Ka Hoku o Hawaii, Volume XXIII, Number 24, 26 Nowemapa 1929 — HUAKAI MAKAIKAI a ike I ka H-e o kou KUPUNAWAHINE ALOHA Mauhonua Lapuale [ARTICLE]

HUAKAI MAKAIKAI a ike I ka H-e o kou KUPUNAWAHINE ALOHA Mauhonua Lapuale

Knkiwia • Cfotg* K. Ktn«

| Aoie oia pana mai. aol« no h*i :i ke kamailio mai, kani iko la ke [uka. na aa waimaka no • nele n« keia uwe oaa makoakane nei pau loa iha la ko'a maaao hele, a haule hoo aa aolee kiai k« k«l« hookahi komo noi o ka ikaika o ftuo h«le, oia ao eaa hMpaapaa tna me na Kahalr*ai aiaa kut mao kaikaaana, he lio mai k« komu ao ko laua lawe i kua iia a eha ka wawae, ahe h«okahi no kaikuaaoa holo maa mahope o'a •ia Pinao Ne keia kumu hoo - hane heu ae i ke noi, ato okoa oo hoi i ka h*opaaipuni.

"Ankea oe, h«o*ou — ia'a, fc«)e no a« a hoi »«i o k«u iko ka hai ioa feoahanaa • aakou, a manao ae aa h« makaa o hopo «oi> hoi nil ao au aoho a« e noho llkū." Aoho koia oiomak«lo • kaaaailio koke nal «oho sai ta ■ana ia'a, a na ka walmaka ao • heie a loihi paa mai la i ou aau kali. «• k«a aoho aku i««a o konaale

"Ae, ke «ha nei ee e k«« b«ikj ijk* hele, heakaia hei. e kook«u ana au ia oe e hele e ike !ou mau hoahanau. a mai hooDanip«ni oe ia'u, ike no ee la iakeu. h«li no ma', malama i ka iuhi o kaua, ko 2uKi hoi a« i luhi opiopio ai. ' i ' Aohe au e hoopuaip«nt la ee, 0 kuu ike ka paha ia lakou, huli mainoaukoi." 'A—e. o ke»e? Hele malihiki ana ka hoi oe ia Kaaai. Ae, e heie ana o«, a aoke «anaka o aa hoiohoiona e nana mai bo hoi oe ia « la 'ua palupalu e knhi ana au la e noho naua a haia a» a'« o na mea apau o u nou ia a i kau mamo hookahi aa mea nana o ka nīikuahine o oukou. aoke hoi e hini ke bele nei oe. Aloha no he: oe e be eeiki, aloha no hoi ko luhi." Pau mai la ka ai ana u aa eie— makale nei ke heokahi kana he uwe ia'u no ka mea ua ik« n« aa 1 ka makua «a palupala mai, «o n.ama Mauhonaa bo ka mea «olea konekoa*a • kona ela kiae Moe aku ia au a waenakonu • ka oo puoho ao la, heoiehe aki la • «w« mai ana no ua elemakule nei. O k«« waki iole kana. pap« i ae la a kaa i ke pao, Hu mai la ko'u aloha no «« makoakane nei o'u, ala ae la. hele ak« a« a ma k> &o*e kekalii iko i« koui akn 1« ( k« ih» • k« wakaa, a «ia ki'a i o.«lo. F e i* #e :" e haaa āi, • ko'« hele »QA uo keia heie ioa, a aole a« e hoi aiai a ioa oe hoopuu i k»u uwe an«, • hoi uiai «•• ue i«." Oia ka |iib makaahine i hnka ai i kiuu iiiakaakaae, «ia mai 1h «is «•ka. "Lo»a ih"> !• ka koi k*> haaa o ke aune« « •!• ii, «e aka apa« hoe eweuwe kea aii i ■(• e k«aa«e ik« *i i ka ••«»•• • k* keikL O kau» aVi« haua aa me he a)a aokt «• «Ye an« i k« kc>k> e hele. Kupaaaha ao paha o«, owe ka «we ke ao." Muli mai I* na makuakaee aei e'«, a oan« i kno ktuhiue, a« hol « he«poiiopeae ali i ki w«U» pulHpalu ilote o ki •!!• Kohela iloke o ka peko pehake o ke kakei ib« li ia «>e eu, e abo ue ; aae ke( ia maaaua o k« keki «ak«i.

'O k«'a uwe k« h«i I k«'« ke!k ] la oia iko ia kaa • hoha mai *i i«o apiki oo hoi •«, *«fce wa o ke keiki 1 kftawi>e ai ki»J k« p«li «ku ōka oiafeoa t oka we%iat wale ao koe iea wa «p«a ica e makemake •!, •kaki paha hol • kaawaie koa keiki eia k« b#lc ae , aehe au • aa f a iaie, e kookoa aua ao lal* e hele «•1« »• hoi ke aioha makoa, ik« o« i oo uiaa hoahaaau holi oo kol he maaaa • h«p« a«i ama ka ioki i kaua imi k« poti» f mai peiM« •• " U kuo haa heloheiu taa keia wahi i ke ih« ia o« ihe aiUoa • ki uue kakau a makaikai. fi« pooa ka uiakoa • 'ke kc« i fcu«lik* io» ako tn« fca poe aabo liolp kao o M leiii. K»oāi, «ia n» aekuhi oia ohaaa ke «11 tuai aei i weheaa •1« ae iadi me au ao;« ko'o iuaa pokii apan, he paa ut ke mak«» • ke kao «» Keaa Kaaiaoa, Kao. A mal eha «ak«a e kuu «aaaa i keia kaj>a om la u iko ba pua aa k« kao aana i ke kioiu o ku •!•!• •k* moōlelo a ko'u loaui uiakuakmie U'a, aoie e hiki k« alo ae he nt&u

iuea oia:o Wale aa apaa, «tai o oa-

k«a poaei « aa i*ua apau « ua K«kalew*i rlua auie PiaaO, fcua k«6ia •iaio, a&i« ]oa e hiki la ookou ka hoole inal, no kft aea I Kauai oo «u a nui a lualaa ua ia, a awhe poo p*o i kōe e kaa makaka poo kulou iiaae h« aau mak»k«, a hoea laa aka ina kena i i kuaiiaai Ike ahi eohe •ka ill u*a«i> oka hau, oke ahi nāe ka niea e p«loi«t »1, »ia hoi Koa » kai »pua iha lai k opaa hl — u.a« i ka malie. *'

H« «iai* «4 poma(k»i oakoa « k& io o kua i« ka iwi hoi o kau nau iwi ftm« ke koko h«i • kuu mfia aa koko «pa« ns |i eat&, ua waiko iuo h«u lua«i m«k««k*ae i ka luhi aoa i lalii a 1 m« «« k«paua o kak«u ( no ««k«u ka p«« a»k« i I|a Mioa, a h»#n«le oia iaia ma tiui oiel»

"E hcl« oid i ka aea a aak« Ika a«». Ue oiaie, k* waik6 xuai i la nt iwi o ku« inakaaKan* i k* ua] loc o Kolea ika 1& hoi o Kkwai Uiai ka la hoi ana i haalele ai i* Kaii nei ahoea oia i HonolnlM, a puka ka aia'i hef»ela iu«a l»a he mai pukapaka keia wahi aiia. ' We liwell ka hāua aka iuai he mou Lauen o<ala o ka 1850 no paha lā la,' ; a kiki i ka hana kope o ka'u laaui i k« aiakiaa o lan. 23, iyj6." i-a like nie kauahme kn mamaouo mak»kttrt oka lak&ka hua o ko'a inaui iaa uaui o Kauai I '<>*• kō'u Imaui maknahiHe ame I k*>'u man pokii e noho mai la uo ) |ka la o Kaaai ime a'u hei kahi bele wale o Kaaai oiaio ia a e nana ala mft| Keia ak« • ka lattlft • Kaaaaoa a k«mo il«k« o ke kai aiue ka waiko •ii hok a Ahnkini ilal* heonana» |ae ia au o aa puapuM pokakn apau kaii o ua wawae «leha o kau luaai j maknakane i keki ai, aia no la ke | wai. • aia a hifei i Keia ( a, «aui ke | aioha oke Akua ika a« ana o»ai j la'u e ike maka i kahi •aa ktt- [ puna ame ka makaa.« e kMko f\\ ih«iik< kanoka aka makaa. A !ke lilo »ei au i hoike •!•«• •• k*ia i uian mea apa» ae e ike oei uiai ka Waka peaei mai • ke'u Uaii at>~ kn«fca«e a | j>alna kon ak*t aaaaaei p« k*'« lua«i maknahiae a ika i kei« mau uiea apaa a« « kōike aei Ike Ikea me ka k««« «le «• ka uiea, aia n« kau waui« aioka ika U o Ka«ai e ««h» mai U.aekii oli aaa oia «• tk« iko 1 k"a maa ko*ki«laai o k«l« mau makahikt k«tluliu lo« i «al«kta ak« 1« «• ka w« mau loa. Ah« )|«!k«i k«« mai aei hoi au i «« ke«m««ao a«a oia mii la ake allka I aoho ai i kia 'hMuaiao «o'« a ko'n lua«i ma - kuakiu* e ho«p«a ai ia m«a ma koua p««wai a hiki 1 k««a iu«l« aua, * Ma keia waki, kaa ak« U «iako« uia kela a«Aft oka puka pa 1 uak« ia ai i ke ala««( o K.a— maoa t aiaila, k«li mai (a kku p*kh : kalkuahiae a « ele i%'«.

! ' Ao,< ki " P*«o k« k«]« wt)c I |k« H e o ki fcap«n«wat>ißc, ke j k- P-» 1*• «h e «in» b«MI ««Viitl.oi.fHK «.o. ekUi « « n«i I k«i» waW" ' O kn'a pa S « »•« loa i kun pokil "No k. haole k«<« b(o« kei« mm— &¥p« a «h« >o k« liio i k« I fc«olc Aii i k«« k* okiKi j b«i«wti Me Pia.o km ta«s ā»a—* jk«l«. Aak«« lākoa. [ " ,ii4 Jho • *"«o .ku ««1« «a l' e m«i oe i«'u e kaata«, « »«i ni««a iu«i •«." A ike ik» 1« •* u * P®W« kan pokii k«/ka.binc «ol« a'u kalc«n« iki « ainau i fc«}« aiu«n ao ka mei, k«ki waiw.l w«l« ««« k« u laiai iii«k«ane i ol«io m«i «i no'ii o k» iwi «!«h, o a m«o kup«n« paa ae u. He uui o«« koi «o a m« ka kooh«la*i.l« «le, « • ak« hoi i« aa.miE ok« oele l««. He oiaio, keie pa no «u ai« u« pokii kaikaaliine n«i o'a a kui aie k« k«a««ia« h« kftn«|« oplo «laola ■o ka tbe« oi d ke kUI e ket« wahi « hoike aku i« au i koa n«ketß«be e «k« i m H e o fta« hiae • M.ahouu«. Ae «laola tn« oii ia'u rae kei« m.a «lelo. 'HeaUa h6i k« piiikia, hikt 0 «- kōak«h«ie/> "No kan ivhe i ke k«pu, oia ko m4a« m«« i ho.le m.i H e; « u «i ,« •*t" w«hi « kaa pokli. "Aole pilikii kele oiaa, «i« koke a« n«." Haawi aka 1« «• i k«a aiaa«U i ka k«««ka «pu> aa k«i e n«ouc« wale «lā ao iloko •«, ka kau s«wsia pap6 «haaa keiki p«k« keia, a« «M«opan« hoi « kua kna— kaia Kahalewei no ►« o kaa4 k.ik«tuahia« ka ai«« t j»nr« ka hfa«le «ia a.e p«*r p«l| wale ibo «Q au aou th« ao k« *>•«, k« hu«. k-i «iw«tw« k« « h« haakai ike i k« H « • a« kupaaa. H««l«lc iho 1« »«iou u i.il*, «ihi h«le aku 1« k« anoN htl« *aa aia ka «o«« «k« pilt p. maluaa • ko aak«u «louiohila, a a«ke tu«i-r ka» ok« «laaui h« oapuapua, eia ua«, hoea aka 1« tuak«« ao k< ka* hu«k«.« o ku« nila kapua* Oi«he« K.eaa. palapi w« k« l««u Aui« ke p.iaa pjh« U poina iho-ia .tn« ka pomeli., A«m k« kau kaikaa hine.

"O ke k«btta hale n e j ft 6u ku _ paua iiue ko aaek® », uont keaa hale eko U, aii il««« o kelft wahi in lek H-c o ko j|mpKa««ahiae • •»* «•» iloko oka hale ki l«lu o U* ui&kuakane m« k« wahlue «■« ko kaikuahiu* Papa." :'Ua ike Lui vabi eia »a i aaej, »i hooko |a hai ka l«» o ke uiakna >1« ik« i |aki i waiho ai © ka M « o [tta kipuoa ka aiua o na ma— fcKa, ,i o b 4 M 0 kQ » n uua ak*4 la ao ia | ka p««t« in«a kaa« k« tk< l«po no h«i i kaki o'«, a « kekahi pna «o hwli %««l moopnua aau kah) kaik*tfc« •'«. A pii «k« 1* makou il«u« •k« • pels m« ku« p«uw«i k«l« * hivl«« *ue ke sl«ha, owau «e uiaaaa »t kuu uio«puna « kun u»a« k«)k«eke u*i «o k«i ame k«« k«ik*mki»« «akop« «• k« ««•, He k«a«k« a« »a mi k« hele. Oka ku« k«i— kuahiae koi ke k«hi|nk| aai | kaki ot« lua iwak« ai. He jao» huikan, «ole « hiki ia'« k« ko«— maop«p« iko, « i ka 1«« aaa \ kahi t«ki mai fti ia'« o kthi a» koi i« «'« ek« a«a. Olel* «•) !a «i« i«'«. O ta H-« )k« ia • «a k«paa«w«ki«« ala 9u « waih« ali. A. k«U iho 1« au • uaua il««a oUi («le fc «* ko» «aa« a«« koi miluM •u« k« apaa, |i« k« lak«« l«a aol« i h«i • ko k«a k»p««awahi#« koi e» k«i po«p4« mawaeaa k«t>« • ka lua* Au« eml kt a f«!e i mld m •i ilalo, Pokiaa «« 1« k«« aaam maka i k& waiimka O k« «t«ha « h««i»aka ae la at « kaukaa we ka ilihia i toa« ia'« m« k« alt, aia «« « koa um« k«p««a «s« k« Uua imu lima « ap« mai ast i«« »e k« p««wai •k**k« • kt iiaha AOLt 1 PAU