Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVIII, Number 18, 25 ʻAukake 1943 — NA MEAHOU O KE AO NEI [ARTICLE]
NA MEAHOU O KE AO NEI
f,rm ka moki t pi t m o vella LAYELLA TJa lilo i mea oie na kahua hoomoana o na Kepani ma na Solomona me ka hoopoino ia ana ei na kahua e hoea aku ai i Rabaul ma o ke komo ia ana__aku ! la o ka mokupuni o Vella Lavella re na pualikoa Amelika, a ua hookahaha ia hōi ka enemi, Ua kaili ia mai ua wahi mokupuni la e na pualikaua ikaika o na Amelika ma o kekahi hoonee īa ana o na pu-alikoa Amelika ame ka paapi<? ana he 350 mau Kepani me ke ola no a itig ka lako ole i na mea kaua. E hoike ana ka lono mai.ke j keena poo mai o Kenelala lMtacArth'ur no ka hoao an'a o kekahi mahele :o na mokulele Kepani e wawahī ae i ka laina k-aua o na pualikuua Amelika oiai lakou e hoao ana e pae aku ma kahakai rr.aluna o na kao. Ua hoike ae oia no ka pahua ana o na mokulele Kepani ma o ka hoao aha e hoopa-hu iho i na kao i piha me lia koa, a aoīe nohoi he kao i pa iho i na poka pa-hu a ka enemi.
(Ua hoike ae nohoi o Tokio i kekahi lono ma ka radio no ka aku o na makulele he eha m-au moku halihalikoa Amelika, he ekolu mau moku ka'ua ame kekahi kao ma o ka lele kaua ana iho maluna o ua mau : moku la oiai lakoū e hookomo -ana no Vella Lavella.
Ua manao na' Kepani no ka" pulumi ana ae la.-.o na Amelika i na Kepani .ma New Georgia e lilo mai ana na mokupuni pakahi a o ka hope aku e hahau ia. aku ana ke kai kuono o Kula ma ke kahua mokulele ma Kolom-
! bangara. ' — ■ ! Ma kahi nae ljoi o ka hahau ! aria akn a na Amelika ia Kolom- | bangara e nee aku la a lawepio . maila i ka mokupuni o Vella Lavella. Ua hoike ae la kekāhi meā~ka--kau_nupepa e hele pu nei me na pualikrma-^j 3 i £ IJje<' aia ma kahi o ka 8,000 mau k<» Kepani e hoomoana nei ma Kofbmbangara a i makaukau no ka paio ana mai a.hiki i ke kanaka.hope lea. Ua hoike ae oia aole no he [kahua mokulele ma Veila Lavella, ' aka, he wahi kupono loa np ke j ku ana o n-a moku.
No ka nianawa «vua o ka lele kaua ana aku ma Palani Hema mai ke kahua hou aku o na aoao huiia mai Sigily aku, ua.lele aku kekahi mahele ziui o na mokulele
o na Aoao huiia a hahau aku la maluna'o na hale hoolulu mokulele ma rstres Le Tube ame Salon ma ke komohana-akau o Marseille.
O Salona aia ma kahi o ka 28 mile .ma ke komohana-akau eku o Marseille.
Ua lele aku la na mokulele nunui ma kahi o ka 1,000 mile hele a hoi a hoopa-hu iho la. i na kahua Nazi rrta Palani.
E hoike ana kekahi lono mai, Kuiioalana mai no ka lele ana j aku a na mokuleie nunui o na| aoao huiia a hoopa-hu i ke ku- ] lanakauhak l o Fradricha£eu ma. Kelemania i ka wa kakahiaka nui mo ka ike ia aoa aku o a o ,ke ahi mai ka. aoao aku o Kuikaiana, j £• hoiko j>u nohei ua Lono, la no ka haule ana iho he eiua] »»u mokuiele nunui ma Kuikala- i na. ■ j i B iike me ka lono i hoike ia i mai, ua haule iho kek&hi o na j mokuiek Amelika ma Kuikalauia, * ua paa ao na poo oluna o ua inokuiele i kii Uopu ia* o Uke a» na rul» o im nupuni lik<- ole, a koe m aupuni «oko o ke kaua. £ p&a wal<! ia «u«. no nae hoi kei» iwe & iuki i k» wai kupono,
iwok<iyu m aku ka hoojvai o ka i maluna o iakou, » i ok liio paha I mau pio kaua, Ua; j>otuo ko iakou mokuieie a pa» koie nao ko lakou mau oia. j j E UAAWUA AKV AN,V K V ' j liaAIUKNA . j I r* hoike ia «iku la ioho i u*' ! kanaka o tuaw ai»a tn* K\ir\4>* i nut raUso rs «Ku ho | f ana k« kmw ak\k v> r.a \u>ao huua i ka iu*uv4\*m ' [*hk* o kuXa<a U *ku
k>- al;iki) nm o n,i Ar.ai> Hnna 1 Ai« ■ radio -Aigiers malalo o ka malu o na aoa<\ huiia. *E hoike ana ka 1 lono mahope iho o "ke kaua ia aha iho nei o Sicily o ke keehina hope aku oia nt> ka hookuu a i ple mawehe ia ana o ka hipuu anie ka hookuu laelae ia ana o na kanaka ma na kahua o na aupuni 1 i noho ia e na -aupuni ku'e. Aole nohoi e hoikeia ari'a kahi a na aoao huiia e hahau 'aku ai, wahi a ka lono i hoikeia ae ai, eia nae hoi, o na kanaka e noho
| ana ma na aupuni i noho ia e ke I enemi ka mua loa e hookipa aku L na ptialikaua no ka hoopakele. Ua holo aku la nae hoi keia > īono i lea lahui Palani aole e hoike i na hoailona o ka hakaka ana. ! O ka lono i hoike ia al<,u oia n<i. kei-a, "He manawa keia np oukou | e hoomaka'ukau ai ame ka hooholopono ana hoi i ka oukou mau hooponopono ana. O ,na mea apau e manawalea ia -ana ma kekahi 1 anō no ka holopono o na hana e j lawelawe ia ana maluna o ke | teritori o Palani e lako pono ia | no ka hooko ana i lia lakou hana ! nui. i j "E hoom'akaukau oukou i kela i ame keia la a i kela p'ule me keia pule no ke kulana au e hoohana aku ai.ma ka la e hoea m-ai ana, a i kokoke mai paha, no ka maweho ia ana ae o ka h-aawe koikoi i kau iho maluna o ko ou r kou aupuni. "Ke paipai nei makou ia oukou e hoopau pono i ka oukou hooponopono ana ma ka man-awa ponae hoi e hana mc jke akahele loa. Aole hoi e ac ia kekahi mea nō ka hoohuli ana ae ia oukou no ka haawi wale ati& aku ia oukou iho me ka haawi a- | na aku i ka enemi i kekahi kumu- | pale no kekahi manawa no ka | hoole ana mai i kou alahele no ka j hoohana ana. . I
KOIKOI KA MAKE O NA KOA ... . AXIS 4 Ma ka hoike i loaa mai Ladana wa ie hoakakā ana aia ma kaiii o ka 160,000 o na koa axis i make ma ke kaua o Jia mokupuiU o Sicily, a ua, hiki aku la nohoi ka huina nui, o na enemi 1 make, hoeha i-a a, i paapio ma ke kaliua kaua o ke Kaiwaenaho-nua-Apelika i ka 1,135,000. O na Bex-etania i, make a hoeliaia, a paapio ma kahi o ka 220,000.
E hoike ana na h-uahelu oia no na Beretania i poiho ma Sicily kai huiia, m§ ka helu ole ia.ana o na Amelika ame.na Canada.
Ua hoike nae hpi o Kenelala Sa Alekanakero ma ksna koena poo ma Siciiy, ua hiki aku ka heluna nui o na ;Beretania ma kahi a ka 11,835, a he 7,400 mau koa Amelika ma ke, kaua o Sici-
E hoike ana * kekahi lono mai Moscow mai ua hiki aku ma kahi o ka miliona mau i lui kuia mai ka manawa i hoomaka iai ke kaua mai ka kt 5 mai o I lulai. Mamuli no hoi o keia hooili kaua, ua hikuia ma kahi o ka 4,600 mau Kelemaiūa, 6,400 r.;au kaa kviua ,lie 3,500 ' ma\i pu kaua a i oi 'aku maluna o } ka 20,000 kaa kalaka.
Ua koikoi maoli no ka poino i kau aku nwluna o ka eneini.
Ma kekahi h«x>Ui Ikaua ana mao na Rv\kini We ru\ Kelo-
'man'ia ua luk'uia ma kahi o ka 1 300,000 m-au Kelemania. I ' UOOPA-lIUIA O PALANI lIEMA Ua loaa mai he lono i Ladana | e hoike ana no ka loaa ana aku 0 kekahi lono mai Roma aku e, I hoike ana no ka hoopa-huia ana kekahi wahi o Parisa e na moku- . lele o na Aoao īiuiia i ka wa ao. j No ka lua oka manawa oka : lele. kaua ia ana o keia wahi, ua !pa aku la ke kahua mokulele ma La J3ourget ame na apana o Pantin ame Sana Denis ma ke kuk'ulu hhikina-akau o Parisa. i [ NA lIANA HOOMAINOINO A NA KEPANI Ke hauoli loa nei kakou mamuli o ko kakou komo ,ole ana iloko o ke kaua e like me na poe i e kaua mai nei a e haawi nei i ko ; lakou mau ola no ko iakou aupu- ! ni ame ko lakou lahui. TJa loaa maila kekahi lono mai ke kahua ka ua mai ma ka hem-a aku nei, no 'kekahi mau mea e pili 1 na hana a na Kepani maluna q na pio Amelika ame na poe pu nohoi i loaa na palapu i hiki ole ka hele. He ku maoli no i ke aloha ame ka mainoino ke aku a hoomaopopo aku i na haiua . i hana ia e na Kepani.
E hoike ana keia kanaka no kona ike maka ana i ka hana a na Kopani. Ua ike maka aku x>ia i na Kepani e hoomainoino o,na i na koa Amelika, e kaikai i-a ana maluna o na naanele ma o ka hooliukuluia ana il"ona a ohiu ia _me na eiau pu. Ua hoonuau ia keia mau hana a hiki i ka make ana o ke kaa Amelika. He hana hauoli no nae hoi ia i na Kppani
Mainuli o ka Ike ana o ko& Amelika i keia mau hana. i hana ia aku maluna o ko lakou mau hoa koa, ua manaonao loa lakou, a p ka hope loa .ua ulupuni l<fe i ka huhu, a ua ano ku a pupule a ano hehena paha, a ua lalau aku : lakou i ka lakou mau pu me {ia elau no e paa ana, a hoomaka aku la e holo no kahi o na Kepani 1 hoopaa ia ai, a hoomaka aku la e oniu i na elau pu me ke oki pu ana aku i ke poo a oa Kepani, Ua hiki aku ma kahi o ke •J0 ma\i Kepani i hookau ia aku ka make e na koa Anielika, ruamua o ka hiki ana i oa aliikoa -'Uiioiika ke papa aku, Iwaeoa o lia Kepaui i okiia ke poo, ke aiii koa kekahi.
j.. . ka ino. no k& iao. Mamuii j noiioi o keia ham a na Kepani, he l uana i hoopii aku i k& I \Vv;ia iuaiaa iloko o na koa Aiue}Uka, a me he mea la, aole lakou ? e hoopakele aaa i kekahi Kepani ; ma keia iuya aku. j Aole no paha ia lakou\"ale no . keia haawiiia» aka, aole no e nele , ana ke koiuo īho iloko o kela anw Amelika oīaio a hiki loa ia kakou.