Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 34, 22 January 1929 — Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana Kakau ia o ia no ka Pomaikai o ko ka Hoku Poe heluhelu) [ARTICLE]

Ka moolelo oiaio o ko John Kaelemakule ola ana (Kakau ia o ia no ka Pomaikai o ko ka Hoku poe heluhelu)

HELU 11 KE KULANA LAWAIA HI-AKU ANA Eia wau ke wehewehe hou aku nei i ke ano o ka hapai ana mai o ke aku mai ke kai mai, oiai, he mea maikai noʻu iho kekahi poe o keia hanauna hou i ke ano o ka lawelawe ana o na Kupuna o kakou i keia ano lawaia laulana mai ka manawa mai o na Alii kahiko o ka aina.

I ka manawa e mau ai ke aku i ka pa hiaku, alaila, e haawi i kou ikaika nui no ka hapai ana i ka ia aku mai ka makalua mai kahi o ua ia aku nei i hopu mai no i ka pa-hi-aku. A me ia ikaika no ka lele ana mai o ka ia aku a ano kokoke mai e pili i ka poaeae o ka lawaia, a ane no hoi e komo aku ka lima o ka lawaia ma ka hoopili ana mai i kona poaeae, a oia no ka manawa o ka lawaia e hapai ae ai i ka aui o ka ohe hi-aku ame ka huli kunihi iki ana e kona kina, a oia no hoi ka manawa e pili maikai mai ai ka ia aku i kona poaeae me ka oluolu loa, a iaia e wehe ana i ka ia aku mai ka pa hi aku aku alaila, e waiho kunihi ana kana ohe mai ka ewe pololei ae o ka waa e hele ana, ai na wa e hemo ae ai ka a mai ka waha mai o ke aku, alaila, e lele ana ka pa hi-aku mai kona lima aku, a o ka manawa no hoi ia o ka lawaia e hoihoi hou ae ai i ka ohe e kau pololei ma ka hope o ka waa, a ua haule aku la hoi ke aku i paa mua mai iloko o ka waa. (I kekahi manawa no nae, aole i haule ke aku iloko o ka waa, a ua mau hou mai la no kekahi aku hou, a mamuli no ia o ka eleu maoli no o ka lawaia ma ka hemo e ana o ka pa-hi-aku mai ka waha mai o ke aku, oiai no nae ka ia aku e pili ana maloko o ka poaeae o ka lawaia eleu.

I ka manawa a na kaohi ano eleu e hoomaopopo ai i ka hae o ke aku ma ka hopu ana mai i ka pa-hi-aku o ko lakou waa, alaila, o ko manawa no ia o na kaohi maa i ka hoe waa e hooemi mai i ka holo ana o ka waa, ae hoomaloeloe wale na lakou i ka holo malie ana o ka waa, a oia no hoi ka manawa o ka lawaia e hoike ai i kona makaukau ma ka oihana lawaia hi aku, ma kona ikaika, kona noiau ma ka hoaui ana i kana ohe, a ma ka pili ana mai o ke aku me ka malie i kona poaeae, a me ka holo pu no hoi i ka wehe ana i ka ia-aku mai ka pa-hi-aku ae. I kela manawa aole malie ana ka waa me ka ikaika ole o ka hoe ana o na kaohi ??? ao ka lawaia akamai hoi, ??? ana ia i ka pa a kaawale ??? ka pa ana iho iluna o na ??? alaila, o kona manawa no ia e kokoke ae ai i ka pa i ka ilikai, alaila ua hopu koke ia mai la no o ke aku, oiai, ma ia kokoke ana o ka lawaia i ka ilikai, ua holo awiwi no ia ka pa maluna o ka ilikai a oia = no hoi ka manawa e hahai koke ae ai k ia-aku, a popoi me ka hikiwawe loa.

O ke kumu o keia hana hoe lohi ana o na kaohi waa, ae hoe malie ai hoi ia manawa, mamuli no ia o ka huo o ke aku ma ka ai ana i ka pa-hi-aku, a nini hoi ka waa ??? ana ma ka ewe ai o ke aku, aole i makemake ia ka hoe ikaika ana o na kaohi, oiai, i na hoe a hoe ikaika ana ia manawa, alaila, o puka e ana ma kela aoao o ke kumuaku, a hele wale hoi ka manawa e huli hou mai ai i hope. O kekahi poe lawaia akamai loa ma ka lawelawe ana i keia oihana lawaia kahiko o na Kupuna o ???, ua hiki ao i ko lakou akamai ke komo ka waa ma ka ewe hookahi oia holo ana ana i na nae o hae mai ka ai ana o ke aku.) AOLE I PAU.