Ka Hoku o Hawaii, Volume XXI, Number 39, 28 February 1928 — HE MOOLELO NO MAKALEI KA EUEU HIAPAIOLE O KEKAHA WAIOLE, KA MEA NANA KA "PA-HI-AKU" KAULANA O KOLOMIKIMIKI, AME KA 'AHA-AHI' O HAEHAEKAMANU-O-KAUPE'A "E HINAIKAMALAMA-O- KAELO PAA IA A PAA KA I'A A KAUA" [ARTICLE]

HE MOOLELO NO MAKALEI KA EUEU HIAPAIOLE O KEKAHA WAIOLE, KA MEA NANA KA "PA-HI-AKU" KAULANA O KOLOMIKIMIKI, AME KA 'AHA-AHI' O HAEHAEKAMANU-O-KAUPE'A

"E HINAIKAMALAMA-O- KAELO PAA IA A PAA KA I'A A KAUA"

i e Huuiai^aknakiu)

awakea hoi mai la ka Maha* iuia, Ma|»lawena ē a ha|a aka \m§QQ &i|ttpuiehu ma. [ mii, aohe i'o no iie aku o s»a auwaa a o ka waa nOj«a waa o ke kaikoeke 0 kape a kekahi kaikoahioe oona kiiinoa o Kekaiku io Keauweha^a. 1 ke aku ku ae la n« k«i* »pii« ama keia pii ena h« «iima aku he mau maka ,iM>a «&a£.ekolu aku maloo. i Hoaa i ka hale, ua ahi' ahi, ae no\p ana he i<oe i ka h»ie 0 i»*ou oti. oiai, ua kamaaim» iike iho ia ka noho aaa ire n» poe kaopaaina o niau w*hi |a ua īke niaoU iho Ia ua poe ka. • maa'nauei, u« oi pakela loa s a ka malihini mamua o lakou olai henui palena oie ka ai, oia hoV ke kaio, ka uaia. Ko, ka maia, a me Kaawa, ao fee paipu nwaawa, mokaki i kan < mai ka ipu awaawa. ,H»awi īa aku la fee asu n koe no he hookahi wahi i'a n* lakou aua liio ?ho ia iakou nei he me® kokua nui no keia poe kamaiin* 1 hoohenehene mai at \* £o'a. mokumokn o Heeia, f maaa wamu» loa a 'akou neī i «oho mai ai. Henui palena ole ka ae. q kaaiū ana, i'oko o ka 'a, keu no .ka ulu o ka ai aohe maloo, eUke me ko a* w&hi kihap-h a >epo hoi ka o ka ma\x> o ka a • me na mea e §e. a ke ua mai hoi ka ua u?u mai !a ka naht e hele ao'e i kana msi ka nahele e noke ai i ka mahiai » ma'u-ha ao ka keia mahina heh aohe nahe'e nuiwa^e. :.:akahi no o ka makalua a poe, aia wS!e no o ka nahele, a malaila wale no kahī oka hana, oīa mauu no, kipu u iaaku a no i ka mak%!ua euekahana&na o n* -o'i o na ama wai ke nana *ku keu ka ulu okaai a ke hoi mai ka U, oia mau no ka uhi. Nui ka 'ke o keīa tanaka ake «kaii aku no kahi keiki ina hana a ka makuakane o ka makuakane no a o kahi ke\* ki no ho kahi no kft mahiai ana» o!a na iwi o ka mnkna, s lnk;i ke kaikamahine ke ioaa keta kei iki, i kane nana. 1 Pela iho la ka poe e ole'o ai,! no ka Ike' maka maoli no ka hana maoli no o Makalei me,' kn makuakane, mr Ko*ariioku ; o! Heeia j I k« koiu o ka iho ana o Ma kalei i kahakai ua awakea keia iho a«a, a iaia no a hiki p* e mai ia k« waa o ke kaikoeke ° Ohilu a ua aina no hoi e ke Akua Ua eieii *ku ia n® Makaiei n#i eka lono e paepae i ka waa »okawa no fa o k« kaikoeke i pane ma! Heaha kau ukana i iho mainei | « ai ka f a īa oe e keia' wahi keikl iho ws)e ma» no aoh' ! ho mai me ona pa'i aj, kaj noa o ka iave mai me ona

Aohe no he pane 8!»u o Maka lei, aia nonae ia iloko on?. kah i noho ai. a na keia nee ans aku e kuea like i na hana a ti a kaikoeke o MakaleiPae mai lā &a waa o ke kane a Kekaikmi o-Ke'iweha-ia, hele afcu la kefa e kii i ka ona a hapai* ika waa h kau i kauiana waa, a hoi aku la i li 3 hale. Ma keia iho ana no ona Makaiei nei a kakou, ua ! aw- mLi n G he hookahi kalo paa n« Tce-a k&ikuahine a me keia a peia no keko. I iioaa no aainei ftsau aku, ku nokei* a pii a hnea no i ka haie, a na ka makuaiiine ka hana maia wahi, a haawi no hoi ka mea haawi akoa na hoi ka mea koe na lakou--1 ka hiki ana mai o nā la o Inakaha, ke kaī ka pa* ka hiki ana oaa waa i kai» oiaf «a hao mai la ke kai« kja ka punakea mka hele a pu!eUeho ka , moaa«* popo'? mai ia ke kai hao , mai ; Jajka hoolua huii ae !a ke $o īuka aia ke ola īuka.- nana aku 1 U o r.a maa! mai oka mes. fho ma» a manao ke ©la. Oieio aku ia oOhiki i ka *va< hineJa Kekaihaakulou r ; i paha °e iai na kakou iuka i ; a makua ekakoa, i oīa no oia!, be ino keia, aohe pauj koke ke'a ino oiai akahi no a hoi ka ino. Ua pii io noka wahine, a hoea uka, ike mai la ka makuahk»uwe'iho la apau nīnau aV u 1 ke kaikam«hine, ke»s oi* «oaoWhoi o k# kan« kekah' j I pii aiai laaa i ai '-u makeu oi ai. aku i ka T* me kaM ao oeaīoo'' apau a noho wa'.e kekahi noa ula nana maf la oka ike īa mai o ka iho ae o ko uVa nei poe a<>he ike ia mai. a pi'ikia la oia au i pii mai U Heaha ka ka ; -a ; p i pa Uke ole maia ai meia me ka mea ika ika he h? aua r xi kaa wa! 1 hiki' o Māhi * ' V ' v " no paha. K ho!- ar i ko makuakan? a kshi pokn o olua, aia no l a • wa-'na i Va •">" h:a*. i ho! niai e 'kahamu aī »au, * Hele aku la ka makuah,ine a loaa ke kare a m- 1 ua keikih'-<u k*māmha r.o'- a laua. lke mai 'a o a ninaa la. Oiva : nui nei ko ku ha'e i u*e aiai r.e ot ? 0 Kuahin* makua r.o ho» o Kekaiha«knlou-o-Kahikiipii maī i w»hi ot no iakoahe piHkia i ka aiAo!e i p«c