Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 41, 5 February 1941 — HE MAU HOAILONA [ARTICLE]

HE MAU HOAILONA

Ke hoomanao nei makou i ke au kahiko o Hawaii nei, a ma Hilo nei paha, o ka wa no ia maluna o na moku kalepa e holo ai kekahi poe i Amelika a pela nohoi e holo mai ai i Hilo nei. O na poe kahiko ia manawa ua maopopo loa ia lakou na ouli o ka manawa. Ke hoomaka ka ua a ke malie, e lohe aku ana nb' oe i ka olelo o ka poe kahiko, he ulu moku keia a hoea mai, a i na kani ka moa i ke ahiahi a olowalu ke kani ana,| e olelo ana kekahi poe, he malihini keia a hoea mai a i kekahi manawa e olelo mai ana he moku a ku mai. He mea oieūo e hoea i*o mai ana ka moku. Ua hala aku nae hoi ia manawa, a aole he Koomaopopo hou ia oia mau mea. O na haole. i na oe e hoomakaukau ana i ke pakaukau aina a i ka haule ana o ke O a i ole Puna paha, e olelo ana lakou. owai la ke hoea mai ana. I na na ka Hawaii kekahi mau olelo e like me ia e oleIo ia ana i ke ano hoomanamana. a i na na ka haole aole| lakou e olelo ana he hoomanamana. * " "! Ma keia mau makahiki hope mai nei o kaleou, ua ike ia kekahi mau ano hiohiona e like tne ia. "! na aole' makou e koho hewa he mau makahiki lehulehu i hala ae nei, i ka wa keia e kokoke aku ana i ke koho baloTa e ike^ ia ana kekahi mea ano kupaianaha, a i o!e hoea maila^ paha kekahi ano poino maluna o ka aina, a ia manawa wa- ■ le no, a i ka pau ana o ke kau ahaolelo aole he ike hou iaoia mau mea. He hoomanamana paha keia !a. Aole na<^ hoi, I ka makahiki 1936 ua a ae iluna o Mokua-' weoweo a hoomaka iki maila e kahe ma Hi!o nei. a ua kau^ ia ka weli, a ua le!e maila na mokulele me na tona kiana' pauka no ka hoopahu ana i ka waha o ka !ua i hu!t ai ke| kahe ana ma ka hu!t maa mau e kahe ia ai. Ua !i!o ia i mea e hooikaika loa ia ai e ka mea ana pe!e e koi ana i ka^ % 1 4 ahaolelo no ka hana ia ana o kekahi pa!e kiekie i hiki o!e ai ika pele ke kahe loa mai i Hilo nei. Ao!e i ho!o ia ma-' nao ia ana. I, I ka makahiki 1938 iho nei ua hoi mai!a ka ma!ie i Hilo nei a ua nele maoli no i ka wai, a ua papa ia mai aole^ e uhauha i ka Wen. Mahope mai o ka ahaolelo ua haule maila ka ua me ka ikaika a kahe ka wai me ka ikaika a ua' loaa no ka wai. - I

Ma na mahina hope mai nei o ka makahiki i hala aku la ua hoi maila ka malie o ka aina, a fic wela maoli' no ka aina. a iloko no o ka pa o ka makani aole nae h6\ he havi!e ua iki, aua emi mai!a ka wai. a nae ho! ō] Hilo keia e ike ia nei 1 ka nele i ka wai, aka, ma ka liuli! komoh.ma aku nei o ka moknpuni o Hawaii. E like mej na lono i hoopuka ia ae. ma k s kahi mau wahi ka he kuaiī ia ka \vai, a ma kekahi mavi wahi, ua liookoe ia ka %vai e| inu ao ka wai hapa-kai oia ka \s*ai e holoi ia ai ka lole. ] Ma ke kahawai o Wailuku ke nana ia aku ua emi mai kona \vai. aole e like me na mahina mua o ke!a makahiki aku nei. I Heaha la ka hoailona o keia, Ma ka hoomaopopo ] aku. malia he hoailona keia no na $olot\A o kela ame keu\| kalana e makaala a e hoomaopnipo I na niea i makemake J ia no ko lakou mau kalana i>onoi iho J Malia paha ma kekahi ano iho, he mea e aku] ana i ka noonoo o ua mau lunamakāainaaa !a an.\ē na senntoa e noonoo 1 kekahi mea e loaa ai ka pono i \ia n\akaainana oko lakou mau mokupmii iho. ! na aote 110 ka pono o ka aina ame m poe na lakou 1 ko?\o a pu\a e loaa a ike ia kekahi hoailona, aoU Ukou c noonoo lakou He uwalo maikai keia 1 na hmamakaainana anje na sena!on i ptika ihd nei. e ala a e noonoo mai hoo|>a]a}eha! n hookuu alc\s na kekatu jvk okoa e hookomo ae \ ] na me,n c ponō ai ko lakou mau kalana !tkc ote a e ku na ■ ] na aku ana ho\ oe a heKi 1 na oa o kaupoku Kale. E olelo ; mai ana keia e hoomakauka\i e !ike paha mc na $n>c kt!o ] j

aouh la, e lakou 1 ka iewa a ua h&i loa ia kkou' ke elelu nwi ea, eua aiia kakou, ke maik ke ao Iwkumakuma, a e malie ana ke makahakaha meula o kau\ Aole e uele ana. no ka mea ua iioopaa uaau kkou k mau| mea. I ela aiia uoW uie aoioua kai* kaiia>\ai, e uana, ia mua* a e houuiakaukau e i keia uuuwkwau j