Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 52, 21 ʻApelila 1943 — Ka Ninau Komisina [ARTICLE]

Ka Ninau Komisina

Ma kekahi mau kau aku nei o ka*ahaole!o kuloko o kakou nei, ua loaa mai na ninau komisina Makai no ke Kalana o Hawaii nei, a .ma ia mau kau ua ike ia aku la ke-

kahi o na soJona o keia mokupuni, e hooikaika ana no ka hoihoi ana aku i ka oihana makai o hlawaii nei mal§lo o ke komiaina makai. Eia nae hoi aole i holo ua mea ala i manao ia ai ma ua manawa la. Ma keia kau ho!o moho iho nei, via hoopukapuka hou i ae na mea e pili ana i ke komisina makai, a ua hoo!e ae kekahi o na solona, aole oia e kakoo. ana i ka pila kdmisina makai no Hawaii ke hoala a i ole hookomo ia aku paha maloko o ka hale kaukanawai. I ka hookomo i'o ia ana aku nei o ua pila la, ua ku e ae kekahi so!ona.

Ua ala maila na ninau like ole, mamuli o ka nui loa 0 na Hope Makainui o keia kalana, a e olelo ana kekahi aia ma ka apana o na Kohala ame Kona, ekol umau hope makainui, a "he kakaikahi loa na makai o ua mau apana la, a o kekahi mau olelo ua nui hewahewa loa na hope makainui o keia mokupuni, a he nunui na uku hana, a he lu wale no ia i ke dala o ka lehiilehu. I na e hoihoi ia ana keia oihana makai o ke kalana o Hawaii nei malalo oke komisina makai, alaila e emi ana ka hoolilo o keia kaiana, a e koe ana he mau tausani dala a ka leliulehu no kekahi mau hano a i ole no kekahi mau wailiona e aku. Ua hoakaka kekahi solona i kona manao kakoo 1 ke komisina niakai no keia kalana, a hoohalike maila me ke kalana o Kauai.

Ma ka hoakaka ana nae hoi a Makainui Henry Martin no keia meh, ua olelo ae oia, i na e hoohui ia na kalana e aku a i ole na mokupuni e aku āpau o keia teritori aole I loaa āku ka hapa o keia mokupuni, a i na e lawe ia ke kaiana o Kauai a e poholo pu ana iloko o ka apana o Puna, eia nae hoi he elima mau hope makainui o Kjauai4 ko Puna hookahi.

Ma keia e ike ai kakou i na manao li|bakaka like ole 0 na poe e pili ana no. ke komisina makai o Hawaii nei. lawe ia mai keia ninau imua o kekahi poe ma ieela pule aku nei i ka wa a kekahi mau senatoa i holo mai ai i Hilo nei, a ua ku ae kekahi poe a hoakaka i ko lakou manao ku-e i keia ninau, a o kekahi nohoi o lakou ua makemake no i komisina makai no keiā mokupuni. Ua ku ae kekahi o na makaainana o keia kalana a hoakaka i kona manao maluna o keia ninau, no kona alualu aria iho nei i ke kulana senatoa i ke kau koho kuikawa iho nei, a aole i hooikaika na makai no kona koho ia i senatoa, aole nae hoi ia i ltTo i mea nona e kakoo āi 1 ka pila koij>isina makai, aka, ua ku-e loa oja i keia mea. He nui a lehulehu na poe i hoakaka ae i ko lakou manao maluna o keia ninau, a o ka mea aku i koe, na ka ahaolelo e hana mai. I na no ka hooholo mai o ka ahaolelo e kaa aku ka oihana makai o Hawaii nei malalo o "fe~komisina ma - kai, o ko lakou kuleana no ia, aka, he mea pono no nae hoi na lakou ka noonoo akahele ana. ' Ma ka hoakaka nae a kekahi poe me he mea ala no j - aole e holo ana keiā pila mam;ili o ke ku-e mai o kekahii 4 o na hale kaukanawai. Ē nana aku nae ia mua. ta maiuv wa-kakou e maopopo ai.