Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 21, 18 Kepakemapa 1940 — Moolelo No Aukelenuiaiku [ARTICLE]

Moolelo No Aukelenuiaiku

MOKUNA I 1 Aukelenuiaiku Me Kona Mau Kaikuaana Loko !no . j O keia moolelo o Aukelenuiaiku,' oia kekah! o nu moolelo - ; 3loa uia Hawaii nei, o Kuaihelaui k.a aina, o Iku ke kane, he alii. O KaliuiHiinkea ke wahino. nn lauu na keikl he uiulkuuuunaluu. K liooiuaka nnn ku «>Ie!o tuu Kuailu*luin. Kia un inoa « na k<Mki, Kekaiuukahluuiaiku, Kualku, .Nohouiku, lleleaiku, Knpukapuaiku. īīoaaiku, Lounheaiku, Naaiku, Noaiaiku, Ikumailani i«e Aakeīenuiaiku, iie mau kane, aiue Kaomeaaiku, he wahine. O Aukelenuiaiku ka mea nonu keia moolelo, Aiai M Mapo a ka mua ponoi o Aukelenuiaiku, aole ō Iku i hii, aole i lawelawe, aole hoi i hooili i iia aina no kek-ahi e iakou, aole no hoi ii hoopunahele. A ia Aukeleauia;ku, [nialama o Iku, lawelawe a hii, a [hooili i kona kapu a me ka aina no|na. A no keiu punaiiele o Aukelenuiaiku i ko lakou makuakane, ua huliu k<ma iuuu hoahanau iaia, a ua I inii iakou i i»ea nona p make aL Wahi a ko lakou kaikuaana loa, a Kamakahinuiaiku: "Kupauaha ko kakou makuakane, ia'u hoi i ke muu, aole i hooili nnii i kona kapu auie ka aina, a i ke keiki hope lou iaia ka e hooili !a." O ka hana nui a »a kaikuaana o j Aukeienuiaiku, o ka mokomoko, o j ka iiakoko, ke kuikui auie na niea j ikaika e ae, a ma keia, ua lilo la- : kou he poe kaulana 110 kuaihelani j ina keia hana. a o lakou ka oi o ka i ikaika nia ia hana. A ua hele iai ki»u e kaapuni niu ka aina apuni, j«f>le me:t :» :i n;al ia lukou. Xa la- ' ,l kaapuni ana i ka aina o Kuaiheiani, i kaulana aku la ka ikaika o Kealohikikaupea, no Kauai ia kanaka. O kona Ikaikn. he uluiki waie no i ke kauaka a hiki ktkou nei ilaila, hookahi no puupuu, waiho ana ilalo. Kaapmii lakou a puui o Kauai, aohe mea aa mal ia iakou. la iakou nei ma Kauai, kui aku !a ka lohe, ekolu o ('ahi! kaiiaka ikaika loa. i > ko iakou mau iuoa, o Kaikipaannn.ni, o Kupukupukehai aiku. Aoho puk<> luomona o i>ahu ,uet i;i )nk«u, A iiiki lakou i Oahu nei, ?;akok<i iho sa laknu, hookahi ij\> puupm!. waiho ana ua mau kauaka aia o Oahu nei lalo. a iiaalele iho !a- -| kou. Hele lakou a Maui, e tu.>h v > aj na o Kukaaianeo ke aiii o Maui, ha. koko iio make no ia lakou neL , la iakou uut llaui e kauiana niai ia o Kei«tkaiHuhi i ka ikaika a ite koa. e liiki iaia e hailiai i ke kaiuika i v t U u ( Iluwau apuui. A U\b.c h\kou i konn kan'a;-.! i ka ik i la tak«'u a hoi mai ia i Kuaihel iln A ' 'K; la'K. i Ki i 1 < ! k s ihi' ia ;ak<>u i na hana U'aH'a l<>a. ka hnkoko, k 1 nk i ik • *e kuikui ka homihon j k\ t t »e. ka hula. ka olohu. ka iele knw i. ka pahee ame na iiana e -o "V * keia ma , h. 'ei ! <a i k s Joa, ua 1 t ikuiiu,, | u umi ai k n k s » i \ k , muaiku ! , . p. { 1 1 K s t makt\ N v > ka mea . \ k* * , K. , lt k s k U;; . .. kv « n k 1 " ' 1 < k i , muhele loa Ma keia noho kapu ana o Aukeienuiaiku, na iohe ia aku iu ka lāl.e «wa a «a ka ikuaana oua. e leaW ana, «laUa. nlnan a*n !s o AnkOe ?ktt. ?nkr makr.aii.;;-e i»»«e aiia keia o kai e «wa iwil" *;$ Vir>-• . ka, ku i 'uua, Uuia: kekaiu ī kekaU a hiua kekaiu. aiaila, uwa kt) aii», keīa au e lohe ?a i k.i •wauwa t A Uila, i «k« o Au keiwiuiaiku, ".Makoiuake IV ia m» o Aukeienuialku i iūnanai«a *»«»« ai i ko «akou makwakane .\-ai. 4m »ku ia ia o iho *. u*u*. H«a<. u»*i ko uiAkuakaue. W A<4* w e thvC t «ku o «4k«, 1 X« ke aha hoir I nmi U utak«Mkam\ Maoiuli ,*> mak** i **»«« kaikiuaua, no ka Uhsa, vw W , wauhaia t*i mau kaikuaaua M e; «eu aku W o AwW* ! Uhiuwi ikn, U hala 4 «*** j ao l aku ks &**kttskas*v; kuu IkhilU «na i k»>j katm «o« ke «upuni, in-waik) |UW« kajkuaai»a»" j i A 4tok h* anahuiu. sJ«U4, l*** *• U U u*a IhHw. |* AukWv«u»a t ku i U«i «ku i , «Mk«Mkaih\ UO u«« j ! ku «e i« t« a »&u eaaiu t k*i e j

a. »ē ka'lK knue. Aia nia ka Liixs;< o Aukelwuialku, Ue pua e paft »na. A hlki o Aukeleuuiniku i k:t li«t« o na katkuaAna. kaku iho lu t»ia i ka pua, le- ] le aku !a ku pua a koiuo i ka hu»c o kona poe kalkuaiiiia. A komo ka i ima a Aukelenuiaiku iloko o ka hale, lalau iho la na kaikuaana a ] io iho ia. "Kupanatsa.'' o ku kakou pua he pauku, o knia pua ln»i he owiii." Xa iakou e aun, iaiau iuai ia kekahi kuikuaaim o Aukelt*iiuiaiku i ka puu, a uielo uuU la, "Amlw k«ia ht* puu << ka pua no keia * ko kakou k.a|kaina a AkHwuuiaiku." laia e olelo aua, lalau mni. ia. « Kekauiakaiiiiuiiaiku, kt» kaikuaaua huhu o jak<m, a hailiui ilio la i ka pua a loa, Maiiope o ko iakou ike ana i ka pua, lūki uiai la o Auk<tleuumiku iiMUa o iukou a ku iho la ; ma ka walio o 1® p» oka hale. īii Aukelenulaiku e ku ana uialaila, nana aku ia kona luau kaikuaaua apau iaia. he mea eke kauaka uiaikai. l'a like kona ili uie ka niaia pale meieiHek*, a <» kona u)uu ouohi uiaka kanaka iiie he opuu uiaia la o ka hua nna o ka «a hou, a he i»ol<>U'i ht>i koim kiu». aohe puu, aohe koe, aoiie <»na mea e iike ai. O ka lehulehu <• piha inaha» lo aku iii lakou i k<r kino o Aukelenuiaiku i ka inaikiu launa i»U>. Ia lak<»U o luaimio Ht<a, um ?i<K<piha ia iia ko iakou kaikuaaiia mua ioa 1 ka iliuhu no Aukeieuuiaiku, a ano e ae iia kona luau heleheiiena. Aiaiia, keīia aku la La i kek<ihi u kena mau uiuli iiio, e iit'!'.' aku ■ niii.-iu hi Aukelenuiaiku i ke kuimi o kona iho ana mal. <» ka in«>a oia um«m o Kuaiku. A liiki i,. imua <> Aukeienui [aiku, niuau aku ia. "Heaha kau liujakai o ka iho ana .niai':" 1 aku o Aukelenuiaiku. I ka lealea." Hoi ( aku lu o Kuaiku. u, i ke kaikuaana ikuku u iukou a nai aku ia. A lohe ia. hoouna aku i;i ia Kuaiku, e hele a e kui aku i lioo:kahi puupuu ia Aukelenaialku. iaia i heie ai a kui ia Aukelenuiai>vu. aoie i hina, aoie lun i ehu o Aukv!v!iu',;tiku. aka, o kona iima ka i haki, iiiii hou kekahi lima, iiaki l\»»u no, i»aa loa na iinia elua. A pau ke kui ;iim ia Aukolenuiaiku, kalia aku ia hoi, ia w;i o Aukeieiiuiaikii i hopu aku »i a j«ni i n,i liiuii. i«ip° <ie Li ia a ki<»ia aku ia ika ae kas. V ike n.i luea apau iwa i ka ikaika o Aukoleuuiiiiku, uwa ae iakou # haaieie. a oieio iiio

*n '-«nW wi»Te no mea 5 Wua ai, ti i hal ai ?<a lluia o KuaSku." A maliope o keia, puka hou mai ka!»I kaikiwnna oua me ka mauao e lK j lw>hi ia Ile oi ia ma ka halo.'ko nun, Huīui a» iiai fce kaimka, a ia Ankv!emsiaik!3, aohe iiina. aohe «*ha. A ike il.u i a ia w itf, hina « Aokplenula'Uu, in.i atu i:i. ī;t wa 0 Auki'lenuiaiku i iahui ttl a kinla liuko o ke kai, l*\v:i jv lu na kanaka. lVia no <> AukokMiuiaiku i siak&ka ai iii<* k<i!sa i»«i kaikuuuiia a j»au ]<>:». Kiiiw w:iif !).< ka vUa 4 a kot> ko !;aiku;iaii:i liulm nun, A®iV uu kaiUu;i:nia huhu hi <» Aukek'Unlaiku. ua pan Um nu kaikaiiui 1 ka ln»h' iiiai lu ia jh<> k'.Hi.i huhu ī'na bi AuUHonuiaiku, me k<nia m,i~ !UHi i> ialau a kh'in 51<>k" c k<> kai, aka. i k<ma liaiia aua jH-!a j kuiu pokH aol<« i ko. Ia iaua i liakaha nl nip" AtiUfU.*nt!jajku. iw ka ik„iLn !i>u. hinu o Aukelenuhiiku. Ma kela 3iak;iU:i »wa o laua. ua paupauaho i*>a k'.iīiā kaiUuaaua. Xt'Laiia, haalele lh<> la kona k&ikuaana i ka iiiaii.ii' hakaka. a li'ii ;d;« la. I-aia <> hui alia. iahiu aUu la o Auki.leiiuiaiku īaia, h»\ni nku la a iU>ko 1. k«- kai.