Ka Hoku o Hawaii, Volume XXVII, Number 26, 12 December 1934 — HE MOOLELO KAHIKO NO KA HALE HOO PAHAOHAO A I OLE KA IPU MOMI A KA BARONESA HILA [ARTICLE]

HE MOOLELO KAHIKO NO KA HALE HOO PAHAOHAO

A I OLE

KA IPU MOMI A KA BARONESA HILA

E Hii ana raa koaa P«li. Omi Oia I Koaio Qka ai, ftial«k« « Ka lami « K«ha Gdree.

MOKUNA IV UA hoka. mai la KAHI KA.NAKA UUE.U ,

laia »ae « holo aaa, ua nan* aku ia oia i kekahi wali naikai noea « ftapa<? Ui ae ai i hiki ai i na kaa mahope a&a ona e h«i« ae Mamia. ii«.ta&a iaa paka I a raa»Ba aku «aa ua Ue aku la <*ia i kekahi an§ halua a ke h«ail«Ra hoiiio ko aao eihinhi aka « k«s alanai malaila a he ane kaawale H«r aaai ke alaeui aai aaa o h«lo Mi a « h«ie al« ana hoi a&ka a«a« maialo aku.

La hookuli ao ia oia i ka huila o koaa kaa t*a ua aliiheie aei ne keaa heki aaa ak» • keaa wawae «aiaaao ka peieki oke kaa. a «• ia «ia i heio maiie ala ai a hiki i koaa kaa poa« ana aka ne iaaa • k« atah«i «aa i y ipa ia ai a«le e h«l« aku aiaiaila-

He ao« pona-hana bc h«i kela pe ake noha 5* «« hoi, aua p*ka ae n« fa«i «a mah.ißa ia enan&wa, «a h««aa«p«p« aku la «« h«i oia b« k« an« «alehia • keia at&B«i aua »a«a» ib« la bo ko* >• paka &• m*a e kaiawai aha aaa n« īa, Ue h«oaaaa« p* ae la no lieī « 'Basila i a& mea a Kanka Marasaca i haike aka ai iaia, ala na kahī e kike&e ana 1 keia walii Mawaeaa hoi « Menet«he &i»e Monaeo, kahi koi a&a neae Vfe«iK« m«a ae ai iafa ike • ke kii aeae ala i ka eihaaa ma— kai. - He ai«a «k«a aku kai kni a li!UkafiMka aae īa e pi!i ana h«i ] ka he«F «leaaa *»ai • r,ireff. a ua wea'ae; hei i keik« &i mai iaia

nei i kekaki j»ea kea aku e pi!i ana i ka hale kah: kei 0 ka mea mua loa i aake i ka nene aae> keoa kea i Uaa aJ*a a\ aeo ao«aa« !• kaiana 0 a ka'e a oa kaai#]« ia kei e ka ona elike h«i ne ke Kuaka Mar«aaoa i ike ai a i k**ma»Fopo a'- h ua Ka— paia k«i «a kaie s«i aiahope uiai « ka « na haia pep*hikaa«U/ r Ua »la«»K» ik# la e BasiU a» k«lt *»s «*a aaa e ilu *ti * ft»e «•««« «• 1« «« lei t na mea ;«i Ka«k« Mtrasaea i k<^ v *h» «|i ( »1 ia»a t pili «aa ko i fce •«« ka a«ku n«»« ac( *««» k«ka aaa «a, fc«; uuk« aeae aei, ««1 l>« ae ia «« k«ī «;« 1 sa *«»,« plli aaa ī *«U kakv wahiao e ««k« «en« ««i. l«t« •««« ««i« aea «• l«>, nau «ii J Ql« nai •!• oa £«P« ia aaa :i &i k«i a«*'e,t !kel« aka aia k«Vak. aVau! nkk, ao ka «ta he va !«,i!a t v a Aa na« ** ' k«i» ho'e >na « i«ia «ae • k©'« ake »«? «» k^-pii

ihe ia o Bāsiia i ktaa kaa iwaeiakoau •ke alaaai. Ua leie la m« fe©i malaiwaUaa o ke kukai • feona kaa i heoaaiaMaluna i u& alaaui n«i a aku 1» 99 Ihoi keia i kekaki Hanaka e k* nai aaa a e ka& mai aaa he: i fc»aa lima iiana «e Ue heuiloaa ala ho ktkaki n«a «koa« nai «»a iaia nei« ka ibe. Ca ]eW pi aka 2a no kei ka aialanalama • ke k«kui o k»na kaa a feaa akn la maluaa • nekaki kaa bela iwa ena keas oke alanui Ua kol« ala la ae kai • Basjla iiaua a k®kok» i k.e,-aniaai «maa • kesa kaa ī wahi koi e ia« «aapt>pa akw ai i ka kelekeieaa « k« kanaka « ka aai īauaoaa, aaa koo - naop«pe po aki ia n« koi «eia ma k« aae k«kok«h« i k« ano • ua Kanaka nei. Me kanaka kine l«ihi a he kikik hi koia naa p««hiwi a na abi ia ao hoi k«aa hele j heleaa »e kekahi uki. U* ike akn la k« h«i «ia. aia n* k«naj

liM* ane kgga Ka«j , e lewaiewa kekahi * aa k®®biki--l«le ia aa kei »īa i k«n« ike aaa aka i keia, aaan ki«Moaa.

I ioaa ike ana i keia noaa oaea a»au, aaaheao ik« i& oia: ke pelelei o keaa kaa no ka aaea aia no ka enekiui ke kaa ala. Ua ano kookakaiīa iho la nae oia me koaa a#an«e e ike aka i aka i ka kolo aka o keia kaa e ko naai aaa naa»ua pono oaa i h ; ki ai iaia ke kookaap£>a ak« i ka kele o keaa kaa a i o'e koi e loaa ka wanaw» »• kela leanaka okiaua e lele saai ai «alan? ©ia nei a e ioaa peao aka ai no hoi oia ī ko ia aei kaa. Hoko >ae e kela kakal? īki ana ik® «a paa loa ae 1% ka aianao— laua ao kena kaaa aku pela. a so ia aiea «a ike ihe la oia i kekaki iioia piialahi i o aaa mai oiaioko • ko ia uei kai a pale ae la i koaa lina aaai ka paa a!ta i ka kuiiaoieaaa. Ia laanawa ae hoi ua e>(i nai !a ke Eelu esa pewa maileke ra»i e ka nahele^, heīe »ai heiaki aoao mai o ke alanu a kau i*ai la noho aaiaaa « ka ko ia kei laa a kaei ma { ia ao koi iioko o ke ; kaa aiai kekahi &oae nai. O, keia aau aaea « like ae koi me *« kanaka aiaa, ua paa ao hei ko Uua eaau heleheieaa i ka akl a e paa aaa Ae hoi «a ke laaa aia* ,hma ka paki a i makauk&a ao ka hoohaaa ia aku.

Ua peka «ai ia no kekahi leo aae ekalakaia iaia «el. ' E lel« ih« iialo iluaa « ke alaaai a e kaa ae i k«u uaa lima a kiekie «aiaia « tt«« p««.° t T a koa« k«it« *iai la u« hoi kela aianao f!o!te « Bas!ra a «a ih« !a no hei »18 anle Ho ht «ia« mea waiwai ileko'o Kona «keeke a ko« wale k« paka aia he kaaen a«I akn «a da!a • keaa ekeeke »S fte da!a Amtr:ka »ae a'he naa bHa da)a *«. he* ma ka b?la Fira«i A«U uo «:a T uiake «ake e !ile ake ke a mau wahi da!a aaa, aka. «ele «.i« e H*k : ia'a *e h«e«aaViki akn iuaa 0 kei9 pee e kaku nai »ei i«nua »1«. «e ka ®ea ala ka naka « ka pahi aiahepa «oao « k««a koa *ahi 1 *aa ai U «a«awa

A«I« no k«i • Basil» i •<*•••* «« «a «ea i k«!k« U ake as 'ii» •»« k«!« ak?«ki «1 :i«« a • keaa %««!«!« ««« «t« ! ka hok«U. 0 %«1« i!afet!« «t k«i an* i mai !t ««!• «t!« ke a?aau ; e ««' U •«« t «« kaa. a • Ve au U!«!»* iko kt 1 • ke!t «••» tt af t «a «ee t« ka hai k«Uk©Ui3* aaa, u* p :> a« !a v*W «k *t«hiwi • !*is!:s ! l m ■ »ikt ««• ikt !« < ken Ve 1 fti«a« « «« ««ī i«»«a o«i i U« p««« «t« 1« «t kti m'»a» t« «•<• ih kaaaka *u*a l«a »k» t«« k«M««i «i« kt «uktt ••»• « f»t k«*tf, • t »? k«

I ka labe aua • lakoa i keia pane »a ko Basila aeae,. aa »e !be li ka kaaaka e paa aea i tr* heiia o *e kaa a ua iele a«u la no keia i wahe me ke ane kaaeli aia nae kela naaae kohasohe ileko eaa naalia paka e pewa wale bo k«tī» poe iaia alaiia heekao ktJtt aka' iaia» a i ole paha ia e uhaihai ae paka i kona aiay iwi alaila, ;,au aku peha «āiwna e ae iakou kaa a hele aftu.

laia »ae ehu a»a la hele snai Ja hoi ke mua a i d« ku poao aaa ibo unoa «aa ū* !©•- puka raai ia uia i kekahi huaole'© [i kona «au h«a, a aa ho«kaha«a ia aku n« koi o Basila i koaa lohe an& aku i k« aoo o lta elelo aua kanala nei i HeepuKa ooai ai> aol* «ia i hoepaka «ai «a ka olelo Uaiia «like t®« ka i* D«i i aiaeao ai, aka, ua hoopuka naai ke!a ksnaka i oa oleio ®a ua olelo Fa<—l ra**i.

Ua hooaaaof®Do koke 1& so kei e Basila «o> l«a aba ana le «na saea « hft»a ia »ai aaa maieaa oea mamea e kaia »ea ] iiaenio niia &i. laia aae « ka aaa imua « keia na« fcanafca na I«kei ae ia ke kalu a l&Kou na lanaoke ia *«i kaa a hoomaka ae la hookae ika eaeiiaī © ke kaa, ona ke ano e k»omakaokau no ka «9 e ioaa ai ke kaaeka alaiia e k»!o aia kela kaa »e ka paakia oai. Aole ue hoi 1 keike nai ke kanaka e kB poao aua naamaa ona i kekahi koailona ko ka haii aoai ike :a nei paueke, aka aa ka keonaaaao 8-ku la nae oia he elua kaiaa wawae #ab2 [uai iaia nei akti, aka, o ko lakea] alakai kai aeeaee oaai imua pone| oia aei me Uapai aaa a« i kana anaaaaa ilu*ia »• ka pa» ana kei i ka pahi ma koaa Uoaa a e makaaki* aaa hoi e lu»ai aaai i n* pafei aei malana oke ia n«i kiao.

Ia aeanawa mo hoi ua heena--kaakau ih« ia eo hoi • Basi!a no koaa iele aka linaiuaa oaa ka - naka q«ī iaa kena paha «ai i kela pahi, a la «anawa heokabi n» hei i l*he aka ,ai aia i kekaki nakeke kopaianaha a • ka mes hei aaaa i ko«h%kal*a ike i ka iele aaa aia, • kela kaaaka sa— iaaa •!« aai.

Ia ma«awa a« k«i i l«l« k«ke nai ai ka «laiaoaalama 0 kekaki] k«tt«i «e ka ikaikh aaai ««hahī, «aki wai i aaepep* oie i«.a nei, k««a waki i h&ea mai ai a «a a«n u*a.U«alama ia kei ke alaaui ke l««k«a. Ia «aaawa keolam ii« h«l i peka sai ai k& ite e kekau; p« paaapaaa a ukali:» nai he ; « iKekahi ae a«kaki Oiai. l'a le;e | liiii la ao kei ka peka aia kaki ke |k«ke ;«a «a kaki a U*«* aei e |k« a&a, aia »«aa«« ao hei L |ieke aka ai e Basila i ka «we aaa e kei« kaaaka kiue au ; i ka eha & a& paa ae U koi «ia i k«aa āaiH heaaa, aaa ik« aku ia a« hoi e Basua i kelaki « ke'a «a« ka 1 «aka i keaa «ih aua a« »c koua paUki aua ae 1 k«a« puak: aaa i k«&a p««h.w. a«« k«oa ke« paka aaa ae i ua k«aeie;e ka...hL A«t« \ r«u | ix _ _ | M«i pci«t 1 K& B« *ax « I mtfec U ♦** iat k* ;* i «e \ u«4 « ktU iaāUiU». . I £liwt ««! kertVou ' .<•*• I !«h« • i •?% 1 ki« w.V ? f s*. m»' * •«• s Hk*!l 5 t * w*ke !• tl 1t» IS.t 1