Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 19, 4 September 1940 — He Kaao No Laieikawai [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

He Kaao No Laieikawai

' T*okuna ĪCXxW A no k'ela olelo a ka wahine katti:Vaina, i3«jL?la, ua ano e ko ke aliimanao, 'aoip nay oiu i wikii !;u H'ahii; \ka", i inea e maopo'p'o l'ea'a? 3ain, hooiiiiina'wānui uo o LhietōrieTofic. '1 aliu 'nae oia i ke kain^aiim, '"\faliti 'i iiuokina ai isuu f{,in6'fa'u i ka Inu a w'i, l;t f u pahu ana > i ka ona 'awa, lieie keia afca", nia We'iā po e'u'kall'anu wau ia_aj • . - , * ia i)o" *lho, hoiiiiaka hou o Kekalfil£iTtffticewa 'Āaawi i ka' awa, alai. fa, 3 he&ko 71 aku la' rid kana wahine, I aka, n?ahv>pe 6 ''ka pau ana o ka inu awa ana, puka kokVaku la o Laielohelohe iwaho o ka liale, a hooUialuai aku la, a paū loa ka awa i ka luaiia, aole nae i ike mai kana kane i keia hana maalea u kana wahine, 'a i ka hoi ana aku i ka hale haawi imia iho la ua o Laielolielohe iaia 5 ka hiamoe nui ma kona ano nia'alea. ' A ike mai la o Kekalukaluokewa, he hianioe io ko kana wahine no ka ona awa, ia manawa hoouiaka hou Ttc' kartft i kana hana inau, a Iiele u l'a 1 1 o lllnalkamahmia lu. A ike b Laielohelohe,'ua hala aku Tn, ala ae ln oia, a ukali aku la ia Kekalukaluokewa ine kona ike olefa. la ukali ana o Laielohelohe, aia hoi līa loaa pono aku lii kona kane iaia e hana i ka hewa me Hinaikamalama. Ia manawa, olelo aki| o Laielohelohe ia Kekalukaluokewa, oiai aia ina ko Himaikamalama wahi moe lana. "E kuu kane, na puiii iruu ia oe, maHa t>e e hookina nel ia'u i ka awa', he hana ka kau, a nolaila, ua Iwau maopopo ae fioī : olua la'u noInila, ke olelo nei wāu ia oe, aole e f>ono ia kaua ke'hoōmauawanui i ku noho- «na uwanei, e p<»no ia kaua hrn-f Kauai, a nolalla, e hoi kaua ano." Ike nftii la ka'na kane i ka maikiii 0 ka manao o ke : al!iwahine. ku ae a hoi aku Ia i IIonok«Iani. A ma ia a,o aiia ao, hoomakaukau kokf %y*UC iio l>n hooko I ka olelo « }.:\\aUAxeliAw, uii> ka ra;uni<» iu po o ?'i. aole n«e 5 holo, no «a .liponia'imiiM ae la o Ke k.'Unkahiokewa, a uolaila, ua hala ia pt)v, a : i JiekaUi l>0 Uio, hana hou iio o Kekiiluki<luokewa i kauu liana, ! a no īa mea. ua- luialeie o I.aielohe- ] lohe I kona aiolia i kana kane, a hoi afej|-U»-l K;iuai- mea kona mau waa. ' nie kona manao lu»u ole aku īa Ke- ' kahikaleokewa. *j ' la ī.:iiek'hek>he ma Kauai nnilioPC iho « k3nīia liaalele ana i kaua \ k?we, i krk;ilii 1h, Mki hou mai la o ] K»onohiokala uia Kahakaekaea ! oiali hal&wai l!w la me Luielohe | lob,e. ' A hnla eha nawlaiua o ko ]a\ia liui , kalohe amu he inou nae ia [ Laieikiiwm keia lie'o 'u.iia o Kaonoliiokala,, iu> ka iuea, eha maiaiua ka hnhi o ka nalo ana, A mahope oia nianuwu Iwohao o Lnioikawai, hoi uku U o Kaouohiukala iluna, , Ninau mai la nae o Laieikawai, "l'ehea keia lielo loihi ou aha nialama. no ka īuea, aole oe pelu e he- : le net." ! I u»ai la o Kh i 1 I k il i "l'a hewa ko LaleioUeiOiie iua nouo aiui uw kana kane, ua lilo.o Kekalukaluokewa i ka wahiue e, a oia ka'u mea i noho loihi ai." A no keia mea, olelo aku o LaieikawiU i kana kaue, E kii oe i ko wahine a Uyiiioi mai e uoho t u kakou." 1 .1* iii«uuA\a iki a iaua e kuaiailio uw keia uuiu mea. haaieie uku i* o K-nonoiiiokaia tu Laieikawai, a Uk» n«tt īh, me ka mauao o Laieikae Uui aua mamuli o kana kau Hoie ka I 1 keia hele ana o Kaoaohiokala. h<wk*hi uiakahiki, ia inauawa. aole o kauaoiai o ka iiaohao o Laieikawai no ka heie loihl o kana kane, La wauao ae o I-aieikawai i ke ku«iu o keia hele loihi, ua oie « l-aidWieWiie uie Kekaiukaluokewa. A uv> keia tuea, ake nui ae ia oia iki* t ka |k)mo o kouu kaikaiua, ia , Meie aku ta o l.ait»ik&\\ai imua o ko«« »uakuahoye\vaiiiiaiv, uie ka; uiuau «k«i, i\«hea 1« wau e ikv* ai t k« |h«uvi o ko'u kaikaiua? iNo ku ; u*e«, ua <»IWo mal kuu kaue la | ni, ua h<fwa U iwhe anu o L*telo-1 M«Uv me Kekalukaiuokewa, a ao ] īa u« hoi»uua aku uei wuu i& ' K&ouohiokaia e kii aku i k& waUiue [ * hoi mai, aka, i ka aua *ku i **■«♦ mau o kA imu keU o k* nmkaiuki o ka hoie ana, aoli; i, Ikm tua». uo>aiīA. iiaawi uiai i *ke in» u, i ikf hiki ke ikt> aku uw» , kaiu «mniatv t ike aku au 1 k* ihmio i %► k\»u it\NRii«uau.' j A k«* v>ivio o Moa- , aaiihaikau aokele, uiAkuaUouo. ] walkaue, K o« a um ko ī «aht, n«na «ku i makualio tio»«i«ahuvv. ms ua htauKV. alaUa* (

p lipīe ftkīi oe a Tiomn t'oko o heiau kapu, ina e ike aku oe i ka ipu ulanai ai ke ie, a ua hakuia ka hnlu ma ka īihilihi o ke poi oia uā ipu la. O na manu uui e ku ana ma na aoao o ua Ipu īa, iiiai maka'u oe 3 aole ia he manu uiaoli, he mau manu laau ia, ua ulanaia i ke Ie a hanaia ka hulu. A i kou hiki aua i kahi o ua ipu la e ku ana, welie ae; oe i ke poi, alaiia, liookomo iho oe i 4 ko poo i ka waha o ua- ipu, alaila,[ kahea llio oe ma ka inoa o uu ipu la. "E LaukapiiHIi ... Tlvn W ii i lu»* ike."' Alaila, ia "t\i ka ike, e t hiki la oe ko lk<j aku i kou kaikaina 1 ame u.ii mea apau o lalo. ljia i kou kahea aua, mai kai\ea t oe ka leo api, o kani auanei, |ohe mai* ko makuahonowaiwahine g, : ka i ua ipu ike_ la," . „ g 4 He uie$ mau nae īa..Laukieleula, ma ka po oia e ala ai e malama i ua ipu Ia o ka ike, a ma ka ao, he iiioeI kekahi kakahmk-u, oia ka wa e lioouiaka uiai ai ka niehana o ka la | maluna.o ka aina, hele aku la oia e ūiuka? "& Laukieleula, aia nae e hiamoe ana. A Ike iho la kela ua hiaiuoe, 1iqoko ae Ia o Laieikawai i ke kuuoliu a Mounuliliaikawaokele, a hele aku la oiu e like me 1 aoaoaia ma'i ia ai. A hikl keia ma kalii o ka ipu, ka mea i kapnla, "KAII'UOKAIKE" ] welie ae la kela 1 ko p<>i o ka ipu, a kupou Iho la kona poo ma ka walia o ua Ipu nel, a kahoa ilio ia uia ka inoa o ua Ipu nei, ia wa ka lioomaka ana e ike i on-mea upau i haua-" 5a ma kahi mamao. Ia awakea, leiia ae la ua maka o Laieikawai ilalo nei, aia hoi, ua hana o Kaonohiokala i ka liewa me Lalelohe'iohe. Iloko o keia wanawal lieie aku ia y Luieikawai u iiai uku La a Moaualiiiakawaokeie, ,uo keia uiun _ ,mca.„ uie ka oielo aku. "Ua ioaa ia'u ka ike uiai ia oe m«i. i uaua' aua aku uei, aia nae uu l}ewa ka. liaku iaui 0*4, ua luuuiia kekaUi he>va me kuu kaikaiua, akahi juo a īuaopopo ia'u u$. kuuiu apae ke\kuleapa o koua uoho jloihi aya> ilala." A. 410 keia he moa e ka Luai«a o MoaaaUlmikiiwaokeie. a. lolie ae ia 0 LauiUeleula, lieie aku ia k\>ua uiau uiakiualiouowai, i kahi ka ipu ike, aia Iwi, ike aku la iaua e iwuui any i kvt liowa, elike we ka UUelkuwai uiau 1 kekalii la av, akoakoa ue,}akou j ai>au, 0 Liiieika.wai nie pa makyaho- ] uowai, e Uele e i ka jjouo o Kao- i uoUiokala, a Ut>o]jiolo la lakou ia i mea, '. , s ' j Ia mauawa, kuuia aku l;i ke ,%Ia- • uui īuai Kahaekaea aku a ,ku imua ( 0 KaonoUiokaia, ia .wa, ua ieie koke ka oili Kaonoiūokaia up ke alanui^ 1 kuuia mai iuiua 0114, nae i j liuliu uiahope iho o.ko Kaouolnoka- i la Uaohao aua. 1 la iuanawa, ua Uoopouiiia ka ie i wa, a lioopihaia i aa leo wawalo o ka Uanehano me, ka leo uwp. "Ua ] Uauio ka laui i La Uaule ka iani!!" 1 A i ka iiau aua ae .0 ka ikiuU uuv ka j tewa. aia hoi e kau mai ana o >loa , ualiliuikawaokele tue Laukieleula aiue Laieikawai iluua o ke alanui auueuue. A oleio mai ia *> ]\toanaliluiikawaokel* iniua o Kaonohiokaia, "ua hewa kau hana e Kaonohiokala e, no ka mea, ua iiaumia loa a nolaila, ] aole e loaa hou i« m he wahi noho | īloko o Knliakaekuea. a o kiMi uku ; hoopai, lih> ana oe I mea e hooiua- ] ka'uka'uia ai u?a na alanui, a ma ka : puka 0 na hale, a o kou inoa he La- ] m, a o kau mw at e ai. 0 na puleiehua. a malaila kou kuleana a inau ■ < k»n j In nk« la ā3awal nku 1a, o ka 1 o wukuakano. A jvau ke-! i« m«« men. !io! nku ia ls»k(«u l Ka- ! hakwkaea. | olelo i;i ina kela Ka«o, o Ka | onohiokala 'npu mua uui keia, nīan moku. a i«a ona la na Lapu e' auw\ma nei \ kei?* inau la, ma ka ■ hoohalike ī ke o ka lapu.' nh?m«» tn<\> | 1« S hof al Hin»a, tfta1u>jv \ ftio o k;i 5-au 0 ko Kaotu>MoVa ! in ola, hai;nv:d U Ukou ino Ka. iloko 0 Ro>aMiUanL' «o a ?nk-nī ela malai ' t«. A »ua keia lfc*!*wat a«a o h«t ak« ta o Kc»I\Ao»i;ij>usna t ka ■ uioote|o o ana e Uke! 1»«» t«fcon tke ma 1iA Moku : «a XXVII o k*»ia knao, * |vta k«ta! ?a« «la aku ta 0 Kshstao J *»WM»WUK-* e ma haWhaka o j U lakou K*b*V*eka<*. \ ! ksl»t l\nt m*t U »toiui: o lj|te!kn\v.ii īii «Va.! *ofc> e htvt r. m ma«sv\ he. m J uiaw 'iao iu X :u KH J tve kftiV&tn&4 a V as««! h?*ol«*o r.o t*,o! % houow Ai ka ike aku t I.«!te4kaVa!: mau ni»tsA. ns | wnokoK v U V*tV*l ' a» <•> in>tio )♦« uo U>IN». \ «a h««mta ot* \p* K**xh'fet<i>Val&. ] A». V kon ! Ve ' ..'nl'o 0 īi e ■ K^-.s''A,uu^VvWd %v A ? ka, ua ae 1* <• L&ldV&w X

|koi* mau uie*. | A ra;> ka la <> l-aieikaMi 1 luw niai i\t olelv> iuhl la o Mo&iu , r, K iiiv, \>< IkvyU e H\*tiv ina'!u \*c a \i\\\ * V»u\ V Uia'ko ;u> a oiāl \c«v jlan »k\l, &<vH* e U*u o o ivU UiOA U;āU \S JVAW\mxtr.VKAI.IVLA, & Bi& k o iiuVuU alvi: a* *k,>y kauaii l;\ vv, ;t o vV iu- U' aiaa o Vv>4 : W*u " A t*« k*t* U*c U h) V;n; aVu % ,tan;:i ,> W :Ot,uiul u Wu pu aitt X& ,\iiO MwaHnlUuiiiiw » kauU. »iii tla\o ad. I x, ti<4i o >tc«ISAI! j h«ifc.&V\ iU'kole l lv;t UWSA ii « iike , «w 1 oWU iwilunA, i 1 1« h«a U<* , 8 Vns \\ VuWtt o IV!,UI. . ttUSUv\;i, s»Vu U «■> K* ? **MtavVA*i«*..% ; V ;U'4 uv.> \ Ks m* >.W n>osi 1 K.-iw*fcU^\4a- u» UK> .V »>U om Voua,Sjvo aVUS> a i»* m U t VuVmU iks ,tt K4 av.«? .V*iw tatt»una \'UVx- v V VA >>V.O * J>k\iltt*UKillV,;* »oVvU* A IUA li ! ro 0, UunU* .-.* i a! .-k Mll ]\ «„*. J A fciai U xv*-, i VA\ \ ».« īasvi U«, Vc ne' ne g<■ kikali; i''\X- kA ■KA Ahl ,wu;uu x w«u**.\ KA UOVr> A