Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXVII, Number 32, 2 Kekemapa 1942 — Ke Kulana O Na Koa Amelika [ARTICLE]

Ke Kulana O Na Koa Amelika

1 ka wa o ke kaua honua mua i ka makahiki 1917, oiai na aupuni Hke ole o Europa e kaua ana me Kelemania, e Koomakaukau ana no o Amelika Huipuia i kona ? mau puali kaua, a i kona kauo ia ana aku iloko' oke kaua honua, ua ike ia aku nohoi me he mea ala e pif mahuahua mai ana ko Kelemania ikaika kaua a e emi aku ana hoi ka ikaika o na aupuni huiia. I ke komo ku konukonu ana aku nae hoi o Amelika Huipuia iloko o ua kaua la, a ua hoouna aku oia i kekahi mau mahele kāua no Europa no ke kokua ana i na aupuni huua ma ke kaua ana aku i na Kelemania. 1 ka hoea ana keia o na puali koa Amelika ma Palani, ua like lakou me kekahi aila honua, i ninini ia maluna o kekahi welu a i kuni ia ike jkukaepele. No ka mea ua lilo keia mau mahele kaua Amelika i mea nana e hookomo aku i ka uwila iloko o na mahele kaua o na aupuni huiia, a aole nohoi i loihi mahope iho o ka haawipio maila no ia o Kelemania me kona mau aupuni hui,~ā~o ka hopena ua ' noho alii ka maluhia maluna o ka honua holookoa.

I keia pau ana o ke kdua honua mua, ua hana ia kekahi kuikahi mawaena o na aupuni like ole, no ka hooemi ana mai o' kela ame keia aupuni i kona ikaika kaua. Aka nae hoi, aole i noho wale ke aupuni o Kelemania, aka, ua kukulu a ua hooulu hou oia i kona mau puali kaua, a iloko o na makahiki he 20 o leona kukulu ana, ua hooalaala hou maila i na hana e kauo ia aku ai kekahi mau aupuni e ae iloko o ke kaua, a o ka hopena ua komo ae Ia o Kelemania iloko o kekahi mau aupuni uuku a poi pu maila me Io ala e poi'ana i kekahi mau moa leeiki i hiki ole ke kupale nona iho, a o ka hopena ua ua haulehia 'aku 0 Belegiuma, Holani, Nelherland, Norewai, Yugoslavia ame Helene Inalalo o kona malu a ua umii ia jnaila a lana 1 ka auwae kahi haiki. I keia la aia ka wi ke pahola nei maluna o keia mau aupuni, e make ana na kanaka i kapololi. . - , * Ia manawa hookahi nohoi e kaua ana o lapana me Kina, a o Amelika hoi e hoao ana no ka noho alii o ka maluhia maluna o ke ao holōokoa. Ua kaena ae nohoi o lapana ua lawa kona ikaika no ka paio ana aku me kekahi aupuni okoa aku ā e hoopalaimaka ana nohoi no ko~ na makemake ana e mau ke kuikahi mawaena ona me Amelika, a hoouna maila i na elele no ke ku-! kakuka ana maluna o kekahi mau kumuhana no ke ano j 0 ka noho kuikahi ana. Eia nae hoi i ka wa a ka elele e kukakuka ana me ka Peresidena ma Wakinekona eia kona mau, aumoku kaua ke nee maila no ka lele poipu ana niai ia Hawaii ner."Me | ka maopopo mua ole mai ka lani no a ka honua ua lele kimopo maila oia ia Puuloa, a ua ike nohoi kakou i ka hana i hana ia mai ai maluna o na puali kaua ma Puuloa. Iloko nohoi o Okakoha o kela makahiki aku nei, ua kauoha maila o Amelika e hoomahuahua ia kona mau puali koa, aole me kela manao e lele kaua aku i kekahi aupuni okoa aku, aka s i makaukau oia i\o ke kupale ana 1 kona mau teritori ame kona mau mokupuni liilii aku. Mamuli iiae hoi o keia mau hana a ka mea pakalia a kknopo, ua hoala koke ae la o Amelika i konā mau mahele kaua like oU, a kukala kaua aku la ia Kelemania, lapana ame Ikalia. 'l ka hoomaka mua ana o keia kaua ana a Amelika aole i ike ia kona ikaika kaua, a i keia manawa ke pii liilii nei kona ikaika. Ēia kakou ke ike nei i keia manawa'ma ke kaua o ka hema aku nei o kakou no ka pilipu ana o i namahele kaua Amelika anie Ausetuia!ia. Ē like me tia lono e loaa mai nei, ua hiki ole i ka enemi ke lanakila maluna o Amelika Huipuia me kona mau aupuni hui. | Ua hoouna ia aleu nohoi kekahi mau puali kaua ma | Apelika i\o ke kokua ana no ka paio alia aku l na eneml, j

a ua loaa maila nohoi na lono hauoli no ka lilo ana o na mahele kaua Amelika i mea nana e hooi aku i ka manao ikaika iloko na JBeretania ame Palani no ka paio ana. aku ika enemi. Ua lilo Hou no o Amelika.i momoku ahi, nana e hoolapalapa hou aku i ka manao kaua 'iloko o Berstania ame Rukia.

Ma_ na lono e hoea mai nei, ua hooi loa ia aku ka ikaika o Rukia, a e luku ana i ka enemi me ka ikaika loa. I Aole no I haawipio o Amelika. E mau aku no kona ikaika. E hoomanao kakou, he mau la heiu wale no koe q ka |piha no ia o ka makahiki o ka lele kimopo mua ana mai a na Kepani maluna o Puuloa. No hookahi manohoi aole i hoao hou mai o lapana e lele kaua ia Hawaii nei. Ua maopopo no paha iaia, aole i walewale o Amelika i keia manawa, aka, ke ku makaukau nei i na wa apau. Ua ike nohoi kakou, ma kekalu mau mahina i kaahope ae nei. ua hoao oia e.kii a lele kaua ia Midwa>', a o kn hopena i hekuu aku maluna oua, oia no ka nui o kona niau moku i poino, ame ka lehuleliui o kona mau koa I lilo ī uiea e hoopiha aku i na opu o na 1 a uunui o ka moana. E like nae hoi me na mea i lohelohe ia no, aole e lilo ana ka la 1 o Oekemaha nei i la e ia ai ka piha ana o ka makaliiki a na Kepanl I lele kimopo mua mai ai maluna o l la.\Yaii nei.

Ma kekohi mahele Uvic hoi ua lawe kekahi poe i na keelūaa no ka hoomanao aua i ua la aU i la e waiho aku ai i ua leo pule i ka Makua Lani uo ka ana niai i ka Ikaika ame ka lanakila maluna o lia mahele lika no ka paio ana aku i ka enemi. O ka makou e upu a e iini nei e lilo, niau aku na puali Ajnc!ika i kukui nialamalama uapa e heKmialamakuna mau aku i na inanaolana iloko o na aupu|i huiia no ka paio ana no ka lanakila. v