Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 48, 14 May 1929 — Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana Kakau ia o ia no ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe heluhelu) [ARTICLE]

Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana Kakau ia o ia no ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe heluhelu)

HKLŪ 111 'KA HOOLAN4 WAA MA KB KAI HOIiONU "

&s t\t ku«lo!oft o k» aoiai. lo* t»oi os ike ia kei» »ku «ihi o k« hsi e bo\o

aku nel. aol« lwr haaa pono oa kā j 'nea hookeie w»i-k« hooho o «ka i ka waa lioko o kei» a!e, »ka, e ho>htj)i o'e oi* i kfc ilui o k* «aa ( 'ka mikiii', * h«!a aku keh ale rn»k fia li, «1 <iia h< ihr.l ho j »'< kn ' ha o īea w*» i k« al* p »!o'< i o ku. rura ho o moana. ! I ka paa ana on* ol'lo wehe- : *<••»«"• ui ie ho )Itoa waH ' »ti atī , nri na iikii i o k* tn<> ina, <> a ii ■ l> i na sir <> ke kei, n u n? au i;o h i' i ksrnaiV o mua ia ae i>< t, i. O. k-a o elo mal]ft uo ii o ua | kuuiu aei «*, E iiiii v6 1 w»bi nu>j i'iiaa, a a oo i ka pUH« e lo<ia Sna, h i waol ».wa iaii ke<ahi, a i huoit. j Ui kauoa, so iuau. ! Aia a loaa mii la mau nei, 1 oia k» wi oue ailoio «i, a pi» iko a loi'i aaa. () hop e aku oia ( oin iia ka b&:o e bco!<ta i ka vta» ) ka mōiuā, elike iue ui luia o ke a <.:h<Uf. j I-; ua ia iiinlio; e ma', luaa iiMila ke n iuhu uiea i knuoha ia oia a«i 'piiii, ka awi lau a nie ke io»», | JN'a kua kumu ho.iai'a wai nu i |l£4lu» ka puaa, a ī.a kuu boi heie |pu h->l iau mai a. > »ce kai' lo t oia joo hoi ku i ui le» īi iua o ke ene ai |ali o Kikuhihewa. oanā i omoia « j niaoa 2 wa. jka nio'B Raa o ka puaa, i me ka loau & ōoWn ia ibyla ka m O kela 4 ma-ua fawa, a kahee ia

iloko o ka ppu- puniu. ()ia ka a ua kiamu lioolana waa | rei tu i olelu aid iai ia'u, E aee j ftku wu'i m iniua pono ona, a o ko-u' Iio"3o'io .aluia • lio- boi i* m*uiua ua kuaiu iu.i: a'u, £ia ka pU'ia, ka iuau f a ine ka apu awa k« waiho Lēi mamna o oa alu o j m«u«, | I Kora hoouiaka ana ē hana, ela wāu k< hakilo akn rei. i Ua wtbe mua ae ola l ka wa-hi oka iuau a bemo Inikl aku oia | ma ka ihu Q ka puaa, a fes» kekahi mea mailaila iuai. a iuiki hota sku oia fVa huelo o ka puaa, a henhui ia keia niaamea lioko o ka wa hi ia-i nie ka luau. a eia uo hoi ka apu awa ke ku oei.

Oia kooa mamwa i kahea aku aī iua aumakua, 01* hoi, na akua 0 ke kai, a j>.n<fi kona kahea *ja. Ia oukon e ea aamakua o ke kai Ia ai-; uui, 1« ale ikl, Ia ale loa, la ale poko, ]a ale fki, Ia ale kapipl la ale olownlu, a rae a] e Kualoloa o ka moana, a la kuama kaui hoi, ka mea aau* e hoaii ma( 1 n» kiio ale o ouko.l a lilo i akua uaake uo ka wia hoio. A la Hiua~ Ke -Ka hōl ka puuhonoa o ka moaua. Eia ka puai. K« awa, a me ka laau. He puaa «ilolo, He awa «iloio, a he luau «ilolo, na kuu haumaua hoōlana waa oa K«ele — makule, Ahe tlaoa hoi ia oakon a pui. Maauei waihō iho ka huho,a me ka i )ko«ao, e ike i ki oakou pu- ! lapola, e l®w« a'e oukōu t ke kiuu aka o ka ai'.olo, a 0 ka to o ka ailoioi ua Kaeleuiakule kou haumina a'o hooiana waa Aoiama ua uoa Ika pau aua o ktli pule kahea a kuH komn a'o hooIa»a waa i na aumnkua o k« kai, 'ua' haawi maila oia ia'll i ua mea aHolo iloko o ka wahi U-i a me ke ka iw*. iloko Q ka apu mt koui ole'o pu-tuai ii' n i keia mau olelo. E hiwe oe i keia mau mea a pau, o ko.'ko allo • keia, a 0 ka makia hei * paa po io āi iloko ou keia ikt hoamua waa au i a'o ai, a e lilo

100 i poleieU 1« m I u • k«o, hilil i ko« «»•« !• fe«p«'! I k« p«u asa »o 0 keli Bta «leh • «• kmmm o«i t'u t lUi'a, o ko'u !•!»« «ko!« ao 1« • ho«k0«ao lloko o to'« «ah*. #1ali« km «olt k« b«M kokuluha •iiolo, • • koi ta»kon •< IkoU »o 1« i k« tH«o • ki p«M «Uolo • k« bia««tt» •'« koti. K U trt« fto w«b«w«k« ik« »«i o ka |>o« krabci« o ki Hoko 0 M»w«fi, • r b«luk«l« <>•• koi j\ kmu ««bl moo<«i) o kaa oi« ool.i Aoi« m« ko «•••« « ao *k« w*t *• o«kou, • e blllu#i a«l bol o«koa 1 «• bas» pui« • ■• k«|)o«« e kakou, • e kaai *tm •••• «»«kou «oie «ka « boikcik« •«• «u m* k«f« mae mea I j>jJi «ku 1 kuu moolelo k*6 ula ana i oa kaoa ne oa jju!c ( oil oai ia «ni kupuna o kakoa iioko oia «<b 1« i h«ti, Ae lilo •> boi i mee bo«sr«u«« eoj o> hioaeoi iiou o kiia U ( Ika p«n «oa o ka m»ko<i ai aua 1 k« paaa ailolo, oia ka m«utw« u ua iuinu »'o h olan» w«* uel a'u i kamaillo m«l ai ia'u j»«uel,

Ua |>*u ael* ko «ilo'o, uuanei, t>» le « kuwa c W4 i fce ku.n u, » pel«/ a kaiwale hol ®ē ka hionian,, » heokahi wale no «u rae» l koe haM4 «1, osa ko hoolma nuoli nna j k» iiōko oke kpl e.ike nie ka ' j'» maa uiH ii r> 11 h ir.a. Kl"» 'ia'a khi a'n e haavvi ri«n m u l<• e ru"jlftm Ai i ka w»i< o kauii.*, o'a *cc ka« halanā unkaoi o!e,Ja ale ole fO 1101. A u k» lua, ola ko hooian* i ka wat i ■<<.• k<»i e pa an* ka me Ka itdka, * Hiovla m i hoi 11 i ale o ke kai. A ra<l Ho iia'e h*)i m e kolio mai kau kai l iiiakeniake a'i e lioolana I ka wia inake. Nu ka iilnau a kuu koiuii ( ka'u kdi i aiakemake ul, tio »noo iholn WiU i"a WAU e koho taa ke baHua, ejana oie aoa ypjia ia'o »<■» ke h( olana oUi, aolie nle oia k«i naiia o hupal mai ika wkia a a hVJiiri ke kai ika wa e lioolaot »/• ' No aila, kolio afcu nei wau ma k« kali makani waU. Oia ka w» i olelo mai ei ouj kuniu oei a'n -iia no :a i kou. manao aka, e liai ia oe o ke kai au e makeinake aia iUiia 0 e e hoike ai i kou makaukr.u hoolan* WM . He kai uiaaiahi loa ia o ka ana aoa i ka waa a lana. Ina oe e neonoo, a hoololi ae ma ke kai halaua makou i ole oe fc hoolaua ai i ka w»a a ilaiia ka wai ja oe u■ k.ai, alaiU, ua Uwa loa ia oo kt hO'ke ana aku > kon iua»aukau uia ia laua o k> hoolana waa sdaoiuli o keia uiiii oielo ht a Qa kumu hoohm \v»a nei nu na hooioli i'o eela «ao I ko' u noouoo a h»&wiakala wau i ko'u ae.

1 Nolaila ma kekahi la a'e, makaukau iho wau i ua lako holo mnaua a pau o (ea waa, e like m« na uiea i a'o ia tuat ia'u, mahope ihooia hoemakaukau ana, uapiLe c aku nei wan me ua kumu hoolana waa nei a t u, i ka waa iawaia o makou a laua i ke kai. oko ma ua ka« akuia no ia me ua KU7io nei a'u a holo aku uqi a hooplholo i ka waa iloko o ke kai, a iloko uo hoi o kabi hohoa* o ke kuono kai o ka a-va pa« waa o Mehaiola kuu aiaa aloha. He 412 anam ka loa o kala waa o makou, a he wi inili hoi ke ooa waa 'uei. Mahope iao o ke piiioauao ka wia i ko mioa t*o» piko au«, ua lana akula i ka ili o ke kei n« h»« o ka waa. r% hop, a oe ke ka liu o ka wia, Oia ka manawa o ua kamu nei a'n i olelo maii ai a'u peoe'. 1 keia wa, e iilo wau i kanaka 'awelawe aou, a e Hlo hoi oe i mee makankauo kaua i ka hoo'aua waa o kau hoounauoa aai iau, malaila «ku hol wa« e hana ai. No kona oleb aaa mai pela, e *o'u keoa akula no ia iaa auma u ei a'u e ho*ko koa mai in» laait o k& waa e laua aoa i ka ili kai oia 10 hoi kona mamwi i au aku aia' hoakoakoa mai i ti« leau a pau o ka waa a hiiii iho i ke kaHla a pas. t hookuu aku « iana pela. O a kou manawa i haawi aku ai laia i ke*ahl laau 1 malama ia iloko 0 ka w«4 me kmi oW»lo pu aku e nou i kekahi poo o k-i laau llalo a 1 Ooopiii aku uiaw&ho 0 k« wai. > Aole i pau