o Kenelala Mao-1 Arthur kekalii iouo o naj »okutel« hogspa-hu nunui o An\t-j lika, no ka halvau aua »Vu no ka. laan&WA mua k>& o ;k\ hooili kauA \ koikoi xaaluns. o ko kahu& o Ma- f iula »o ka maivasvA i ov aku ma- ( iuna o okoiu nwkaliiki» kai luku f itoo & i\ooj>oUvo i ka li&p&nui o na ( «okuiele ho 100 € ku «na ina ka. honua anve t ka hoomaka ana ae ka ahl e & ma na wahi like ole, i pii aa ka uwahi no 5,000 kapuai ! &e Ro walo rto man mo'kn- ' Kepaul i lele no hoao ana' 1
• ■ 1 e noopakele i ke Kahua Clark, he 17 nnle ke komohiuiaakau aku o ke kapikala o na Pilipino, Ua kukulu ae »a Awelika he mau kahua ma n a Pllipino—ma Leyte, he 354 niiie mai |ke Kahua Clark mai a pela nohoi ma Mindoro, he 118 nia ka heina aku— aka f ua hiki n-ae hoi i mokulele hoopa-hu ke lele aku niai na Palau aku, he 1 4 250 ma ke komohana hema aku o Maniia, a i ole malun a o Morotal, he 1,175 mile |ina ka hema aku o ke Ua hoike ia ae ua loaa aku na Kepani ua nanea, Mamua aku nei ua hoopa-hu ia o Manila e na mokulele mai na moku halihali mokulele aku, o keia hoi mai na mokulele hoi e hoolulu an-a ma ka aina. ' TJa haalele ia aku na kahua elua o ke Kahua Clarlt a e a ia ana e ke ahi amo kapunohu pu ana nohoi o ka uwahi e na moku-1 lele o Lukanela Kenelala Kon-' ■ney. ■ ■ ■ ■ ■ ■ -■■ l ■■■■,•■ ■-- ■- | He iwakalua mau mokulele Kepani i lukuia iho ma ka lewa malunā ae o Mindoro a he elua mau mokulele e ae i manao ia ua hoohaule la. ! O kekahi lono ua luku ia he 378 enemi ma Leyte, a ua hiki aku la ma kahi o iea 16,661 ka huma nui o na poe i make iloko "o ewalu la o ka hooili kau-a ia ana. * HAHAU IA O IWO JIMA
-Ua kaapuni ia aku la ka hoopahu ia ana mai P&lau aku a hoea i īwo Jima e na mokulkle Amelika e lik« me ia i hoike ia ae ai e ke keena o Akimalala Nimitz.
No ka 13 o na la i hoomau aku ai na mokulele Amelik-a i ka ha-1 hau ana ina kahua ma īwo Jima, i a i lele ia aku e na mokulele i Amelika mai na Mariana aku. I II kupale ana hoi i nā kahua i hou i lilo mai ai ma na Carolines, | ua lele aku la n-a mokulele topido a' hahau ia Yap, he' kahua ma i kahi o ka 322 mile ma ka hikinaakau aku o ka anokupuni o PeleHu i lilo mai i na Amelika. Ua luku ia he mau'moku lehulehu ma na mokupuni Sonsorol ma ke komohanahema aku o na Palau a hoopa-hu ia na kahua lako kaua o na moku kaua' e maalo ae maīaila. ITa pau pu no kekahi m*au wahi e ae e like me Rota ma ka akau aku o Guam ame na 'kahua o ka. enemi ma kekahi mokupuni e aku.
POINO HOU NO IA MAU MOKU Ma o ka luku hou ia ana mai nei he 14 mau moku o ka enemi ua hiki aku la i ke 41 mau moku Kepani i hoopiholo ia iloko o ekolu la o ka hahau ia ana e r>a mokulele Am-elika ma Luzon. B hoike pu ana ka lono mai ka oihana kaua moana mai no ka hooponopono hōu ia ana maila o ka huina o na moku enemi i poino a ua emi iho la mai ke 66 a i ke 61 ma na hooili kaua ana ma Dekemaba 13, 14 ame 15. O ka poino i loaa ma ka aoao o na Amelika he 27 mau mokulele.
TTa hoike ae o Akimalala Nimitz o ka huina i hooponopono } hou ia e hoike ana he eiwa mau moku ukana i hoopiholo ia aole hoi he umi i hoike mua iamai. O na moku i hoike ia oia no he hookahi moku halihali aila nui, hookahi moku hoomoe maina, he eUiku mau moku kaua līīlīl. ame elima mau moku Ililii, Ma kshi hoi o umi moku halihali ukana ame 25 mau moku liilii i poino, ua hoike ae na pailaka o nā mokulele he eiwa mau moku ukana ame 17 mau moku ukana liilil. Hoopoino ia he lux>kahi moku halihali koa nui, hookahi moku uuku iho, a he liookahi moku aila uuku, a ho hookahi moku klai awa. 1 Aole nohoi he JoU <|? ka huhia o 61 mokulele 1 hooliaule ia iho mai ka kewa ihft a he 20S' i lukuia ma' ka honua. O ka huina o na nto- j kulele Amelika i poino he 20 mo- 1 | kiilele wale no mai 1S ' lame 14. | f Ta manawa hookah? nohoi na I |hoonmu aku īa no ba 'mokuleleAmeMka i ka hahsu v ana i ka la-i kou hana i kela am!e keia la, 11 wah! e hikl ole ai i ka enemi ke| hooharw i kona mau kahus. - ! ITa hoopa-hu aku la nohot na' ?mokulele hull Amelika i ko kahua' ■o Tnik. me ka hoopahua ana 5' kahua paa o tk\ K!?pani sv.a na * t r a kl ae nohoi na * ?kt nwkulole a na Kepani. a ua lele' 'mnNa rto V eha mau wwkulelo o' 'paio, a ua lm¥t hoi n'iaila na mo- 1 'kulele AmeWka mo ka | ! TTa hoolel iho na mokulelo Ma-; t na poka na ka>iua | 'kupale o ka enemi mi T?ota. Mtvl- j 'way mawaona o satpan ame' lOuam. O kekahi mau mokulolo e| ! kai hwpa-hu aku' I ma «maka!ww Be*wlthaup ma n$ raiau. ''
MAI POI"N V A i KK Kt T U AXA t BONA KAUA, E Vua\ 1 keU «xu« k«M m*a*\va., hooh&)« i ke kusi xa«k