Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXIX, Number 31, 22 Nowemapa 1944 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]

NA MEAHOU O KE AO NEI

KE KOMO NEI NA Vt VLI|vO,V KErANI E hoike ana kekahi lono paai Chungkingf, Kina mai, eia q lapana ke hoouna, nei i na pualikoa Kepani nui howahewa maloko o Kina Hom.i, i a'o ia a makaukau i na loina o ke kaua ana, me kela j iini e kaua aku i ke kaua ma kekahi wahi o Asia aole hoi maluna i o ka lepo o lapana, e like me na j mea i hoike ia aku .e Kenelala A. C. Wedmeyer, ka alihi kaua nūi o j n-a puaiika'ia Amelika ma Kina. Ua hoike pu ae nohoi oia, he mea , maopopo loa e haulepio ana no o j lapana, ma kahi he hookahi palia mak-ahiki mahope iho o ke kaua i ma Europa. Ua. loaa pu maila no he lono! mai Chungking mai no ka nee ana aku o na Kepani e hoomoana I nei m-aloko o Kwangsi a aneane j he eha mile me ka hapa mai ke kaona ak.u o Ishan, a e alakai ana hoi i ke alahele p na •aoao huiia e komo aku ai iloko o ka mahele aina o Kweiehow, a ke hooili ia nei kekahi kaua hahana. Ua kuk-ala ae nohoi ka Eadio Tokio no ka lilopio ana mai o ke kulanakauhale o Ishan i pa ia ai a paa ame kona kahua hoolulu mpkulele. Ua nee maila na pualikoa o ka enemi. ma ke kukulu hikinaakau mai ame k-a hikina.

PAAPIO O KALEMYO E hoike ana kekahi lono mai Nu loka mai, no ka lilopio ana mai nei i na pUalikaua o Apelika Hikina,. o ka mahele kaua 14 o na BeretanTa ma Burma, o Kalemyo, e like me na lono i ioaa aku ai mai na Kepani aku, ke kahua e pale ana i ke alahel-e e hoea aku ai iChindwin, he 16 mile ma ke k»kulu hikina aku.

Ke ike ia nei ka pii mahuahua ana ae 0 ka ikaika o na pualikaua o na aoao huiia e hoolulu nei ma kekahi mau wahi ma Burma, me ke kaiehu ana aku i na pualikaua Kepani i aneane aku e komo maloko o Inia. HOEA KEKAHI ALIIKOA I IKALIA^

Ma kekahi manawa ae nei ua hoea aku la kekahi Aliikoa Ikalia imua o na alihikaua nui o na aoao huiia, me ka piha hauoli.

laia i hoea aku ai imua o keia m-au alihika"a nui, ua hoike aku la oia, i na mea e pili ana i ke kulana o na kahua hoomoana o na Kepani ma Singapore.

Wahi ana i hoike ae ai, eia na Kepani ke hooponopono hou nei i ke kahua kaua ma Singapore. laia ma Singaporre, ua lilo oia he pio na na Beretani-a, a mahope iho ua mahuka mai oia a holo mai no kona wahi e pakele ai. Ua hoea maila oia ma kekahi kahua hoomoana 0 na Kepani. Aole nae hoi i loihi kona nolio ana malaila, ua mahuk-a hou mai-

la oia i pakele ai mai na Kepani mail liaia ma Singapore, ua lilo ia wahi i awa ku no na moku Ikalia, a mahope mai ua hoea maila na .

mok'i Kelemaniei no ka hoopono- . pono aiia i na Uahua hoomoana'o; na Kepanl. T na Kelemania nae , hoi e kuhikuhi ana i ke auo o k- i kuk\ilu aT»,-aolc *> i hauoli loa: na Kopani, a no ka mea aia no | kela ano manao hoohuoi iloko o, lakon no na Kelemania. ! TTa hauoli nae hoi-kela aliileoa; līkalia i kona hoea ana aku a ko-j mo pu me na aoao hulia no ka, paio ana aku i na onemi. K\ BOXA KAI A hou no imua o kakv"»u kokah! huina dala mahuahua i makemake ia na kakeu e hoopihapiha hou akxi, a oia no ka huina o Ehia Mlliona n>.e ka hapa o na dala. O kfift hi>ina i haawiia iaaiia ua | kakou e hoopUia aku ua |»tuL ilvo malalo o ka huina i haMWi ia 1 mai «I ua \akou e hoopiha ma kela manawa mua *iku nei, Mi» ka Bona Kaua mua iho nei, lvc $2,750,000. Ke paipai ia mai nei kakou e kuai i na bona a oi aku maluna | o ko kakv>u haawiua. Aole i ka mea hookalū \vaic no keia e t>ai- | pai ia mai nel aka, i txv Uui iike jo!e, na haW oihaua apau o Haj aei. £ Iwi pu auū e

hoopiha, a oi oku, e liko me ka mū i loaa ia kakpu. Nolaila, o keia ka manawa Ih hooikaika ai kakou no ka pih>a ana o keia haawina, i loaa ai ka ikaika hoonet kp.ua aku a na mahele kaua mai nefi ka enemi, 1 ai ka lanakila a loaa pu nohoi k<a maluhia ia kakou ma ke ao holookoa nei. * ' LANA MAILĒ I ka manawa ihō nei o ka hooili kaua kalaiaina, ua pii ae no ke ano okaikai iwaena o na moho kalaiaina, a i ka pau ana iho nei a lanakila nohoi ka poe lanakila a haule nohoi ka poe i haule, ua hoi maila ke kulana o ka aina i ka lana malie.

NAHAEILIE I KA POKA A KA ENEMI

E hoike ana lono mai Leyte mai no -ka pakele ana mai ° ke ola o Kenelala Walter Krueger, ke alakai nui o ka mahele Kaua 6, mai lilo i moepuu, na ka poka o ka pu a ke Kepani.

.E.like me na mea i hoike ia mai, ua haalele iho oia i kona halelole a hele aku la no kekahi wahi okoa no ka paina ana i kona ainakakahiaka. laia e paina ana, ua lele maila kekahi mokulele Kepani a hoomaka maila e ki i ka halelole a weluwelu u-a halelole aia. 1

I na paha i ka lele ana mai a ua mokulele ala a iloko u-a Kene-

| lala nei 0 ka halelole, i na ua lilo j oia i moepuu na ka poka o..ka moI kulele, Aole no paha ia o kona | m«anawa e make a'i.

KOMO AKU ILOKO O ■ 4br KELEMANIA / .' I O ka lono kaua ma Europa e like me ia i hoike i-a mai ai, eia na pualikaua malalo o Kenelala Patton, ke hookokoke loa aku la ma na kahua e paa ia nei e na Kelemania. Ma kekahi lono i loaa mai ua komo aku la na puali kaua Amelika maloko o ke auo Kelemania. Aia - paha na pualikaua Amelika. ma kahi o ka 11 mile maloko o Kelemania. Ua hoouna ia aku la ma kahi o ka* 3,000 a oi aku o na mokulele Beretania RAJF no ka hoopahu r.ana aku i na kahua like ole ma-. loko o Kelemania. O ke kiekie loa keia o ka huina o na mokulele i lele aku ma ka, lakou misiona hoopa-hu. Aole nq i palekana loa ka lakou huakai hoopa-hu, a no ka mea, ua loaa ncj ka poino i kekahimau mokulele.

Ma ka huli ma jlkalia mai,,eia no na pualikaua Amelika ke nee maila me ke ano ulolohi no.

POINO KEKAIII MOKULELE AMELIKA Ma kela pule aku nei ua kukala ia maila, no ka poino ana o kekahi mokulele o Oihana Kaua o Amelika, oiai oia ma kona alahele 'lele aku no Amelika mai Hawaii nei ajcu. Ua poino na mea apau o luna o ua mokulele nei, i huiia na aliikoa ame kekahi mau koa, a pela nohoi me ka nalowale ana o u& niokulele nei ame kana ukana e, haliiiali ana no Ainelika. j E iike me na Ipao i hoike ia inai, o kalii o ka laki, aoie he . poe kiwila , oua, & pela ! nohoi nio. na eko ieka, o na eke , lek-a wale no g oiii&na ko&> 0 ka maliamua loa kei& o ke- . kahi poino mosui& «p kekahi mokulele mai ka &n& iho nei

0 keia kaua. He nui no na poino o na moJeulelc c lohe ia % aku nei o na mokulele, aka, ma ka aina .no nae hoi ia poino -aole hoi e like me keia. LUKIA lIE 5,000 MAU KEPANI Ma keia pule aku nei ua hoea ae la imua o Peresidena Osjnena o na Pilipino kekahi alakai o na Pilipino o na pualikoa kupaa ma Leyte, a waiho maila i kana hoike, o kona m-au koa i hiki aku ma kahi o ka 1,000, me ka hoohana ana i pana ame na pua me 'na poo hao wanawana, a luku ia he 5,0000 mau koa Kepani iloko o ekolu makahiki me ka poino ole o ke ola o kekāhi o lakou. "

Ua hpike ae kela alakai me ke ano haaheo:

• XJa helu makou i na kino make 0 n-a Kepani i kela ame keia la. 1 kekahi manawa e lele kaua aku ana makou i na la apau; a i kekahi maiiawa he ekolu a. eha manawa o ka pule. E paio aku ana makou. i na enemi maloko o ka ulunaheie me na pana ame na pua. Ua hiki pu nohoi ia makou ke nee aku me ka ike ole ia mai." 1 kekahi = manawa e hoohana ana oīa i kona puali holookoa no ka hoopuni ana i kekaiū wahl kahua uuku o n-a Kepani. E pee ana makou maluna o ,na kumulaau loloa, a i kekahi manawa iloko o na mauu loloa ame ka ulunahele.

I kekahi manawa e kakali, ana makou ma ka po holookoa. I ke kakahiaka nui, i ka wa a na Kepani e puka mai ai mai ko lakou mau lua'mai no ka paina ana a auau paha, oia ko makou manawa e lele poi aku ai malunā o lakou, a e luku ana hoi ma kahi o ka, 25 a i ke 30 i ka wa hookahi. 0 kela ame keia Kepani e pa ana t i ka puā e paa ana oia mai na aoao like ole mai ona. Aole e loa-a ona .no lakou e ki mai ai ia makou. O keia alakai he lukanela oia ma ke kaua ma Bataan, a ua paapio nohoi oia no ekolu mahina wale no. ka hapanui o kona mau koa ua paa lakou maloko o na halepaahao a ka enemi. Ua ! hoonaauao ia nohoi oia ma ke | Kula Nui ma Manila a ua makau- | kau i ka hana uwila. 1 Ua hookeie nohoi oia ike ano o Ika hana ana i na pu ame kekahi I mau lako kaua e ae a kona puali i e lawe ai īluna o na puu i ka maj kahiki 1942. He ano ulolohi no-

I hoi keia a he 60 wale no a lakou | mau pu kaua a hiki i ka pau ana | o ekoiu makaliiki. U& kau nui jaku nae hoi laKou maluna o na j pana ame na pua. | Ua pokepoke ia maila la huina | n-a. Kepani e maau hele ai ma | kahi o ekolu a eha kapuai mai o jmakou aku, ua hoohana makou i |na palii loloa," wahi ana. "E lele faku ana makou mai kahi & mai kou e pee ana» a haliau aku 1& i $na pahi 1010 & oki pu ae 1& i ko f lakou mau poo mai na kino ae." I U& pkepke i«i niaila ka huina fMil o na Kepani mai ka 8,000 a i ik& 3,000. He kakaikahi k>a ka j&& &tia o n& K<jpani i koe iho e jhemo ko lakou m&u &n& e j pee &i\a, \ "I ko l&kou manawa nae hol e imakem&ke ioa ai i na me&ai, e \ ha&leie &n& Kikou i na ana, & ia i m&n&wa e lo&a &ku i\i ia m&kou.