Ka Hoku o Hawaii, Volume XXII, Number 30, 25 Kekemapa 1928 — MOOLELO KAHIKO NO HAWAII [ARTICLE]

MOOLELO KAHIKO NO HAWAII

Ai Hoo«akaaka« ia • J.M Poapo« •i Hoopouooono hoe ia • ka Maa uaaa • Kakaw aku u«< k«ia M lelo Kahiko o *a Kuc«oa oHawaiineO Hoo|»uka bou ia n* ka Poa>a*kai o k, Htu«una bc» o Hawaii. MOKI'N'A II \VA L'MiK' J MA M A J.UA <> K'KAl' KU'A OKH Kl MUlīO>vt T A KCM!'LIi O NA HANAI N A LAU aUI 0 KLI A \V A Kinalu ke kaue, Makihi;* ka w« hine Poi k« Lenawal : ka wa— h;nc • r Patpafn.ala:ya ke Kauwai -k.a walnne Kauiaua ke kme, K-en.alo kii hiue Paliau k- kane, Paweo wa--4) 1!. e N'i'kupnn Ke Jtaue, Hopiuaui-.ka . wans-ie Ponhana ke k*»" ILmaku ka wahine ' Kaiwiloko k«-- k^t;e, KanmkH' :« wahiii' I-t.ua ke kane, KuO/w: ka w.< ■— V>. - • Hookahu» kr kai;t- Heo ah< t ka w.i. i:ie Kuiau ke kane Kuiaeonaka- kō : w>ihme lau'. ke kaue Kaiuio ka walime " M(cnauian«ok&l<'a ke kane. Kankaha ka wahine Aukuu kane, Koiia ka wa— ■ hii*e ■ Kakah: ik« F.e kane Kunā -k-a wahine Ku'-oli ke ,kaae,- Hoo|;unieiiāfta ; k i wāh me • Kiinnna. ke kane,- Kaiiniahma - l:n.;.lai- Kā wahine. Po'oh'iaui ke kaue, Ka'au!::.a — kuakSa;'ii ka wahine ct k:me, He.iua ka Whh'i'Kap?nā ke leaue, Hoolawaki. 1 ka wihine Kakfii ke ka-ie, Manawaiiua ka ■wSMii'j Oili ke k-āne-, Mohala- k-a-wa' — hine Kapaeuiho r k e kaue. Okea k;< wa hiue Kau} eku ke tfaue, Kapua k& wa' hine Kaepeope ke knne, Kuka^i'ani ka wāhine Nakia ke kaue, Hoomaua ka wa hiue Koele ke kane, Lohelau ka■ wa — hiue Huakalani ke kaue, Kaunuu ula ka wahine Nuukoiula ke kane, Meheaka ka wāhme Kaioia ke kane, Meheaan ka w^ bine Kaialouiōiao ke Kaue, Pooilu ka wahine Hakalaoa ke kane, Kulukau ka < wahine Kekoha ke kaue, Mahikona ka wahine Pipili ke kaue, Ulnkauu ka wahine Kaulamāokoko ke kaue, Kaplko kā wahiue Kaulukelemoana k« kāue, Hōomau ka wahiue Hiikalaulau ke kane, Hamakßj kp wahiue j Hamuawa ke kane, Ulahuauu k& j wihine j I.aukohakoha ke kaue, Hoolili- j huft ka wahme

P«ik«latii k< kane. K>imuk»«n - keka* ka Eia k« hooiuik* ana o k« «©o—• kuccbfti< o PaiMkaUol ime KuuiK — K»mkeka*, V«ua w«b<ne. O kc kumu uie o kci« mookuauh«a elike m« ka m«n i ikrla ma ka Moolelo Hawaii, 1 lioopon«pono ia āi e ■Rpv, 1". J. Pokuea (1858) Cia o Pnaime i h«>iKt ih ae uei «na ka bananoS <J kfi inofi nae o k*ia kaaaka i kioike i'i ai ma kela mooleie Ha — wan ae ls ota o Haikalnu. Qk« — k«ki K«kau la aut o ka inoa o nei kuaak«, 01» o Op&iĀkalani. K ike ia auHiiei mai a Laiiui (w} mal a h»ca m t'«iak®lani lx <y°4 haoauaa a u'ai a Oi'unpum, ka'ie, mal hc>f, ka }i»d«i)ij« mua i»'i j<eia wa 12 n ke KiiiiiulHinua-ieuHiulipo be 8S liaiiaiiOH a n:a( h Puanue, kaue. inai hbi a horg.:ia nei Paiaakalani he ' * hauaimā ia. Paikumulanī ke kane, Kauikai — ekea ka wahine Ijhku ke k«tu-, Kapohe'el! ka wa hme KHOikuniuhek- ke k»Bt , llwninnu ol>nt ka WnLiae Hoopihluni ke k«rtv Nawlhioililaui ku wahine <iheiHokukh'uiii! ke k*ne, tau — hoāka ka \vSh;i>e i'iiihona le kane, Maliinake» ka | wihme Hooii.ahinukala ke kan». Pa.:—• hoOEīIO'- ku Wh!i!llV Lhmliō).>wH ke k '0«*, Kuuiu.i • li/iiu kll w.i .!ti - kUilallUii" k<* k1 • , HOCipi<3ll ktt Wahlli'Laauiui iu-a k<' k&ne, Mahiiiakea ka waiiiiie ■ Poopiiihai Ke kane, Hooliīiaka . ka Wihnie Kidīni.n 11 ke kauē, Puuuaoeakea ka waaiue lioo'.'āiiuiiua ke kaue, Hoopii— moaiia ka iue Nakukalaui Ke kaue, KauKealani ka wahiue \ : : Naholok^uill iku ke kant, Apo — apokea ka waUino Pepepekana kt k«nt- ( Puliiliakea k? WHhine Hōoinaopiilaui ke kane, Aku — uhukea ku wāhinē KuK ūla ulke k auv, A wekea 11 ka wa nn.e KukauUalelaa ke wahint, Wa— kaauiuai ka wahiiie • . KukairiUikai aka ke katie, Hiii — pale jk- wahine . Kukhmokia ke kaue, Hanli. ka wāiiine Knkahwuli ke kane, I.eleimoiiao ka \vali!tit Kuka-nooi ke kme, Hooahu ka wahme. Kukaluakim ke kane, Paeput kā ■ wahme Hoopiiioioeana ke kane, Kahiolo waii:ne ' "Hoopaihini ke kane. Mahlkoiia ' ka \vah:ne X,ohaJohtti ke kaue, Lauhoho'a ka wahine Kelekau i-kau'i ke kaoe, Moku* -«*■ nioknlanl kā wahine Kamkauiau'a ke kane, Meltaeikalaui ka w r abiue K.aleikenu'ulaki k« kane, Pali— uiaka ka wahiue K« I «ikauu'ttpitt ke kaue, Pihana ka wahiue "Keleikapou!i ke kaue, Oplopu — aka ka wahiue Ktleikainalamāhiku ke kliie, Kuukuu ka wahine Hoohio'.okalani ke kane, Hoo— palaha ka wahine Hoopihapiha ke kane, Honu a--nu a ka wahlne Hoopalipali ke kaee, Fi?ka'a!ani ka waliiue Mihikulani ke kane, paupehiw a ka wahine M&uuakw ke kane, Kalelewaa ka wahiue Hoohōhhae ke kane, Hināpehi laiu ka wāhiue Piipiiwaa ke kaue, Naukaleuiauu ka wahiuē J

KLakelekaipu k« kl»t, Leolauiaui ka wah>nc Kakiauawka ke kaue, Poia« ka wahine Naane ke kaae, Kiihimakani ka wahine Napoloki ke kaae, Loooakkaikai ka wahio« Hoohewāhewa ke kane, Hoopale pale ka wihioe ■ Miliaailipo ke kane, Mllihoopo ka wahini Kaeiuakaokalani k« kaae, Oh«k" k« wahin» Poopeoīaui k« kane, Heauklaui ka wahine KaiHokaiaiii k« k»ne, Klloahlf>«a ka waliine Hooi[onmlama *e k»ne, K«ikai h«k«a ka wahine K«'uKunihia k£ kane, Maliiluna k« wahiue Pauiokaukea ke kane, pok«u kahi ka wahine PolomaiUni Ke kane, Nakao kfi wahine Po.</(iiita Ke kaue, Heiheiao «ā waliine Kukuluni ke ka'ie, P«ui<jnio ka wahine Iioolo])au ke kaue, Holulani ka wahme v Nuuaiam ke kuiie, Pahioia ka wahine Lanipahiolo k« kaue, Miuumu ]Huf ka wahl'ae Ho(;mukutnul.iiu ke kane. Newaa k» wahnu-lIoiMK-wua k«- keue, Kuaaula k& w^hiiKL'iiiukuaaala ke kau«, piii'iie liae k-a wailine Iloopiliinehae ~ke k<»ue, Niu'au laui ka wahiue Maiiiuikalani ke kaue, Kalauiku ka wahiue Hoqnai:uku ke kaue, Nahuna hunn]>uaKea ka waliine Lanipuke ke kane, Kāloio ka wahine Ahukele ke. kaue. ■ Oiiialuio ka wahiiie Pioalaui k" kaue. Pioalewa ka wahiue Miahulii ke kaue. Pahulu k* wa hine Miuiaiani ke kone, Kiihalani ka wahine Kuuiākuinalaui ke kane Hooiuia ka wahine Hoopilipillkana'ki; kane, piii— kana ka wahine Nuakeupaka kt kftne. Hohakea ka wahine Pali-la;» k« kane, Pal'komokoino k« wāhlne.

O k« hoouiaka ana keia o , kupuua i leaa niai āi o Papa [vvj 0a no hoi o Haumea. He poe ī'uoa Puli wāi*; no kefa mai h P«ihlaa aku ahoea ia Pnliku kane i noho ia Paiiha'i wahine a na lana nku o Palikaa kanu kai noho ak« ia Pg— lihiolo wahine s nee aku a loaa ō Pu{»a waliine. Mamuli paha o keia uiau iuoa Pali o nei uiau kupuua o Papa i ©lelb-ia al ma "Ka Moolelo Hawai ■' ft Rev. J. F. Pokuea, "he pali kona miui kupuna a mau īna — kaa." Ua komo pu lloko o keia hoomaka aua ka mookuauh&u o Wāk«a. a e ike ia ana keia niaho[>e •e nti*. K ne« ana inai a Paliiaa kāne aka nei a hoeā ia Palipalihia kane oaua ka wahlne o Paliomahilo a na laua mai elua helki 001010 (k) oia uo hoi o hōuua —mea wahi kekahi iuookuauh«u ame Palian kane. Mai ka mana o 01010 klne iofi« o Wakea kaiie, a uiai a Paliku kane, uial hoi loaa o PapĀ. Eia nae ke paewa <k> iua keiā waki Ma kakalii natt mookuauhāo, ua olelo ia o Paliku kaue k« mua, a o 01010 kaue, ka uiuli. Ma keia anō be pili iio o Wakea kane (a Papa w 1 kapaia • Hn'umea wahiue. H i'ke ia aua keia mahope ae u*i. Paliaioe k« kāue, Palialiku k« wa hine Palihoolapa ke kaue, Paliiuauua ka wahiue PalipHlilna ke kaue. H»llotu»uilo ka wAh ne. Aole pau