Ka Hoku o Hawaii, Volume XXV, Number 50, 24 May 1932 — HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE IA KONA MAU MAKUA Ke Keiki Opio Hoomanawanui [ARTICLE]
HE MOOLELO KAAO NO BELALIONA KE KEIKI I MAOPOPO OLE IA KONA MAU MAKUA
Ke Keiki Opio Hoomanawanui
(Unahl 19 a hooVaa i* bc feapo— m»ik&i o ka pee helūfeeln o M Ka Heka o Hawaīi)
■ - BUKE II MOKUNA VII KA HOONEE KAUA HOU
la aanawa, na hoot*aopopo loa Iho la keia kanaka Lorenezac!o i >ona ano kapliikii rasoli *i keia maiawa, aua, na Iho la ro oia ae meni ana Ke: i ke aeo o 6tlaUona ame ke ano o *e!o luiai ana e ku nei ®6 ma^a'i »si. laia 8 nana aaa xsa a'a tnai <a Ba feooiranso ana he®a'i makaMiki aStu i kala, a na ia i«a } «no lawe ai i fc«ohi hiakau liii' iala aku, a*a, eia me ke waiho mai la īmna ona kona loppna i maooopo oie i K«?a manawa ā«a" fc hui nel ma Belah>na.
ia taanawa e nobo ana lāiia, ua Eal&liona fāfa m? na waka oalea al#i!a »aka haa lil« iho 1a kela Vanaka me ka eoak&u nul a n»na oīe ae ls oia i la w«l& o keia luwi.
Ua maapopo ae nei ia oe 1 koo ano i keia manawa, wah* o Beialiona i kamailio aku ai i kela ka * aaka tku wai o Itona alo. A«. Da hoomaop«jpo ho au i kou knlana i k«ia wahl a ke kanaka i p*nē ma J ai la Hoialiona, asca, h©i e ktm hotloha t haawi mai oe ia'n i kau'a, o koia noi au ia oe he manao e hoopau ae i kou sno kulana heopunahi!t like me m&mua afc\i ne ; . I» manawa, ua huh ae )ā ke kan*ka me ka haalulu ana o kona maa kali e haāluin ana, iaia e ku ana iasua o Belaliona, aia mana wa. ua koonuka mai !a kekahi kiai e nana mai **na i ke karaka o kaalulu aaa Ia wa ua aku la o B«Ialiona me kfe ane mi-
uāakaanaiho. Alaila hoo*a *e la oiā f tona caau»u*»ae a Īcal6!e ih<> 1a i lima nat kekahi aoao o kona pa— pallna »o k«Vahi manawa laihi ae hoolohe aka ana oia i ka hanu ana o kela kanaka, Alaila hoopuUa hou akw la o Beialiona i keia maa olelo im«a o kelā kaaaka. me ia malie loa, aka, « hoomaiio ana ta leko o kela kanaka e hoolohe mal ana i k«!a man olelo i ke kanaka e hoo |#hi *ku ins, a oiai hoi thi m&ka o kela kanaka e haka pono aua «aluaao ka helehelena o Be!aliaaa • kamailio m&i ana, lte hoike mai bc! oe i kekahi aaaawa *kv nei he hoa'oha re nou, e ka'hoaioha aiaik'a!» •a ka anei oe ha h«3loha maikrJ o« »©* a !hiki ī ka hopena * ka waaawa ua ike anei au ia mea i keia maaaira» ma k# kalann wao popa oie la'u, ua kaiwale kaea i keiu laau inākahiki, mamua o koa hoike hoa ana ak* ia ee ao kekahi meV, a? a'hue aka oe i nk m«ā »pa» *'« a '-o
aStu !a ia oe. Eia nte. ua hīß» a nei ia oe k« hooiaio mai eia mo de be hflal«tea nou, ae hiki ana .1 ōei ia oe ke hoike mai i "na ha manawa i io»ft 'a oe i keia !a, ae mai hoi 06 ia*vj no ia ra«a m** i na i ieaa ia oft iia manawa? Aa, ae, wahi a keia kan tka i mai ai ma {n#a u k«u ; makuahme, a« ae ua hiki noj hiiei no ia'n.
! Ua hilti anoi ia'n c e manao io akn la oe, wahi a Kelaliona i pane hou mai ai, a noiaila *ia koa «!a ke kau nei maiona o keia >2?.naoio o'u. oos nohoi ka «īe.a [kana o ka ®anavp& i koho. ai e aKu i feau aoau ipea i aianao ai e hooh&na aku, a n<*laīh ua iini aa e līlo akn i hoaloha i na manawa ' "Hooma'kai n?ai Akua iā oe i wahi ake kanaka ī pane aku. a l ' <a Eelalioia- 'Ua oki ©« ke jioohaanaele ma» nei oe 1 kau hana e manao oei e hooo«e ,akg i<nua. , r - Ma keia imi ako nei au 'ka oiaio 0 kela r»ae oielo ia'u, ua hifti is oe e pane ma» i keia mau oiiiau aa 'ao», ae pane koke naai oe ia maa niaaa i k« ; a manaw» aao. Hoao mai ia'o r«o kou aoo ; pape alia ai 0 Lorenezscio, fceaha ia kao hoike i makemake ai e hoike axa aa £4 oe- E pane . mai o@ i kau ninau tne ka meakaka a»e ka oia>o ioa. Ao ia heike ia aa lawa as, wahi a Beiaiioha. i aku ai.
| oka mea ao e hoike oie mai ai j»e ka pelolei, o raake ia, ao l maka o koū ®ea i> e poino |maa loa ako ai, a.he make wale |no kou i ka pau ana o keia ninae • au 9 niaaa aka aei ia oe, j F/ wehe mai ika oi?.io imea ou wah» a Beiai'ona i kamailio aku ai f aiaila e hotpakele ia no koa ola ame koa ianakiia.
la'manawa ua «inai! ia ai?u la keia kanaka, a o »a mea hoi i !oh« ia akū i na pane ana me ka hiuiwawe loa a mehe ala he po— lolei wale no K«*!a mau paue ana. j A aa- keia mau paae hoi i hoike | ia ®?;l ī law e ae i na n»ango hoo- j kaoi no kela kar.aka mai ko Be-~ laliona manao &e, a ua mmao iho iaoia © na pa«e apaw a k*ia ka*aka e kamailio ne>, ūa mawehe Ia ke alahe'e noaa e hiki ole £i « lilo keia kanaka he «feemi nona No kekahi hora ko Bela!iona nlnau «fea i keia kanaka, a like no koi me na nināu i ninau ia afcu a« inaua o keia kan*ka. pela nohQi na pane like ole I haawi la wai, a ua waiho ia iho la ko Be laliona manao e lana nealie ma-» laoa o na mea apau i kamp.nlo ia iwaena o laaa. 0 kela knnaka i ka maniwa i losa a*u ai ia Be!aVlona he Er:ea o)a mf?la!© o kekah? mea o«oa ākw tna ka inoa e Girolamo Vigi?tait« a ' ahe Da«ihala no Desana, & he kaikaina no kela mna i hē!e pu nai me ka Kauna wahine ao ka wahiEe hoi a ■ Facino O ktia m«a ba rnea nana • hoouna tnal\s nei ka aiea ai analuna » kela maa mnla i paa pio ae la Btla)'oaa iio ka komo aiia iloko o ke ku;iaaakaahale o Alekanaiui'ia, ae- | hoolako aoa hoi i na mea e pono jat *eia poe naal#ko o kela kulana- ! ka«hal« a mai okoa mn ke'a |©oe * h«le mal« sei ae ko»o |hoi »e »<a ika ol«» ia e kekahi mea lokea aku» aka, o Belaliona wale |no ka mea nanale. ike nei i Keia Imau hoonvtana a keīa pee he;i Imaluokapo, I' ■ I na p«le apiu e hele mnl>i aea [keiā poe i alakai ia e Lif#n«a ino ilokoo ka ponli paīnopano "o |kO. na like no nae i kela' ikanaka keia p§uli me he lā th« I la ia, ! Ao!e mea **f«?ne ia # l kom* lioko o k?la knianakauha'e aka, « wM? no.
J r i*o iakeu hele ana a komo i ke k.ulanaiiauhaie, oia w&ie oo ke komp a hōi ip*i ®e na kauoha heon'ee kaua, ao na holohaiona ua, kaoh,i ja iwahi & hoi hou lakoa alakai. Ma kekahi ole'o ana ae, aa ai i? ra hokv me ko maa «ukana n;a!ana 0 ko iakea kua, a he mea hoi e ho'opilikia ole ana i ka poe loko 6 trela kulaaaka'am'e ai ka
puna ans mai o kela kanaka ioihi me na ole'o kauoha aoae ka pala pa!a ae nb kona komo bou aku iloko, ua.iiOi wawae mai la lakou a hiki i ko lakou wahi i hele ma 1
Ua, hoike pono m*i ia oia ia \ ke ano 0 kon» koaio ana ame kona iawe ana i na ukana no ka poe laalek.o o,ke kulanakaehale me ka maalahi loa iloko 0 3 pti)e. Ia naanawa, ua ninaa hou aku la 0 Belaliona_i ke knlana 0 kona komo ana iloko a owai la ka poe e noht> pu rae ia ma ia mau hnakai ama i kela pale me keia pule ao |Jna oielo apaa a Ve!a kaTiaka i hai mai ai I* B«!alīena na kaK*u ia m&luna a kekahi pepa i«e »a penikaia
He *nanawa pokole ?ho mahope o keiair>an mea, aa ike īa «ku ia kekahi laina kai huakai e hele m&i ana malana o keKahi uwapo wehe ae ike fa aku ana X.o 'akou hete ana mai me ka awiwi loa a kau maluna o feela uwapo vrehe a rne ke kau ia ana a«u o ke kukui helepo mkmua pone a me tta pan» ia ana aku e neleahi mea « kuli ana m&laila, "owai ko ka pol' , ,aka, aiamua e ka ik# ia ana akuo keli mau ieinahoki, ua Johe ia aku la kekahi ulili e kaai ana a he wea paha e kahea ah& i keklh' poe e ābu. A mahope o kela ulili, ua kahea ia mai la "Owai ko ka po," Hs ka«ohi mai ia Girolamo mai, w*abi a ka pahe ī panai ia "E haawi mai i ka o'eio o ka po,". Ua lanakiia o Leeii'' ka paie ia i pansi ia aai. .
Ua hookaawale ia ae la ke kaiui .alaUa jia lohe ?a abu la ka uwhmi ana ae o aa ami o..na peka hao e m ame ka. nakeke ana ae o na k%a!ahao- A me ka h'kiwawe loa o ueia mao haoa ua koea naai la kekahi ia«a a maiaio e na *awiie o ka āea eku ana ma ka pak*, ua haule iho la oia li&lo me ka haiuiu bbi,
I ka pau an& a« o kei& mea iialuiu, ua hemo mai ia ke'eahi puka ue ka o ke kukui. ua ike ia aku ta kekahi poe aoa <? akoakoa ana raa k«kahi walii o kela pa [112 ka oioi o na pahi e hulaU ana i ka mala— malama o ke kukui.
I keia kanaka « kome ana iloko okt kiiianuKaukaie me na hoki ukana, ua w«he ae la na uwapo % heie aku ia keia mea maluea 9 kela uwapo me t:a uVana e koaao ana alaila, kahea aku la o;a me ka ieo nui a he hoiiiona paha o ke aloha i ka poe maioko h mav\*aho o ke!a u*, a ia aa?nawa po koie loa, ua puni aelaoiai na koa e ku mai ana me ka makauktu »® koni hoea aku, sme fca hoopaa nwiwi ia ana o kela «awap« m* ka aw?wi ioa.
iii Kaiiaka ioihi ka j&kou ' ike aky ai s»i ko lakou nana pono ana ak«, aol« keia o aka he mea o«oa kela uh> kanaka >oihi nohoi a he me« opiopio oe?-* «aa ae o Lorenezano ai aahu ia ra« kekahi aahu ioihi h alnhee
no hoi a# k*jna m«u wawae ua owili ia i k*kahi mea no e i?ke m* kona aahn e b«ei ana i kpna puhaka. «i kona n*?o heu sna aku imna, ua kau ia mat !a keVah' kukui air.e ka oi o tfkrhi pahi e hu!ai! ?iea i ka nuaUmulana o fc«kui imua oaa a o!«lo U mai'h, o r Iwi** a ta c>f au e īke nku not. Ae U' i pau '