Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 44, 24 Pepeluali 1943 — He Moolelo No Opukahaia [ARTICLE+ILLUSTRATION]

He Moolelo No Opukahaia

No ka mea, o lahui he n-ul na manawa a'u i halawai. pu ai me na kane maloko o ko lakou leulanaka'uhale ame' na leapakai, lie poe oluolu maoli no me na, minoaka mau maluna o ko l&Kpu mau helehelena. O ka'u olelo oia ka laleoū olejo, a he kaumah.a nae. ko lakou mau lehelehe, maikai- >a maopopo no na'e ke kamailio mai, a wP hilahila nohoi au ame ko'u mau Allimoku, i ka hiki ole i kekahi o makou ke kamailio i k-a olelo a leeia lahui a ka maikai j nui waie. Iwaena na'e o na opio kane opiopio ka oi Joa aku o ka makaukau ma ka'u olelo, aole hemahema iki ma ke kamailio ana, a nui. loa ko'u makemake i na e ae ke Alii e hoonaa\ia.o ia keia ma\i opio, no ka mea aole mau kumu a'o a Halekula ma keia aina. Hoomanao e o'u mau hoa heluhelu i keia mau hooakaka elua a' ke Komodoa Pelekane, ka makuakane huli naaiiao m'ua loa no HaVvaii nei. He aloha keia m-au hOQ:. manao ana, o na uiea maikai waiwal a ho nui loa i popo ia a hunakele loa ia, e like me pa. iwi aloha o Heiiri, na liooheno hoi o ke au i hāla o n'a kaao, i ke au opiopio loa hoi o ka honua nei:

; I na o oe na iwi aloha o Henri. 0 ka'u mea hoi i aloha' ai; E kui īho no au a lei, 1 lei hoomanao niau na'u ia oe. MOKUNA. VI Hooakaka £iiiku Hooakaka Hope A Ke Komodoa No Hawail Nei Ma Na Mea Ano No Kekalii Mau M<;a Ana I Ike Ai O na opio kane ame na opio wahiiie nui ka ma'ema'e, ui o ko lakou mau helehelena, o Tahitiana ame Samoan kahi a'u i kipa mua a'e ai, a*u i manao maoli ai oia kahi o! aku o na wahine maikai ma kei-a mau Paeaina eia nae aole i loaa aku ka u'i o na o keia Āina a oia no ke k'uimi makemake loa o~"Kapena George Vanacouva i keia mau Paeaina no ka u'i maoli no o na wahine a ke ike' nei au i kekahi o" keia poe keokeo ua noho me na wahine -e noho pu nei me ke Alii.

O kekahi mea a'u i ike rio keia lahui a'u e halawai mau ai me lakou aole he haule o k% huaoleio "Aroha Captana." a i ole Sir-Mas-ter-Oaptana."

Nui na mea ai ma keia aina ame na huaai, aole loaa kekahi oia mau huaai ame na meaai ma ko'u aina. O ka'u mea .0110 loa o ke ko o keia aina. nunui e like me ka ohe, palupalu kona ili, ano'e, ulaula uliuu. keoKoo a'no okoa no hoi kekahi a ko e a'e a nui wale ma keia ama. aole pololina kanaka maliiiini ,o na lahul like oīe a'u e ike nei no'u iho ke hele ma na home o keia lahui o keia Paeaina. Kahea mai lakou ia oe.

"Mai pa'ina, hēle mai a-L" Aole loaa ia'u ka muiu\o o keia mau olelo, a na lakou no i hoike mai ia u ma ka'u olelo. *'Eat or dse eome cat." Ku nana a"u i ko'u ike ana \ia hiki i keia laftui kt> unuhi mai i ka lakou olelo no I Ka'u 01010 a poia hui ka'u 01010 f 1 lakou. j O ka mea nawa i hooakaka maī ia'u i keia mau oklo, o kekaiii no o na keikialii o koia aina, nui l'ka makaukau i ka'u olelo Beiv- [ tnr.ia. a ho nui walo kola oluum I loeiklalH. mai na keikikaw amo 1 1» kaikanwthia<e, o kēka&i Juvpji- j nui ia o koui laliui ma ka u hpa- j ! maopopo ana !r.o na V.oohowaV.ow a : he koko alii i hanau nuii na j makua aiii mai. j A'u pit >',o! i Vh«* i\>: r<'.ai koia. mau KeikialH niai. no ka Ali Xui I Kooua aiut K&l&uiopuu i Uio i i AUi nui « ae o koia mau I P«eaina. A o ko lakou mau olia-1 na n;al\s>iv n.ai uoi o ka pau auuii 0 ke kaua »v.a ko?a tv.su Poiciv..-.,v! w iaiMLkila lakou ap&u ma-j Wo o k« Alu Kanvdiamolia a uaj

ha'uoli loa au i ka loaa ana ia'u o ik* mai keia Itthui_por} i £i_n>a.ii hapa o iieia lafcul, inailoko* o na koko alii kieklē o keia Tnau Paealna. O ke kuinu loaa la'a o kei<a 'n«>m;\opopo aj >v, liilil wale no k.oii (n.'ii! Pii.'ama. olih a elima Ahi t. ka Aina Hookahl, ma ka iioiiu k.i.iwal. ana o kahi Alii an«- kona pue kanaka mai kahi A.III mai. A mamuli o ka ikaika o Keia Alii KameLameha rne ko-. na mau koa, v.a pau loa keia mau aina maialo ona, oia ka Moi ka Na'i Aupuni o Hawaiianes Sandwich Islands. A mamuli o keia mau ike ame keia lohe i loaa.ia'u no kda Poeaina, makemake loa au e haawi maKana i ke Alil oiuolu piha lokoiMaikai Kamehameha e like me Kai- na Gecjr«e Vanacouva, i makana ai i ko Alii me na Pukuniahi ame na Pu Laipela, o ka'u hoi aole o na mea kaua. "O ka naauao ka'u naakana-i ka Moi!"

K" ae mai ke Alii ia'u e lawe au i ktkalu o keia mau opio, e hoott®auao ia ma na kula Kiekie o ,New Haven o na Mokuahia Huiia o Amelika. E loaa na hoonaauao maikai ia ana i keia mavs opio mak-aukau loa i ka ōlelo Beretania, a hoonui loa akū i ko lakou ike maloko' o keia Halekula,- hoi mai lakou e a*o a hoon-aauao i ko lakooi lahui, a i keia Paeaina apau ke loaa ia'u ka ae ia mai e ke Alii puuwai hamama ame kona lahui lua ole, aole loaa ma ko'u aina. 1 Ano ka ikaika loa o keia noonoo iloko o'u, ua noi au i ke Alii ! Kamohameha e hookuu mai me a''u kekahi o na opio a'u i makemake nui loa ai e hoonaauao ia, he opiopio loa na'e oia he wahi kamaiki wale no, eia hae, nui kona makaukau ma ka'u olelo ponoi c like: me kana olelo makuahijne. O kana mau olelo i 'unuhi ■mai ia'u me ka pololei loa, mamai o ko'u hoomaopopo poka manao-imi' o kela ihau olelo Hawaiianes Sandwich Islands ame ka'u olelo English Beretania', _aoie au i poina. "Good Captain —Tapatana maiteu." Good Boy — Taiti maitai." Thank—mathorOo?' (mahalo). O ke kumu no ia .i loaa ai i keia lahui ka'u olelo, ua loihi loa ka hiki ana mai o ka'u olelo mai ia Kapena K'uke mai, ame. keia poe kanaka keokeo e noho pu nei me ke Alii, a ua nui na Alii Kiekie a'u i hoomaopopo ai i ike i ka'u olelo a hoea inala au o kanakolu makahiki kei-a, a ike au no'u iho he oiaio na mea apau a'u i lohe mua ai ma ko'u aina, mai na Kapena ka'ulana huli ho ; nua o ko'u aupuni.

He*ry Opukahaia