Ka Hoku o Hawaii, Volume XXVI, Number 13, 6 September 1932 — KA MOOLELO O HENERI Opukahaia UA HANAUIA MA HAWAII M. H. 1787 A UA MAKE MA AMERIKA Feberuari 17, 1818 KONA WAHI MOOLELO MAMUA O KONA HIKI ANA I AMERIKA [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

KA MOOLELO O HENERI Opukahaia

UA HANAUIA MA HAWAII M. H. 1787

A UA MAKE MA AMERIKA Feberuari 17, 1818

KONA WAHI MOOLELO MAMUA O KONA HIKI ANA I AMERIKA

mokona IV Kā Mihl ana ! a Kristo imuaoka ekileke Hoōkaawalela no Va hai* Misionarl I kekahi wa lā'a « waete ana it«HQHna, Minau mai !a 6 Mr, M)!a ia'a, peb<n kou naaa hewa i |«ia wa, Aka nae, bopob«po wau •ka hat aka i k« ano lsois a »« k*ol«. M* iā w», »a»to iho *a o Mr, Hiia e hoihoi ia'a me liev Mr Harev«, o Gesena, A he mea j o'iHolu loa Bo ia ia'u. a hoi aku la| Wft« me ia e noho ai; a aoia i fca hoikebonua i me ka helu kakaw, a i kaki kapa e 'ka ananawa, hoao w»n i ka uttuhi i k*M «au pauku o Ita Paiha'a w«af ka oleio Bcrltaaia a i!obo o ka oielo Hawaii. I kekahi manawa, Silo au i ka kana i buke ao aepala, i hoakaka oleio, a &# ka piliolelo, a ®e ia mea'wu (hai wau e tioli© a«a maanei me B#v, Hareve, ua l«aa nui mai ia u ka p«a?ai«ai maluna o ko'a' kuluU aoa ioi aku i ko ka wa; maoiua'ka o«i, ne keeni r>aik&i j e b«opaao*au *i ka haawina, a o wau wale bo { ka hapa &ui p kaj aaoawa. I ko 1 a wa e hoi ai nai ko u wahi moe, kipa nui aai na ■anao maikai, i A noakaka ioa ia u na mea aj pau ma ka noonoo ana. E kono| roau ana ana I ka j Haku ilok« o'u, i kela manawa k«ia maoa«-a. Kehi waa i ka manaoio haipule he m&a psakikii U! ka ipi ana i ka wa mamua, eia ka aole, hookahi waie no tneaj • paakiki ai. o »ia hawa wale no' o ka ka*a. i Ua loihi kuu itai ana i ka Ilaku ( I«su. aole eae i ioaa, 0 ke kumu; uia loaa ole ana, aoie wau i iml j paao. Aita hoi. i keia wa, k« Mamo iiei wau, «.a loaa ia'w raa. ku'u mau kukuli ana, Aole kaj Haku iloko o ka makaoi ikaika,' aole hoi iloko oke kamumu aolekoi iioko ke ahi, aka hoi aia eia

iloko • ke Bht*he aiali«. I ktia Wa, Man#o īho U waa iloko !ho o*a* e keaao iloko o ka tkal«sia % Mn'Koanaki Iho !a m « hnlele i na raea apau ro ka heooipf ana i k« Aku>, a e haawi lilo a*u 1 ko'n nsaa s pau !ala, nana e hana ma! ia'a e kon« wak«aaake. **Hoike aku la aa ! keīa mau mea ia r?ev/ Hareve, a maaao 9Bit ia 018, u* oi k«u y»no e tawe I ka fnoa hoakaaau M*kc?ttake i»a! !a oia !a u e he!e a pī m* !\®v. MOa. a m »« koa — Ikun» s'u i īke ai. a e kakakeka lakou ao keia mia. no ka w«9. ua iinl !oa wau, Ntiana, htU ta a kaiiiiil'o pn tn* liea makāmaii» i makimHan^

alola, o Mila t no lteia monao o'u. A ua maĪKai no :a t fcena naaaao. Ma*enialte o!a ? he]« mai 1 le!a Stbati aku no ka ni — naoinauia. _ _NQb(Li_h«» \m aa ma _ n_oscjis a koKoke i ie Sdhati i hoomaopopo ia alaila. hele aku 1a au i Tori - nifVula,—A-l-kua hele ana ai*DUi, manao iho la wau me he [mea ia e hele tna wan i Vpvj ho I nae nJ_ hou.i ka ' ipokā pomaikai, Naue aku !a au me ko heomanao i keia naaw huaolelo. "Owai ia ko'u mea ma ka -i«R)?""Aōse"R"ōī~lie _ B»ea rua~"Kā~ honap nei a'u e makemake maaiua o*9- (Halelu 73- 2 5) Ua kookemoia wao i!e>o o ka «iia!esiao Kr)sto ma Toriaifocla, i'la la 9 o Aueri!a, flf. H, E!a kē poo 0 ka o'elo n R#v, Miia i hai a! i kela la, ,4 A e kai aku Boaurk« po? makapo ma ke t!a s lakoa i ike ole al, e . so su ia lakouma ka ku&uoo ? ia<tos i ise ole a!, 1

Maaua īho o kp maoawa i hoo muopopoia no kn hookomn ana | a Opttkabdia »)ok* o ka ua .uohoi oia ia, Mr. Miia, e ae pa«i ui<x ißa ia he nea kupono i leona manao. e feoopu«a aka oia i kekahi āau olelo imaa o ke anaina i kona wa e hwkomwa'i ii>ko o ka «kai»»ia. Ua ae oiuolu no o Mr, Milai neia noi, &t*, no ka iiio o kona manao ma ba mea e i «aoawa o ka haoa, poiua oia, a iiolaiia, loaa «t« ia Heneri kona nanawa e «le'o ai inaua o k€ &na

( iaa. : | Ai ka pau ana o ka h&iawa ; , j hoi. aku la o ,Mr Milai kooa k*e»a D»iapa»a, a heie aku la o Henen w* ka naaa kaun»aha, i aku ia, ' Yoo no me speak, sir~l B«rry, ■ ♦fiia ke ano o ua ls, Aole oe i waiho m&i j Niahi oi« o )a u, Kaumaha wau." ; Minawma iho ia o Mr. Miia nn fcor»a palaKa ana. Ninaa aku la oiā, heaha ka plelo au i maKemake ai e hoopuka aku, e Heneri Paii« raai la eia, Makemake au e niaau aku ia lakoa, heaha ka !a- - koU mea e eakali nelf K« noho (fiei lauou ®a ka aina Euanelio, J ua lohe lakou «o ke 6N, «a triā- xJ ( kaakau ke Akea, uv makaukaul 'o Kristo no ke aha la lakou e jhuliole ai a hahal m'ai' hoi ia |Kristo. ' Ua li'o o \ lala līo ka |ekalesia n-a Trtrinifada, aka, ue hoemau no koiaa noho ana me Mr. Hareve, ma GoseiiaMaaiiei, wahi ua noho a« hookahi makahiki a oi ae. a ua ! wau tne ka loKemaikai Ja me ke aloha nu? lōa, I ke ; a ' manawa, ua lilo wau malelo o |ka Ahahui Mis;onari ra& Bose - !tooa. me H e"hdo%ūkau— |kau ia'u i mfsionari e hele aku i Ikuu lahuiKanaka pono», e naho la jma ka aina z me ka malu o fca •m£ke, āele feoi !akou i īke i k* ! Akua oiaio, % ua iiaahpo (aki&u i iEa ir,ea o kela ao eku aohe a la c I koā Baibafa e helaheli al aohe e !lakou Sibati s he mea ik§ o!e ia

e lakou mau mea & paa. Ua Bloba au ia lakan. a aa waaao no a« o hoolilo t ke lroesa o kuu mau U no ka hana a ko lakou Eoo]a Ka»thac ina e hooloihi ka M«a Manaloa i kuu o!a. Iwaena o la po ua a!olm p'ne pirto aa i knu Uihul no ka make ana o ko ]akou'īD»u uhm<\ a pineD*lie aa { ktttv lahui no ka ke ana o'ko Ukou snau uhaee. piiifpiaa kua o feu kok« elu unaA o lakou tne k<s *ākali©'« afcu i ho«i»sk3uk*u pono ana, no k'* ««*s, ua rui *a iinl e itu 'a.Ukon- I r.a pah& auanē' e hoopake'e sr»«ī ka Haku !a !tkru mst ka lipa'api s*au !os 4 u q IHo hol i Akui i\q lakoi- a o !a*oii koua poe i I#aa

ho* la lakoL.. kā pouo e ill mai i (fn poc haipale ike ao. Me e kuu pomaikai i keia menawa, o?af kuu mau iuakamaka, »e %uo ohana a p»u milaila e tna';e ana ana i kt. pobli _a "me_fra_makf wfcT f no ka ne!e i fca lokomaikal o lra Maka a nae na loaa ole o ka c ka p«i,awy? o -k# Ola, laa ho? e noho t?ai ka Hake iIOKO r, kuu naau, a e hoo.ra' Ja'u e he!e aPu & e noho iTva»na o īakou a pau ke k®ena o knu m*u n. Aka, ao!e ē~colī""naakenaake, ō" lrau no, e ka Haku ke hookoia. Na'o ia e nobo pu me ieUou! me he mea ia *B»t kahl e aiai, a] he m?»Khihi h«ie no hei noa ka feonua nei a pau ko u ola ana a e Ihoolilo l9a ia hoi ma ka oihpna a ska Mea hoo a, Na ka Haku e «okua ma' ?a f u e noho me ka #«tkau aku iaia. a e hoono ī kona »Baktmake. a e !il« no hoi i naun%, uana. Pela na wahi manao o Opukahāia i kukau iho ai, e pili ana ia ia ihe, a i Kona manao e lilo oia i m ; si«niri e k*i anu i ka Euaneiio a ka Haku i ua lahaikanaka naaupo Bei o Hawaii. MOKUNA V Kona Hoomakaakau ana ro ka Oihana Misionari Ua K<jbo o ma Go —' sena. me Rev. Harev>,: aku o ka i oleloi?. raalana, mai ka mnlama ;j ißrs, a hiki 1 ka malama u Okatoba oia eakahiki nō. / lloko oia Okatoba, haalele oia ia Gos«na, a he!e aku !a i Kan«ai>B. malaiia oia i nono a; ; v&<?na osa ©hani o Rev. Per«nfttike. Malaila oia i kakau iho ai i keia oaooMo nona iho a kaloa e ike ftei. Na kaua kunau R€v» Per«* netike. i pa'pāi < koh"a manao e kakan jua mooieio ue< t Kakau l.ilii oia i kela la keia ia a paa, a oki no malaila. 0 ke koena o |kona moolelo, na hai ke kak&ul lana, . ■ •

Ua iioho oia ma Ka«sāna, tne •Mr. PereßetiKe, raai ka malama o Okatobs 1815- » hala &au o 1816, Ia ff.anavra, ua hookomoia o : ailokooke Kūla Misioftari neu »a Ama e i kuVuluia ma ke ku«anakauhaie i kapaia 0 "Na Mahinaai Hema, Noho iho la ia malaila, a koko keiīia pau ana 0 ka makahiki tBt6 la manawa h*le aku !a aia a 1 Ami»keseta, ma Slgs«ku€ta, 1 koa hele no Mr Pereki'na, hn ele j U na ka Ahahvai Misīonarij ma Bosetona, e hooinakaukaol ana oia e ka'ahaie ma xe'a aoao o|

ka a'*na, e pa'pai i ko laiia pne e i3lrut lakou i fte ft!a o na Kn'a M ; sionari nei. A e ka he!e pu ana o Op'ikahaia me ua īilo 1a i raea « btio pono hi ia har>a ' Mahaahua mai na «<oVua Haawi nu* no ka po« haawi, a o kfekshi poe haawi o!e mamaa, u.i haawi ©lt3otu lakou i ke?a pu aua a Op^kahaia Eia ka Mr Perek-na i hni mai ai no kona !*« ana ia i kela kaahele &na h !aun Wahi a.na. "TTa a'aha eu* ia iia e x* poe a pao o keia miu wahi i ike laia. Kiikaikahi na mta .a'a ;t ik« at « like Opukahaia ka ta:naj oi)na n«i ina & ka malamal pooo tu*al lea manawa O naj hora t honmahn āī Va un; n naiia bt s oiai: hei-a hana nt< 'aia.j 1 iona WA «iehaeueha, ua mau, no kona hui' ikaika aua i na b«kt' •aauao. I AoUiPan 1