Ka Hoku o Hawaii, Volume XXXV, Number 6, 5 Iune 1940 — Heaha Kau Hana Pono? [ARTICLE]

Heaha Kau Hana Pono?

Ua hoopuka ae la makou i kela poo manao e kau ae la maluna. no ko makou manao aiia He mea maikai loa ,

ia e ninau aku ana ia oe e ka Hawaii oiaio, healia kau hana pono, a ua manao makou ua pili loa keia i ka la hoomanao piha makahiki o keia wahaolelo a ka Lahui Hawaii. Ua piha iho nei ke 34 o na makahiki o ke ku ana o keia nupepa, a eia no ke kamau nei, āole hoi e like aku me kona mau la mua o ka puka ana, he nui maoli no na Hawaii ia mau la, a he nui na poe i lawe i ka nupepa, a i keia manawa ua emi loa mai kona ikaika. aka. ke hoomau nei no ka puka ana aku o keia wahaolelo a ka lahui ma na ipuka o kekahi mau Hawaii aloha. Ma ka makou hookuku ana i keia wahaolelo ame ke kanaka, ua ano Hke loa, a penei i like ai. I ka wa ikaika a oolea o ke kanaka e hele ana oia me ka maloeioe a me ka pololei o kona kiiio. a i ka wa keia e loohia ai i ka nawaliwali e ano palupalu mai ana ua kanaka la moe ma kahi moe. Mamuli o ke kahea ia ana o ke kauka, a iaia i hoea mai ai a haawiīa ka laau o ke ola ae Ia no ia o ua kanaka nei, a he!e hou ma o a maanei. O kekahi i na e elemakule mai ia kanaka e hapa mai ana no kona ikaika a eleu. ' Pela iho la keia wahaolelo o ka lahui. I kona puka mua ana hele me ka ikaika, a i na makahiki mahope mai ua ano loaa paha i ka nawaliwali ua aneane e mauliawa loa aku, aka, loaa e i ka lapaau a ke kauka. a i ka ai ana i kalaau, ua pohala hou maila oia a ikaika hon. Kekahi o ke 34 keia o na makahiki o kona puka ana, a ua ano palupalu mai nae hoi, aole nae i palupalu ino loa e hiki ole ai ke puka hou aku E hooakaka makou e pili ana i ka nawaliwali ana o keia nupepa. I ka makahiki 1936, ua ui aku la na lunanui 0 ka Hoku 0 Hawaii ia J. B. Dixon, no kona lawe ana ae 1 ka hoeuli o ka nupef>a, no ka mea, aohe he wahi maiiaolana i koe, he mau mahina hehi wale no paha koe, o ka pau !oa ae no ia o kona puka ana. Ua aa maija keia keonimana ame ka aliiwahine. a ua hoomaka hou. ma kekahi olelo ana ae paha, ua haawi aku la i ka lapaau. oia no ka lawelawe ana i na hana e imi ana i na hoolaha oihana i wahi e hiki ai ka hoopau ia ae keia nawaliwall, nele i ka lanahu i hoio ai ka moku. ' O ka hopena i ike ia ua ikaika hou ae la ua wahi mea nawaliwali nei, a i keia la eia no ke puka mau aku nei imua o kona makamaka he!uhelv. 0 kekahi hana akamai a keia hookele waa, oia no kona ko.no ana aku iloko o na poe ano koikoi o ka aina me kona wehewehe ana i ke kulana o keia wahaolelo a ka lahui, a ua panai maila lakou i na kokua ana ma o ka lawe ana i pej>a, me ka hoo lele ana maila i ko kapuahi, o kekahi no ekolu n\akahiki a o kekahi malalo mai nohoi I kona ku hou ana mahuia o kona ma\i wawae, aok no i hoopalaleha iho keia hookele pepa, aka, ua hoao oia e hana i na hana e hiki ai ke hoomau ia aku, keU\ w,\hi nupepa E komo iho ana paha iloko o ovikou e na makamaka heluhelu pehea la i htki ai ia makou ke hoomau aku. T.ia no e hooala ana makou i ke'a ame keia makahiki i na hoo laha hoomanao piha n>akahiki, a ma ia havta ana la, ua hookomo ia īho la na I-.v>olaha oihana a kekahi mau hale oihana. Mamuli o keia hana ia ana pela, a oia nohoi ke kahi kumu o ka hoopii ole ia ana o ka auhau pepa, a koe wale no ia e hoolaha ia ne! maloko o kona kino Hc ekolu dala o kn makahiki, aka, i mi nae hoi e uku kuike nu\i ke kahi mea alaila he no o ka makahlki. O kekahi mau mea nana i hoopii ae t ka ikaika o keia nwpepa oia no ma o k x lokom&ikiM ana o k^ahi

mau makamaka heluhelu ma o ka hoouna ana niai 1 riā nane, a mamuli 'oi'a mau nane, ua hoohialaai ia aku ka manao o kekahi p6fe, ia hoomaka no e kaUoW i nupepa lakoi|. Ma na mea'i loaa mai ia makou, okekahi poe ka, i ka wa e loaa aku 'ai ka Hoku, okā mea mūa e heluhelu ai, oia no na nane ame na haina, ame na pane i na pana ua pololei a aole paha. O kekahi ma na mea hou okoa ae nohoi. O kēkahi oia no ka manao aloha ana o kekahi mau makuahine Hawaii i ka olplo makuahine ame ka manao ana e hoomau ia aku no ka wahaolelo o ka lahui, a ma o ia la ua hooloaa malla ia makou l na meaTiotfo kekahi wiau mokupuni e like tnfe Maui, Kauai, a nohoi makuakane ma Oahu e hooloaa mai nei i na fieahdii; A maanei la ku īho la kela poomanao e kau luna, "Heaha kau fiana p>ono>** Aole anei cflca e hoomau aku i ka jolelo makuahine a Ā mau ai? - *' • * Eia no, e iiio oe i mea e lawe ana i ka" nupepa Ka Hoku O Hawaii, a e heluhelu, a e a'o i kau mau keiki aku, i ke ano o ka heliuhelu ana, pela nohoi Yne ke kamailio I ana. E hehihelu nie ka pahee aole Koi me'ka hookuikui i fna huaolelo. O kekahi i na he oihana kau i makemake oe i wahi e ike ia ai e na poe ma o a maanei! e hookomo 1 ua hoolaha la maloko o Ka Hoku 0 Hawaii. 0 kekahi i na aole he p£pa a ko'u hoaloha a makamakā paha, e paipai aku e lawe I ka fjloku O a o ka hope paha mai hoohaule i kau paepae ana mai i kou liina kokua no ka holomua ame ka neemua 6 keia wahaole|o o ka lahui. Inae pupukahi na Hawaii apau a kakoo i keia hana no ka hoomau ana i ka olelo"makuahine a kakou, aole he wa e pio ai. Kfe manaolana nei nohoi e mau aku no kona oili mau ana aku i ko oukou mau ipuka hale i kela ame keia pule. E lululima pu kaua e ka makamaka heluhelu no keia hoomanao piha makahiki ana o ka hiwahiwa a ka lahui.