Ka Hoku o Hawaii, Volume XXIV, Number 43, 28 ʻApelila 1931 — KEKAHI HOOPONOPONO AHAOLELO POOKELA I HANAIA MA KEIA AHAOLELO [ARTICLE]

KEKAHI HOOPONOPONO AHAOLELO POOKELA I HANAIA MA KEIA AHAOLELO

No ka pen* a no ka powaikai o ka pee heluhelu o Wa H»ku, • ka oi loa akn, no na Hawai 5 ike ole i ka heiuheln i ka olelo Ber{unia me k« a i wahi no hoi s iea« aku ai ka i»e ia Ukou, no kekahi mau hoopon6pōno ahaulelo i haaaia « keia k«u e aa ahaolele kuloko, ke heopnkaia aka nei, ka keike pika a ke kom:te ola e ka aha senate, maluua o ka Ma'i Le - pera, pela ia i lilo ai i hotpono— p#ae ahaoleie p6okela m? tci k«u. ■ Ma ke ano em ke olelō ae. he hoike keia i hanaia e ke komite ola oke senate, maln?a o ka Pal-pala ■ Hela 27 a ke Kiaaina maluna o ka | Ma'l Lepera. j Penei iko ka hoike piki a ke kemile ola 6 ke sraat« i kikan—j iseeia eaa Ula apau o keU ko-—j ®ite: I

Hoaolala. llawaH, Aptrlla 17, 1931. I ka Mea Haaohiao R«bert W. Sb(aglc, Peresid«aa o ke Seaat« Mc ka Mahalo: Ua loaa i ke Komite Oia, iaia i vaih*ia aai ai ka Paiapaia Helu «7 a k* Kiaaih* & Feb«rnari 19, 1931, e h*oi!i mai ana i k<* hal.e * ke Konit« Kukaknka a k« alaa b<#lh<s« ō ka Ma'l L,«peia maloko o H&waii nei. ka noOajo aaa a ke waiha ekn »i«i i kina haike elike tne ia mahope e« nei: Mamnl: • ka hoike aalana ae oei, aa hookomoia aka k» HiU S«aate Hala 70 « ken Komlte Ola S Feb«raari 26. 1931. Mahop* iho o ka hali hooikaika ana aae ke kakakak» pa ana nie ka poe i kn!eaa& 1 k«ja knmnhaaa, atse ka malaaaa ana i kekahi mAn halawai lekulehn aa hoaloliii ka BHa Se— »ate Heln 7* ana, a aa wlihoia aku kft kaike aa keaa aao i hoo , )a!i!a ( I ke Sen«te aa ka la 6 o Aptrilt, (931, a kolo ma ka heln. Ile]« tko)a ia aaft maleko o ke Se — aata i Aperila 14, Ua haahoa aku k« kope ku<n« 6 ka b>la i ka papa. hiaa 0 ka li»ike a ke Kouiite K«kak«ka a fce K-aeiaa malaua e ta Ma'i L«pera, i kanaia I Oia — (•ha ib. 193». B hoakaka aaft ka Palapala 27 a P (iaaiaa panei; I

"Ma i» bc tiibd« e lo«« *< tf dili «o m k»«afe»« tme k« flp«ooi* • N K«aite, ke w«iko akaul m do ko oa|roti aooooe» aaa ma! i fc«kahi BH« e hoih<W l kekehi waiheaa n* k«ia m«a hana, Bta > Pa*erf Kookaoi (s6ao,eoo,Ao) Daia. nai |a Wal#hona K«sh»a K«l* Kttis« inai i ohiJs walalo • k« m«na o k* Paukō 542, aa Kaaawai Hooponoo«no Hou ia o Hawaii 1925" Ua ha&a ka 6i14 Seoete HelM 54, KSnawti 33 j kei« «aaaw», i wahi e lōai ai k« Walhoaa Kehua K«la Keike • Kono Haneri Kaokaai ($600|0i0.60) Dala ao aa haaa e ae. CJa a'o tita{ fee Kiaalna me fta »li«ao ioa, e houlilei» ka haina no ka hoihoi kott a»a« ke kaenln hoa aat ani ka hooi aa« ae i k« ka— poo9 o ce Klhua Heao ata Kalihi anie Kal»ni>apa.

Ua waiho akn ke KooaUe Ka - kakuka aete Kiaaima 1 ka manao apono, e h#t liioia ke Bha HaueH K«ukkni £4 eoo.ee) Daia i wah< r 'oaa mai n' k& kahua oaa Kaiihi ame hod ana ae 1 k& nraikai o <a a i Eloa Haaeri Kankaaii ($2OO eoo.oo) Dalac hoeiiiuia 110 ka hoihol ho«» ana māi i ke kalaa* moa o Ka>a«p*pa. Ua w&ih6*a ina' fee &p«io hōn, n» ka hoouni aoa ae ia Kalihi e hiki ai ke h<>o~ lako i ek*}Ju haneri (35®) pee ma'i, me fet nasa aka iaeeua no ta hooaai hea ia ae e hiki at ke kekaa j elim* haaen (500) p6e ma'i, Ua aaiao kr komite ke mea pone e kaepaienaia • K*iiki akiki ika B ni o elnfi ha»eri kana-> lima (250) po4 ma'i, a aele e emi : iko malalo o Eiai HeaeH Kaea-> lima Kajkaai ($250,000,00) Dala ma Kalihi a «ole e emi ihe maialo e Eiua Haneri Kaa'liuia Kankaai i ($25e,0e0.0e) Dala ma Kaiafip.pa, i C T a manao m*koa k® pehihiki ioa ke kuiāna piii i ka ma'i iepera, a e na itnna aao aai ekola ma ka Upaau ame ka hookaawale aaa e pouoai: ka mna i haie hoao no ka poe howhuoiia ame ka poe makanaaa u-» ka hooknuia i*n aialale o fca haomain; ka el«a ' hakma'i no ka lapaau ana t ka poe e noh> aawe iia, f>ole mai ka ms»'i lepera wale no, aka m*i kek ki man hoopiiikia e ae; a o ka ekoiu i "pnnhoana" ilajU e bei aku ai ka poa i hooponiaikai 6le iā ma ki Upaania aaa, anie ka poe 1 ine'no mioli ka a, no ka hop— maha ana nō ke koena i kee 0 ke iakon 6U 9aa Oaa mea mui elua i hoikeia ae nei, ka ho&o ame ks. Upaan aua, aa k>ki &a ke hniia i htbk«ki h<le Me mea poae e hoomakankaaia maloko tho o ke:kihi hale o kela aoo no ka heo— i kiawale a<aa ma ka makahiki, *«! kema. ka lahni, ka naakiki o k« [ma'iamena ma'i pohihihi, e laa !ke karajma ; k« pupnle, ke akepau ; ttue kr m«« i l«oai« i ka m»'i ,u» kahi hn na. Aia ao pt,ka he maa ma'i poMhihi « ae e reno ai e hooka«w»U(a, e if»a me ka poe e koi mai aaa i aa Upaau kaokoa ana e piii aaa iaa maka, ka pau, a pela aka.

Ua aaaao makou, h« aaea p«u* el ka me ka kiki t hMpiliia, e kamaia aa haaa kat«la h«« t j i ole 'a hooouewae yiaha aa ka «aii|e mi kab( kopAao a hooaakaa. iil o ba v.i loa &ks. ma kāhi pUI ) Ika kiaa how. ana k«ift mea. ua ke Eemite mdlok» « k« Hil> Beaate Heln 70 i heololiia 1 kekahi mau itaa« e hanaia ma ka aallke Ua maaao ke Komfte Ola he maa nupoao a 9 hdawtia ka holke aaea aaa ao ka hoihol ia ila o k« hulaaa o Kalanpap» a na b«oi.a ae k» naikai, a e koeaea aka aaa, • ka*hiia mai ka hoike aaa a<io ellke m« ka mea h!ki. e piii aaa 1 ka hale hoao ame ka lapaaa &Aa, 0 ka manae 5 ka rae« malnna ae uei n© ke kalele ana aa ia malnna oka me* oiaio. oka "panb*aaa'' na haaa hau ia a ua hooliloia akn ke dala ao M« mea i kania akn ai e loaa mai. Ua ike{% o Kalaopapa apaai k« a« nei ma ka an« ke "Kahaa M-'i Lepeia'* o k« T«ri— ricore, Ok« hua • loia mai aaa,

o ia ka ana iku i qi Diali<-v bjcl hipohop» wsle, na U» i s iioa he k«hMa nō ka hookaawAl* ana, a ptU oo uoi fc« h*oia aaa ak« i aa «a'i i kom» aoa uialok» • kā biit koi« ame )«|MM«ia. «4

«i«lk(ii o «« kulaiM m* k* hakam «ke'l, i bl%< «l i« »*— Iw k« kaaamii o W l*koii «•**• p»no; iho «o ka h9}hoii« < £ai*lp&*a, Ua aMāao ||« kmm tt •• keankema lōa fea t«wtlawel« au e kela niaau il«k« o fea 4ra i k«u, a i oli ia • holkla •• ntkoa aoi« i hoohoi», Ua auoao «akoa he aai na aea pil' 1 Uweliw* «ni i keia niuaa, o ka oi loa ak« au īia nea pili ia Kaiaopapa. Ua «naaa» a «kou o<t kupono o Kalaapapa e hM : ift ae ka maikai, kooa bmi ooma.'kai l ka wa ho« ia ke ai, a e waihoia aku m» k« •«• k«* poao i«tia o oa ma'i naa k» halema'i !a»»a» hoio ma Kaiihi, e liio «m & I «at kuma k«i nk« !• la - koa • hm»teli iaiauaali oka ma«a« poaoi. UA «■•aao makaa. «a «ui loa ka maaa I kkawiia ak« mt k« .I*w*l*we aea i fea poe i ho«bMofi«, o- W oi loa ak« m« ka poe t maia— uia o:e l aa r»la fltae *a hoopon* * l»ouo fl«a, No ka pamaikai o ka poe i leohia i ka ma'i, ma ko ma — kou maoao «, he me» pono • lawe j lawei« Uko« me menemene ame ke akabele, a ua ma&a»ia »iakoa, ke uiea hiki loe, in& neiao ka hoohina akahele ia, e hiki aaa ke koila akd na ma'i e iuii i pauho-*-«aa ma K«la&papa, « e hiki pu ah*! •o e ioaa ka makemake mam|)|t • ka mleeo m»oli e va h« akaln— o ka hina «hanaa ole a*, «a koak&aaia mai ia mākoa ma ka a»eft oUi«,.ma fea manawa e k«|>fti ai o kekaki wahiae i l«obi« i ka ma'i lepora e hikiwawe loa ana ki hoomakaak«a|a ee o ka m&'i i 2o«a maa. No na aea e pili ••• i keia« • aa kaakai makaikai i ka Home 6 aa Eeik kane am« ka Home Ka— pi6laai • aa K&ikasabiat ma Ka — ilhi, «• b*>awl mai ia I k* hoo— maepopo aha iloko.o kou komUe, 1 ke kaiaaa ka i «e aioka i waihoia nka ai aa keiki a na aaa*aa ma'i

l«pera. Ala lakoa at ke lr«l*aa i 01 aka ke ino aiaaua o #a keiki laakea ola. Aoiehe mao hoohalahala no he ano i heohknaii ai keia maa hoae, « 1 ele ia ke āa« paha i malamaia ai na keiki. eka aia ke tu la ka mea etai«, &b malaaiaia ia-— ia* maloko © kekāhi ha'e, i nele » ka uialaaa ana ame ke alohd o ka makoa, me *a uele i ka pulima aaa a ka ohana, * me ke ki-na { koopiliia ekn ia lakou, a lakou e kaiihali p« »i ilftfei o ke koena i kee « ko lakon tjla daa lua uei 110 ka hoōaaopep ; o na makaa o keia poe keiki i na hopeaa • ko loaa iaj he ni%a {/»a, e kana ana lakoa m? na ano apaa e hikl ai jlok« o ko lak«a niBnfi, ke kokaa aka i keia kulāua.

Elik* me ia i kahikuhlia oe nei nea.ooa, aa kuikahl 15* ke fcnnite ae ka koaiaka «pouo He'n 2 a ke Komite « fc< rasl«na o ia M&'i Lēp*rs ina Ha - waii oei, e®ao 7 o kaaa ho ke. elike me !a oaahope ae aei: "KLe apoao āna i kekaki loiua e ie ho« »le «a ai na b6ikoi Wale aaa i a& ma'l i Kaiaapapa." Ua hoakakaia kekahl aea i l«aa i k£ia komite maloko o k« Bila Hale He|u 5, Iko o uia ka k«ln- | k«)a ekoia fa aoa oaaloko a ke Seoate i Ap«rila 14, 1931, £ kaku;lm aea keia bila i kekahi papa : awale, a e iaweUwe krawal« ia ka hoopeaopoao aaa | ka aiaaa ma'i i«per«. Ua aaaaao aiakoa, elike ai« ia 1 iiaa ike Kouiite &aka— kiaka ake Kiabia« malaaa e ka MA'I Lep«r« aia H4w«ii aei, aa k»l inai k«ia aiaaa i ka hoopeao - pooa kaakoa 11« a kexahi papa kao|oa. Ke aaa.eio nei w«kou at ot d%ia i hik! be leaa, mt aa han.haa i aaaaoia, me aa h««r— ppao i waihoia aka, e hiki aua i; ke<a pap« hoa loa I haokaaaia «: laaa|iiam«aa oinaa ko'iko'l, a ai« ka haki like ana me ka miatoj mnkee •«t poo • k« aapaai, »m« n« maaaolaaa no ke k«k«a Fe<le — r-la i hoooiahaaia «e, e h ki »sa e hoekaaw»le(a ke Teritrre atai ka i «h*U>'lcu«r« ««.

ka V«»k«k« m*1»&» «e n« a« »i"» i loa« i« «i«ko« k b«l pu ut« k« ho k« « *« Kontt« Knk«kafe« M«iom» o k» M«'i Lcpci« « ke KtaAin« o H«w«i{ mei «tm« k« p»Up l* tido 27 « k« Rl«»ioi>, ke 1101 «kii r«i m«k6«, <T w >ikftt« k«i« koik* mi k«ki 6 «« p«l«— p«U.

K« wt hofa *****\ 8. L. DISBA r SR, Xuaakomß'fttJ GSO. P, GOOKB jOSEPH L- SYLVA 1 robbrthind 1 BRANCTS *, Ii BROWN